Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen
No. 90.
VRIJDAG 14 FEBRUARI 1930.
45e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Raadsverslag.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt C 4
Telef, 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENT1ËN van 1 tot 5 regels,£0 Cent; voor
eiken regel meer 12 Cent. Greete letters worden naar
plaatsruimte berekend.
AdvertentiSn worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag li ure.
Zitting van 11 Februari 1930.
Voorzitter de heer F. Blok,
burgemeester.
Voorts aanwezig de heeren J.
M. Oggel, A. E. C. Kruijsse,
wethouders, M. W. Koster, Ph.
J. van Dixhoorn, C. Th. van de
Bilt, H. Wolfert, Ch. Claessens,
A. Th. 't Gilde, F. Dieleinan, J.
de Feijter, P. de Feijter, raads
leden, J. L. J. Maris, secretaris.
Nadat de Voorz. de vergade
ring met het gebedsformulier
heett geopend, houdt hij de ge
bruikelijke, reeds in ons vorig
nummer afgedrukte Nieuwjaars
rede, waarna dhr. Van Dixhoorn
den Voorz. als oudste lid beant
woordt en dankt namens de
medeleden voor de goede wen-
schen geuit, terwijl hij wederkeerig
het beste wenscht voor den Voor
zitter, zijn gezin en zijn ambt.
Of de goede bedoelingen in ver
vulling zullen komen, hebben we
af te wachten van Hem, die
boven ons allen staat.
Naar aanleiding van hetgeen
de Voorz. zeide over den toe
stand in den landbouw moet
spr. zeggen, dat wel algemeen
geklaagd wordt over de lage
prijzen, doch z.i. is dat niet de
oorzaak van de malaise. Spr.
zegt, dat de uitgaven te groot
zijn en daardoor zijn de ver
houdingen uit elkaar geslagen.
De uitgaven zijn driemaal zoo
veel als vroeger en spr. hoopt ten
aanzien van de loonen, dat deze
nooit zullen verminderen. De
arbeider, die zich geheel den
dag geeft, is zijn loon waardig.
Anders is dat met de grond
prijzen en de belastingen. Die
zijn minstens 50 pCt. te hoog.
Er wordt nu f 3 pacht betaald
tegen vroeger f 1. En op den
duur drukken die belastingen
niet alleen den boer, maar lijdt
alles er onder.
Wat de staking betreft, daar
zal spr. geen oordeel over uit
spreken. Het is natuurlijk hun
recht, als de menschen hun
werk niet wenschen te leveren
voor het aangeboden loon, maar
wanneer anderen dat wel willen
moeten ze dat dan niet beletten.
Het gooien van steenen enz.
schrijft spr. niet toe aan de
staking, maar aan de gelegen
heid dat sommigen zich eens
willen uiten. Spr. heeft meer
gezegd, dat het publiek ont
stemd wordt door de verbalen,
die gemaakt worden voor aller
lei kleinigheden en dat wreekt
zich in zulke oogenblikken. Toch
betreurt spr., dat het is voor
gevallen en hij stemt in met de
woorden van een huisvrouw,
die het zonde noemde van ons
volk, als het zoover gedaald is,
want dat is niet de geest van
Axels bevolking. Dergelijke uitin
gen komen overwaaien van de
steden, waar sommigen meenen
in het algemeen belang te han
delen, door zich zoover te laten
gaan. Spr. hoopt, dat het zich
nimmer zal herhalen en spreekt
nogmaals de .beste wenschen uit
voor gemeente en bevolking.
Alsnu komt de agenda aan de
orde.
1. Notulen,
Dhr. van de Bilt merkt op,
dat dhr. Oggel volgens de no
tulen geiegd heeft, dat de ver*
plichte aansluiting zou vervallen
zijn, maar toen spr. ter Verga
dering van aandeelhouders in
de Waterl. Mij. kwam, hoorde
hij weer dat het niet waar is.
Spr. zou nu wel eens willen
hooren, hoe dat eigenlijk zit.
Dhr. Oggel heeft als afgevaar
digde aanteekeningen gemaakt op
die bewuste vergadering en vol
gens deze is er gestemd over
dat punt en hebben tegen ge
stemd 11 afgevaardigden met 44
stemmen en voor verplichting
waren 5 gemeenten met 32
stemmen, zoodat de verplichting
is verworpen.
De Voorz. kan het zich niet
herinneren,
Dhr. Dieleman Er zullen toch
wel notulen zijn van die ver
gadering
De Voorz.: Juist daarom kan
ik het me niet voorstellen, want
een zoo belangrijk punt moet
genotuleerd zijn. Als het was
zooals dhr. Oggel zegt, gelooft
spr. dat geheel Zeeuwsch-Vlaan-
deren voor de waterleiding zou
zijn.
Dhr. Oggel zegt, dat de notu
len niet gelezen worden, maar
een commissie die vaststelt.
Dhr. Claessens vindt het eigen
aardig, dat als dhr. Oggel aan-
teekening heeft gehouden en zelf
de cijfers heeft opgeteekend, er
dan toch nog gezegd wordt, dat
er niets van bekend is.
De Voorz. zegt die vergade
ring bijgewoond te hebben, maar
hij weet er niets van en ook
de voorzitter en de directeur
van het Rijks Bureau zijn er
naar gevraagd en konden het
zich niet herinneren.
Dhr. Oggel meent, dat zijn
aanteekeningen toch duidelijk
zijn en die maar niet verzonnen
worden.
De Voorz. zegt, dat er een
abuis moet zijn, maar het best
is, dat er officieel naar gevraagd
wordt, dan hebben we antwoord
zwart op wit.
Dhr. 't Gilde merkt op, dat hij
gevraagd had aan den redac
teur van de Terneuzensche Cou
rant om een rectificatie te maken
in zijn verslag naar aanleiding
van een ingekomen brief van
dien redacteur bij Burg. en
Weth. Die correctie is gevolgd,
maar -'de redacteur heeft daarbij
een commentaar gevoegd, waarin
o.a. de woorden„de lezers
weten nu waaraan ze zich te
houden hebben." Met andere
woorden zou hetgeen ik beweer
een pertinente leugen zijn. Spr.
is echter door een mede-raads
lid gemachtigd om mede te
deelen, dat er wel degelijk een
brief van dhr. Harte bij het
college is ingekomen. Eerst werd
dat ontkend en een paar dagen
later schreef hij in zijn krant de
brief geschreven te hebben, maar
dat hetgeen ik zei over de 10
pCt. of 20 pCt. aansluitingen
niet juist was Men is dus over
een kleinigheid gevallen en daar
om werd ik maar als leugenaar
aangesteld. Daartegen wenschte
spr. een woord van protest te
laten hooren en hij zou gaarne
zien, dat de notulen te dien op
zichte ook gewijzigd werden.
De Voorz. zegt, dat hij niet
weet, dat een brief is ingekomen
van dhr. Harte en moet dat zelfs
ontkennen.
Dhr. 't GildeDan blijkt dus
zonneklaar, dat de redacteur van
de Terneuz. Crt. zelf liegt?
De Voorz. zou liever zulke
woorden niet hooren.
Dhr. Claessens Hoe komt dhr.
Harte er dan aan het zelf te
erkennen
De Voorz.Daar kan ik niet
op antwoorden en we kunnen
ons er ook niet mee inlaten,
wat er in de krant geschreven
wordt.
Dhr. OggelAls gezegd wordt
dat door dhr. Harte aan mij een
brief is gezonden, en niet aan
het college van B. en W., dan
is de zaak misschien opgelost,
al is het dan ook, dat die brief
een anderen inhoud heeft, als
wordt voorgesteld.
De Voorz.Misschien dat dhr.
't Gilde met dit antwoord vol
daan is
Dhr. 't GildeIk acht mij
door de erkenning van den re
dacteur in de Terneuz. Courant
volkomen gerehabiliteerd.
Hierna worden de notulen als
vastgesteld beschouwd.
3. Ingekomen Stukken.
a. Bericht van Gedeputeerde
Staten, dat de goedkeuring der
gemeentebegrooting 1930 wordt
verdaagd.
b. Goedkeuring door Ged. St.
van begrootingswijzigingen over
1929.
c. Bericht van de Konijnen
en Pluimvee-Vereeniging „Ter
Verbetering" alhier, dat van de
openbare school geen gebruik
meer behoefde gemaakt te wor
den voor de tentoonstelling, onder
dankzegging voor de toezegging.
d. Schrijven van den Ge
meente-Ontvanger, luidend als
volgt
In Uwe vergadering van 5 No
vember 11. heeft Uw Raad door
vermindering der bedragen van
te verhalen posten wegens school
geld, de niet-verhaalbaarheid
vastgesteld van de bedragen, die
door mij als oninbaar werden
voorgesteld.
Ik was steeds van oordeel, dat
alleen de Raad tot vermindering
bevoegd was. Dit is thans door
den Raad op voorstel van
B. en W. geschied. Zoowel het
college van B. en W., als de
Raad hebben dus tenslotte mijn
zienswijze als de juiste erkend.
Voor het overige deel ik U
beleefd mede dat de bedragen
der nog te verhalen posten, zoo
als die in de rekening zijn ver
anderd, niet geheel juist zijn.
Voor het openbaar lager onder
wijs is het f 152,40, en voor het
bijzonder lager onderwijs f 994,08.
De Gemeente-Ontvanger,
(Get.) BOGGENDE.
e. Verslag der Commissie tot
wering van Schoolverzuim over
1929, aldus luidend
Als Voorzitter en Secretaris
werden in de eerste vergadering
wederom benoemd de heeren D.
A. van Houte en J. Maris.
In de maand Maart werd we
gens het bedanken van dhr. P.
Koole als lid, door den Gemeen
teraad dhr. A. Coumou in diens
plaats benoemd.
De werkzaamheden waren meer
dan in 1928er waren thans 76
gevallen te behandelen, vorig
jaar 51, en hadden betrekking op:
22 leerlingen van de Openb. 1.
school, waarvan tien gevallen
verschoonbaar en 12 niet.
33 leerlingen v. d. Bijz. school
Nieuwstraat waarvan 7 gevallen
verschoonbaar en 26 niet.
16 leerlingen v. d. R. K. School
Walstraat waarvan 1 geval ver»
schoonbaar en 15 niet.
3 van de Bijz. School Spui
waarvan 2 verschoonbaar en 1
niet»
1 leerling v. d. R. K. School
te Sluiskil waarvan 1 niet ver
schoonbaar.
1 leerling v. d. bijz. School,
Zaamslag Polderstraat a'svoren.
Het grootste gedeelte van het
aantal „niet" verschoonbaar ver
klaarde gevallen vindt zijn oor
zaak in het niet verschijnen
voor de Commissie; dit bedroeg
resp. 7-11-12-1-1-0.
De oorzaak van het groote
aantal gevallen in vergelijking
met het vorig jaar is het per 1 April
j.l. inwerking treden van hetzeven-
de leerjaar.
De meeste ouders van die kin
deren veronderstelden, dat de
kinderen van bijna 14 jaar, de
school „wel eens" mochten ver
zuimen, aangespoord door het
groote gebrek aan de arbeids
krachten gedurende dezen zo
mer in het land en tuinbouwbe
drijf.
Het toegezegde in het vorig
verslag omtrent de wijziging van
de najaarsvacantie is, na corres
pondentie en medewerking van
den heer Inspecteur van het La
ger Onderwijs en de Hoofden der
Scholen, niet verwezenlijkt kun
nen worden, als gevolg van de
afhankelijkheid van de weers
invloeden op den oogst, enz.
Overigens heeft in den loop van
het jaar 1929 zich niets voorge
daan wat reden geeft tot het
doen van op- of aanmerkingen in
het belang van het schoolgaande
kind.
f. Jaarverslag van den Corres
pondent van de Arbeidsbemidde
ling over 1929.
Dit luidt als volgt
Gelijk ik in mijn vorig jaar
verslag opmerkte, was het op
het eind van het vorig jaar in de
maand December nog tot groote
werkloosheid gekomen, zoodat in
Januari 1929 er dagelijks 70A80
bij Uw correspondent als werk
loos stonden ingeschreven. Door
de strenge vorst stond buiten alle
werk stil, ook zij die op het
nieuwe fabrieksterrein als grond
werkers waren aangenomen (on
geveer een 30-tal) konden niet
langer aan het werk blijven toen
sneeuw en vorst hun intrede ge
daan hadden.
De buitengewoon strenge win
ter was oorzaak dat het eerste
kwartaal gemiddeld van 80 tot
100 personen als werkloos dage
lijks werden ingeboekt.
Uit bijgaande bijlage moge
blijken, welke bedragen door de
resp. werkloosheidskassen aan de
georganiseerde arbeiders voor
werkloozensteun werd uitgekeerd,
waar nog bij komt de steun die
het plaatselijk steuncomité aan
ongeorganiseerde en sommige
uitgetrokken georganiseerde ar
beiders deed toekomen.
Zoodra echter de vorstperiode
voorbij was werden de werk
zaamheden aan de nieuwe in
aanbouw komende Phosphaatfa-
briek te Sluiskil met ijver aan
gevat. Waar de arbeiders uit
deze en andere gemeenten zich
dagelijks bij tientallen op de fa
brieksterreinen aanmeldden, was
er van de zijde der aannemers
van de uit te voeren werken
geen aanvraag bij de arbeidsbeurs.
Een paar maal ter plaatse aan
gewende poging van Uw corres
pondent bij de aannemers, was
oorzaak dat nog een tiental wer
den aangenomen. Overigens was
het aanbod Zoo groot» zelfs be
neden het vastgestelde loon, dat
de aannemers zeoveel konden tf
werk stellen als zij noodig von
den.
Een gelijktijdige oproep voor
de Philipsfabrieken te Eindhoven
vond ook in Axel gehoor, zoodat
door bemiddeling van Uw cor
respondent een drietal groote ge
zinnen bestaande uit tezamen 29
personen uit onze Gemeente in
Eindhoven werd geplaatst, bene
vens een 12-tal jonge mannen,
die meenden (in verband met de
plannen die sommigen hunner
hadden om weldra een eigen ge
zin te vormen) beter in Eindho
ven de toekomst tegemoet te
kunnen gaan dan in Axel. Toch
heeft de uitkomst bij meerderen
hunner bewezen, dat een terug
keer naar hun geboorteplaats een
korter gekoesterde begeerte om
te huwen en alleen te gaan
wonen, eer in vervulling zou
doen gaan, dan een blijven in
Eindhoven waar de eerste jaren
althans, het huren of koopen van
een woning, aan zeer groote be
zwaren onderhevig was. Zoodat
binnen het jaar reeds meer dan
50pCt. der landverhuizers uit Axel
weer terug in hun Heimat waren.
Dat gunstiger arbeidsvoorwaar
den die inmiddels waren inge
treden in onze Gemeente daar
ook toe bijdroegen, ligt voor de
hand. Immers, zoodra was men
niet terug uit Eindhoven of men
kon op Sluiskil aan de nieuwe
fabriek geplaatst worden.
Onder die omstandigheden was
de werkloosheid in het 2e kwar
taal tot enkele personen herleid,
gelijk ook de cijfers van de
werkloosheidskassen duidelijk
uitwijzen. Dat de buitengewone
groote vraag naar arbeidskrachten
aan de nieuwe fabriek zich in
den landbouw sterk liet gevoelen,
zoodat in de drukste periode
van den landbouw, voor zeer
hooge loonen de noodige werk
krachten niet of nauwelijks
voorhanden waren ligt voor de
hand.
Een gelukkige samenloop van
omstandigheden was het, dat de
gunstige weersgesteldheid den
geheelen zomer onafgebroken
aanhield, zoodat geen enkel pro
duct wegens te lang op het
veld blijven schade beliep.
Zoo is het jaar 1929 dat zich
op het gebied der werkloosheid
zoo ongunstig liet aanzien in
het begin, voor de arbeiders een
gunstig jaar geworden, waarbij
van onvrijwillig werkloos zijn
geen sprake meer was, zoodra
het zomer was. Er bleef volop
werk, op de fabrieksterreinen of
in den landbouw tot de laatste
helft van December, toen een
paar dagen vorst het grondwerk
aan de fabriek te Sluiskil op
eens stil deed staan, zij het dan
ook slechts voor die enkele
dagen die ons nog voor Nieuw
jaar restten. Een 30-tal fabrieks-
en bouwvakarbeiders werden de
laatste week van December inge
schreven, om bij gunstig weer
op 2 Januari 193Ö het werk
weer te hervatten, waarna ik dit
jaarverslag wensch te besluiten.
Aan het aan dit verslag toe
gevoegde overzicht der uitkee-
ringen door de werkloosheids
kassen over het jaar 1929 is het
volgende ontleend
De Chr. Bouwvakarbeidefs-
bond keerde uit in Januari
f377.90, in Februari f 313,70 ert
Maart f239,70, totaal f931.30*
De Ver. van Fabrieksarbeiders
In Mei f 26.
De R.K. Bouwvakarbeiders*
bend !n Januari f 44,40, In Febru«
AXELSCHE
ggCOURANT
