Binnenland.
sultaat daarvan werd in een alge-
meene vergadering van V.V. V.
medegedeeld en gaf een der be
stuursleden, den heer A. P. Es-
selbrugge aanleiding tot het voor
stel, om alhier een Axelsche
hoerenkamer in te richten, welk
voorstel algemeene instemming
kreeg. Intusschen hadden de drie
bovengenoemde heeren zich tot
een comité gevormd, om in sa
menwerking blijvend de Axels
historie te onderzoeken, onder
den naam van C.O.H.A. (Comité
onderzoek historie Axel). En zoo
werd dit comité door V. V. V.
weer genoodigd om mede te
werken tot het samenstellen en
beheeren der hoerenkamer. De
C.O.H.A. meende, dat hiertoe
niets meer bevorderlijk was, dan
het houden van een tentoonstel
ling van oude voorwerpen, waar
door dan meer bekend werden
de bronnen en adressen die ons
daarbij ten dienste konden staan.
Dank zij de instemming en de
gulle medewerking van het be
stuur van V. V. V. gingen we
daarom aan het werk en werd
een commissie gevormd om de
tentoonstelling te organiseeren.
Het zou te uitvoerig zijn, om te
beschrijven, welke werkzaamhe
den, moeite en tijd ernoodigzijn
geweest, om te verzamelen, wat
er thans te zien is.
En als we dan daarvoor dank
zeggen, dan geldt dat niet ons
zeiven, maar de talrijke mede
burgers, die bereidwillig in leen
gaven, wat ons voor het mooie
doel dienstig was. De voorzitter
van V.V.V. wees daar ook op in
zijn openingswoord en dus loo-
pen we eenigszins vooruit. Maar
het zij herhaald, dat ook aanlei
ding, initiatief en opbouw der
tentoonstelling niet mogelijk zou
den zijn geweest, indien ge
hechtheid aan onze geboorte
plaats en ons Vaderland niet in
ruime mate aanwezig waren,
want V.V.V. toch heeft èn met
de tentoonstelling èn met het
stichten eener blijvende Axelsche
hoerenkamer geen ander doel
voor oogen, dan met eenige
voorliefde den vreemdeling te
kunnen wijzen op de mooie
kleederdrachten en de typische
stoffeering der woning, onze
Axelsche boerenbevolking eigen.
Dit zij V.V.V. ter eere aange
zegd en we hopen, dat zij er
succes van zal mogen beleven.
Gisterenmiddag dan had de
opening plaats van de tentoon
stelling, die zooals gemeld in de
Chr. Landbouwschool wordt ge
houden. Met verschillende ge-
noodigden, het bestuur van V.V.V.
en de tentoonstellingscommissie
was ook tegenwoordig het Da-
gelijksch Bestuur onzer gemeente.
Nadat de aanwezigen waren ver
welkomd door den voorzitter,
den heer A. van Maale, gaf deze
het woord aan den heer J. M.
Oggel, die als waarnemend bur
gemeester (de burgemeester is
met vacantie) daartoe genoodigd
de tentoonstelling opende met
de volgende rede
Dames en Heeren Feest-
genooten
Op dezen Nationalen Feestdag,
den jaardag onzer geliefde Vor
stin zelfs een zeer bijzonderen
feestdag, waar Hare Majesteit
haar 35-jarig Regeeringsjubileum
viert- in dit „bij uitstek Oranje
jaar" mogen we wel zeggen als
we gedenken met hoe groot ent
housiasme door geheel ons Va
derland de herdenking van den
400-sten geboortedag van den
Vader des Vaderlands, den edelen
Willem van Oranje gevierd is,
is het mij een groote vreugde,
dat ook in ons Oranje-gezinde
Axel de wakkere Vereeniging
V.V.V. het gelukkig idee greep
eene Oranje-tentoonstelling alhier
te houden, en wil ik gaarne
voldoen aan de voor mij ver-
eerende uitnoodiging als waarn.
burgemeester deze te openen.
Te aangenamer is deze taak
waar de V.V.V. in samenwerking
met de COHA het gezamelijk
plan volvoerd heeft een oude
hoerenkamer ten toon te stellen.
Voor een oude stad als Axel
(al is hier uiterlijk nog slechts
weinig meer van te zien) is het
noodzakelijk hare jiistorje te on*
derzoeken en herinneringen te
bewaren. Het oude Axel, dat.
reeds in het jaar 813 genoemd
wordt, dat zeker reeds in 1213,
en wellicht nog vroeger stads
rechten verkregen had, mag met
trots terug zien op een roemrijke
historie. Verscheidene malen ver
woest en verbrand is het telkens
weer uit zijn asch herrezen. Echter
is daarbij en daardoor veel ver
loren gegaan, zoo ook het origi
neel der stadsrechten.
Laten we nu echter behouden
wat er nog is en het streven der
Coha waardeeren en steunen om
zooveel mogelijk oudheidkundige
voorwerpen te verzamelen en
blijvend ten toon te stellen, leder
die daarvoor iets wil afstaan zal
bij deze heeren hiervoor een
dankbare hand en hart vinden
ieder voorwerp, hoe klein en on
aanzienlijk het ook moge schijnen
kan hooge waarde hebben.
Bij het bezichtigen van deze
tentoonstelling zien we, wat de
typische Axelsche hoerendracht
betreft, hoeveel er in een eeuw
veranderd is. Als we nog enkele
tientallen jaren verder zijn be
hoort waarschijnlijk ook de tegen
woordige dracht tot het verleden.
Het is daarom nu meer dan tijd
deze dingen te bewaren voor het
nageslacht, vóór dat alles ver
dwenen is. Het houden van deze
tentoonstelling is m.i. een daad,
die getuigt van een open oog te
hebben voor de toekomst en van
liefde voor onze vaderstad en wil
ik dan ook allen die hieraan heb
ben meegewerkt een woord van
warme hulde en dank; hun mijn
eeresaluut brengen. Laat ik aan
den anderen kant allen, zonder
onderscheid mogen opwekken
dit streven te steunen en de ge
legenheid te openen iets blijvends
tot stand te brengen. Dat we de
vreemdelingen, die zich op de
hoogte willen stellen niet schou
derophalend moeten afschepen,
doch met fier gebaar kunnen
antwoorden: Zie hier! Axel weet
wat het aan zijn historie verschul
digd is.
Toen ik een kijkje in de fraaie
boerenkamer nam, kwam mij het
versje van den dichter Poot in
de gedachten
Hoe genoegelijk rolt het leven
Des gerusten landmans heen
Die zijn zalig lob hoe kleen,
Voor geen koningskroon wil geven.
Alles ademt daar toch in rus
tige rust; en welvaart blinkt U
tegen. Helaas ook door der tijden
onrust is in dien stand de rustige
rust verdwenen.
De afdeeling gewijd aan het
Oranjehuis, waarmee de historie
van Axel zoo nauw verbonden is,
getuigt ons door verschillende
foto's van Oranjefeesten, die hier
gehouden zijn, dat de Axelaars
steeds trouwe Oranjeklanten wa
ren, zich nooit onbetuigd gelaten
hebben hun aanhankelijkheid te
betoonen.
Moge ook deze tentoonstelling
medewerken dien band zoo mo
gelijk» nog te versterken, en moge
ons geliefde Axel onder de re
geering van Oranje, gedachtig
aan hare historie, onder Gods
zegen steeds in bloei toenemen.
Met dezen wensch verklaar ik
de tentoonstelling geopend.
De heer Van Maale antwoordde
daarop het volgende
Edelachtbare Heer Burgemeester,
geachte genoodigden.
Toen op de jaarvergadering
der V.V.V. een voorstel naar voren
werd gebracht welke inhield
een Axelsche boerenkamer in te
richten teneinde de steeds meer
en meer verdwijnende kleeder
drachten enz. voor het nageslacht
te kur.nen behouden werd hier
voor een Commissie in het leven
geroepen, die zich met deze taak
zoude belasten. De medewerking
der V.V.V. werd toegezegd. Het
is met het inrichten van een
boerenkamer al juist zoo gesteld
als met alles wat in het leven
wordt geroepen er is geld voor
noodig. Ofschoon nu de V.V.V.
rinanciëele steun toezegde, be
greep de Commissie zeer goed
dat ook zij van hare kant als in
het werk moest stellen om te
trachten een klein bedrag bijeen
te brengen. Daar het 35 jarig
Regeeringsjubileum van H M.
onze geëerbiedigde Koningin a.s.
w«, besloot zij een Ofinjd-,
tevens Oudheidkundige tentoon
stelling te organiseeren. Aan de
hand van een speurbrigade die
overal ging rondsnuffelen waar
oudheidkundige voorwerpen te
vinden waren en deze waren zoo
talloos dat men er toe over kon
gaan een tentoonstelling (zij het
dan ook primitief) kon organi
seeren. Dat onze Commissie bi.'
deze aan allen een woord van
dank dient te brengen is buiten
twijfel. Een woord van dank
(voor wat betreft de Oranjeten
toonstelling) aan het Oranje-
Nassau Museum in den Haag, de
firma Begeer te Voorschoten, de
fabriek „De Porseleinen Fies" te
Delft en vele bereidwillige Axe
laars die er toe hebben bijge
dragen door hunne inzendingen
betrekking hebbende op het
Oranjehuis de liefde daarvoor
opnieuw met meerderen gloed in
de harten hebben doen herleven,
Een woord van dank aan allen
die ons van alle zijden hielpen
aan oudheidkundige voorwerpen,
waardoor het ons mogelijk werd
aan deze Oranje-, tevens een
Oudheidkundige tentoonstelling
te verbinden. Alle namen
van deze inzenders(sters) te noe
men zoude ons te ver voeren.
Wij zullen dus volstaan met een
algemeenen dank. Maar ook de
speurbrigade die het wel de
meeste opoffering en moeite ge
kost heeft, een bijzonder woord
van dank voor de uurtjes welke
zij er aan besteed hebben, een
werk dat in het vereenigingsleven
zoo weinig gewaardeerd wordt
een werk wat soms maar aan
enkelingen wordt overgelaten.
Moge een druk bezoek aan deze
tentoonstelling voor IJ een be
looning zijn, dan zult gij de zelf
voldoening smaken dat de door
U opgeofferde uurtjes toch niet
voor niets geweest zijn.
Een woord van dank ten slotte
aan allen die hetzij in meerdere
of mindere mate er toe hebben
bijgedragen van deze tentoonstel
ling te maken wat het thans is
geworden. En een bijzonder
woord van dank aan onzen Edel-
achtbaren Heer Burgemeester voor
de gloedvolle woorden waarmede
hij deze tentoonstelling heeft ge
opend.
Voorts deelde spr. nog mede,
dat bericht van verhindering was
gekomen om deze opening bij
te wonen van het Bestuur van
de zustervereeniging V.V V. te
Terneuzen en van den heer mr.
P. Dieleman. In 't bijzonder
dankte hij den heer C. Wind van
Merkestein, directeur van de Z
VI. Tram-Maatschappij voor zijn
tegenwoordigheid, en de Z VI.
pers, die druk vertegenwoordigd
was.
Hierna ging men over tot de
bezichtiging van hetgeen was
uitgesteld. Laten we beginnen
met te zeggen, dat het vee! was.
Was men aanvankelijk bevreesd,
dat het moeilijk zou zijn om een
verscheidenheid te krijgen in die
mate, dat van een tentoonstelling
zou kunnen worden gesproken
en allicht bij andere lichamen
leentjebuur zou moeten worden
gespeeld, het is gebleken, dat
dit, voor wat de antieke afdee
ling betreft, niet noodig is ge
weest.
Bij de intrede valt het oog al
dadelijk op de oud-Axelsche
boerenkamer, die zooveel moge
lijk volledig is ingericht met haard,
schoorsteenmantel, waarop de
porseleinen borden een geridon,
allerlei aanhoorigheden, ook ont
breken niet het kabinet, de kast-
klok, de statenbijbel en zelfs zien
we er een oude kinderstoel,
waarin de kleine hun oogjes doet
schitteren op de staande lamp op
de oude tafel. Voegen we daarbij
nog twee boeren en boerinnen,
gekleed volgens de ouderwetsche
dracht van 50 en 1G0 jaar geleden,
terwijl afzonderlijk nog een jong
paartje is ten toongesteld van den
tegenwoordigen tijd en een Axel
sche burgeres met de zgn. lange-
muts en ouderwetsch „jakje".
Ook hier ontbreken niet het slot
met de kralen, de krullen en
strikken.
Langs de wanden zien we op
lange breede tafels uitgestald een
verzameling van oude artikelen
n grqiote verscheidenheid. Boeren
hoeden, voor mannen en vrouwen,
linten, doeken, kraalwerken, aller
lei sieraden in goud en zilver,
kaarsensnuiters, weegtoestellen,
ketels, porseleinen borden, goud
en zilverwerken, munten, bijbels
en andere oude boeken, een
meespa, teekenlappen, tegelta-
bleaux, foto's, kaarten, archiefstuk
ken, enz,, enz.
Ook de Oranje-afdeeling geeft
een cachet aan de tentoonstelling,
een museum waardig. Prachtige
schilderijen, portretten en litho-
graphieën van vorstelijke personen
en historische gebeuitenissen uit
het Oranje-Nassau-museum te
's Gravenhage. Daarnaast tal van
foto's, die wijzen op straatver
sieringen bij Axelsche Oranje
feesten aangebracht.
Plaquettes uit de fabrieken van
de Koninklijke Begeer en borden
van „De Porseleinen fles".
Zooals gezegd zijn dit enkele
grepen, maar die dan toch eenig
beeld geven van het werk, dat
van deze tentoonstelling gemaakt
is. We wezen reeds op de
vriendelijke medewerking van
velen, en het is niet doenlijk de
namen hier te noemen, maar
toch zouden we tekort schieten
indien we hier niet figuurlijk de
welverdiehde pluimpjes tooiden
op de hoeden der heeren J. R.
de Jonge, D J. Oggel Jz. en A.
P. Esselbrugge, die hier met
moed, doorzettingsvermogen en
ijver hebben gewerkt om de
tentoonstelling een waardigen
vorm te geven. Want het moet
gezegd, dat die eigenschappen
noodig waren, nu van bepaalde
zijden ten opzichte hiervan geen
groote verwachting werd gekoes
terd. Te meer dan ook is het
een eer te noemen, dat zoowel
van meer hoogstaanden, zoowel
van elders als ter plaatse wordt
geroemd het beeld dat deze
tentoonstelling geeft.
Moge dit verslag bijdragen tot
nog meer bezoek en belangstel
ling niet alleen van de tentoon
stelling, maar tot al datgene,
wat wijst op Axels rijke historie.
Prins Hendrik.
Z. K. H. Prins Hendrik vertoeft
sedert enkele dagen in de buurt
van Zeeuwsch-Vlaanderen. Ge
meld is, dat hij zeiltochten onder
neemt in de omgeving van Osten-
de in België. Maandag bezocht
de Prins Brugge en Dinsdag was
hij met zijn zeiljacht naar Vlis-
singen gevaren, en bracht van
daaruit een bezoek aan den Com
missaris der Koningin te Mid
delburg.
Woensdag vertrok Z K. H. naar
Soestdi k waar ten huize vin de
Koningin Moeder de jaardag der
Koningin werd gevierd.
AXEL, 1 September 1933.
Koninginnedag is gisteren ook
in onze gemeente weer niet on
opgemerkt voorbijgegaan. Be
halve dat er druk gevlagd werd,
zagen we tal van kinderen met
oranje getooid de straten door
kruisen. 's Middags kreeg de
schooljeugd vrij. De leerlingen
van de Bijzondeie school in de
Nieuwstraat zongen om een uur
enkele volksliederen en gingen
daarna in een naburige weide
eenige spelen uitvoeren, 's Avonds
hadden we ten aanhoore vaneen
talrijk publiek de concerten van
Hozanna en Concordia, die als
gewoonlijk weer verdienstelijk
werden uitgevoerd.
Gisteren hield een vracht
auto, die van de Zeestraat in de
Weitstraat draaide, vermoedelijk
te veel rechts en kwam daar
door op het trottoir niet alleen,
maar ook in aanraking met de
deuren van de garage van het
hotel Gulden Vlies, zoodat wel
dra de ruiten rinkelden en in
scherven op den grond lagen.
Een bewoner in de Koe
straat, die vroegtijdig de drie
kleur had uitgestoken, mocht
oidervindeh, dat deze door bal
dadige handen in de ochtenduren
was stukgescheurd.
Dat men met berziie niet
te voorzichtig kan zijn onder
vond een voerman hier Woen»~
dagavond. Bij het licht van een
ni t voldoende afgesloten stal
lantaarn werd een vrachtauto ge
vuld met benzine. De damp
kwam bij de lantaarn en een
groote vlam ontstond met ge
volg, dat het vat benzine in
brand ging en ook de auto
schade bekwam. Bij het blus-
schen liepen de eigenaar en zijn
vrouw niet-ernstige brandwon
den op.
Bij het bedienen van een
dorschmachine geraakte een ar
beider op de Sassing alhier met
een been tusschen de machine-
deelen en brak een been.
De speldjescollecte voor het
herstel van de kerk te Delft bracht
hier gisteren netto f 42,26 op.
Als een bijzonderheid meldt
men ons, dat sedert 22 Juli van
dit jaar tot heden geen enkele
aangitte van overlijden in deze
gemeente is gedaan. Het is hier
dus een gezond wonen.
Aatobassen.
Deze week zijn twee autobus
sen gearriveerd, welke zooals
vroeger is gemeld, in dienst
worden gesteld van de stoom
tram Hulst-Walsoorden en daar
voor speciaal zijn gebouwd. Er
werd Woensdag een tocht mee
gemaakt door Zeeuwsch-Vlaan
deren. De rijtuigen maken een
goeden indruk Ze bevatten 24
zitplaatsen, die natuurlijk com
fortable zijn ingericht.
Ook de garage „Cito" alhier
ontving dezer dagen een nieuwe
luxe autobus van dezelfde grootte
en stelt zich voor daarmede
allerlei gezelschapsreizen te or
ganiseeren. Naar we vernemen
is het plan, dat deze op 9 Sept.
ook de reis naar Amsterdam zal
maken, tot bijwoning van de
huldigingsfeesten.
Koninklijke onderscheidingen.
Ter gelegenheid van den jaar
dag van H. M. de Koningin zijn
o.m. de volgende onderscheidin
gen verleend
benoemd tot Ridder in de Orde
van Oranje-Nassau de heeren J.
F. de Cooker, oud-dirtc eur der
gemeentelijke- en distric sirbeids-
beurs te Ter Neuzen, L. W. G.
Hoefnagels, burgemeester van
Sas van Ger.t, A. I. Leenhouts
lid van het dagelijksch bestuur
van de Zeeuwsche Landbouw
Maatschappij, burgemeester van
Retranchement
is toegekend de Eeremedaille
verbonden aan de Orde van
Oranje-Nassau, in zilver aanC.
Beyens, wonende te Westdorpe,
magazijnmeester bij de N.V. Wal-
zenmolen, v h. J. Verschaffel
H. Mechelynk te Sas van Gent
in brons aan J. Peters, te Ter
Neuzen, gep. sluisknecht bij den
rijkswaterstaat; J. van de Velde
te Hoek, arbeider bij de water-
keering van den calamiteuzen
polder Nieuw Neuzen,
Bij Koninklijk besluit is be
noemd tot Minister van Staat.de
heer Jhr. Mr. D. J de Geer, lid
van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal, oud-Minister van Fi
nanciën
tot Ridder in de Orde van den
Nederlandschen Leeuw Mr. M.
P. Sipkes, kantonrechter te Mid
delburg; G. van de Putte^lid van
Gedeputeerde Staten van Zeeland,
te Vlissingen
tot Ridder in de Orde van
Oranje-Nassau: P. G. Laernoes,
wethouder der gemeente Vlissin
gen Ir. H. Streefkerk, te Middel
burg, directeur der P.Z E.M.
noord- en zuidgroep) en J.
Slooves, te Vlissingen, directeur
der P.Z.E.M. (middengroep), A.
van Altena, te Goes, bureelchef
van den RijkswaterstaatJ. P.
Vermaas, arts, te Vlissingen.
Predikbeurten te Axel.
ZONDAG 3 SEPT. 1933,
Ned. Herv. Kerk.
Voorm. 91/» ure Dj. de Kluts,
van Vlissingen.
Nam. 2 Dezelfde.
Geref. Kerk.
Voorm. 9.30 ure Ds. J. S. Post.
Tekst Josua 5:1-9,
Nam. 2.30 Dezelfde.
Cat. Zond. 5,
Geref. Gemeente.
Voorm. 9 30 ure Leeskerk.
Nam. 2,30
