Nieuws- en Advertentieblad
voor Z e e u w s c li - V1 a a n d e r e n
No. 57
DINSDAG 24 OCTOBER 1933
49e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Binnenland.
FEUILLETON.
De valsche Gravin.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-U1TGEVER
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Waar de gelden biyven.
Het is bekend, dat ook in onze
koloniën, met name in Oost-Indië,
dat jaren lang een rijke bionvan
inkomsten voor ons land was,
groote tekorten op de begroo
tingen worden getoond en diens
volgens allerlei middelen worden
aangewend om evenwicht te krij
gen. Het is echter frappant, als
men leest welke feiten aanleiding
gaven tot die groote tekorten en
hoe staatsexploitatie ook hier
weer tot de straffen heeft geleid.
We lezen daaromtrent het vol
gende in de „Avp.":
Het is een alleszins verklaar
baar verschijnsel, dat, wanneer de
groot cultures in een periode ver-
keeren, waarin groote winsten
worden gemaakt, stemmen op
gaan, die betoogen, hoe jammer
het is, dat die groote bedragen
jaarlijks verdiend, voor een be
langrijk deel belanden in de zak
ken van particuliere ondernemers.
Waarom, zoo redeneert men
wel, kunnen die winsten niet ge
heel aan de gemeenschap der
schatkist ten goede komen
Het spreekt haast wel vanzelf,
dat dergelijke klanken niet worden
vernomen in tijden van verlies en
malaise, zooals wij ze nu door
maken. Tijden, vol kommer en
zorg, ook voor de Regeering.
Maar ook tijden, waarin zeer veel
leering kan worden opgedaan
in het bijzonder ten aanzien van
datgene, wat men niet behoort
te doen.
Ons gouvernement is destijds
niet volkomen doof gebleven voor
het zoet gekweel der diverse cul-
tureele en politieke vogelaars.
Hoewel van meer dan een zijde
ernstig is gewaarschuwd tegen en
gewezen is op de groote bezwa
ren verbonden aan van gouver-
nementswege gevoerde cultuur-
bedrijven, hebben meer de link-
sche beginselen volgende raad
gevers ten slotte het pleit ge
wonnen en het Gouvernement
weten te bewegen, zelf te gaan
planten en exploiteeren met al
den aankleve daarvan.
Dit nu is gebleken, een mis
greep te zijn geweest.
leder, die Indië een beetje kent
en den gang van zaken in de
diverse cultuurbedrijven heeft ge
volgd, weet, dat cultures in sterke
mate aan ups and downs onder
hevig zijn. De malaise van het
49)
Daar lag op het tapijt, in volle lengte
uitgestrekt, het lijk van den graaf.
Zijn rechterhand hield nog de rookende
revolver krampachtig omklemd. Uit
een kleine wond in den sirap sijpe'.-
den een paar droppels bloed.
De detective boog zich voorover.
Toen hij zich weer oprichtte, zei
hij, terwijl hij Parkinson aanzrg:
U hebt gelijk, wij komen te laat.
Hij is daarheen gevlucht, waar geen
macht ter wereld hem meer bereiken
kan.
Toen ging hij tot aan de trap terug
en riep tot de bedienden, die op het
hooren van htt schot bij elkaar waren
komen loopen, toe
Qraaf Koschwlnski Is dood.
Waar is mamsel Kathinka Haalt haar
dadelijk I
Ze moet boven zijn, antwoordde
Mariana van beneden, ik zag haar
meer dan een kwartier geleden in de
kamer van mevrouw de gravin gaan,
Belde mannen snelden daarheen,
heden moge langer zijn en he
viger, de eerste van dezen aard
is zij zeer niet.
Vooral de suiker en de koffie
hebben, naast periodes van ge
weldigen bloei en schier exorbi
tante winsten, jaren gekend van
stilstand, van achteruitgang, van
groote verliezen. Ook de rubber
heeft daarvan te lijden gehad de
thee wat minder en de kina het
minst.
Gunstiger staan er voor de
steenkolen en de aardolie. Mo
menteel is het met de steenkolen-
winning in lndië ook droevig ge
steld, maar van dit bedrijf en
dat is vrijwel het eenige is
het te begrijpen, dat het van
gouvernementswtga werd geën
tameerd. Tenslotte het tinbedrijf.
Tot voor kort heeft dit vrijwel
altijd baten en zelfs groote baten
opgeleverd en zou daardoor een
staats-exploitatie te verdedigen
zijn.
Daartegenover slaat echter, dat
ook een gemengd bedrijf, of een
zuiver particulier bedrijf indien
het rendeerend is, zijn winsten
wel aan de schatkist opbrengt.
Maar, het geven van baten mag
niet de eenige maatstaf zijn bij
de beoordeeling, of het gouver
nement eenig bedrijf zelf zal
entameeren.
Wij behoever geen uitvoerige
philippica te geven over de voor-
en nadeelen van staats-exploitatie
tegenover het particulier en het
gemengd bedrijf in het algemeen.
Maar wel willen wij er, nog
maals op wijzen, dat naar ons
gevoelen, staatsbedrijf voor cul
tures geheel en voor mijnbouw
grootendeels uitgesloten had be-
hooren te zijn.
Het is van algemeene bekend
heid, dat elke gouvernementeele
onderneming evenals een provin
ciaal en gemeentelijk bedrijf be
slist duurder werkt en moet wer
ken, omdat allen, die daarin zijn
te werk gesteld, per saldo amb
tenaren zijn, die bepaalde rechten
hebben, aanspraak op verlof en
recht op pensioen voor zoover
niet aan die rechten wordt ge
tornd.
Het gouvernement mag geen
risico op zich gaan nemen en
het doet dat wel, wanneer het in
cultures gaat liefhebberen met de
kars op winstmaar ook op
verlies. Een stapje verder, en de
schatkist zou speculatieve papie
ren kunnen koopen en dat zou
Daar st inden verscheiden laden van
de schrijflafet en twee kasten open.
Eén blik was voldoende om Hercpel
te overtuigen, dat haar inhoud blijk
baar in de grootste haast door elkaar
gehaald was. Van Kathinka was geen
spoor te zien.
Aha ze heeft waarschijnlijk
beneden geluisterd, en toen ze be
merkte, hoe het stond is ze met het
geld en de sieraden van haar zus
ter over de achtertrap gevlucht. Nu,
ik hoop, dat men haar wel weer in
handen zal krijgen.
Lindemann had de gravin naar buiten
gebracht. Ze was nog doodsbleek
van den schrik, dien de overval van
Wanda baar had aangejaagd.
Dat is ontzettend, stamelde ze.
Krankzinnig. Het is, alsof de hemel
een strafgericht over de ongelukkige
heeft gehouden. Het lot, dat ze mij
had toegedacht, treft nu haar zelve.
Laten we weggaan Lindemann, naar
Helene en Snoes. De afschuw van
deze verschrikkelijke plek verplettert
me letterlijk.
Ze had hem meegetrokken tot op
een grooten afstand van het slot. Nu
keerden ze terug. Daar kwam Parkin
son hun tegemoet. Ook zijn gezicht
was bleek en ernstig.
Grace, zei hij, terwijl bij den arm
al evenmin te tolereeren zijn.
Tot welke resultaten het eigen
ondernemertje-spelen heeft ge
leid, moge blijken uit verslagen,
voorkomende in het Economisch
Weekblad voor Ned.-lndië.
Wij lezen daarin:
n's Lands kina- en theebedrijf,
caoutchouc-idem, djati-idem, Ban
ka-tinwinning, Ombilin- en Boe-
kit-Asam steenkoolmijnen.
Het totaal verlies dezer bedrij
ven bedraagt over '32 f 9.439.000
tegen f 6.012.500 over '31. Het
beteekent een stijging der verlies
posten van bijna f 3 500 000".
Zoodat, in twee jaren tijd een
verlies van 15 5 millioen is ge
leden. Precies het bedrag, dat
de gepensionneerden in twee ja
ren moeten opbrengen. Onge
acht het verlies, dat over 1933
zal zijn te boeken en dat zeker
niet lager zal zijn.
Nu zou een verliespost nog te
overkomen zijn, indien het Gou
vernement voor deze cultuur-acro
batie, evenals elke maatschappij
dat doet, een reservefonds had
gekweekt.
Dat is echter niet het geval,
en dusmoet de gemeen
schap van thans, de belastingbe
taler van thans, die gelden op
brengen.
De vraag lijkt gerechtvaardigd,
of het Gouvernement niet beter
doet, deze ondernemingen ten
deeie te sluiten.
Het gaat toch niet aan telken
jare de te betalen lasten met een
kleine tien millioen vermeerderd
te zien.
Kameroverzicht.
Winkelsluiting.
Het wetsontwerp-Vos tot wij
ziging van de Winkelsluitingswet,
dat op de agenda stond, voor de
Tweede Kamerzitting is niet in
behandeling gekomen.
Men weet, dat Minister Ver
schuur onlangs in een vergade
ring van den Middenstandsraad
heeft medegedeeld, dat hij bereid
was een voorstel in te dienen oqi
de wet op enkele punten, voor
namelijk wat de Zondagssluiting
betreft, te wijzigen. De heer Boon
herinnerde aan deze mededeeling
en voegde er aan toe, dat de in
diening van het ontwerp-Vos
juist een gevolg was geweest
van het dralen der Regeering:
reeds vroeger heeft dr. Vos ge
zegd zijn ontwerp te zullen in
trekken, als de Minister zélf met
der gravin door den zijnen trok.
Ze bleef dadelijk staan en keek met
een vragenden blik naar hem op.
Wat is er? Betreft het
hem
Ja, je mar, heeft z chzelf bestraf'.
Je zult dus nu niet genoodzaakt zijn
om als getuige der kroon tegen hem
op te treden, iets, waarvoor je immers
zoo bang was.
De gravin staarde eenige minuten
zwijgend voor zich neer. Qeen traan
kwam er in haar oog.
Wil je hem nog eenmaal zien,
eer we Dubschinka veriaten
Neen. Acht mij niet ongevoelig,
Allan. Maar zie ik heb geen
afscheid van hem te nemen en in hem
geen vriend te beweenen, want hij is
voor mij reeds lang een doode. Voor
mij stierf hij reeds in 't eerste jaar van
ons huwelijk, toen Ik moest inzien,
welk een ruw mensch er in hem ver
borgen was. Ik heb aan zijn zijde
veel meer geleden, dan jullie kondt
vermoeden, en wanneer ik het, trots
alles, zelfs voor u verborg, geschiedde
dat alleen, omdat hij de vader van
mijn kind was Nu heeft Snoes geen
vader meer en het is beter zoo,
Parkinson drukte zwijgend haar arm.
Hij begreep misschien pas op dit
oogenblih welk lijden deze vrouwen-
een wijziging zou komen. Mr.
Boon vroeg nu den Minister zich
nader en duidelijker tegenover
de Kamer te verklaren.
Hierna stond Minister Ver
schuur op en legde een soortgelij
ke verklaring af, als hij in den
Middenstandsraad heeft gedaan.
Hij kondigde een wetsontwerp
aan tot wijziging van de Win
kelsluitingswet. Dit ontwerp zal
niet alleen eenige technische her
zieningen bevatten, waartoe de
opgedane ervaring aanleiding
geeft, maar bovendien zullen
voor bepaalde bedrijven de voor
schriften inzake Zondags-sluiting
eenigszins soepeler worden ge
maakt, met het oog op den
crisistijd. Maar zoo voegde
de Minister hieraan uitdrukkelijk
toe van principieele wijzigin
gen der Zondagssluiting is geen
sprake en de nieuwe voorschrif
ten zullen niet van verstrekken-
den aard zijn.
Na 's Ministers mededeelingen
werd, op voorstel van den heer
Boon, het ontwerp-Vos voorloo-
pig van de agenda afgevoerd. De
Kamer is nu in afwachting van
het regeerings-ontwerp.
Ambtenaren-wet.
De Kamer behandelde vervol
gens een wetsontwerp tot wijzi
ging van de Ambtenaren-wet
waarvan, kort gezegd, de bedoe
ling deze is
om de Kroon (de Regeering)
bevoegdheid te geven in laatste
instantie in te grijpen in de
rechtspositie, met name ook in
het salaris van alle ambtenaren,
dus ook die van provincies en
gemeenten.
Het was deze nieuwe bevoegd
heid, tegen het verleenen waar
van verschillende sprekers be
zwaar maakten. De heer Drees
zette de oppositie in hij zag in
de nieuwe regeling, waardoor de
Regeering de salarissen van alle
ambtenaren zou kunnen vaststel
len, een aanslag op de gemeen
telijke autonomie. Van deze
nieuwe uniformiteit moest hij
niets hebbenvolgens hem gold
het hier slechts de politiek, om
betere salarissen neer te drukken.
En niet alleen de revolutionaire
socialist Sneevliet en de commu
nisten kwamen dit betoog van
den sociaal-democraat steunen,
maar ook grootendeels althans,
de vrijzinnig- democraat Kooiman
en de katholliek IJsselmuiden.
Ook volgens hen zou de nieuwe
ziel had moeten dragen.
Zou die ziel voor altijd gebroken
zijn Hij hoopteneen. Evenals
thans reeds de belofte van het nade
rende voorjaar gehoord werd in het
smeltwater van de sneeuw, zoo zou
het ook in haar arme, thans door win
terkou verstijfde ziel weer lente
worden.
HOOFDSTUK XX.
Drie maanden waren er verloopen.
Twee vrouwen stonden op het terras
van een villa, die in 't groen versche
len aan den oever van het Qardameer
lag. Ze keken naat een klein meisje,
dat lachend een vlinder trachtte te
vangen.
Het waren de gravin Koschwlnski
en Helene Biron, die zich over de
de vroolijkheid van Mary verheugden.
Wat is ze gelukkig, mompelde
de gravin eindelijk verstrooid. Maar
't is waar wat weet men op haar
leeftijd van kommer en verdriet
Helene. die door de gravin geheel
als vriendin behandeld werd en niet
als gouvernante, maar als lieve gast
mee naar de vilta „Ferra" was gegaan,
keek verrast op.
Heb je dan ook fiu nog zorgen
en verdriet, beste Qrace Me dunkt,
en ver-slrekkende regeerings-be-
voegdheid leiden tot „doodende
uniformiteit" op het gebied der
ambtenaars-salarissen en ook zij
achtten haar een inbreuk op de
gemeentelijke zelfstandigheid.
Maar door andere afgevaardigden
werd dit standpunt bestreden
de anti-revolutionair Smeenk, de
christelijk-historicus Rutgers van
Rozenburg en de liberaal Van
Kempen juichten het toe, dat er
meer eenheid gebracht zou wor
den in de ambtenaars-salarissen,
want er zijn op het oogenblik
voor gelijke werkzaamheden en
gelijke functies vaak .ontstellende
verschillen" en gemeente-ambte
naren verdienen vaak veel meer
dan die van den staat. Alleen
vroeg de heer Van Kempen of
het niet mogelijk was, in de
nieuwe regeling alsnog het sala
ris van Gedeputeerde Staten in
te schakelen.
Minister de Wilde heeft de
strekking van het ontwerp nog
eens uiteengezet en als noodza
kelijkheid voorop geplaatst, dat
er inderdaad meer eenheid dient
te komen in de rechtspositie der
ambtenaren. Als de lagere or
ganen dit niet inzien en hun ver
antwoordelijkheid niet voldoende
beseffen, zal het hooger gezag
dienen op te treden. Tegenwoor
dig ziet men zei de Minister
dat de verantwoordelijkheid
wordt verplaatst naar partijbestu
ren en partijvergaderingen, krach
tens welke besluiten raadsleden
dan moeten handelen, op straffe
van zetelverlies. Daartegen dient
de gemeentelijke autonomie te
worden beschermd. Zoodoende
brengt het ontwerp feitelijk een
repressief toezicht, en zoo noodig
zal de Kroon ingrijpen, maar
overigens houden de gemeente
besturen alle mogelijke vrijheden.
In plaats van Gedeputeerden komt
dus voortaan de Kroon. De Re
geering zal, beter dan Gedepu
teerden, het geheel kunnen over
zien. De Minister sprak de ver
wachting uit, dat het niet dikwijls
noodig zal zijn om in te grijpen,
maar als het moet, zal het ge
beuren: het is echter niet zijn
voornemen, om maar voortdurend
in te grijpen en bovendien zal het
georganiseerd overleg overal be
houden blijven.
En zoo werd het wetsontwerp
met 45 tegen 18 stemmen aan
genomen. De socialisten en de
communisten stemden tegen.
het leven ligt nu toch weer helder en
zonnig voor je, zooals ons mooi Lago
di Qarda daar beneden
De gravin antwoordde niet dadelijk.
Na een poosje zei ze t
Je hebt mij nog niet verteld, wat
onze beste dwaze Peter heeft geant
woord op je laatsten brief, waarin je
hem meldde, dat je mij lo mijn een
zaamheid nog een poosje gezelschap
wilde houden.
Een glimlach van geluk vloog over
het schoone gelaat van Helene,
O, hij doet eens weer alsof hij
erg boos is. en dreigt zelfs.
Wat hij dreigt
Ja. Dat hij ons hier plotseling
overvallen en mij met geweld ontvoe
ren zal, als ik nu niet eindelijk vrij
willig zijn vrouw word.
En dat zou je zeker volstrekt
niet onaangenaam vinden is 't niet
Q.ace. Je weet toch wel mom
pelde Helene verlegen.
Ja, ik weet, dat jij je geluk uit
stelt uit medelijden en vriendschap
voor mij. Maar ik mag dat werkelijk
niet langer aannemen hoewel het
hier zeer, zeer eenzaam sai worden
zonder jou
(Slot volgt),
AXELSCHE
COURANT
