Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch - VI aan deren
Wedergekeerd.
No. 70.
DINSDAG 3 DECEMBER 1929.
45e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Buitenland.
FEUILLETON.
Binnenland.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Cent; voor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
België.
Zoo gunstig de politieke situ
atie in België zich nog in de
laatste dagen der vorige week
liet aanzien door het voor
waardelijk toegeven der liberale
ministers inzake de Vervlaam-
sching der Gentsche hoogeschool,
zoo plotseling trad ook de re-
geeringscrisis in. Minister-presi
dent Jaspar zette spoed achter
de zaak en blijkbaar schrokken
de liberale kabinetsleden toen
terug voor hun eigen driestheid
om toe te geven zonder vooraf
het partijcongres te hebben ge
raadpleegd.
Derhalve vroegen zij uitstel tot
het congres zou zijn gehouden,
opdat ze zich met de daar ge
nomen partijbesluiten konden
dekken tegenover de partijge-
nooten. Maar Jaspar wilde van
geen uitstel weten, legde de
duimschroeven aan en forceerde
aldus juist een kabinetscrisis,
ter voorkoming waarvan hij zich
zooveel moeite had gegeven.
Deze gebeurtenis werpt een
donkere schaduw op de plannen
tot grootsche viering der onaf
hankelijkheidsfeesten in 1930, of
schoon het een kolfje is naar de
hand der Vlamingen, die in deze
feestviering een bespotting zien
van hun onderdrukking in poli
tiek opzicht. En zoo zetten ze er
alles op om voor dien tijd al
thans een deel hunner eischen,
waarvan het taalvraagstuk een
der voornaamste is, doorgevoerd
te krijgen. In de gegeven om
standigheden blijven de zaken
echter hangende en wordt zelfs
de mogelijkheid van Kameront
binding in de naaste toekomst
ernstig onder de oogen gezien
en wordt er reeds rekening mede
gehouden, dat de onafhankelijk
heidsfeesten wel eens zouden
kunnen samenvallen met nieuwe
verkiezingen. Dat daardoor de
feeststemming niet bepaald zou
worden verhoogd is duidelijk,
aangezien dan elke toespeling op
de eenheid des lands, onont-
Duitsche vertaling.
24)
En nu Door zijn moeder was de
schande op den eerlijken naam Schil
ling geladen; zonder zijn medeweten,
zonder hem te vragen, had ze be
werkt, dat de Rodeberger-hoeve hem
toeviel op onrechtmatige wijze hem
toevielWat moest er nu gebeuren
Was hij vanaf dit oogenblik niet me
deplichtig aan het bedrog, als hij
zweeg en kon hij alles openbaar en
weer goed maken, zonder zijn eigen
moeder aan den rechter over te leve
ren Een storm van tegenstrijdige
gevoelens woedde in zijn binnenste.
Met een kreunend geluid liet hij zich
op den stoel vallen, die zijn moeder
zooeven verlaten had en verborg het
gezicht in de handen.
„Ik heb het je wel gezegd," begon
de molenaar weer, „nu heb je er
spijt van, dat je me zoolang ge
kweld hebt, tot ik mijn mond open
deed 1"
„Nee, ik heb er geen spijt van I"
riep Hansjörg opspringend „Nu weet
ik, wat ik ie doen heb. Moeder moet
me rekenschap geven, of
Daarmee stoomde hij de kamer uit,
kander er op te letten, dat Paulien hem
tooii terughouden, en was in een oogen
blik om de bocht van den straatweg
verdwenen.
Een verwijderd rommelen kondigde
juist het opzettend onweer aan, toen
Hansjörg buiten adem de boerderij
heerlijk in officiëele redevoerin
gen bij zulke gelegenheden, door
de feiten ten eenenmale zou
worden weersproken.
Omtrent de oplossing van de
crisis waagt men zich niet aan
voorspellingen. Waarschijnlijk zal
het resultaat van het liberale
partijcongres worden afgewacht
om aan de hand daarvan te
trachten een nieuwe regeering
naar het oude recept te vormen,
katholieken en liberalen geza
menlijk aan den stuurstoel.
Welke oplossing ook moge
worden gevonden, veel aange
naams staat het nieuwe kabinet
niet te wachten nu de Vlamin
gen bij voorbaat verklaren, hun
wenschen en verlangens in de
grootste uitgebreidheid te zuilen
handhaven. En daar het indienen
enner interpellatieaanvraag door
den Mechelschen afgevaardigde
Ward Hermans inzake de docu-
mentenvervalschingen betreffende
het Fransch-Belgisch militair ac-
coord, waarbij hem van hooger-
hand de rol van den marqué
werd opgelegd, zal de lust in
het aanvaarden eener minister
portefeuille wel aanmerkelijk be
koelen.
Toch zal een uitweg moeten
worden gevonden uit de ontstane
impasse en zulks sooedig, wil
men met de begrootingswerk-
zaamheden tijdig gereedkomen.
Duitschland.
De vroegere Duitsche Rijks
minister Koch heeft in een inter
view met een vertegenwoordiger
van de „Excelsior" verklaard
Europa is verloren als de volken
het niet eens worden, in het bij
zonder wanneer Duitschland en
Frankrijk niet tot overeenstem
ming geraken.
Koch verklaarde verder voor
stander te zijn van een Euro-
peesch economisch verbond, zoo
als Briand en Stresemann dit
reeds ontworpen hebben. Niet
alleen omdat een dergelijk
verbond de grootste op het oogen
blik bestaande moeilijkheden zou
uit den weg ruimen, doch ook
omdat het een strijd met gelijke
bereikte en zonder meer de woon
kamer binnenliep, waar zijn moeder
met bleek gezicht voor het venster
zat en naar de donkere wolken keek,
die van den westelijken horizon
steeds nader kwamen aandrijven.
Langzaam keerde zij haar gezicht
naar den binnenkomende en nam hem
op met een spiedenden blik, als wil
de zij onderzoeken, of haar zoon
van den molenaar een verklaring over
de oorzaak van haar plotselinge
flauwte had gekregen. Toen ze de
angstige gekwelde uitdrukking op
het gezicht van den jongen zag, toen
wist ze genoeg, en zonder Hansjörg
tijd te laten tot een vraag, begon ze
spottend
„Nu, wat ben je me vlug nage
komen. Het verwondert me alleen,
dat ze je zoo gauw hebben laten gaan 1
Die neite mamsel die zich niet
schaamt
„Moeder", viel Hansjörg haar op
gewonden in de rede, „ik zeg het u
nog eenmaal, laat mijn meisje met
rustIk wil geen kwaad van
Paulien hooren spreken, ook door u
niet I"
„Zoo, wil jij me het zwijgen op
leggen Dat zou ik toch wel eens
willen zien I"
Met angstige kalmte stond de boerin op
van haar stoel en kwam op den jongen
man af.
„Hier in huls ben ik de baas, en
als Je soms denkt, dat je mij op den
kop kunt zitten, omdat je bij je neef
je zoo'n brutalen mond hebt aan-
gewend, dan heb je het toch mis, al
stel Je je nog zoo kwaad aan I'1
De gebiedende toon, waarop de
boerin sprak, miste op den zoor, die
geheel uit zijn gewone doen was,
wapens met Amerika mogelijk
zou maken. Natuurlijk sluit een
dergelijk verhond nooit de ver
zorging van de nationale cultuur
der afzonderlijke landen uit, even
als de aansluiting tusschen Oos
tenrijk en Duitschland, welke men
al onvermijdelijk moet beschou
wen. Bovendien zou de verwe
zenlijking van een dergelijke ge
dachte geen bezwaren van welke
natie ook kunnen ontmoeten, daar
men er toch op uit is den oorlog
geheel onmogelijk te maken.
Met betrekking tot de Vereen.
Staten van Europa zeide Koch
van meening te zijn, dat men
aanvangen moet met de vereeni-
ging van twee of drie staten, die
dezelfde belangen hebben. Later
kan deze vereeniging uitgebreid
worden. Nauw verbonden met
deze kwestie is het vraagstuk der
bescherming van de minderheden,
vooral in West-Europa en in den
Balkan. Daar kan de vrede niet
terugkeeren, voordat deze kwestie
opgelost is. Duitschland wenscht
een hartelijke verzoening met
Frankrijk en goede betrekkingen
zonder bondgenootschap. Want
een bondgenootschap brengt
steeds noodzakelijkerwijze vijan
den mede en Duitschland wenscht
geen oorlog meer te voeren.
Kameroverzicht.
Bij de beantwoording van de
vragen, opmerkingen en verlan-
genslijsten der Tweede Kamer
leden gaf minister Ruys de Bee-
renbrouck o.m. te kennen, dat
hij zal trachten het te veelvuldig
dansen te bestrijden door het
invoeren van eene Rijksvergun
ning. Maar hij zal zich daarbij
niet overhaasten en zich door
eene commissie laten voorlichten.
Hetgeen in gewoon Nederlandsch
beteekent, dat de danslustigen
zich voorloopig nog niet onge
rust behoeven te maken.
Van meer belang is de telken-
jare weder ter sprake gebracht
wordende kwestie van de burge
meestersbenoemingen. De steeds
alle uitwerking. Integendeel werd
hij hierdoor herinnerd aan zijn jaren
lang zich bukken en toegeven en
zijn woede kende geen grenzen meer.
Toch dwong hij zichzelf tot kalmte,
en alleen zijn vaalbleeke gezicht en
de onheilspellend flikkerende oogen
getuigden van zijn innerlijke opwin
ding.
„Praat me daar niet van 1 Ik heb
het u op den molen al gezegd, dat
ik geen kleine jongen meer ben 1 U
zegt, dat u de baas bent in huis. Zou u
met de hand op het hart voor Qod en uw
geweten kunnen zweren, dat dit uw
recht is
Een oogenblik was het, als werd
de krachtige gestalte van de boerin
weer door een duizeling bevangen
doch maar een oogenblik toen richt
te ze zich hoog op en schreeuwde
letterlijk
„Dus door vreemde menschen laat
mijn brave zoon zich tegen zijn moe
der opstoken en schaamt er zich niet
over Heb ik je daarvoor grootge
bracht 1"
„Opstoken tegen u laat ik me niet.
moeder I Daarom kom ik hier om het u
zelf te vragen I Moeder is het waar, dat
de boerderij mij van rechtswege niet
toekomt
„En als dat eens waar was." ont
viel de boerin, „wat niet zoo is I
Wat zou je dan doen Zou je dan
knecht worden of bij den molenaar
introuwen
„Moeder, onrechtmatig verkregen
goed gedijt niet, dat weet u toch
ook wel 1 Als er een onrecht te
gen Hendrik en de zijnen geschied
is dan heb Ik er geen deel aan
en wil et geen deel aan hebben, Schenk
me daarom klaren wijnI Antwoord mei
terugkeerende klachten worden
ijverig onderzocht en de Minis
ter heeft als algemeenen regel
aangenomen, dat tot burgemees
ter iemand moet worden be
noemd van de partij, die in de
gemeente in de meerderheid het
sterkste is. Het gaat hier slechts
om politieke verhoudingen dus
de gemeenschappelijke wortel des
geloofs geldt hier niet. We vree
zen, dat toepassing van het
systeem van den Minister dik
wijls op groote moeilijkheden
zal stuiten en dat Z. E. er maar
al te vaak van zal afwijken. Werd
het systeem gevolgd, dan zou
het aantal sociaal-democratische
burgemeesters zeer sterk toene
men en of minister Ruys de man
is om hiertoe zijne medewerking
te verleenen, betwijfelen wij. In
het algemeen is er in die rich
ting dan ook nog maar zeer
weinig gedaan. Het is o.i. een
onhoudbaar standpunt.
Een ander jaarlijksch punt van
debat vormt het subsidie voor
de burgerwachten en den bijzon-
deren vrij willigen landstorm. Het
vorige jaar waren deze bijdra
gen verlaagd, thans worden weer
hoQgere bijdragen aangevraagd.
Wij gevoelen voor deze institu
ten, inzonderheid voor de bur
gerwachten, weinig, omdat wij
het niet juist achten een ge
deelte van ons volk te wapenen
tegen het andere. Het moge juist
zijn dat, zooals van de Regee-
ringstafel is gezegd, deze wijze
van ordebewaring goedkooper is
dan politie, het systeem wordt
hiermede niet goedgepraat. Men
moet deze taak niet aan parti
culieren opdragen. De post voor
de burgerwachten werd aange
nomen met 53 tegen 23 stem
men, die voor den vrijwilligen
landstorm bij zitten en opstaan.
In ons kiesstelsel zal voorloo
pig geen wijziging worden ge
bracht. Inzonderheid is de Regee
ring niet bereid den opkomst
plicht bij de stemming af te
schaffen. Wel zint minister Ruys
op verbeteringen en zal hij daar
bij ook het denkbeeld overwe
gen om voor candidaatstellingen
Hij had gesproken met de volle
energie van den man, die er zich
zeker van bewust is, wat hij wil.
Reeds verscheidene malen sinds zijn
terugkeer had hij dien sterken wil
tegenover den hare gezet, zoodat de
moeder met een zekere ergernis en
toch met bevrediging moest erkennen,
dat Hansjörg gedurende zijn afwezig
heid veel zelfstandiger, in alles meer
man was geworden. Daarbij toonde
de jonge man een zoo beslisten af
keer, om medeplichtig te worden aan
het begane onrecht, dat het de wils
krachtige vrouw angstig en bang te
moede werd; ze moest daarom
trachten, hem een andere opvat
ting over de naar haar meening
reeds lang afgehandelde zaak bij te
brengen.
Zoo dacht vrouw Schilling en ant
woordde daarom op de vraag van
haar zoon kalmeerend: „Omdat ik
uit louter ergernis over jou en An-
dries van mezelf ging, daarom geloof
jij, dat ik wat te verbergen heb?
Antwoord wil je Wat vraag je
toch voor onzin Of ik van rechts
wege hier baas in huis ben Daarop
kan ik de hand op het hart leggen
en, als je het zoo hebben wilt, met
een gerust geweten een eed doen I De
rechtmatige eigenares van de Rodeber
ger-hoeve ben ik, tot ik mijn oogen
sluit of de boerderij aan jou over
draag I"
Een krakende donderslag begeleidde
de laatste woorden van de vrouw,
zoodat ze Verschrikt den opgeheven
arm liet vallen en met angstige oogen
door het raam keek naar het woeste
onweer, Met volle kracht was het
losgebroken. Huilend gierde de storm
om de gebouwen «n kletterend stortte
een grooter aantal handteekenin-
gen te vorderen.
Weinig succes had de Minis
ter met zijn voorstel tot invoe
ring van het aanbevolen per
soonskaartenstelsel. De meerder
heid wilde er niets van weten.
Bijzondere belangstelling trok
ook dit jaar de werkverschaffing.
Hierbij kwamen de gebruikelijke
klachten en adviezen. De heer
Van Voorst tot Voorst is be
vreesd, dat jhr. Ruys het werk
van inr. Kan op dit gebied niet
met kracht zal voortzetten. De
heer Van den Tempel vreest toe
neming der werkloosheid tenge
volge van de beurscrisis en de
heer dr. J. Vos ziet verbetering
van den toestand, aangezien hef
cijfer van de werkloosheid sedert
1923 zeer is gedaald.
In de avondvergaderingen werd
de behandeling der Waterstaats-
begrooting voortgezet. In de eer
ste plaats de spoorwegen. Ook
hierbij vele oude klachten. Zoo
die van den heer Duymaer van
1 wist over den treinenloop op
Zondag- Minister Reijmcr zei toe
het laten loopen van extra- en
goedkoope treinen op Zondag
niet in de hand te zullen wer
ken. Voorts de onbewaakte over
wegen. De heer Hermans meent,
dat reeds automatische seinen
bestaan, die volkomen veiligheid
waarborgen, maar de Minisier
kon dit niet toegeven. Z. E. wees
er op, dat ook bij bewaakte
overwegen herhaaldelijk ongeval
len voorkomen, zoodat bewaking
geen afdoende veiligheid geeft.
En dan was er weder de oude
strijd tusschen trein en tram
eener- en autobussen anderzijds.
De heer Visscher meende dat
aan de politiek van bescher
ming van de eerste ten koste
van de bussen een einde moet
worden gemaakt.
Wat betreft werkloosheid ver
klaarde Minister Ruys ook op dit
gebied niet stil te zullen zitten.
De kwaal geheel genezen kan de
Regeering niet, maar zij zal er
zooveel mogelijk naar strevende
gevolgen te verzachten. Niet toe
geven zal Z. E. echter aan den
een ware zondvloed uit het geel-zwarte
firmament omlaag. Een gillend fluiten
en akelig jammeren, schrille en kla
gende tonen klonken op uit het
chaotisch tumult van de luchten, als
was de „wilde jacht" losgebroken en
raasde in woedenden lust naar buit
over bosschen en velden. De Al
macht herinnerde de kleine menschen
aan Haar grootte, herinnerde hen, dat
Zij alleen in Haar eeuwige gerechtig
heid hun lotgevallen leidt.
En die waarschuwing werd door
beiden verstaan. Zwijgend stonden
ze tegenover elkaar hier de schuld
bewuste vrouw met het bleeke, starre
gezicht, met een uitdrukking van
verbaasde ontzetting, dat degene,
voor wien ze gezondigd had, wien de
vrucht van haar bedrog zou toevallen,
dat die het waagde, rekenschap van
haar te vorderen daar de jonge
ling, wien het ontdekken van de
waarheid tot man had gemaakt en
die het versmaadde om ten koste
van zijn rein geweten en zijn zelfres
pect ter wille van aardsche goederen
tot medeplichtige te worden. Het
was een uur, dat besliste, of de band
tusschen moeder en kind opnieuw
vastgeknoopt of vet broken zou wor-
den. Maar er mocht gebeuren, wat
er wilde Hansjörg moest zekerheid
hebben. Om iederen prijs. Hij stak
zijn rechterhand omhoog, alsof hij een
eed aflegde en zei plechtig I
„Moeder, onze lieve Heer roept U
toe: „uij zult geen valsche getuige-
nis spreken 1Kunt u sweren» dat
vader Hendrik niet ais zijn eigen
erfgerechtigden zoon heeft laten in»
nietfVCndank' U kunt het
(Wordf vervolgd^
AXELSCHE
COURANT
