Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch- Vlaanderen.
No. 67.
VRIJDAG 22 NOVEMBER 1929.
45e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Kanaal Axel-Hulst.
Binnenland.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
tot 5 regels 60 Centvoor
Groote letters worden naar
ADVERTENTIËN van 1
eiken regel meer 12 Cent.
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
De vergadering, welke j.l. Za
terdag alhier door het Comité
tot verkrijging van bovengenoemd
kanaal was belegd, was niet
bijster druk bezocht. Het bij
zonder slechte weer kon daarvan
mede oorzaak zijn, maar o.i. was
ook gebrek aan belangstelling
hiervan de reden. Men denkt
misschien dat dit onvoorzichtig
is uitgedrukt, doch wanneer we
de zaak voorstellen zooals die
is, is dat om te doen weten.dat
velen, zeer velen zelfs, die eer
tijds warme belangstelling koes
terden voor het kanaalplan het
vervelend vinden, dat ze in
hun hoop, hunne verwachting zoo
jammerlijk werden teleurgesteld,
dat ze zelfs geen hand meer wen-
schen toe te steken, alvorens
overtuigd te zijn, dat Den
Haag er ooren naar heeft.
We denken aan de propvolle
zaal in Hulst bij de oprichting
van het Comité, aan de prop
volle zaal alhier, toen men zich
bereid verklaarde om 20 pCt. bij
te dragen ofschoon reeds toen
voor een groot deel de animo
er af was, uit oorzaak, dat de
belofte dat de annexatie-plannen
het kanaal als cadeau in uitzicht
had gesteld voor de flinke hou
ding der Zeeuwsch-Vlamingen,
nu die belofte inlossen wilde
tegen een soort koopmansbod
van wat heb je er voor over
Het is inderdaad loven en
bieden geworden, zoodat als het
kanaal tegen duren prijs moet
worden gekocht, de geestdrift er
af is, en er zelfs eenige overre
dingskracht toe noodig zal zijn,
om eenmaal de bevolking voor
de noodige offers bereid te vin
den. Want de geschiedenis leert,
dat de Z.-Vl. bevdlking gaarne
de portemonnaie dicht houdt, als
het gaat om algemeene belan
gen. We zagen dat in de electri-
ficatie der dorpen en we zien
dat nog in de waterleidingplan
nen. Het wordt alles gewikt en
gewogen tot de laatste cent ver
antwoord is. En waar nu her
innerd wordt aan de annexatie
tijden, daar komt ook in onze
herinnering de tijd toen we
schreven, dat als de Regeering
iets nationaals voor Zeeuwsch-
Vlaanderen wilde doen, deze dan
een van twee dingen mocht
schenkenalgeheele electrificatie
óf een waterleiding. Dan zou
niet een deel, maar geheel Z.
Vlaanderen daarvan reeds ten
volle hebben geprofiteerd.
Nu daarvoor de kans verkeken
is, rest ons nog de hoop op het
kanaal. En laten we nu die hoop
niet verliezen, maar ons scharen
bij degenen, die nog vol moed
zijn, nl. de leden van het comité
hierboven genoemd met als voor
vechter het Tweede Kamerlid, de
heer Em. Lockefeer, die met
vuur pleitte in de Kamerzitting
van deze week en den Minister
trachtte te overtuigen van dat
kanaalplan voor onze streek.
„Schouder aan schouder" zoo
heette het Zaterdag in de verga
dering en gelijk hebben ze. Wan
neer men op het aanbeeld blijft
kloppen, wordt zelfs het ijzer
Warm, hoe zal dan niet het hart
Van een minister vermurwen, als
toen steeds blijft hameren. Maar
dan moeten zooveel mogelijk
Zeeuwsch-Vlamingen meehame-
tert en kloppen, totde toestemming
Ir is:
«ui
De heer J. A. van Rompu open
de dan de vergadering met ëen
woord van welkom en excuus i
dat eerst nu rapport werd in
gediend van een 3-jarige arbeid
zaamheid.
De rekening had in 1925 een
batig slot van f 998 41In 1926
waren baten en lasten resp.
f 1809.84 en f38.60, in 1927
f 1834.74 en f 156.66 en in 1928
f 1736.38 en f87.10, zoodat er
nu in kas is f 1649.28. Fen en
ander werd nagezien en accoord
bevonden.
Hierna kwam de eigenlijke
kwestie aan de orde, n l. hoe
staat het nu En om de be
spreking goed te volgen, dienen
we hier weer een blik te slaan
in het jaarverslag, waarover we
reeds vroeger het een en ander
zeiden. We lezen daar o.a. in,
dat het kanaalplan in een ander
stadium gekomen is, doordat van
wege de Z. VI. Tram Mij bij de
Regeering plannen ingediend zijn
voor uitbreiding van het tramnet
met landbouwlijnen b.v. van Hulst
naar Graauw, van Hulst naar
Nieuw Namen en van Drie Schou
wen naar Hulst. De Minister
stond nu in dubio en liet vragen
wat nu eigenlijk het meest van
belang was voor Z.-Vl., een ka
naal of tram. Er is daartoe een
conferentie gehouden met de Per
manente Vlascommissie in Z.-Vl.,
waaVbij er op gewezen werd, dat
de bedoelde landbouwlijnen
slechts het goederenvervoer be
oogden in een deel van het zgn.
land van Hulst, en geenszins be
antwoorden konden aan het doel
dat de K.A.H.A. zich voor oogen
stelde, n.l. Axel en Hulst met
omgeving door middel van een
waterweg, evenals in vroeger
eeuwen, in rechtstreeksche ver
binding te brengen met het diep
water en alzoo een goedkoo-
p e vervoergelegenheid te schep
pen in directe verbinding met de
waterwegen naar Holland. Al is
het dan ook, dat de kosten van
bedoelde tramplannen slechts de
helft bedragen van de som noo
dig voor het kanaal, toch kon
niet anders te kennen gegeven
worden, dan dat de plannen der
Z V. T. M voor de streek, ver
geleken bij het belang dat men
bij een kanaal had, erg onbe
langrijk voorkomen
Ofschoon dit nu is medegedeeld
aan de Regeering, schijnt men
toch nng niet erg overtuigd te
zijn en daarom heeft ook dhr.
Em. Lockefeer daarop nog eens
terdege gewezen.
Zooals bekend kan zijn, is des
tijds door de Regeering een zgn.
„Commissie Patijn" benoemd, die
o.m. tot taak had de beteekenis
van het kanaal te onderzoeken en
te toetsen aan de kosten. Op
4 Jan. van dit jaar werd met deze
commissie een conferentie ge
houden door de volgende be
stuursleden: J. A. van Rompu,
voorz., N. J. Harte, secr., F. Blok,
burgemeester van Axel, C. Yse-
baert, burgemeester van St. Jan
steen, E. Lockefeer, weth. van
Hulst, Ph.J. van Dixhoorn, voorz.
afd. Axel Z. L. M., G. Vogel
vanger, voorz. afd. Hulst, E. A
Langenhorst, bestuurslid van den
kring Hulst van den N, C. B.,
die het kanaalplan bepleitten en
verdedigden.
Nadat er een en ander uit het
jaarverslag werd gememoreerd,
las dhr. Lockefeer voor, wat de
Mem. van AntWi over deze
kwestie bevatte, ln hoofdzaak
Hierop neWkoniend, dat het ka*
naai 3 millioen gulden zou kos
ten en men zich afvroeg, of die
uitgaaf gerechtvaardigd zou zijn,
als de streek zelve daarvoor
geen 25 a 30 pCt. kan offeren,
terwijl gewoonte is, dat men 70
pCt. bijdraagt. Ook de commis-
sie-Patijn achtte die uitgaaf niet
geoorloofd uit zuiver economisch
oogpunt, doch de Minister wees
op andere overwegingen, die een
uitzondering wettigen. Alleen
wenschte de Min. nog na te
gaan pf de belangen der streek
niet evengoed zouden worden
gediend door de tramplannen.
En daartegen nu heeft dhr. Locke
feer zich krachtig verzet, d.w.z.
spr. heeft uiteengezet, dat zulks
niet het geval is en als gevolg
daarvan kon spr. verklaren, dat
de kansen voor het kanaal zeer
gestegen zijn.
Het werd begrijpelijk geacht,
dat de Z.V.T.M. trachtte een
paar millioen uit de schatkist te
putten om haar positie te ver
beteren, maar men vond dit
eenigszins voorbarig in verband
met het kanaalplan en eerst als
het kanaal er was, zou het
leggen van landbouwlijnen in
de richting van het kanaal van
nut zijn. Hoofdzaak is het kanaal
als verbindingsweg over water
naar Holland, en als zoodanig
is dit belang dus niet alleen
een streekbelang, maar een
nationaal belang. En daarom
werd het jammer gevonden, dat
met die tramplannen, die van
zeer ondergeschikt belang zijn,
roet in 't eten was gestrooid.
Nadat alzoo nog op een en
ander werd gewezen en dhr.
Lockefeer zeide den indruk te
hebben, dat het Kabinet niet
onwelwillend tegenover Z.-Vl.
staat, werden de kosten bespro
ken, die zouden komen op
f29000 per jaar. Maar verschil
lende feiten wijzen er op, dat dit
bedrag aanmerkelijk gereduceerd
kon worden, o. m. door langer
annuïteit en steun van de pro
vincie.
De heeren Van Waesberghe en
Harte vonden ook de tramplannen
in dit stadium ongemotiveerd,
doch de heer Truffino, burge
meester van Hulst achtte die
plannen later wel van nut, al
lossen ze momenteel de moeilijk
heden niet op.
Gevraagd werd nog of het
kanaal ook doorgetrokken kon
worden tot het Zeegat (gem
Clinge), doch waar het plan nu
reeds 3 millioen kost, achtte men
het niet denkbaar dit nog 5 K.M.
langer te maken. Maar het zou
te overwegen zijn of geen water
wegen te maken waren voor
vaartuigen met platte bodems,
voor het vervoer van klompen,
boomen, vlas, enz.
De Voorz. wees op de urgen
tie van het kanaal door de min
der weelderige tijden. Vroeger
werd b.v. op het druk vervoer
per tram niet gewezen, omdat
de bieten genoeg opbrachten,
maar nu wordt alles berekend
en onkosten economischer uitge
spaard. En dan ligt alle voor
deel in vervoer te water. De
tram kan daar geen schade door
lijden, 't Is zelfs de vraag of
deze subs, accepteeren zou, als
de voorwaarde gesteld werd, dat
de tarieven zooveel moesten ver
lagen. Spr. wees op Ax. Sassing,
waar dezen zomer 29 schepen
vlas lagen, ten bewijze hoe men
Van waterwegen profiteeh
Water brengt Welvaart, zei spr.
Hierna kwam bestuursverkies
zing aan de orde. Medegedeeld
werd, dat de burgemeester van
Zaamslag, Graauw, Hontenisse en
Clinge zich als lid der vereen,
hadden opgegeven. Er werd voor
gesteld en goedgevonden deze
heeren aan het Bestuur toe te
wegen.
In de vacature F. van Waes
berghe werd gekozen de heer J.
Baert, wethouder te Hulst.
Bij de omvraag gaf dhr. Van
Waesberghe een overzicht van
de bespreking van het kanaalplan
met den Minister van Waterstaat
toen deze te Terneuzen audiëntie
verleende op 10 Oct. jl. Spr.
zeide de historie besproken te
hebben, ten bewijze, dat Min.
v. d. Vegte ongelijk had, toen
hij zeide, dat het plan dateerde
van 1926 Het is aan te tonen,
dat in 1827 reeds een plan tot
graving werd aanbesteed, doch
de uitvoering door de Belg. troe
belen werd verhinderd. Spr. had
gewezen op de verg. van 8 Dec.
alhier, en hoe de industriëelen
uit Eelgië hier bouwen, terwijl
Ned. ondernemers hier niet dur
ven komen en ook geen crediet
geven in Z. VI., zoodat hier
alles bijna Belg. kapitaal is, al
zoo betoogenè, dat men toch
meer nationaliteit hier kweeke.
Dhr. Harte wees er op, dat het
kanaal eigenlijk reeds beloofd
was door de Regeering en zelfs
door haar was uitgelokt, zoodat
het tijd wordt, dat men de belofte
inlost.
Ten slotte wees dhr. Baert nog
op het feit, dat het bestek van
het ontwerp van 1827 te Hulst in
het archief aanwezig is, zoodat
het bewijs voorhanden is, dat
reeds toen naar een kanaalver
binding werd gestreefd.
Aan het eind dankte de Voorz.
den heer Lockefeer voor zijn
aanwezigheid en zijn vele be
moeiingen reeds getoond in dit
verband en beval de belangen
der streek in zijn medewerking
aan. Ook dankte hij den Prov.
Ingenieur voor zijn belangstelling
en sloot de geanimeerde verga
dering.
Kameroverzicht.
De Minister-president en de
minister van Financiën hebben
de vorige week het te voeren
bewind uiieengezet en verde
digd.
Het nieuwe ministerie moest
volgens den premier worden sa
mengesteld uit mannen van rechts,
omdat er eene principieele poli
tiek moest worden gevoerd, maar
is toch extra-parlementair, omdat
het niet zal werken volgens een
bepaald program, dat door de
partijen is opgesteld.
Als consequentie van een
„rechtsch" beginselpunt zal de
Regeering krachtig optreden tot
bestrijding van onzedelijkheid.
Welk man van links zou het niet
toejuichen, als men er in mocht
slagen op dit gebied iets te be
reiken Maar men zal met con
Crete wetsbepalingen moeten ko
men, waarmede althans de drie
groepen van rechts zich eenstem
mig kunnen vereenigen. Of dit
gemakkelijk zal zijn, betwijfelen
wij. En totdat wij de voorstel
len hebben gezien, is de ver
klaring van jhr. Ruys voor ons
weinig meer dan een beginsel»
verklaring. En of men op het
gebied van de Zondagsheiliging)
waarop de heer Coüjn weder
aandrong, veel zal kunnen be
reiken, is mede een vraag. Ten
opzichte van de wijze, waarop
de Zondag moet worden door
gebracht, bestaat bij de rechtsche
groepen allerminst overeenstem
ming.
Ter verdediging van het finan
cieel beleid voerde jhr. De Geer
aan, dat de Regeering zich als
eerste taak stelt handhaving van
het geldelijk evenwicht waarbij
de minister van Financiën in
stilte nog wel zal hebben ge
dacht aan eenige overschotten.
Dat de Regeering thans van
geen salarisherziening wil weten,
viel te verwachten.
Minister de Geer betoogde,
dat van de 22 millioen, die in
1925 werden gespaard, thans 14
millioen zijn teruggegeven.
Tegenover het van Roomsch
Katholieke zijde gevraagde on
derhandelingstarief staat de Re
geering niet afkeerig. De heeren
Co 1 ijn en Schokking gevoelen er
verloopig blijkbaar nog zeer wei
nig voor. En met hen zal de ge-
heele linkerzijde zich er tegen
verklaren.
De replieken leverden weinig
bijzonders op, zoodat wij daar
over kort zullen zijn. Van links
werd nogmaals betoogd, dat de
Christelijke beginsels geen nor
men geven voor practische poli
tiek. En dit werd zeker het
krachtigst onderstreept door een
fel debat tusschen den anti revo-
lutionnairen prof. Visscher en
ds. Kersten, waaruit bleek, dat
men zelfs onder de gereformeer
den elkaar krachtig bestrijdt. En
de heer vliegen stelde de vraag
wat de elkaar opvolgende recht
sche regeeringen gedurende de
20 jaren, dat zij het bewind in
handen hebben gehad, tot stand
hebben gebracht op die gebieden,
waarop zij in het bijzonder werk
zaam zouden moeten zijn, welke
de geloofsovertuiging van het volk
raken.
Dat tusschen alle afgevaardig
den, die zich vertegenwoordigers
achten van de Christelijke par
tijen geen overeenstemming be
staat, bleek ook uit de wijze,
waaiop ds. Lingbeek de Christe
lijk historischen te lijf ging, die
in het algemeen geen samenwer
king met de Roomsch katholie
ken wenschende, nu toch in dit
kabinet tot die samenwerking
bereid bleken. Maar van meer
belang was nog de strijd om het
gezantschap bij den Paus, die
weder door Mgr. Nolens en mr.
Schokking op het tapijt was
gebracht. De laatste wil van
een herstel van dat gezantschap
niets weten.
De heer Bongaerts bracht de
kwestie van de tusschenwate-
ren tusschen Rijn en Schelde ter
sprake.
Dat de motie-Ter Laan in
zake de salarissen van ambte
naren werd verworpen, behoeft
ternauwernood te worden gezegd
Alleen de sociaal- en vrijzinnig de
mocraten en de heer Wijnkoop
stemden voor.
In twee avondvergaderingen
werd de begrooting van Buiten-
landsche Zaken afgehandeld.
Natuurlijk vormde onze verhou
ding tot België ook hier een
belangrijk punt van debat. Dat
die verhouding tot dat land nog
steeds niet is geregeld, moge
worden betreurd, het gaat niet
aan hiervan de schuld in de
eerste plaats op onze Regeering
te werpen) zooals de heer Vlie
gen blijkbaar wilde doen. Belgig
AXELSCHEffiCOURANT.