Dg uitersts wil.
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zee uw sch - Vlaanderen
No. 89.
DINSDAG li FEBRUARI 1930.
45e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Yredes- en Yolkenbondstentoonstelling
te 's-(
FEUILLETON.
Binnenland.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNF. MENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-U1TGEVER
ADVERTENT1ËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Gröote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertsntiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag II ure.
Op 10 Januari jl. (10 jaren na
het eerste officieele optreden van
den Volkenbond) vierde de Ver-
eeniging voor Volkenbond en
Vrede haar tienjarig bestaan, door
allerwege in den lande gehou
den openbare bijeenkomsten.
Gaarne had het bestuur dezer
vereeniging op dien dag de aan
dacht van geheel Nederland wil
len nemen door een groote ten
toonstelling, geheel gewijd aan
d? vredes-beweging door de
eeuwen heen en aan het werk
van het vredes-lichaam bij uit
stek, den Volkenbond, doch ge
beurtenissen, die evenzeer in
verband met het vredeswerk
stonden, t.w. de afwikkeling van
de na-oorlogs-quaesties, deden
het plan uitstellen.
Thans zijn echter de herstel
regelingen getroffen en heeft de
internationale Conferentie den
Haag verlaten om in Londen
verder te arbeiden aan de ver
wezenlijking van de groote idea
len van ontwapening en wereld
vrede. En thans is het aan Ne
derland om te toonen, welke
houding het zelf tegenover al
deze problemen moet aannemen.
Ten einde de kroon op haar
werk te kunnen zetten, organi
seert de Vereeniging voor Vol
kenbond en Vrede in de Grafe
lijke Zalen te Den Haag, welke
bereidwillig door de Regeering
daartoe zijn afgestaan, een Vre-
des- en Volkenbondstentoonstel
ling, waar ieder, die hiervan nog
niet mocht overtuigd zijn, het
groote nut van het bestaan van
den Volkenbond en de andere
internationale organen duidelijk
in beeld of geschrift gebracht
kan zien. Het belooft, reeds uit
hoofde van de bijzondere mede
werking van binnen- en buiten-
landsche archieven, -staatslieden,
musea en -lichamen, niet alleen
een vrij volledige tentoonstelling
op dit gebied te worden, doch
ook eene, waarop men zeldzame
en den meesten Nederlanders tot
nu toe onbekende voorwerpen
zal zien.
Onder groote belangstelling
werd Zaterdag de Volkenbonds
tentoonstelling geopend. De voor
zitter leidde den Minister-Presi
dent met een toespraak in, waarin
hij de geschiedenis van de ten
toonstelling naging en in groote
trekken een overzicht gaf van
wat er te zien is.
De minister van Staat, minis
ter van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw, jhr. mr. Ch. J. M
Ruys de Beerenbrouck, voorzitter
van den Ministerraad, opende
daarna de tentoonstelling met een
korte rede
„Met groote ingenomenheid heb
ik aldus spr. gevolg ge
geven aan de roepstem deze
tentoonstelling te openen.
Het valt helaas thans nog ge
makkelijker een belangrijke ver
zameling bijeen te brengen van
de werken van Mars dan van
werken des vredes.
Des te meer valt het te waar-
deeren, dat deze vereeniging het
heeft bestaan een tentoonstelling
in te richten, die de interna^
tionale vredesgedachte en den
arbeid van den Volkenbond nader
brengt bij het publiek,
Innig hoop ik, dat velen zich
zullen opmaken naar deze histo
rische zalen. Mogen zij, na ken
nis te hebben genomen van het
geen de arbeid der Vereeniging
heeft gewrocht, terugkeeien naar
hunne haardsteden, niet alleen
met vrede in hun eigen hart,
doch ook met nieuwen moed
om ieder in zijn kring de
vredesgedachte verder te bevor
deren.
Als talloozen een boompje
planten, kan er tenslotte een
machtige boomgaard verrijzen,
waarin voor oorlogsleuzen geen
plaats meer zal zijn.
Met de bede, dat God dit
werk rijkelijk moge zegenen,
verklaar ik den tentoonstelling
geopend."
Na deze openingsplechtigheid
begaven de genoodigden zich
naar de Ridderzaal om van daar
uit de tentoonstelling afdeelings-
gewijs in oogenschouw te nemen.
Deze tentoonstelling is ver
deeld in afdeelingen, die elk een
bijeenhoorende groep onderwer
pen omvatten. De historische af
deeling is de eerste en daarvan
is de interessantste groep zeker
wel de verzameling betrekking
hebbende op den vrede van
Munster in 1648, waardoor ons
land onafhankelijk werd. Het
verdrag waarin dit is vastgelegd,
vindt men op de tentoonstelling,
echter niet in de afdeeling waar
het eigenlijk thuis behoort. Dit
kostbare document wordt nl. in
het Rijksarchief bewaard in een
afzonderlijke brandkast, welke
geplaatst is in een brandvrije
kluis.
In de historische afdeeling
vindt men, uit de bibliotheek
van het Vredespaleis en van
elders tal van verdragen, ge
schriften en afbeeldingen o.a. de
geschilderde portretten der acht
Nederlandsche afgevaardigden
naar de Vredesconferentie te
Munster, penningen, enz.
De tweede afdeeling geeft een
overzicht der georganiseerde vre
desbeweging sinds 1815. De
stand der Vereeniging voor Vol
kenbond en Vrede trekt hier de
aandacht. Er wordt een overzicht
gegeven van de geschiedenis
dezer Vereeniging, die is voort
gekomen uit den in 1871 ge
stichten Alg. Ned. Vredesbond,
later „Vrede door Recht" ge-
heeten.
In een afzonderlijk zaaltje heeft
de R.K. Vredesbond een vrijwel
volledige collectie bijeengebracht,
betrekking hebbende op het vre
deswerk van Paus Benedictus.
Tal van vereenigingen in bin
nen- en buitenland hebben in
deze afdeeling hun stands.
De derde afdeeling is gewijd
aan het internationalisme in het
algemeen. Wereldverkeer, han
del enz.
Na deze afdeeling, die de nor
male betrekkingen tusschen de
volken in beeld brengt, volgt de
4e afdeeling, die de herinnering
wakker roept aan den oorlog, die
al dezen arbeid verstoorde.
Zij brengt in beeld, wat oorlog
en in 't bizonder die van 1914
voor onheil stichtte. Het Fran-
sche oorlogsmuseum en de oor
logsarchieven van Brussel zonden
belangrijke inzendingen, terwijl de
heeren Frankenhuis te Enschedé
en Wilton v. Reede te Goes uit
gebreide collecties oorlogsherin
neringen uit hun particuliere ver
zameling afgestaan hebben.
Hier hangt een electrische bel,
die elke vijf minuten een signaal
geeft, als een herinnering aan
den oorlog, waarin gemiddeld in
iedere vijf minuten 33 menschen-
levens verloren gingen.
Deze laatste afdeeling laat U
zien, hoeveel werk sinds den
oorlog reeds werd verricht door
de organen van den Volkenbond.
Speciaal deze afdeeling is in staat
den Nederlanders nog iets te
leeren het voorgaande is voor
hen interessant aangezien men,
zoo noodig tegen zijn zin, en
zoogenaamd beter wetend onder
den indruk moet komen van de
organisatie van den vrede, zooals
deze door den Volkenbond is op
gezet en in tien jaren tijds tot
ontwikkeling is gebracht. Wan
neer men zich eenige moeite ge
troost om de in beeld gebrachte
verscheidenheid van de opgaven
van den Volkenbond in zich op
te nemen, moet bij een ieder het
oordeel over Genève mild, het
vertrouwen in Genève sterk en
den vredeswil vurig worden.
Een der merkwaardigste stuk
ken is hier de tafel waaraan te
Versailles het grondverdrag van
den Volkenbond en het statuut
der Int. Arbeidsorganisatie getee-
kend zijn.
Op de galerij heeft de Jongere
Vredesactie haar propagandistisch
werk tentoongesteld. Veel boeken
en oorlogs-romans, oorlogsfilm
platen en statistieken vullen de
ruimte. In een afzonderlijke lo
kaliteit gaat de Posterijen zeer
overzichtelijk en op origineele
wijze haar aandeel zien in het
Volkenbondswerk. In deze lo
kaliteit liggen ook de afgrijselijke
oorlogs-attributen uit de loop
graven die in hun afschrikwek-
tendheid meer te zeggen hebben
dan al de kostbare documenten
op deze tentoonstelling bij elkaar.
Daar gaat iets van uit.
Merkwaardig is ook de kaart
van Europa, ommuurd met hooge
en lage muurtjes, al naar gelang
de „Tarieven" de poorten ge
sloten houden voor vrij verkeer.
De Vredes- en Volkenbonds
tentoonstelling 1930 zal iederen
bezoeker verrassen door de bij
zondere wijze, waarop het geheel
door de organisatoren is gedacht
en door de zeldzame en interes
sante daar te aanschouwen ob-
ecten. Zij moge evenzeer eene
verrassende uitwerking hebben en
leiden tot versterking van den
eensgezinden vredeswil in Neder-
and.
Aanvang Zomerttyd.
Bij K. B. is bepaald, dat de
Zomertijd zal aanvangen op 15
Vlei en zal eindigen op 5 Octo
ber 1930.
RembraBdt-ieg«U.
Van 15 Febr. tot 31 Maart a.s.
zullen op de postkantoren Rem-
brandt-zegels verkrijgbaar worden
gesteld, welke ook in het in
ternationaal verkeer voor fran
keering geldig zijn tot 31 Dec.
1930. De zegels, welke een fran-
keerwaarde hebben van resp. 5,
6 en 12V» cent zullen worden
verkocht met een toeslag van 5
cent per stuk, welke ten bate
komt van de vereeniging „Rem
brandt" tot behoud en vermeer
dering van kunstschatten in Ne
derland.
Uitgifte van twee spoorboekje».
De Nederlandsche Spoorwegen
zullen ingaande 15 Mei aanst. in
plaats van één reisgids, twee
reisgidsen uitgeven, teneinde te
gemoet te komen aan de door
het publiek geuite wenschen om
in den thans bestaanden reisgids
enkele buitenlandsche aansluitin
gen en de voornaamste buiten
landsche verbindingen op te
nemen.
COURANT
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
7)
Zoodra de deur der kamer waarheen
zij zich begeven hadden gesloten was
achter de twee, die in gelukkige
uren hadden beloofd, voor altijd el
kander te zullen toebehooren, stonden
zij daar, als door smart verplet
terd zij zagen elkander aan met een
blik, waarin het hevigsti zielelijden was
te lezenzij dachten aan den vreese-
lijken afgrond die hen voortaan zou
scheiden.
O Hedwig, gij hebt het gewild
stamelde Bertram met heesche stem.
Een ontzettender ramp dan wij ooit
hadden knnnen vermoeden heeft ons
getroffen. God weet dat ik de ar
me Leontine van harte alle goed toe-
wensch maar wat zal er van ons
worden
De twee zoo wreed gescheiden ge
liefden behoorden reeds lang tot de
huisgenooten der familie Harders.
Leontine was als eenig kind geheel
afzonderlijk opgevoed en daardoor
had het eigenaardige van haar karak
ter zich nog sterker ontwikkeldzij
had immers geen voorbeeld aan an
deren.
Eerst toen ze zestien jaar was, kreeg
fcij een vriendin,
Mevrouw Harders had een broeder,
die zijn gade vroeg verloor.
Majoor Kroon was een officier zon
der vermogen, die zijn leven uitslui
tend aan twee zaken wijddede nauw
gezette vervulling zijner dienstpllch-
ten en de teedere verzorging en op
voeding van zijn dochter Hedwig.
Hij stierf toen zij zeventien jaar
was. Zijn zuster, mevr. Harders,
nam dadelijk het beminlijke,verstandige
en in alle huishoudelijke zaken goed
ervaren meisje tot zich.
De nalatenschap haars vaders was
niet groot, 't was dus voor Hedwig
als een geluk te beschouwen, dat
haar tante een rijktn echtgenoot
had.
Zij werd ten huize van den barkier
met de meeste liefde en hartelijkheid
behandeld, en Leontine vond in haar,
tot haar grootste vreugde, wat haar tot
nu toe ontbroken hadeen getrouwe
vriendin.
De twee meisjes leefden altijd in
de beste harmonie en konden ten laatste
niet meer buiten elkander.
Tot welke opoffering Hedwig in
staat was, hebben wij reeds gezien.
Leontine was zeventien jaar, toen
nog een ander persoon het haisge-
zin van haar vader kwam vermeer
deren,
Een zeer vertrouwd vriend haars
vaders de voorname koopman Otto
Seewald, was gestorven. Zijn eenige
zoon Bertram was gedurende zijn
ziekte op een handelsreis in Engeland,
en hoewel dezen daarvan dadeiijk
was bericht gezonden, vond hij bij Zijn
terugkomst zijn vader niet meer in
leven.
De Bankier Harders was tot voogd
over den minderjarige Bertram Seewald
benoemd, Bij het onderzoek der boe
ken bleek dat in de zaken van den
overledene een goede regeling noodig
Was» waarmede geruimen tijd zou
verloopen. Om den Jongeling de
droefheid over zijn smartelijk ver-
lies en zijn verlatenheid minder
te doen gevoelen, noodigde de ban
kier hem uit, bij hem zijn intrek te
nemen.
De jonge Seewald voldeed aan de
uitnoodiging.
De bankier behandelde hem als
zijn zoon, en Bertram werd voor zijn
voogd een getrouw, hulpvaardig vriend
die hem met zijn bekwaamheid en zijn
jeugdige krachten belangrijke diensten
bewees.
Reeds na verloop van enkele dagen
gevoelde Bertram in den omgang
met de twee schoone meisjes zich
levendig aangetrokken door de zacht
zinnige, bedaarde Hedwig Kroon, ter
wijl de dartele, levendige Leontine
Harders hem lief kreeg. Maar zij be
toonde die gent genheid zoo vrijmoedig,
zoo openhartig en kinderlijk, dat nie
mand daarin de ernstige liefde der
jonkvrouw zag.
Zij vond genoegen in zijn gezel
schap en zocht hem steedszij
stoeide, babbelde", maakte muziek
met hem en koos hem vaak tot 't
voorwerp van haar onuitputtelijke
scherf.
Hare ouders zagen met het grootste
genoegen deze genegenheid en dien
schijnbaar kinderlijken omgang van
hun afgod met den zoon van hun
vriend, en vermoedden niet htt minste
van den hartstocht, dien hun dochter
voor allen verborgen hieldevenmin
hadden ze iets opgemerkt van de
liefde van Bertram voor Hedwig.
Hedwig gedroeg zich altijd bedaard en
Ingetogen.
Alleen een nauwlettend en efvaren
opmetker Zou misschien ontdekt heb
ben dat zij hem beminde, dat zij
in zijn bijzijn altijd opgeruimder en
tevredener was en alleen aan hem
dacht.
Ongeveer een week voordat Leontine
zoo gevaarlijk ziek werd, hadden Hed
wig en Bertram elkander zonder ge
tuigen ontmoet; de liefdesverklaring,
die de jongelui deed, vond een gene.
gen oorHedwig bekende dat zij hem
reeds lang bemind had, en zij be
loofden elkander eeuwig liefde en
trouw.
De ziekte van Leontine was oorzaak
dat de verhouding tusschen de twee
geliefden voor iedereen een geheim
bleef, daar zij in die treurige om
standigheden er niet over spreken
wilden.
De bankier kon gedurende Leontine's
ziekte Bertram minder dan ooit missen,
daar deze nu grootendeels de zaken
moest besturen.
De geliefden zagen elkander dus
zelden, en als dit gebeurde, was
het slechts vluchtig en geen van
beiden dacht eraan bij de heerschende
droefheid woorden van liefde te wis
selen.
Nu evenwel aan Leontine's haitc-
wensch was voldaan en Bertram haar
echtgenoot was geworden, erkenden
beiden met ontzetting welke noodlot
tige gevolgen het voor hen had ge
had, dat Bertram niet dadelijk den
bankier had medegedeeld welke ge
voelens hij voor Hedwig koesterde.
Mevrouw Harders had aan Leontine's
bed de plaats van Bertram ingenomen
en Hedwig en Bertram waren, zooats
we reeds vermeld hebben, alleen in
een andere kamer,
Hedwig had geen woorden kunnen
vinden om Bertram iets vertroostends
toe te voegen op de betuiging van diepe
Sritart» die hij ni?t hld kgnft«p, Weet
houden. Eindelijk vatte zij zooveel
moed, dat zij hem met aandrang kon
verzoeken iets versterkends te ge
bruiken.
Iets versterkends riep Bertram
schamper lachend. De eenige ver
sterking, die ik behoef, is troost voor
mijn hart. Kunt ge me dien geven,
Hedwig
Op Hedwig's gelaat kwam een
uitdrukking van wanhoop en vertwijfe
ling.
Wij moeten onslot geduldig dragen,
Bertram, antwoordde zij. Er is niets
aan te veranderen. Ach, ik heb er u
toe overgehaald. En toch mogen we niet
klagen, want we hebben haar het leven
gered.
En het onze rampzalig gemaakt,
riep hij op bitteren toon.
Hedwig drukte de hand op haar
hevig kloppend hart, alsof zij het tot
zwijgen wilde brengen.
Laat ons er over zwijgen, mompel
de zij totdat gij zijt uitgerust Ber
tram I Ik bid er u om. Ge hebt rust
noodig, anders zoudt ge ook ziek
worden. Kom mede naar de ontbijt*
kamer.
Kalf onwillig volgde hij haar.
Zij waren ook daar weder alleen,
en Bertram kon zich niet weerhouden,
weder over hun droevig lot te spre
ken hij roerde spijs nog drank aar..
Ik ben niet in staat mijn ongeluk
volkomen te beseffen, sprak hij. Nauwe*
lijks vier en twintig uur geleden
dacht ik aan geen ander vrouwelijk
wezen op de gansche wereld dan aan
jou, Hedwig» en thans ben ik met
een andere gehuwd, Is dat niet ver*
schrikkelijk f
(Wordt vervolgd),