jlmiila SPORT en LIEFDE. No. 23. VRIJDAG 26 JUNI 1936. 52- Jaarg. Nieuws- en Advertentieblad voor Z e e u w s c h - V1 a a 11 d e r e n. J. C. VINK - Axel. FEUILLETON. De verovering van Axel Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS-: Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. DRUKKER-UITQEVER Bureau Markt 12. Telef. 56. - Postrek. 60263. ADVERTENTllÊN van 1 tot 5 regels ÖU Centvoor eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag II ure. .Eerste Blad. 16-17 Juli 1586. Waar ik in een tweetal artikelen aan de lezers van dit blad wat heb verteld over: le de omgeving van Axel en 2e over de stad Axel vóór 1586, daar wilde ik nu even handelen over het feit der ver overing van Axel en het voorspel daarvan. De Spaansche furie, het plun deren der rijke koopstad Ant werpen, had de onderhandelingen in Gent, ten doel hebbende Noord en Zuid te vereenigen in den opstand tegen Spanje, beter doen vlotten en eindelijk in November 1576 de door Oranje begeerde aaneensluiting tot stand gebracht. Prins Willem van Oranje, zijn tijd verre vooruit zijnde in verdraag zaamheid, had een ontwerp voor een Godsdienstvrede samenge steld, waarin aan Roomsch en Onroomsch de openbare uitoefe ning van hun godsdienst werd toegezegd, als minstens 100 ge zinnen er om verzochtenalle ambten en bedieningen stonden voor de belijders van beide gods diensten gelijkelijk open. Het zag er naar uit, dat in de Vereenigde Noordelijks en Zuidelijke Neder landen weldra geen enkele Spaan sche krijgsknecht meer zou ver toeven, ware het niet, dat door enkele drijvers het werk van Oranje werd bedorven. Dit was een spelen in de kaart van den nieuwen landvoogd, den hertog van Parma, die dan ook niet na liet te probeeren een wig te drijven tusschen de samenwerkende pro vinciën en wien het dan ook in Mei 1579 gelukte, de Zuidelijke provinciën van de Pacificatie van Gent af te trekken en tot gehoor zaamheid aan koning Filips terug te brengen. Nu vereenigden zich ook de Noordelijke provinciën in de Unie van Utrecht en zoo waren Noord en Zuid weer gescheiden. Het is vanzelfsprekend, dat de landen en steden, die in de grens- linie lagen, het tooneel werden Al* Ik altijd met hem mee kon, *qu Ik noait meer bang zijn, dackt ze. van een heftigen strijd tusschen Spanjaarden en Staatschen. Maar niet alleen door geweld, ook door list en omkooping probeerde Parma eenige tegenstanders tot onderwerping aan het Spaansche gezag te brengen. George van Lalaing, heer van Rennenberg, werd omgekocht en bracht door zijn afval van de Unie van Utrecht 3 a 4 Noordelijke gewesten weer terug onder Spaansche heerschap pij. Konden mannen van adel ook verwachten, dat het kleine groepje burgers in de Noordelijke gewesten den strijd tegen het machtige Spaansche rijk zouden kunnen volhouden Een soort gelijke figuur als Rennenberg treffen we ook in deze streek aan. Servaas van Steeland, de hoofd baljuw van het land van Waas en de vier ambachten, had zich in den tijd van de Pacificatie van Gent voorgedaan als een trouw aanhanger van den Prins van Oranje. (Steeland lag ten Noord- Westen van Ter Zouter Spuie, ongeveer waar nu de Sparks- en Oud-Zevenaarpolders liggen). Nu de Prins vogelvrij verklaard was, Anjou getracht had zich met ge weld van de macht meester te maken, Parma toonde een be kwaam staatsman en veldheer te zijn en het gebied der opgestane gewesten steeds meer afbrokkelde kreeg ook onze hoofdbaljuw lust om het voorbeeld van Rennenberg te volgen. In het geheim ver zoende hij zich met den koning en opende in October 1583, ge holpen door 2 andere verraders, voor het krijgsvolk van Parma de pootten van de vestingen Hulst, Axel en Sas van Gent. Spaansche soldaten onder den hertog van Roubaix en den baron de Montigny bezetten de steden en Axel behoorde tot het Spaan sche gebied. In November 1583 was Hohenlo, de zwager van Prins Maurits naar Terneuzen gezonden. Hij landde met negen tien Vaandels Duitschers en liet een sterke schans, naar de Duit schers de Moffenschans genoemd, opwerpen. Later werden de ver dedigingswerken zeer uitgebreid, de vijand voortdurend van hieruit bestookt en een wacht van oor logsschepen voor de haven ge plaatst. Parma's soldaten lagen in het kamp te Eeclo, zooals blijkt uit brieven, bewaard op 't archief hier ter stede. De dood van Prins Willem volgde en Noord-Nederland vroeg hulp aan koningin Elisabeth van Engeland, die den graaf van Lei- cester hier zond met een leger om ons te helpen. Oldenbarne- veld had weten te bewerken, dat Prins Maurits door de Staten van Holland en Zeeland tot Gouver neur, Kapitein-generaal en Admi raal voor die provinciën was aan gesteld. Eerst na Leicesters ver trek (1588) heeft Maurits als ge westelijk stadhouder den eed aan de Algemeene Staten afgelegd. In het jaar 1586 was Leicester dus degene, die het opperbevel over de troepen voerde. In dat jaar 1586 belegerde Parma de stad Nuis aan den Rijn en heeft haar later ingenomen. Om Parma te noodzaken de belegering van Nuis op te breken, door de Staat- sche troepen Vlaanderen binnen te voeren, verzon Prins Maurits het plan, om de stad Axel te overrompelen. Laat mij U over vertellen wat 2 bekende geschied- schiedschrijvers daarover vermel den. Allereerst vinden wij bij Motley „Het plan der expeditie was gemaakt door Maurits. Het was zijn eerste krijgsdaad Maurits sictüe vuur, Aa.i dij verrassing in te nemen. Axel was een goed gebouwde, sterk bevestigde stad aan den Z.-W. hoek van den Scheldemond en belangrijk door haar ligging. Haar verovering zou de positie der onzen in Sluis en Oostende versterken en gelegen heid geven, den vijand in Vlaan deren te verontrusten. In het begin van Juli schreef Prins Maurits aan Leicester de bijzon derheden van het plan, met ver zoek, het geheim te houden en het aan niemand te toonen dan aan Sidney. Leicester kwam naar Bergen op Zoom en verbleef daar 2 dagen. In den vooinacht van riobf?^ J .rouvj trejf Dinsdag 16 Juli gingen de troepen onder Lord Willoughbij scheep. Filips Sidney had 500 man van zijn Zeeuwsch regiment gereed. Op de Schelde voor Vlissingen vereenigden zij zich en de flo- lielje roeide in den kalmen zomer nacht naar Neuzen, ongeveer 1 mijl van Axel. In Neuzen werd de troep versterkt door Maurits met enkele compagnieën Hollan ders. De vereenigde macht, 2 a 3000 man sterk, marcheerde da delijk op Axel aan. Voor 2 uur 's morgens bereiken zij dit. Maar de gracht is diep. 40 soldalen dalen er in af, stormladders met zich voerend, zwemmen er over en beklimmen de wallen. De wacht, die ligt te slapen, wordt gedood en de poort geopend. Het eerst marcheerde de Holland- sche compagnie onder kolonel Piron binnen. Het garnizoen, 5 a 600 man sterk, biedl flink weer stand, maar allen worden ge dood De aanvallers hebben geen enkele man verloren. Sidney beloont uit eigen beurs de sol daten, die de gracht waren over gezwommen". En laten we nu volgen wat Dr. P. J. Arend in zijn Algemeene Geschiedenis des vaderlands, deel 3, le stuk op bl. 213 zegt„Ter wijl Nuis belegerd werd, volvoer de Prins Maurits zijn eerste wapenfeit. Door Leicester belast om met Filips Sidney een inval in Vlaanderen te doen om Parma te nopen het beleg van Nuis op te breken, beraamde hij een plan om de stad Axel te overrompelen en deelde dit aan Sidney mee. (Hoewel Maurits daarbij tegenwoordig was, had hij niet het opperbevel over alle troepen van den staat, weshalve de Staten van Holland eerst in het volgend jaar van zijn eerste tocht spraken). In de stilte van den nacht trokken zij van Ter Neuze naar de plaats hunner be stemming. Dertig a veertig man, van ladders voorzien, beklommen den muur, nadat zij de gracht overgezwommen waren en open den de poort voor hun krijgsmak kers, die den hevigen tegenstand Zon of geen zon Flacon 90cf, Tu be 60ct, Doos'50 en 25 ct. der bezetting weldra bedwongen en de stad innamen. Ongenegen het beleg van Nuis op te breken om dit gewichtige punt te her winnen, beval Parma den heer De La Motte, gouverneur van Grevelingen, om Axel met alle troepen die hij bijeen kon krijgen, aan te tasten. Doch Maurits, hiervoor beducht, had reeds het omliggende land onder water doen zetten, zoodat de vijand niets te gen hem ondernemen kon". Zoo stemmen deze twee ge schiedschrijvers dus overeen in het vermelden der feiten, onder meer ook daarin, dat het Maurits' eerste heldenfeit was, wat aan de verovering van Axel wel een bijzondere beteekenis geeft. In Axel voerde bevel over de Spaansche bezetting, welke bestond uit Duitsche huursolda ten, de overste Schonau, die, wel wetende dat Parma zijn slechte waakzaamheid zou weten te straf fen, zijn diensten aan het Staat- sche leger aanbood. Maurits wilde echter zoo'n weinig krijgs haftige overste niet in zijn leger opnemen. De soldaten waren de gracht overgekomen bij het fort Vlissingen, waar nu de molen (Wordt vertrolgd.) AXELSCHE cou 20) Fokke had Lucie overgehaald om dezen avond nog een vlucht met hem te maken. Hij had de beschikking gekregen over een kleine machine en daar hij reeds lang een studie van het nachtvliegen had gemaakt, was er geen bezwaar tegen geweest, dai bij een kleine pleziervlucht met zijn vrouw zou maken. Jongens, wat zoh hij weer genieten van dat kleine rond- vluchtje. Na uurlflk had Lucle „ja' gezegd, nimmer zou zij „neen* gezegd hebben, zij wilde alles wat Fokke deed mee maken om op de hoogte te zijn. Zij wilde eeriqk streden tegen haar angsi die Fokke „ongerijmd* had genoemd. Zij wilde weien, alles, ook de gevaren, maar bovenal het genot, de exiase, waarover Fokke nooit meer sprak, maar die straalde uit zijn oogen, uit zijn heele wezen, Zij waren in den namiddag naar huis gevaan en hadden daar gegeten en een warmen mantel voor Lucie gehaald. Nu reden zij in een t. XI weer naar het terrein, Lucie was niet bang meer om te vliegen, haar lucht* doop had zij gehad en als Fokke in de cockpit zat, behoefde zij nergens angst voor te hebben, ais er iets zon gebeuren was lij bh hem, dan beleefde i| het ook mee en zat niet thuis, veilig in een stoel, onwetend en voi angst. Waar denk je aan? vroeg Fokke en keek in het half donker van de taxi gespannen naar haar gezicht dat hij als een wiite vlek, waarin de roode mond glinsterde, nog vaag kon ondei- scheiden. Ik dacht er juist aan of tk niet zou kunnen leeren vliegen en als tweede piloot mee vliegen, antwoordde zij droomerig. Dan was ik altijd bij je. Hij drnkte haar hand. Zie je wel, dat je mijn proseliete wordt, zeide hij. Maar zoolang als onze maatschappij nog geen vrouwelijke piloten heeft, zal je wel niets aan een brevet hebben, bovendien weet ik hiet, of jij tegen alle vermoeienissen bestand zou zijn. Vliegen is eenvei- moeiend werk. Als jij het kunt, moet ik het toch ook kunnen, ik zou het zoo graag willen leeren en dan zou het natuui- lijk gaan, zeide ze vol overtuiging. Zij zwegen een poosje en toen be gon zij opnieuw. Fok, je moet mij alles van de Indië-vlucht vertellen en van het nieuwe radio-systeem. Dat heb je mij beloofd. ik vind het heerlijk, en Fokke glimlachte zijn vrouw toe, ik vind het heerlijk, dat je zooveel belangstelling hebt Ik wist wel dat je van vliegen zoudt gaan houden. Lucie knikte en dacht dat mannen toch erg naief konden zijnhet was immers niet het vliegen dat haar in- tetesseerde. Haar belangstelling gold alleen hem en zij moest tot eiken prijs weten, waar zijn hart aan hing, zij moest vechten otn hem te bi» l houden Als we op het veld rijn tal ik je alles laten zien, beloofde Fokke; v Toen de t.-Xl voor de ingang stopte, wachtte Duy steer op hen. Ik vlieg mee, zeide hij lachend en keek Lucie met zijn melancholieke oogen aan. Ik ben voor nachtvluchten nog de leerling van Fokke, legde hij uit en liep met Lucie naar de hangars. Fokke volgde hen, nadat hij den auto betaald had. Enkele beambten van het vliegveld stonden rond de machine in hangar I. De uitzichttoren was schitterend ver licht en de twee laatst aangekomen machines stonden nog op het vlieg veld. Rij 'm maar naar buiter, com mandeerde Fokke de monteurs en hij liep weer naar Lucie die met Duyn- steer buiten stond te wachten op de machine. Prachtige avond en geen aasje wind, een sterrenlucht van belang. Fokke genoot. Langzaam kwam de „Arend" uit de hangar gerold, geduwd door een aan tal mannen in wiite overalls gekleed. Fokke keek ernstig toe en Duynsteer zeide, terwijl hq een sigaret opstak t Een nachtvlucht geeft mij altijd een eigenaardige sensatie, een sensatie, die ik overdag nooit meer heb. De monteurs waten nog met de machine beng, toen de beide piloten met Lucle bij de „Arend* kwamen. Ik moet mijn vrouw nog iets over het DupUx-systeem vertellen, zeide Fokke, Duynsteer knikte. Dan ga ik intusschen bij mijnheer Bmynse in structies halen. .Fokke bieef bij de machine ataan ^•n begon te vertellen. Het duplex- ysieem maakt het mogelijk tegelijk bp de lange en op de ultra korte golf te seinen, hierdoor is het mogelijk de geheele reis naar Indië te volgen. De eerste proef, entingen met het sys teem werden juist voor den historisch geworden tocht naar Ind gedaan. De lange golf van 900 meter, in ge bruik voor vliegtuigen is voldoende voor het contact met de nabijgelegen stations. Bij gunstige omstandigheden kan men op de thuisreis eerst voorbij Marseille hier de seinen opvangen. Met de korte golf daarentegen is de radius van het contact schier on beperkt. Doch men kan van den telegrafist niet eischen, dat hij zqn lange golfdienst onderbreekt om dan overschakelend op de korte golf, op nieuw te gaan seinen ten behoeve van het vaderland. Het dupUx--.ys- teem, dat hem in staat stelt tegelijk op de lange en op de korte golf uit te zenden, bracht uitkomst. Daardoor kan men hier op de korte golf alle berichten ontvanger, die hq per lange golf uitzendt. In het begin vertoonde het geval nog alle kinderfiekten van een nieuwe uitvinding. Maar men bouwde de installatie in één van de kis'en en heeft toen uitvoerige proeven genomen op de Ëuropeesche iqnen. Wij hebben het systeem in samen werking met de fabriek nog verder beproefd en de resultaten waren zoo danig, dat het nu in de practqk kan worden toegepast. Hoe ging dat met die proeven vroeg Lucie. O. dat was heel grappig, legde Fokke uit» Men ow^rvond bijvoor* beeld dat op de 25 meter golf de seinen werden gehooid ais het toestel vlak boven het veld was en dan weer pas op een grootea afstand. Maar voor ket eerste deel van de route kan tóch mooi bruin. Dal staat gezond en sportief en voorkomt tevens ver vellen en zonnebrand. 3xinwrijven is gelijk aan 30 zonnebaden. Zvrvnjt2^ruxJin men toch altijd op lange golf seinen opvangen, zoodar het dus toch geen bezwaar was. Want er staat tegen over, dat op de groote afstanden van duizenden kilometers deze 25 meter golf uitstekend te hooren is. ind zal dus dadeiqk na het vertrek van een machine onmiddeliqk kunnen hooren en omgekeerd zal men hier, direct na het vertrek nit Bandoeng, al contact hebben. O dat is prachtig, zeide Lncl» en voelde zich verwonderiqk opgelucht. Nu doen ze zoo, vervolgde Fokke, tqdens de uitreis blijft men op de korte golf werken, maar de practqk heeft bewezen, dat men voor de thuisreis andere maatregelen moet treff n. Hoe dan Men heeft nu het traject in dril deelen verdeeld, legde Fokke uit, op deze drie gedeelten gebruikt men na drte verschillende go fl -ngten. Van Bandoeng tot C*cutta 60 meter, van Calcutta lot C«4'-n 31 meter en v?n C ïro tot hier 50 meter. D^ze 50 me'»<- geeft al op een afstand van 0 tot 500 kilometer een uitstekend con tact. Lucie was verwonderd en ook vol bewondering, maar Fokke relde la chend l O nu vind je dit nog iets buitengewoons, maar over een poosje xqn we er allen aan gewend. Dan heeft de radio daarmee toch 'n overwinning behaald meende Lucie. Zq vroeg zich af of het mogeiqk zou zijs haar man tqdens zqn toekomstige» indië-tocht te belnisteren.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1936 | | pagina 1