Dhr. DIELEMAN zegt als laatste spreker aldus Namens de A. R. Raadsfractie wenschen wij ditmaal van onze gewoonte af te wijken en ook bij wijze van algem. beschouwingen in het kort ons werkprogram in het midden der vergadering te deponeeren. Tot nog toe hebben wij zulks niet gedaan omdat wij van .meening zijn, dat in een platte lands gemeente als Axel, algem. beschouwingen overbodig zijn want al houdt men nog zulke ellenlange redeneeringen en al doet men de schoonste beloften en al gaat men nog zoo hoog in zijn eischen, de nuchtere werke lijkheid is deze dat .daardoor niemand zijn standpunt wijzigt en dat als regel geldt, dat de begrooting niet noemenswaardig gewijzigd wordt, omdat de aan zienlijkste posten ons van boven af worden opgedrongen en we betrekkelijk alleen over de kleinere posten te beschikken hebben. Aan bezuiniging van beteekenis valt dan ook bijna niet te'denken zoolang wij in onze Provincie een Gedeputeerd College hebben dat op de hooge salarissen niet bezuinigen wil en zoolang wij in ons goede Vaderland een Regeering bezitten die niet be zuinigen durft vanwege de ge weldige actie in de Ambtenaars wereld. Zouden we dus gaan bezuinigen dan zou dat alleen op de salaris sen van de lagere ambtenaren zijn en daarvoor is de A.R. raads fractie niet te vinden. Zij wil alleen van boven af beginnen, omdat dat groepen zijn die in deze benarde tijden het best een veertje kunnen laten vallen, zonder in hun levens onderhoud te worden te kort ge daan. Het valt ons d.an ook geducht tegen, dat, daar wij weten dat van het college van B. en W alhier, een schrijven is gericht tot het college van Ged. St. van Zeeland, met de vraag of nog niet kan worden overgegaan tot verlaging van de hooge salarissen der ambtenaren, het antwoord was, dat nog geen termen aan wezig geacht werden hiertoe over te gaan. Het college van Ged. Staten speelt daarmee momenteel een zeer gevaarlijk spel, daar de on tevredenheid onder de verschil lende lagen der burgerij steeds hand over hand toeneemt, om dat thans de eene burger moet werken en slaven en steeds met groot verlies, terwijl vele hoog geplaatste ambtenaren in weelde baden. Als men toch bedenkt M. d. V. dat nog in de jaren 1912 en 13 heel het Secretarie personeel kon betaald worden met de som die thans één ambtenaar ontvangt dan wordt het toch wel duidelijk dat de tegenstelling die er thans be staat onder de burgerij zoo demo. raliseerend werkt dat alle waar deering voor de ambtenaarswereld wordt gedoofd. Voorts wat de Zondagsheiliging en de Zondagsrust betreft M.d.V. wenscht de A.R. raadsfractie het college te steunen wanneer zij in den geest van artikel 4 van ons gemeente-program handelende ambtenaren der gem. zelfs in den ruimsten zin, alleen in uiterste noodzakelijkheid Zondagsarbeid laat verrichten en dan met dien verstande, dat zooveel mogelijk rekening wordt gehouden met de godsdienstige gezindheid van den betrokken ambtenaar. Ook zag de A.R. raadsfractie zeer graag dat dit college dat uiterst rechts is al haar invloed aanwendt bij de betrokken autoriteiten, dat van uit onze ge meente geen extra treinen of tram men worden ingelegd op Zondag ten einde een op Zondag geopende tentoonstelling te Breskens te gaan bezoeken. Wat betreft M d.V. het onderwijs, kunnen wij het college steunen in haar pogen om op het thans veel te dure onderwijs zoowel be waarschool-onderwijs alsook het gewoon lager onderwijs en als het mogelijk is ook het H.B.S.-onder- wijs te gaan bezuinigen wijl dit voor den belastingbetaler op den duur ondragelijke lasten worden Ook wenschen wij mede te werken om een zoodanig bedrag te voteeren aan het Burg. Armbe stuur dat aan oude en behoeftige menschen in de gemeente een be hoorlijk gezinsleven kan verzekerd worden. Terwijl den arbeid van het Groene Kruis en het Witte Kruis onze volle sympathie heeft. Reedslang is ook gebleken M.d.V. dat wij het college wenschen te steunen in haar poging tot ver zachting der gevolgen der werk loosheid. Ook thans als straks in den raad in behandeling komt de nieuwe steunregeling voor werkloozen, welke reeds in de steunregelings-commissie is be sproken, wenschen wij mede te arbeiden om deze nieuwe regeling zooveel mogelijk in goede banen te leiden. Van ons A.R. zal echter niet kunnen verwacht worden dat wij mede zullen werken om dezen toestand te bestendigen welke de arbeiders verplicht tweemaal per dag te komen prikken, welke voor de arbeiders niets anders is dan een vernedering, een kwelling die zij alleen aan hare linksche be schermers uit dezen raad tedanken hebben en waar ze nooit van af komen indien de rechtsche raads fractie hen niet uit dit moeras helpt. Ook de werkverschaffing mits zooveel mogelijk productief en binnen de grenzen van het mogelijke heeft onze volle sym pathie, evenals de gelijkstelling der beide muziekverenigingen Con cordia en Hosanna wat betreft hun subsidie. Overigens wenschen wij in het algemeen de belangen der Gem. en die der bufgerij te behartigen al kunnen ook wij slechts gebrek kig menschenwerk leveren (waar aan altijd fouten zullen kleven) dat alleen door opbouwende critiek en door een goede samenwerking onderling inden gemeenteraad,ten zegen voor de gemeente kan zijn waarom wij het ook op hoogen prijs stellen, M.d.V. dat er inde gemeenteraad van Axel nog altijd een meerderheid gevonden is welke zich niet schamen zal om ook over den gemeentelijken ar beid den zegen van den Aller hoogste in te roepen, daarmede uitsprekende dat ook een Gem. overheid zich niet roeren of be wegen kan zonder Zijnen Godde- lijken wil en dat Zijn naam zal erkend en gewezen worden op alle terreinen van het leven, niet alleen in de binnenkamer maar ook tot zelfs in de publieke ver gaderzalen van stad en land, en eerst dan M.d.V. hebben we den moed om met een groot staats man, tegenover de Revolutie te plaatsen het Evangelie. En nu M.d.V. nog een korte ver dediging tegen de persoonlijke aanvallen van den heer 't Gilde die m.i. in de eerste plaats niet passen in een algem. beschouwing en in de tweede plaats het prestige van den gemeenteraad ver naar beneden haalt. Het is dan ook niet mijn bedoeling M.d.V. om den heer 't Gilde op de m.i. verkeerde weg te volgen en in deze vergadering een schermutseling te gaan houden over feiten die reeds 2 maanden achter ons liggen, want al boomen we daar nu heel den dag over geda ne zaken maken geen keer en niet dhr.'tGilde is wethouder geworden maar de heer v. d. Bilt is met de eer gaan strijken, tot groote erger nis van den heer 't Gilde, niet door de schuld van ondergeteekende maar 't allermeest door de schuld van zijn linker buurman den heer C. Hamelink op wie de heer 't Gilde toch zoo vast had gerekenc evenals ook op mij. Toch zij het mij vergund M.d.V. even mijn standpunt over de wet houdersbenoeming uiteen te zet ten, misschien dat dhr. 't Gilde dan overtuigd is van het goed recht van elk raadslid inzake het uitbrengen van zijn stem over welke aanhelegenheid dan ook. Het is altijd mijn persoonlijk standpunt geweest ook na den uitslag van deze gemeenteraads verkiezing,dat de grootste groepen de regeringsverantwoordelijkheid op zich dienen te nemen. Deze stelling M.d.V. heb ik ook ver dedigd (en zelfs vol gehouden tot op dit oogenblik toe) op de be stuursvergadering van de A. R. kiesvereeniging N. en O. alhier. Het bestuur dier kiesvereeniging stond echter in overgroote meer derheid op een geheel tegenover gesteld standpunt en meende dat in dit geval mijn stelling niet op ging, aangezien de groep 't Gilde in haar politieke openbaring niet te vertrouwen was, immers zij is toch een groep zonder program zonder richting of stuur. Het be stuur der A. R. kiesvereeniging adviseerde dan ook om niet te stemmen op den heer 't Gilde, maar op den heer v. d. Bilt, van wien we uit ervaring weten wat we aan hem hebben. Nu is een A.R. raadslid nooit gebonden aan een advies van zijn bestuur, een A.R. is alleen gebon den aan zijn concientie, echter dienen er toch ook weer speciale redenen voor aanwezig te zijn wil men van zoo'n advies geheel af wijken en aangezien ik die reden niet aanwezig achtte en aan nie mand ooit een woord of belofte gegeven had en ik dus geheel als vrije A.R. naar de Raadsver gadering kwam en nog komen zal heb ik gemeend de adviezen van het bestuur van N. en O. te moeten opvolgen en mijn stem uit te brengen op den heer v. d. Bilt En M.d.V. in de vorige raads vergadering is duidelijk aan het licht gekomen dat het bestuur van N. en O. zich niet vergist heefl in de politieke situatie van de groep 't Gilde. Werkte hij voorheen altijd mee om de belangen der gemeente en inzonderheid die der arbeiders en de middenstanders op de meest gezonde en democratische grond slagen met mij te helpen bevor deren, thans heeft hij voor de zooveelste maal zijn jasje gedraaid en is aan het vrijen gegaan met „rood" wat zeer duidelijk uit zijn houding in de vorige vergadering is naar voren gekomen. Intusschen M.d.V. zijn de belangen der ar beidersklasse bij de groep 't Gilde lang nietveiligte noemen in tegen stelling met hun mooie kiezers belofte mogen de arbeiders van de Sassing, Sluiskil, Schapenbout, Spui en Kijkuit en uit de geheele gemeente ten believe van de groep 't Gilde tweemaal daags gaan stempelen wat voor de arbeiders niets anders is dan een beleediging omdat het uitgaat van de ver onderstelling dat onze Axelsche arbeiders niet te vertrouwen zouden zijn en fraude zouden plegen. Het overgroote deel van onze Axelsche arbeiders en inzon derheid onze buitenarbeiders zijn dan ook lang niet te spreken over de houding van de groep 't Gilde in de vorige raadsvergadering. Verder M.d.V. acht ik het niet noodig en ook niet bevorderlijk voor een goeden gang van zaken om de politieke lijdensweg van den heer 't Gilde te schilderen ik mag veronderstellen dat ze van algemeene bekendheid is en be hoef dus niet te beginnen bij de Groene Amsterdammer via de Vrijheidsbond naar de S.D.A.P., terug naar de vrijheidsbond om ten slotte te landen bij Florus Vos en consorten. Echter is in de vorige vergade ring een frapant staaltje van draai erij af gespeeld door den heer 't Gilde n. 1. het verzoek aan den Voorz. om groepsgewijze te mogen zitting nemen in de raadsverg. waar op zich zelf niets tegen is. Men moet echter den ondergrond van zoo'n verzoek eenigzins ken nen om het goed te kunnen be- oordeelen. Na den uitslag der ge meenteraadsverkiezingen was het de heer 't Gilde te machtig om naast den heer C. Hamelink plaats tc moeten nemen, en na de wet- houdeJs verkiezing was het hem te machtig om naast mij zich te moeten plaatsen, en wat wil nu het geval M.d.V. dat hij juist tus- schen C. Hamelink en mij in ge plaatst is. Welke plaats hem waar schijnlijk te warm wordt en van daar het verzoek om verplaatsing groepsgewijze of intusschen dit verzoek van den heer 't Gilde inge willigd is of niet raakt mijn koude kleeren niet, ik hoop op dezelfde wijze als ik nu 12 jaren heb mogen doen voort te gaan om de belangen der gemeente en die der burgerij alsmede die der arbeiders, in het bijzonder van A.R. standpunt te blijven behartigen zonder aanzien des persoons en zonder mij door roode tendenz te laten leiden ter wijl een voorstel van links door mij niet zal bestreden worden om dat het van links komt, maaralleen indien noodig, omdat het niet in het belang van de gemeente en die der burgerij is, omdat ik altijd het best acht mijn stem uit te brengen zooals ik dat met mijn concientie in overeenstemmig kan A brengen. Ik hoop M.d.V. dat den heer 't Gilde zal verstaan, dat wanneer hij op dezen weg meent te moeten voortgaan hij in geen enkel opzicht op eenige steun van rechts zal moeten rekenen, aange zien wij ons niet laten leenen voor allerlei persoonlijk klein gedoe, maar het dan eens zouden zijn met de Redacteur van de Axelsche Courant die indertijd schreef, laat ïem kletsen. (Wordt vervolgd.) Er is dus alles voor te zeggen de wet houderszetels zooveel mogelijk onder de belangrijkste raadsgroepen te verdeelen, waarbij ook met de politieke opvattingen van den Burgemeester rekening kan wor den gehouden. Niet het belang eener partij, doch he algemeen welzijn der gemeente moet bijt de wethoudersverkiezing den doorslag geven. En dit welzijn vraagt een bestuurs- krachtig college, dat ook al voldoet het niet aan den eisch van politieke ho mogeniteit toch anderzijds niet door al te scherpe tegenstelliegen wordt verdeeld en een zoo groot mogelijke eenheid van gedragslijn ten aanzien van de aan de orde zijnde zaken waarborgt Zoo heb ik tal van andere uitlatingen in de pers. Het was mij van den heer F. Dieleman bekend, dat hij tot Zaterdag 29 Aug. j.l. deze opvatting onderschreef waarom wij ons verzekerd voelden van zijn stem, die wij, ook om andere vroegere uitlatingen als de onze beschouwden. En waar zelfs het Gemeenteraadscollege der A. R. Partij toestemmend beantwoordde de vraag of het principieel toelaatbaar zou kunnen zijn een Sociaal-Democraat als wethouder te kiezen dan zijn er in dit geval zeker wel geen principiëele bezwaren aan te voeren. Het zou zeer vermakelijk zijn als wij uit den mond van den heer Dieleman nu eens mochten vernemen wat de oorzaak was dat hij zijn maandenlang in de fractie Oggel ingenomen standpunt op Maandag avond 31 Aug. dus eenige uren voor de Wethoudersverkiezing heeft verloochend of onder welke pressie dit is gebeurd. Intusschen hopen wij voor de gemeente Axel, dat dit College dat tegen den geest der Ax. bevolking in is geconstelleerd ons nog iets goeds zal brengen. Ook al herinnert het ons aan een soort „monster verbond". Wij hopen het in de eerste plaats voor de gemeente Axel en wij zien met spanning uit naar de lijn die de heer van de Bilt als wild raadslid ons zal uitstippelen. Ik zou liever niet spreken over het op treden van de als zeer democratisch bekend staande „arbeidersvertegenwoordiger" zoo als hij zich zelf wel eens heeft aange diend in de raadszaal en, zooals hij zich door de kiezers gaarne hoort noemen. Indien deze „kleur -en waschechte democraat werkelijk ooit recht en aanspraak op dezen naam heeft mogen maken ikzelf was daarvan als het ware overtuigd tot op den lsten September j.l, dan is sedert dien en ook na dien tijd wel genoegzaam gebleken dat de heer Dieleman zijn „oude plunje" aan den kapstok heeft gehangen en beginnen nu al vele anti-revolutionare arbeiders tot inkeer te komen. Men kan nu eenmaal niet ten eeuwigen dage blijven hinken op tweeërlei gedachten en Gode en den Mammon dienen gaat niet Bij deze wethoudersbenoeming was het voor mij niet om den wethouderszetel, maar omdat ik tegenover den heer Dieleman altijd bij zonder waardeerend stond een wreede ontgoocheling in hem te moeten zien een valschen vriend, een man wiens dubbel hartigheid natuurlijk bekroond is met ongestadigheid in zijn werken. Ik weet wel, wat Dieleman hier tegen zal inbrengen, maar ik verwacht dat hij zwijgen zal en zoo hij mij tot een antwoord dwingt en alleen in dit geval zal ik hem nóg nader van antwoord dienen. De wegen van ons liepen nooit precies parallel, mijnheer Dieleman, ik weet niet hoe vaak U nog naast mij zal staan, be trekkelijk laat mij dit ook steenkoud maar uw houding tegenover mij zal ik op gevaar van inbreukmaking op parlemen- aire zeden en gewoonten niet kwaliflceeren' Ik stap dus hiermede af van den heer Dieleman, maar nog niet van de wet houdersbenoeming. Wij hebben hier te doen met een college dat op zeer toevallige wijze in deze constellatie is gekozen. Dit college heeft strikt genomen niet het ver trouwen van den Raad Wat hebben wij nu aan dit college Is er een program, waarop samenwerking werd verkregen Welke beloften hebben de fractie Oggel en de heer Van de Bilt aan elkaar afgelegd. Is het teveel gevraagd waar toch overal elders het program waarop samenwerking werd verkregen openbaar wordt gemaakt en ter kennis komt van de kiezers dat dit ook hier gebeurd Of zijn de heeren 'ook in dit opzicht hier in Axel uniek En zal men opnieuw en voor !de derde maal de heer Van de Bilt gebruiken tot het aan banden leggen van aloude en gepaste volks-vrijheid Wij zullen telkemale als daar eenige symptonen van aanwijsbaar zijn met na druk daarop de aandacht vestigen en dit aan het oordeel der kiezers onderwerpen. Ik verwacht hierop geen antwoord; want de heeren worden tot zwijgen ge dwongen, maar zou toch gaarne zien, dat meerderen zich over de samenstelling van het college uitspraken. Indien dit gebeurt en ik zou niet weten waarom zij hun buiten den Raad uitgesproken meening als eerlijke mannen niet even frank hier aan de groene tafel zouden uitspreken, dan is de mogelijkheid niet uitgesloten dat een antwoord komt. En of, zooals men reeds heeft gefluisterd de heer Van de Bilt waarlijk zijn medewerking heeft toegezegd t. o. v. inperking van bestaande volks vrijheden van publieke vermakelijkheden Dat moet geen geheim blijven dat tus- schen de muren van de konsistoriekamer in de Kerkdreef blijft. Voor degenen die in dit college een bezuinigingscollege hebben begroet is, gezien de begrooting nu wel een illusie vervlogen. Ik geef toe, dat het gemakkelijker is over bezuiniging te spreken, dan daartoe over te gaan. Ik wil B. en W. daarover niet al te lastig vallen. Ik gevoel de groote moeilijkheid en weet dat wij aan allerlei wettellijke banden en bepalingen zijn vast gelegd. Maar zoo vraag ik de heeren af. waar uit blijkt nu eens dat wij hier hebben een icerk-college, dat niet maar zonder meer in het kielzog van al de vorige oud-liberale college's voortsjokt. Een college dat niet maar klakkeloos de cijfers overneemt uit oude Gemeente rekeningen en voorgaande begrootingen zonder meer is voor mij niets, dan de getrouwe copie van de 3 voorgaande en ik zeg het nog eens „oud-liberale" college's. Temeer ontstaat deze indruk ten aanzien van de kwestie van den op 1 Jan. a. s. boventallig wordenden onderwijzer aan de Openbare Lagere School en de vermindering van subsidie per kind dat gemaakt van „Fröbel-onderwijs. Van één der leden van het college is mij bekend en ook andere leden weten dit, dat hij de bewaarscholen „kinderbe waarplaatsen noemt. Het is merkwaardig dat één der eerste daden van het college waar hij zijn intrede indeed is een intrek king van der subsidie voor de kinder bewaarplaatsen. Dat was wel te ver wachten Onze fractie is sterk voor bezuiniging op verschillend gebied maar wij zeggen „Handen af van het Onderwijs." Het volkskind heeft noodig goed en degelijk onderwijs. Het arbeiderskind moet het met lager onderwijs doen en 'daarom is het vooral in deze tijden een dringende urgentie dit onderwijs tot het hoogst mogelijke peil op te voeren. Het is daarom, dat wij ons verzetten tegen het ontslaan van een boventallig wordende onderwijzer omdat wij op de Openbare School een leerling of 5, 6 onder het vereischte getal blijven. Voor het overige vormt deze begrooting een getrouwe copie op kleine uitzon deringen na van de vorige en zullen wij bij de behandeling van ons voor of tegen doen blijken. Een merkwaardig slot der begrooting is de post onvoorziene uitgaven, waaruit blijkt dat men een gedeelte der werklooze arbeiders naar het Armbestuur wil ver wijzen. Ik roep het college wees toch voor zichtig daarmee. Wilt gij de menschen naar den afgrond voeren in moreelen zin, dan moet ge ze naar het Armbestuur zenden, dan worden het onverschillige ele menten in de maatschappij dan verwoest ge de resten van hun reeds zooveel oneer aagebracht schaamtegevoel. Dan Stiuirt ge aan op verzet en Com munisme. Onze groep staat de arbeiders belangen die zij als een belang der gansche gemeen schap beschouwt, voor. Zij staat evenzeer voor de belangen van de andere burgers inzonderheid de kleine middenstand, tot zelfs die van den landbouw die toch één der hoofdbronnen van bestaan uitmaakt hoe. Dit zal dan eens naar deze, dan naar gene zijde aanleiding zijn tot wrijving van gedachten. Mogelijk zelfs zullen er wel eens scherpe tegenstellingen zijn, doch onze fractie stelt voorop, dat zij de algemeene belangen wil dienen en op den voorgrond zal plaatsen. Wij streven naar een koop krachtige arbeidersbevolking, opdat de middenstand welvarend zou kunnen zijn en wij achten het daartoe noodig dat er goede economische toestanden in alle soorten van bedrijf moeten Eeerschen. Dit achten wij noodig voor gezonde verhoudingen op maatschappelijk terrein. J.l. Dinsdagavond had ik het genoegen een Radio-rede te beluisteren van Mr. Josephus Jitta, ik weet niet of het een vooraanstaande is in de Haagsche Vrijz. Dem. of Vrijheidsbondsche raadsfractie, over de huidige crisis en wat daarmee in verband staat voor de Radio-Volks-Uni- versiteit en de slotsom van zijn betoog was een momenteel noodzakelijk, geboden versobering. Ook in de Gem -huishouding versoberen, maar niet op kunst en sociale uitgaven. Mr, Josephus Jitta zou willen gaan in de richting van een soort con junctuurbelasting zoowel voor Rijks- als Gemeenteambtenarenwant zei hijhet zou toch te gek zijn om zijn verontwaar diging te toonen in ambtenaarskringen, men moest eigenlijk en ik bedoel hier dan de ambtenaren met de hooge salarissen mede, omdat de andere in onze gemeente niet onredelijk hoog zijn men moest eigenlijk buitengewoon dankbaar zijn. dat de verlagingen maar 5% bedragen waar de prijzen veel meer dan 5°/0 zijn gedaald. Naar het woord van Woutertje Pieterse van Multatuli verwees hij in zijn door wrocht betoog ons naar ons „naastbij liggende plichtje". Dat waren woorden die mij uit het hart waren gegrepen en die gelden n. 1. in deze dagen ook voor ons als gemeente bestuurders. In dezen heb ik geen positief aanwijs bare gegevens uit de begrooting van B. en W. kunnen opdiepen hoe zij daar tegenoverstaan.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1931 | | pagina 6