Meneer laveer Lievejans
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch- Vlaanderen.
No. 71.
DINSDAG 12 DECEMBER 1933
-19e Jaarg.
- <2j^ja
J. C. VINK - Axel.
Raads verslag.
KEI'I LI.ETON.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
ADVERTENT1ËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
(en de bedrogen annexionist).
zou ook geen bezuiniging zijn
voor de gemeente, want dan
zouden we genoodzaakt zijn om
een gemeentelijke bewaarschool
te stichten.
Dhr. VAN DE BILT kan zich
bij de Woorden van dhr. Oggel
aansluiten. Hij was destijds niet
voor die scholen en heeft er ook
voor gewaarschuwd, dat het maar
steeds mooier moest worden. Een
openbare bewaarschool zou f30
per kind hebben gekost, daarom
zijn toen de bewaarscholen ge
subsidieerd en nu is dat al on
geveer op de helft gekomen. De
R.K. school heeft het finantieel
heel kwaad, want 75 pet. der
leerlingen zijn kinderen van ar
beiders zonder inkomen. Rest
dus de gegoeden, wier inkomens
eveneens verminderd zijn. De
salarissen zijn ook aan den lagen
kant, dus moet spr. ernstig ont
raden om de subsidie te vermin
deren. Nu de Raad op de stich
ting dier scholen heeft aange
stuurd, is die ook verplicht den
toegezegden steun te handhaven.
Dhr. VAN BENDEGEM zegt,
dat hij wat anders op 'toog
heeft. De buitenmenschen kun
nen er niet van profiteeren en
worden er in de belasting toch
door getroffen. Spr. meent, dat
wie het betalen kan, het ook
maar doen moet.
Dhr. HAMELINK betoogt, dat
door vermindering der subsidie
dat onderwijs ontwricht zou wor
den. Hij is het eens met dhr.
van de Bilt. Als het idee van
dhr. van Bendegem werd ge
steund zouden het enkel school-
ijes zijn voor de gegoeden. Dan
kon dhr. van Bendegem beter
de geheele subsidie afschaffen,
maar dat durtt-ie blijkbaar niet
aan.
Dhr. 't GILDE meent ook, dat
dit een post is, waarop bezuinigd
kan worden. Dhr. van de Bilt,
werpt de schuld wel op den
Raad, maar deze Raad is niet
verantwoordelijk voor wat vroe
gere raadsleden besloten. De
tijden veranderen en wij met hen.
Ook de Regeering wil op onder
wijs zooveel mogelijk bezuinigen
en waar er toch daarop al zoo
weinig is te bekrimpen, stemt hij
van harte in met het voorstel-
van Bendegem. Niet om ze om
zeep te helpen, maar wegens
bezuiniging.
Dhr. VAN KAMPEN is het met
dhr. van Bendegem niet eens en
is verwonderd dat deze met
zulke radicale voorstellen komt.
De organisaties moeten zich in
stellen naar de subsidie, die zij
krijgen en niet omgekeerd. Dat
er reeds bezuinigd is, volgens
dhr. Oggel is geen argument om
verder te gaan. Anders komt er
van bezuiniging niets terecht,
leder heeft zoo z'n heilig huisje
en waar moeten we nu bezuini
gen, als we het hier niet doen
En als dhr. Ogge! zegt, de be
grooting laat het toe, om die
subsidie te geven, dan vraagt
spr. waar zijn dan de uitgaven,
waarop bezuinigd is
Dhr. Dieleman hoort spr.
zeggen, dat de Raad de gelegen
heid heeft gegeven om scholen
te kunnen bouwen, maar, vraagt
spr. weer, hoe deed men het dan
vroeger
En tot dhr. Van de Bilt, die
zegt, dat bij hen de leerlingen
voor het grootste deel tot
de minder gegoeden behooren,
zegt spr., dan moeten daar, als
overal, de meer gegoeden het
maar betalen.
Ook dhr. Van Bendegem raakt
niet de kwestie aan, als hij zegt,
de buitenkinderen kunnen niet
gaan.
En als dhr. Hamelink zegt het
is plicht om ook de minder ge
goeden in de gelegenheid te
stellen, dan ontkent spr,, dat hier
verplichting is, want de Fröbel
school is geen instelling, waar van
overheidswege plichten zijn op
gelegd, maar de plicht rust op
de ouders om hun kinderen op
te voeden.
Dhr. ORTELEE is het met de
verschillende sprekers niet eens
en vraagt of het niet doenlijk is,
dat iedere school eens verant
woording gaf van uitgaven en
inkomsten. Als het dan blijkt,
dat het kan, dan is spr. voor
vermindering, maar zoo niet, dan
is spr. voor steun.
Dhr. VAN BENDEGEM spreekt
het niet tegen, als men hem ra
dicaal noemt en wil men de sub
sidie radicaal afschaffen, dan staat
spr. in principe ook op dat
standpunt.
Dhr. 't GILDE vraagt of dhr.
Van Kampen een ander voorstel
heeft
Dhr. VAN KAMPEN zegt, dat
dhr. Van Bendegem niet goed
heeft geluisterd. Principieel is
spr. ervoor om de subsidie af te
schaffen, maar ineens kan dat niet.
Daarom heeft spr. gezegd, dat de
instellingen er zich-geleidelijk
naar moeten instellen. Hij stelt
daarom voor de subsidie te ver
minderen tot f7.50 per kind.
Dhr. VAN BENDEGEM Dhr.
Van Kampen wil dus de pijn wat
langer doen duren
Dhr. DIELEMAN is het er niet
mee eens, dat de bewaarschool
niet voor kinders van buiten
geldt, want als men op Spui b v.
ermee wil beginnen, krijgen ze
toch ook subsidie
De VOORZ Neen, het is
alleen toegezegd voor bestaande
scholen.
Stemmen Ja, ja.
Dhr. DE RUIJTER zegt, dat
bedoeld is om subsidie te geven
aan alle op te richten scholen,
die aan redelijk te stellen eischen
voldoen. Hij wijst erop, dat
juist daardoor de chr. bewaar
school is tot stand gekomen.
De VOORZ.: Dan heb ik me
vergist.
Dhr. DIELEMAN merkt op, dat
de toeleg der h.h. Van Kampen
en Van Bendegem erop is, om
de scholen om zeep te brengen
Het is hier uitgesproken, dat de
subsidie reeds zoodanig is ver
minderd, dat het niet mogelijk is
om nog verder te gaan. We
zouden dus, als de scholen wer
den opgeheven, over moeten gaan
tot stichting van een gemeente
school, want Axel kan niet meer
zonder bewaarschool, getuige het
aantal leerlingen en dat is ook
niet de bedoeling van den Raad,
dat kan dhr. Van Kampen niet
afwasschen.
Dhr. IZ. DE FEIJTER steunt
het voorstel van Kampen.
Dhr. 't GILDE zegt dat de
lagere school ook maar f 10 per
leerling krijgt en dat is toch niet
in evenredigheid tot de kleuter
scholen
Dhr. DE RUIJTER merkt op,
dat die vergelijking niet opgaat,
want in de uitgaven der bewaar
scholen zit rente, aflos, salarissen,
enz. terwijl f 10 voor de lagere
school alleen ziet op de leermid
delen.
Dhr. J. DE FEIJTER wil even
min de subsidie verminderen,
omdat op den Raad de verplich
ting rust de scholen voor een
deel in stand te houden, nu deze
op grond van belofte tot bouwen
zijn overgegaan. Het gaat niet
aan, om ze nu in de kou te laten
zitten.
Dhr. IZ. DE FEIJTER: De
tijden zijn veranderd en dus
moeten we de bakens verzetten.
Dhr. OGGEL acht de subsidie
zeer noodzakelijk en wijst er
nogmaals op, dat begonnen is
met f 17 50 en er nu op de chr.
school reeds f 1400 wordt bijge
past, waardoor de gemeente een
groot voordeel geniet, want ais
er een gemeenteschool werd ge
bouwd, zou het f35 per kind
kosten. Spr. geeft dus in ern
stige overweging om de subsidie
te handhaven. Ook de R. K. be
waarschool is door de subsidie
in staat gesteld om zich beter in
te richten; waar dit vroeger pri
mitief was, zijn groote verbete
ringen aangebracht en is die
school vooruit gegaan en spr. is
er sterk voor, dat dat zoo blijven
kan.
Dhr. SEGHERS zegt ook niet
te zullen meewerken om dat be
drag nog te korten.
(Vervolg van het Raadsverslag
op pagina 4).
AXELSCHE
x'l, .0
A ,i
COURANT.
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
Zitting van Woensdag 29 Nov
Aanwezig alle leden, benevens
de secretaris. Voorzitter de heer
F. Blok, burgemeester.
IV.
Begrooting 1934.
(Vervolg Uitgaven).
Te half 7 wordt de behande
ling voortgezet.
177. Jaarwedden onderwij
zers o. I. s. f 12877
179 Onderwijzerswoning 130
180. Schoolgebouw 300
181. Leermiddelen 600
182. Schoonmaken f610,
vuur f459, licht f140 1200
189. Pensioenen onderw. H05
191 Rente kapitaal school f270
192. Aflos daarvan f 750
204 213. Kosten Bijz.
onderwijs f 15701
214-216. Idem U.L.O. f750
218. Subsidie bewaar
scholen f 1720
Deze post is geraamd op f 10
per kind. Fröbelschool 70, chr.
bewaarschool 52 en R.K be
waarschool 41 leerlingen.
Dhr. VAN BENDEGEM wil die
post brengen op f 6 per kind,
d.i. 40 pet. besparing.
Dhr. OGGEL zegt, dat de chr
bewaarschool is gesticht op grond
van een subsidie van f 17 50 per
kind, wat nu al teruggebracht is
tot f 10, zoodat het schoolbestuur
er f 1400 bij moet passen en het
dus bezwaarlijk is om nu nog
verder te verminderen. Het is
den Raad een zedelijke plicht,
om de subsidie niet te vermin-
deen.
Dhr. D1ELEMAN vindt, dat
dhr. Van Bendegem buitengewoon
ingrijpt met zijn 40 pet korting.
De scholen kunnen zonder die
subsidie niet bestaan, terwijl juist
de Raad hunne stichting in de
hand heeft gewerkt. Spr. dweept
er wel niet mee, maar om nu
door de subsidie met de helft te
verminderen die scholen den nek
om te draaien, daaraan wenscht
hij niet mede te werken. Het
II.
Dat alles was thans al bijna derilg
jaar geleden. Zijn vrouw was dood,
zijn beide dochters waren gtt'ouwd,
zijn zoon zat in Amerika.
Meneer Xaveer Lievejan's leven was
een beeije verdrietig en eenzaam nu.
Smds lang weer in zéér goeden doen
.leefde hij stil" maar toch wat &l te
stil, naar hem voorkwam. Hij peisde
erop, nog eens een nieuw, j.,ng meske
te trouwen... Maar wie? Paard
rijden deed hij niet meerzijn emboi -
point maakte hem ietwat kortademig.
Zijn eenig genoegen dus, was de jacht
en uit zijn weelderig verleden had hij,
de jaren door, gecultiveerd en onvei-
zwakt gehandhaafd t zeer ernstige
plicht: goed eten! Voor dertig jaar
al, nauwelijks op zijn boerderij. n
Holland wist niemand, wat .góed eten"
was) had hij begrepen, de bereiding
van zijn geliefkoosde gerechten, van
het geschoten wild allereerst, zelf op
Zich te moeten nemen. En met den
tijd. terwijl zijn vrouw de hofstee dreef,
was de keuken het terrein geworden
van Xaveti's verfijnde culinaire stu-
d.ën e i onverd o en plichtsbetrachting.
Die plicht was tot een hartstocht
gegroeid, ja tot een verslaafdheid. Hij
jaavde, *ij kootte, hij at, deed een
tu'j en jr.-gde nogmaals, kookte nog-
rea^iis, a>, vn ging te bed.
En om de paar jaar, dan kwamen
j,de Belgische Heeren", enkele
sportvrienden uit zijn jeugd, om ge
tuige te /ijn, op de Zeeuwsehe liofsttê
x 'a opgepoetst voor de gelegenheid,
van X'veer Lievejans' nimmer nog
overt' ff goede sier. Wel vonden zij
hunnen Xaveer een weinig verboerd
en ook wat ouderwetsch geworden
(Holland wès altijd wat minder „mo
derne" dan den Belg que) doch
waar ter wereld, immers i óch in Bus-
stl r.öch misschien zelfs in Parijs,
werd op een keur van zilveren schalen,
mat glinsterei d tusschen voorvaderlijk
porcelein en kristal, een dermate somp
tueus en exq iis diner geserveerd Dat
hijzelf die verrukkelijke gastmalen toe
bereidde, was nooit bij iemand opge
komen, hoewel het dikwijls vreemd
was gevonden, dat Xaveer. zelf een
zoo uitmuntend j iger, niet tiuê ter
jacht toog, altijd oezonjes had in stad
of elders- Even voor het diner, ep het
laatste nippertje, nog warm vas zijn
tocht en zeer gesfftireerd, verscheen
hij, verliet hen tusschentijds soms nog
om zich wat op te knappen, of zeer
langdurig te duiken in zijn kelder.
,'t Is of 'm zelf de schotel» gar
neert", had een der vrienden wel eens
geopperd
Staat de brik klaa', Arjoane?
fluisterde meneer Lievt j ms, awel,
ge brengt over drie minuten de srep
op den Madijra staat al op de tifel
de visch-ccqu lies neemt ge uit den
oven en legt ze op dezes „plat", ver
staan den „Graves" neem ik zelf
wel van den buffè, ge zoudt u daarin
vergissen. Laat den „Chasseur" daar
nèt zoo zeuteren, achter op het fornuis
zulle? Als ge dien hebt opgebracht,
stookt ge 't vuur «oo hiet als ge kunt
voor de tournedos'. Ik kom dit zelf
deer, hedde ge het begrepen 7 En ge
houdt uwen mond I Wat hedde ge te
lachen Ge houd! uwen mond, zegge
ik. Als de Heeren u vragen of gij de
kokkin zijt, zegt ge van ja I En raak
om Gods wille nie an den Bourgogne
hier in 't hoekske; ge zult me die
flesschen nie kuischen gaan I"
Van den op slot gedraaiden s'eutei
der keukendeur nam meneer X tveer
Lievejans zijn col be r;-jasje en zijn
witte vest, ging onder 't aanhijschen
kijken waar Pier was, zette zijn stroc-
hoed op, en klom in de brik: Al
de Heeren zijn tsinnen Awel, ge rijdt
stffens het achterhek uit. de dorps
straat om, en dai, ventre k terre
verstaan? voorrijen I
In de lage pronk-kamer, ruim als een
saai en heerlijk gemeubeld, zaten de
Heeren en smulden omdermeesi I HG
had bijna niet mogelijk geleken, dat
r& den Lapin Chasseur, geurend van
tomaten en rosmarijn, en smeuïg als
fluweel van de brokjes champignon,
een nóg hooger accent van gastro
nomie zou kunnen worden bereikt.
En nochthans, toen de schaal met
dik-gerooste tourr.edokes, druipend van
donkeren wijnsaus, en omlegd met een
krans van brttidelijk-blanke schorse-
neerkes, door de schoone Arjoane ter
tafel werd gedragen, en Xaveer-zeif
verscheen, hijgend en rood van schran
sen en klimmen, met de drie grijs-
heftofte en bespinnewebde fleischen
ChAteau Laffhte van 1825, toen be
grepen ze, dat rü eerst het gastmaal
ging culmineeren.
De heeren waren in een verheven,
een purperen, een koninklijke stemming
geraakt, en de welbespraakte Charles
Dubois, céputé ter Belgische kamer,
door een der vrienden ditmaal meege
bracht, kneep zachtekens A-joane in
den arm en zei hoffelijk
Awel, ge zijt gij'ne fameuse kol-
kinnel Hedde gij dat allemaal van uw
eigen zoo overheerlijk klaargemaakt?
Belja'k, mtneer de Baron sta
melde A'joane op goed gtl-ik, en blo
zend als een p oen.
Ge hebt maar een juweel van een
meske, Lievejans zei dedéputénog
terwijl ze de kamer verliet.
Ah-jt, ze kookt iel goed, éh?ze
kookt voldoende beaamde Xaveer
bescheiden.
Wat zal ik u nog vertellen gaan van
al de verdere zaligheden van Xaveer
L:ev<jms' onovertroffen maaltijd?
Hoewei hijzelf 't mij zeker kwalijk ge
nomen zou hebber, was ik daarbij te
genwoordig geweest zonder te gewa
gen van den bizonderen bouquet der
konijn'j:s, aromatisch van de vele
kruiden die zij te vreten vonden in xijn
duinen, ofwel van den overheeilijken
schotel met pluvierkes, twee dagen te
voren geschoten aan het strand <»e
weten dit nie, dk ge die eten kunt 1
en gebraden in 'ne sauce van 'nen
goeden witten Porto, waarbij wer
den opgediend de als in nectar ge
smolten peerkes van dien morgen...
Wat zal ik u spreken van de wijnen,
die nog driemaal wisselden, of van
de likeuren, die den mokka van óver-
zoet-brandende en stralende geuren
doortogen
Want den volgenden dag, toen het
gezelschap vertrokken was, bleef de
arme Xaveer weer dubbel eenzaam
achter,
Tochvkreeg hij nog aardig wat te
lachen om de zonderlinge staart, die
dit feestmaal ging versieren.
Een week nadien, kwam er een brief
uit voor A'joane! Het was
een brief van meneer Citaties Dubois,
die A joane voorstelde, bij hem in
Brussel te komen dienen. Ze moest
zelf maar eens schrijven, welk loon ze
begeerde. Ii elk geval Wilde hij méér
geven dan meneer Lievejans...
Arjoane blaakte van trots, zei de
huur op, bijna zonder zich een uitleg
te verwaardigen. Meneer Xaveer Lie
vejans stond verbluft.
Maar meske, wè peisde ge? zei
hij na enkele oogenblikken, die man
denkt, da gij dat allemaal gekookt'et;
het is daarof, dat 'n u hebben wil. Pas
maar op meske I
„Belnee't", zei beieedigd A joane,
't is dat 'n me mooi vindt. Ik zal u
nie vertellen wat 'n me gezeid het.
En ik weet de Heeren wel op 'n af
stand te hou'en, dat weet niemand
beter dan gij".
„Awei*. mompelde meneer Lievejans
verlegen, „doe wk ge nie laten kunt..."
En een goede m2and later vertrok
Aijoane naar Brussel.
Nog geen week was ze wep, of
daar arriveerde een woedende brief
van meneer Charles Dubois: me
neer Lievejans was een bedrieger,
meneer Lievejans had laten doorgaan,
dat zijn cuisiniè-e goed koken kon, en
de onnoerele gans wist nog van geen
simpele patates frites,.meneer Jan
Hen had dan de Hollandsche methodes
van achterbakschheid goed te pakken,
Ei zoo ging dat nog ten zijdje lang
verder.
En ons Xaveetke lachte zich bijkans
krom.
"Zoo'n lillijken annexionist', zei hij,
„dat pakt u uw meske af, en zet nog
'n keel op, as 'm een kat ln de zak
het gekocht",