De uitersts wil. Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch -Vlaanderen. No, 8. VRIJDAG 25 APRIL 1930 46e Jaarg. J. C. VINK - Axel. Het Juliana van Stolberg- Monument. FEUILLETON. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 75 Cent; franco per post 1 Gulden. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. DRUKKER-U1TGEVER Bureau Markt C 4. Telef. 56 - Postrek. 60263. ADVERTENT1ËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor eiken regel meer 12 Cent. Greete letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure. Het Juliana van Stolberg monu ment op het Louise de Coligny- plein te 's Gravenhage is thans geheel gereed gekomen en onthuld. Juliana van Stolberg, de stam- vrouwe van ons Vorstenhuis, was de echtgenoote van Willem den Oude of den Rijke, graaf van Nassau-Dillenburg, uit welk huwe lijk vijf kinderen sproten, nl. Jan de Oude, Willem, Lodewijk, Adolf en Hendrik. Tot oprichting van dit monument werd een nationaal comité gevormd, met als voorzitter de heer Ph. W- Weber, en als secretaris E. R. Bijleveld. Ook waren er provinciale comité's ingesteld, alsmede plaatselijke comité's te Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Voorts in Oost en West-lndië, terwijl door be middeling van den Minister van Buitenlandsche Zaken de corres pondentie van het Nationaal Comité met onze gezanten en consulaire vertegenwoordigers werd vergemakkelijkt, waardoor het aan het comité is mogen gelukken om zooveel rhogelijk Nederlanders in de geheele wereld te bereiken, met het gevolg, dat zelfs uil de meest afgelegen en verst verwijderde streken gelden waren binnengekomen. De Haagsche Gemeenteraad verleende toestemming om het monument op te richten in het plantsoen op het Louise de Colignyplein. Door het Nationaal Comité waren tot het maken van een ontwerp volgens de gestelde voorwaarden uitgenoodigd B. A. M. ingen Housz, mej. G. J. W. Rueb, Theo van Reyn en L. O. Wenckebach. Op 30 Januari 1927 werden de vier ingekomen ma quettes ter bezichtiging gesteld Na rijp beraad was de keuze gevallen op het ontwerp Ingen Housz. De figuur van Juliana van Stolberg staat op een voetstuk in een soort nis, omringd door haar vijf zonen, die iets lager zijn geplaatst. Zij heeft de handen XIX. NAAR PARIJS. Toen Leontine zich st6rk ge noeg gevoelde, besioot zij naar Parys te gaan. Daar wilde zij op eenvoudigeu voet gaan leven dood voor de haar dierbaren en zich verheugende uaet de ge dachte, twee miunenden geluk kig te hebben gemaakt, die zy door een dwaze gril vroeger ge scheiden had. En als daarby de gedachte aan haar ouders en de kleine Eltriede haar droevig stemde, troostte zy zich met de hoop, dat zij hen later wellicht kon wederzien, zonder dat zij zslve door hen werd opgemerkt. Voor haar vertrek naar Parijs kocht zy eenvoudige kleederen zy dacht er in 't geheel met aan, zich sierlyk en elegant voor te doen, maar had alleen het oogmerk, zich zooveel mogelijk onherkenbaar te maken. Zij zon te Parijs een kleine woning feuren en op de zuinigste wyze uitgestrekt, als omvat zij de omgeving, waarin ha,ar zonen zijn geplaatst. De hoofdfiguur be- heerscht de compositie, zooals zij haar omgeving beheerschte. Haar hooge levensopvatting, haar groot plichtsbesef werden als het ware door haar zonen in daden omgezet. Men kan zeggen „Zij uitte zich door hare zonen". Zij was de ziel van en de inspiratie voor de groote daden, door deze voor de zaak der Nederlanden volbracht, waarvoor vier ervan ten offer vielen. Onder haar rechterhand is geplaatst Willem van Oranje, de Denker en Zwijger, thans in reismantel en gelaarsd, om zijn rusteloos bestaan aan te geven. Aan haar linkerhand staat Lodewijk, de groote leidersfiguur in het veld, met den bevelhebbersstaf in de hand; op de hoeken ziet men de jeugdige figuren van Adolf en Hendrik, beiden in wapenrusting waarin zij voer de Nederlanden streden en gevallen zijn, terwijl Jan de Oude, de stadhouder en de man van de Unie van Utrecht, het midden van de achterzijde inneemt. Boven, tusschen de figuren zijn toepasselijke wapens aangebracht. De buitenfiguren moeten worden gedacht als schragende de hoofdfiguur. Het gedenkteeken is ruim vijf meter hoog en ongeveer 2,75 meter breed. De figuren op het gedenk teeken zijn 2,75 meter hoog. In het aanvankelijk ontwerp van den heer Ingen Housz zijn echter gedurende den arbeid eenige wijzigingen gebracht, hoewel echter de leidende idee is be houden. Het gedenkteeken werd opgetrokken uit 80 grootere en kleinere steenstukken, welke op het Louise de Colignyplein ten opzichte van elkander dusdanig werden opgestapeld, dat elk steenstuk de berekende plaats verkreeg. Vervolgens werd een houten loods opgetrokken, welke als werkplaats diende voor den beeldhouwer om de steenbewer kingen te verrichten. Naar deze loods werden verschillende gips modellen overgebracht, vervaar- ieven. WaDueer baar middelen waren uitgeput, zou zij werkeD, om in baar levensonderhoud te voorzien. Zij bekommerde zich weinig daarover; omtrent alles wat haar zelve betrof, was zij volkomen onverschillig geworden haar lijden was zoo groot, dat het op een weinig meer of minder Diet aankwam. De tegenwoordige levenswyze, waarbjj zy alle ge noegens en weelde en gemak, waaraan zjj was gewoon geweest, moest ontberen, scheen haar dra gelijker toe, dan bet leven van vroeger, toen zij alles kon krijgen, wat zij begeerde, maar gekweld werd door de gedachte dat zij een hinderpaal was voor het geluk van haar echtgenoot. In de nabyheid van de kerk de la Madeleine bad zij een kleine woning gehuurd en de stilte, die in het groote gebouw heerschte, had een zachten, weldadigeD in vloed op haar gemoed. Op ze keren dag kreeg zy toevallig een stuk van een Duitsch dagblad in banden en las daarin dat de heer Bertram S'ewald, die na het ver lies zijner jeugdige en schoone gade op zyn landgoed Windiscb- krona by Biuchthal was gaan wonen, bij de aanstaande verkie zingen voor den Landdag als oan» digd op de ware grootte van het gedenkteeken, welke gipsafgiet sels waren gemaakt naar het klei- model, door den beeldhouwer ontworpen. Op deze gipsmodellen verrichtte de heer H. M. Hagen doorn het puncteerwerk, door er duizenden vaste punten op aan te brengen, van waaruit de ver schillende metingen geschiedden. Eerst hierna kon met het kapwerk worden begonnen, hetwelk even eens door den heer H. M. Hage doorn werd verricht. Om het monument zoo volledig mogelijk tot zijn recht te doen komen, is het omringende plant soen daarbij zooveel mogelijk aansluitend, terwijl er daardoor tevens voor het publiek gelegen heid wordt geschapen, het rustig te beschouwen. Op het in vlaggentooi gestoken Louise de Colignyplein heeft Woensdag in tegenwoordigheid van de Koningin, de Koningin- Moeder, Prinses Juliana en vele genoodigden de plechtige ont hulling plaats gehad van het gedenkteeken. Tot de genoodigden tot bijwo ning van deze plechtigheid be hoorden o.m.alle Ministers, de Voorzitters van de beide Kamers der Staten-Generaal de vice- president van den Raad van State, de oud-opperbevelhebber generaal Snijders en verschillende andere autoriteiten van land- en zee macht, de burgemeester mr. J. A. N. Patijn en vertegenwoordigers van het Dagelijksch Bestuur van 's Gravenhage, enz. Van verschillende huizen aan het plein en in de omgeving was de vlag uitgestoken. Recht voor het standbeeld was- een loge gemaakt voor de Kon. familie, met een breede looper naar het standbeeld. De gala-uniformen der mili tairen en de ambtscostuums der hooge autoriteiten gaven aan de plechtigheid een kleurer.rijk en schitterend cachet. Om half twee arriveerde de Koninklijke familie. De Prins didaat was gesteld. Zij drukte een kus op den naam van baar eehtgeDOot en weende bitter. Eensklaps was baar belangstel ling in hem weer levendig ge worden zy verlangde vurig te weten, hoe hy thans leefde en wie hij tot gezelschap had oek wilde zij in het vervolg gedurig iets omtrent hem trachten te ver nemen. Zij dacht wel, dat hy Hedwig nog vooreerst niet huweD 'oubeiden zouden haar nage dachtecis zeker zooveel eeren, om niet te spoedig een huwelyk te sluiten. Een vol jaar sleet Leontine iD treurige eenzaamheid en verlaten heid. Wat zy al dien tyd leed en boe zwaar het baar viel, bet brandend verlaDgen van baar hart, om haar dierbaren terug te zieD, is Diet te beschryven. Eindelijk deed de stem der moederliefde zich zoo luid hooreD, 80 werden de verlatenheid en eenzaamheid zoo ondragelyk, dat de yverzncht, de verbittering en wiok over teleurgestelde liefde door denonweerstaanbarenwensch haar kind te zieD, werden onder drukt. Zij zou er alles op zetten, om dieD wensoh te bevredigen en gevoelde zich sterk genoeg om alles te wagen. was in het buitenland, zooals bekend. De voorzitter, gep. luitenant- generaal Ph. Weber, hield een inleidende toespraak, waarin hij een beeld gaf van de wijze waarop het monument was tot stand gebracht, terwijl hij tevens een verklaring gaf van de ge dachte, welke bij den beeldhou wer, den heer Ingen Housz heeft voorgezeten, toen hij de figuur van Juliana van Stolberg, zooals deze hier is voorgesteld, omringd door hare vijf zonen, ontwierp. Spr. knoopte aan zijn uiteenzet ting vast een heilwensch voor ons Vorstenhuis en het Vaderland en een woord van dank aan allen die tot het tot stand komen van het gedenkteeken hebben mede gewerkt. Terwijl de Koninklijke Militaire Kapel het Wilhelmus inzette en de klokken uit den toren van de Wilhelmina-kerk, welke aan het Louise de Colignyplein staat, hun zware klanken over de menigte deden galmen, verliet Prinses Juliana de Koninklijke loge en begaf zich naar het monument. Het hulsel viel af enhetgroot- sche gedenkteeken vertoonde zich aan veler oog. De Prinses legde een krans neer, namens de Ko ninklijke familie. De linten, welke aan deze krans bevestigd waren, droegen het opschrift „Van de nakomelingen" met de initialenW. E. H. J. Daarna werd een krans gelegd aan den voet van het standbeeld namens het Dagelijksch Bestuur van het comité, versierd met lin ten in de nationale kleuren. Vervolgens betrad oud-minis ter, dr. J. Th.- de Visser het spreekgestoelte om de feestrede uit te spreken. Spr. gaf een levendige schets van de grootsche historische fi guur van de Stammoeder der Oranje's, zoowel als vrouw, als moeder, als Christin en als heldin des geloofs. Hij deed uitkomen dat onder allen, die Haar nage dachtenis eerbiedig eeren, het ons, Nederlanders past, de eerste plaats in te nemen. Toen zy op zekeren dag over een groot plein ging, zag zy een klein blond meisje, dat in het gedrang van hare moeder was afgedwaald, en nu met de uit drukking van naamlooze smart op het door traneB bevochtigde gelaat om hare mama riep en luid weenend heen en weer liep Leontine werd diep geroerd zy nam hot kind in hare armen en trachtte het tot bedaren te bren gen. Ik ben mama kwyt mijn gorde mama I snikte de lieve kleine. Ik wil naar mams. De moeder vau het kind was spoedig gevonden. Leontine gat haar de kleine over en deze sloeg door hare tranen heen lachend, haar armpjes zoo vast om den hals barer moeder alsof jy die nimmer weder wilde los laten. Deze gebeurtenis had Leon tine zoodanig getroffen, dat zy geen rust of duur meer had. Verre van haar, in 't schoone Duitschland was haar kind, dat tij zoo teeder beminde, en wel- j licht even angstig, even onBtni- mig om haar moeder riep. Zij kon niet begrypen, hoe het haar mogelijk was geweest zoo lang TH haar Eltriede verwijderd te Spr. noemde de oprichting van het monument, de betaling van een eereschuld, waarin de dank bare erkenning ligt van wat de Stammoeder der Oranje's en deze allen met en na Haar voor Ne derland zijn geweest. En aldus eindigde spr. zijn rede„Zoo wordt heden de band sterker ge snoerd, vernieuwen wij hier de belofte volksleven en staatsge bouw te sterken door godsvrucht en moraliteit, vaderlandsliefde en trouw aan Oranje, overtuigd dat de beste speer waarop de Vrij- heidshoed hoog wordt gedragen, is en blijft de onverkorte Konings scheptor in.de vaste hand van Juliana van Stolberg's nage slacht." Na de rede van dr. de Visser nam de Koningin het woord en sprak als volgt Met enkele woorden wensch ik uiting te geven aan de vreug de, die mij vervult bij de ont hulling van dit momument. Een vreugde, die bovenal haar grond vindt in de overtuiging, dat de nagedachtenis van Juliana van Stolberg zegenend en bevrijdend kan werken in onze dagen. De moeiten en zorgen, waar voor zij stond, waren andere dan de onze. Maar haar eenvoudig geloof en innerlijke vrijheid wa ren dezelfde als waarmede in alle tijden moeiten en zorgen overwonnen kunnen worden en het leven, zoowel van den enke ling als van de volken, glans er. inhoud kan verkrijgen. De gedachte aan deze hoog- begenadigde Vrouw kan ons dan ook méér zijn dan een schoone herinnering, zij kan ons een kracht zijn in het heden en een wegwijzer voor de toekomst. Ik moge den wensch uitspre ken, dat indien inspiratie van dit schoone kunstwerk zal uitgaan dat het velen zal helpen aan hun leven vastheid en rijkdom te geven en dat het tot het verre nageslacht zal spreken van de rust en zekerheid en daadkracht, die het deel waren van haar, die in bewogen tijd op vasten bodem stond. blijveD. Was dan by haar ver langen om voor anderen licha melijk dood te zyn, tegelyk haar hart gestorven Thans zou zij alles willen wsgen om haar kind te zien. En toch streed zij nog eenigen tyd met alle kracht tegen dat innerlijk moederlijk gevoel. Zy kon en wilde niet ongedaan maken wat zy een maal begonnen had zij meende dat Bertram en Hedwig nn wel dra in een hnwelijksvereeniging han hoogste geluk zouden vin den en zelfs voor de vreugde van haar kind weder te zien, wilde zy niet ten tweeden male kan geluk verstoren. (Wordt vervolgd). Nattige wenken. Koude, oude thee, die men aDders weggooit, is een goed middel, om wasdoek (tafelzeiltjes enz.) mee af to nemeD. Onthoudt U dat eens, o— En weet U wat een goedkoop middeltje is, om wasdoek een nieuwe vernislaag te geven Loi een dubbeltje ljjm op in een kinine kan water. AXELSCHE COURANT. 24)

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1930 | | pagina 1