Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch- VIaan deren.
SPORT en LIEFDE.
No. 30.
DINSDAG 21 JULI 193Ö.
Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
De Inneming van Axel in 1586.
FEUILLETON.
PilOL
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Cent; franco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt 12.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENT1ÊN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Vrijdag j.l. was het 350 jaar
geleden, dat Axel ingenomen werd
door Prins Maurits van Oranje.
Veel is hierover reeds gesproken
en geschreven en zooals onze
lezers weten, zal dit feit zelfs op
luisterrijke wijze worden gevierd
in de eerste dagen van September
aanst. Men offerde zich daarvoor
financiëel gn ook worden tijd
noch moeite gespaard door som
migen om toch dat feest met de
noodige glorie te kunnen toetsen
aan het gehalte van vroegere
Axelsche feesten.
Dat alles is zeker prijzens
waardig, maar er moet ons daarbij
één ding van ons nog zwakke
hart: „dat van al die Oranjeliefde,
van die groote beteekenis van de
verovering van Axel op de Span
jaarden nu in Axel Vrijdag niet
het minste is gebleken".
Wij werden daar ook redactio
neel opmerkzaam op gemaakt,
doch wie met onze huidige re-
dactioneele positie op de hoogte
is, zal begrijpen, dat persoonlijk
ons in deze geen verwijt kan
treffen; te minder nog waar we
meermalen historische penne-
vruchten mochten ontvangen en
plaatsten en, eerlijk gezegd, ook
nu hadden verwacht, dat ons in
deze wel iets zou worden ver
strekt.
Afgezien hiervan, had men toch
ook door het uitsteken van de
vlag van den stadstoren op dit
heugelijk feit kunnen wijzen en
er zouden dan zeker meerdere
gevolgd zijn.
Onzerzijds willen we de achter
stand inhalen en nu weergeven,
wat een geschiedkundig mede
werker aan het „Dgb. van N.
Brabant" over het historische
feit schreef
Dat Axel in dat jaar bevrijd
werd uit de handen der Span
jaarden heeft deze oude vesting
stad te danken aan een Engelsch-
Nederlandsche poging om Par
ma's krijgsmacht af te leiden van
de Duitsche stad Neuss, waarvoor
de Spaansche bevelhebber het
27)
Je gaat toch straks even mee de
stad in, ik moet nog boodschappen
doen. Marja deed heel gewoon, alsof
ze niets van Lucie's stemming merkte.
Gretig dronk ze haar thee.
Voor het eerst een kopje thee,
waardeerde ze. Ga jq je na klee-
den, dan neem ik i.lf nog wel een
kopje. Ik moet bq den muziekhandel
zqn en in de bibliotheek om een ency
clopaedic na te zien en ik meen, dat
het gebouw om drie uur gesloten
wordt. Ik fuif op een tax1. Maak je
nu vlug klaar.
Zonder een woord te antwoorden,
ging Lucie naar boven. Ze kon niets
zeggen, want als ze het gedaan had,
was ze in tranen uitgebarsten. O,
wat was ze ongelukkig. Een snik
Weide op uit haar keel. Fokke,
lieveling, kom toch terug, ik hou zoo
veel van jou. Snikkend wierp ze zich
»p bed.
Marja zuchtte. Dat iemand zooveel
van een man kon houden Zij ver
woestte er haar leven door. Stel je
Voor, dat ik ook eens zoo was. Ik
hield hel niet uit. Ze rilde al bq de
gedachte en opnieuw loosde zq een
diepe zucht, Zou dat nog lang zoo
duren
Tien minuten later kwam Lucie
beneden, De tranen waren weg, maar
haar gelaat was ïqkbleek. Ze was zoo
bang, o, die eene gedachte, dat Fokke
biet meer terug zou komen I
Pe taxi kwam vool
beleg geslagen had. In de hoop,
dat Parma van Neuss zou weg
trekken, keurde de in Holland
benoemde Engelsche gouverneur-
generaal Leicester goed, dat de
19-jarige Prins Maurits en de
eveneens jeugdige Engelsche gou
verneur Sir Philip Sydney een
veldtocht ondernamen in Vlaan
deren, dat sedert 1583 geheel in
handen was van de Spanjaarden.
Vijfhonderd soldaten, onder bevel
van lord Wihoughby, alsook vijf
honderd man troepen uit het
Zeeuwsche regiment van gouver
neur Sydney werden in den don
keren nacht van 16 op 17 Juli
1586 naar Terneuzen overge
scheept, waar zij zich vereenigden
met de compagniën van Prins
Maurits.
In een nachtelijke bijeenkomst
op de heden ten dage nog be
staande Moffenschans nabij Ter-
neuzen, welke versterking daar
indertijd gebouwd was door Ho-
henlohe, besloten de drie veld-
heeren, Prins Maurits, Sir Sydney
en Kolonel Piron nog dienzelfden
nacht op te rukken naar Axel.
Twee- a drieduizend man be
reikten in den vroegen morgen de
oude veste, welke door de Span
jaarden bezet was met vier vendels
Duitsche troepen onder bevel van
overste Schoonauw.
Te Axel aangekomen sprong
een veertigtal met ladders uitge
ruste soldaten in de diepe ves
tinggracht om even later de wallen
te bestormen. De Spanjaarden
waren in het geheel niet op dezen
aanval voorbereid. De Spaan
sche wacht werd slapend aange
troffen bij de stadspoorten en
werd gedood. Zonder dat het
aanvankelijk tot strijdtooneelen
van grooteren omvang kwam
werden de stadspoorten door de
Staatsche soldaten geopend en
rukte het overige leger de stad
binnen.
Op trom en trompet speelden
de overwinnaars het Wilhelmus.
Eerst trokken de Staatsche troepen
onder leiding van kolonel Piron
de stad binnen, daarna de Engel-
sche.i onder lord Wtlloughby en
tenslotte Sir Philip Sydney met
Hemel, kind, zeide Marja,
wat zie je er uit, doe toch met zoo
dwaas, je bereikt er nieis mee. Hq
leeft immers en is gezond, over een
paar dagen is hq terug
En toen wilde ze niet meer over
het onderwerp spreken.
's Avonds laat kwam het telegram.
.Kom morgen vroeg thuis", anders
niets. .Kom morgen vroeg thuis".
Lucie beefde. Ze wierp een haastigen
blik in den spiegel. Wat zag ze er
uit, zoo verwaarloosd en bleek. Hoe
kon ze zoo dom zqn? Ze had toch
al dien tqd geweten, dat hq terug zou
komen.
Ze belde het vliegveld op. Ja,
de machine kwam denkeiqk om acnt
uur binnen. Wilde mevrouw op het
terrein komen
Ja. jr, natuuriqk. Lucie lachte.
Ze beide af en ging nadenkend zitten.
Hoe had ze deze dagen geleefd. Dat
was geen leven geweest, hoe dom,
waarom deed se zoo Maija was
boos geworden,
Hq leeft immers en hq is gezond
en hq komt weer bq je terug, had ze
gezegd.
Een dwaas was ze geweest. Nu
kon ze niets meer in orde maken,
wat moest Fokke wel van haar denken
O, o. wat ben ik dom geweest,
verweet ze zich zelf, en nu pas zie
ik dat in. Nerveus liep ze de kamer
op en neer. Morgen, morgen,
dacht ze, dan was alles weer vergeten,
al i andere dat haar leven in deze
voorbqe dagen zwaar en ondragetqk
had gemaakt, En morgen kwam hq
weer thuis.
zijn Zeeuwsche soldalen. Het
Spaansche 600 man sterke garni
zoen, dat zich dapper moet ver
dedigd hebben, zou geheel om
het leven gekomen zijn en van
de aanvallers niemand.
Maurils, die een tegenaanval
verwachtte, liet rondom Axel de
zeedijken doorsteken en de
omliggende schansen bezetten.
Rondom Axel stroomde zooveel
zeewater binnen, dat er door de
Spanjaarden niet meer kon ge
dacht worden aan een herovering.
Voor de vestiging van het
Nederlandsche gezag in deze ge
bieden werd door de geschied
kundigen steeds groote beteekenis
gehecht aan de verovering van
Axel in 1586. Eens te meer werd
deze verovering van beteekenis,
toen een paar jaar later Sluis in
handen viel van de Spanjaarden
en Axel het eenige steunpunt
werd voor de Staten in het ge
bied, dat thans Zeeuwsch-Vlaan-
deren heet.
Zooals gezegd: Axel heeft de
350ste verjaardag van de ver
overing dezer oude veste Vrijdag
zonder feestelijkheden laten voor
bijgaan. Feestelijkheden zullen
eerst plaats vinden in de eerste
week van September, o.m. door
het organiseeren van een histo-
rischen optocht en volksfeesten.
Een droom.
Als we in bovenstaande inlei
ding zeiden voor den historischen
datum geen schrijven over de
verovering van Axel ontvangen te
hebben, dan is dat eigenlijk niet
geheel juist. Van den Heer J.
Blankert uit Rotterdam, die zooals
bekend een geboren Axelaar is
en van de liefde voor zijn geboorte
plaats meermalen blijk geeft, ont
vingen we nl. het volgende epistel.
Dit schrijven loopt nu wel niet
over het feit op zichzelf, maar
bedoelt o.i. meer een vingerwij
zing hoe men het feest zou kun
nen organiseeren en geldelijk
steunen. Toch hadden we het
gaarne jl. Vrijdag opgenomen,
indien het niet te laat was bin
nengekomen.
Wonderiqk zeide ze luid, vier
woorden kunnen alles goed maken,
vier simpele woordjes.
D.en nacht sliep Lucie voor het
eerst weer vast en droomloos.
Het was levendig en druk op het
vliegveld. Men verwachtte leder oogen-
blik de machine uit Indië. De post
auto stond al te wachten en de be
ambten stonden met de menschen van
het vliegveld te praten.
Bruynse liep bedrqvig heen en weer.
Hij knikte in het voorbijgaan Lucie
goedendag. Ze had eerst een poosje
in het restaurant gezeten maar was
ongeduldig en zenuwachtig weer naar
buiten geloopen.
Het weer was op dezen vroegen
ochtend bqzonder mooi, het voorspelde
een prachtigen dag.
Weer kwam Bruynse voorbq, Hq
bleef even bq Lucie staan. B q,
mevrouw vroeg hq met een vrien-
deiqken glimlach.
Lucie bloosde pqniqk. Wist ieder
een dan van haar angst en haar ver
langen Maar Bruynse keek heel
gewoon naar de lucht. Nog niets
te zien, constateerde hq, maar we
hebben verbinding. Hq kan ieder
oogenblik in zicht komen, kqkt u
maar goed uit, hq knikte en liep weer
terug naar zqn kantoor. Plotseling
begon het op den uitkqktoren te flui
ten en daar zag Lucie de machine
naderen. Haar hart bonsde in haar
keel en ze bleef onbewegeiqk staan,
•hoewel iedereen begon te loopeD,
Allen liepen hard In één richting, ver-
moedeiqk daar naar toe, waar ze
dachten dat de machine sou landen.
#3 bleef staan,
Dhr. Blankert schrijft dan aldus
Geachte Heer Redacteur,
Wat kan een mensch soms raar
droomen Ziehier, wat ik droom
de. Ik vond het wel vermeldens
waard in verband met het aan
staande feest ter herdenking van
de verovering van Axel door Prins
Maurits, dat mijn gedachten blijk
baar wel zeer bezig houdt.
„Frans, Frans Zedde gè
't meister? Waor zit de? In
de welle Frans 1Pakt den
kettink, schreeuwde Frans, en gao
in den aker staon'k zal ou
seffens optrekkenOu de goe
vast, zille D'r is geen waoter
in, Frans, riep ik terug, de welle
zit tot bovenaon toe vol met
allerlei rommel. Da kan toch
nie waor zén, miester, a zoo'n
scheune welle 't Zou zonde zén
van 't scheune waoterPeis 'n
keer, as ter aost nievers meer
waoter es Dees welle was nooit
nie leege Op eens stond ik op
den beganen grond naast Frans
Weemaes (Ik hoop hij leeft nog).
(Dhr. Weemaes is dit jaar te Hulst
overleden. Red.). Mik tou 1 riep
ik op eens en meteen vaagde een
kanonskogel hetgeheele pand weg.
Nou ga 'k naor Ulst, zei Frans,
daor zal 't goe zén in het man-
nenuis. Oe lang zat d'al in die
welle, miester Van da Prins
Maurits Axel ingenomen et. 'k
Verstao ek me daor nie aon, mies
ter. D'ienen Prins Maurils,'k en
daor nooit vanne heurd
Heur 'n keer, Fransriep
ik in eens verrast. Daor kom
men soldaoten Van uit de rich
ting Kinderdijk klonk blij gejoel
en getier en vroolijk, lustig trom
geroffel. Men zong met luider
stemme op de maat
Slaet op ten trommele,
van dirre dom deyne
Slaet op ten trommele,
van dirre dom does, enz.
(Van Arent Dircksz. Vos).
„'t Zullen de soldaten van
Prins Maurits zijn, Frans. Gauw,
we gaan naar de Markt". Over
de puinhoopen waren weerzoo.
We zagen Schout en Schepenen
Bij Doorzitten
geneest
Bruynse holde haar ook voorbq,
Hoera, riep hq onder het loopeH.
Onze Fokke komt nog vroeger dan
we dachten.
Nog altijd stond Lucie aan die eene
plek genageld, met haar handen tegen
het hart gedrukt keek ze naar het
dalende toestel. De beambten liepen
ook naar de verzamelde menschen.
iedereen keek gespannen naar boven.
D'le piloten kwamen aangestapt. Lucie
hoorde enkele woorden die zq zeiden
maar het gleed langs haar heen. Da-
delqk zou se Fokke zien, binnen er-
kele minuten en iedereen stond er bq.
Als ze zich maar goed kon houden.
Ze liet haar armen vallen, want Fokke
zette de motoren af en kwam lang
zaam in een sierlijke gevlucht naar
beneden.
Enorm, wat leek die machine ineens
groot, dreigend kwam zq aanzetten.
Lucie bukte het hoofd een beetje,
alsof ze angst had dat de machine
neer zou storten, maar reeds reed zq op
het terrein. Een gejuich steeg op en
de machine was omringd door men
schen. Lucie begreep niet, waar die
allen zoo plotseling vandaan kwamen.
Heel langzaam, een beetje schuchter
liep ze nu ook naai de groep.
Duynsteer klom het eerst uit de
cockpit, toen volgden Van Hrynlng en
langs het andere laddertje klommen
een paar passagiers uit de machine,
Toen kwam Fokke. Lucie bleef staan.
Ze zag haar man in zqn vllegcostuum
met de strakke lederen kap op zqn
hoofd getrokken. Zqn sportieve, slanke
figuur stak scherp af tegen de lichte
lucht achter hem,
"".P't» dit. dacht Lucie ontroerd,
dit zal ik nooit vergeten. Weer
etond ze stil. Een bescheiden figuurtje»
en de dienaren van den Scnout
op de pui van het stadhuis staan.
Een piket burgerwacht stond bij
de trappen en voor de pui. Wij
konden van ver den Schout al
zien lachen, die druk gesticu-
leerende in vroolijk gesprek was
met de Schepenen. ,Wat een
volk, Frans!"
De trommelslagers kwamen met
eenig krijgsvolk de markt opge
marcheerd. Ruim baan werd ge
maakt en de joelende menigte
zong maar steeds: „Slaet op ten
trommele", enz. Het was een
vroolijk schouwspel. Heel Axel
zong mee; zelfs Schout en Sche
penen vergaten een oogenblik
hun waardigheid. Van vreugde
en jolijt zong de Schout zijn hoog
ste lied. „Welk een schoone dag
jubelde hij.
Plotseling wenkte de Schout
tot stilte. Een hopman beklom
de pui. Voor den Schout bleef
hij staan en met een zwierigen
zwaai met zijn fraaie baret be
groette hij de bestuurders van
Axel.
Wat is er van Uw dienst,
vroeg de Schout vol waardigheid.
Ik kom van Zijn Doorluchte
Hoogheid, Prins Maurits Edelge-
strenge Heer 1 Hij laat U weten,
dat de Spaansche bezetting ver
dreven is, dat Axel vrij is en dat
hij op het kasteeltje van Van der
Mare groot toilet maakt evenals
zijn illuster gevolg, voor zijn
intocht.
Hoerajuicht de Schout en
het gejuich plantte zich voort
over de geheele Markt. Er kwam
geen eind aan het hoerageroep.
We zagen den Schout den hop
man eenige bankbiljetten geven
en blijkbaar moet hij gezegd
hebben„Maak van dat geld
vandaag goede sier met de man
schappen" want nadat de hop
man hoffelijk afscheid had ge
nomen trok deze met zijn man-
De menschen rondom de machine
praatten en lachten en de passagiers
drukten de piloten en den marconist
de hand. Lucie zag het alles ais door
een nevel. N.emand dacht aan haar,
niemand lette op haar, maar het hin
derde haar niet. Ze was zoo trotsch op
haar man, dat ze deze oogenbltkken
wel vast had willen houden en aldoor
naar hem kqken. Ze was biq, dat ze
alleen was, niet behoefde te praten.
Hoe lang ze zoo had staan kqken
wist ze zeker niet. Ze zag dat de
havenmeester met de piloten praatte
en toen ineens begon Fokke hard te
loopen. Hq kwam naar haar toe.
werkdqk naar haar toe, Lucte stikte
en stond stil, ze kon hem niet tege
moet loopen, haar beenen rilden en
het scheen haar toe, dat zq zou vallen
als ze zou beginnen te loopen.
c T J-uus, kind, lieverd, hoorde ze
Fokke s vertrouwde stem. Door een
nevel zag ze zqn knap, gebruind ge
zicht. 6
Fokke, fluisterde ze feeder en
haar stem bink, Fokke, wat heb
lk verlangd.
Hq glimlachte en slak ifln arm door
de hare en zoo gesteund door hem
liep ze als in een droom mede naaf
de groep.
Duynsteer drukte haar de hand en
Van Htyning, die In een vrooiqke
bni was, lachte stralend. Me«
vrouwtje, u hebt toch geen plaats
vervanger voor mq genomen grapta
hq en daarmede was plotseling ds
ban, de ontzettende angst, waarin
Lucie verkeerde, gebroken.
(Wordt vervolgd.)
AXELSCHE
HOOFDSTUK IX.
en Zonverbranding
verzacht en
