Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaaiideren
No. 57.
VRIJDAG IH OCTOBER 1929.
45e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Het conflict aan de Cokesfabriek
te Sluiskil.
FEUILLETON.
Wedergekeerd.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNF. MENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-U1TGEVER
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Eerste Blad.
De staking houdt nog aan en
als we nu zeggen, dat dit jammer
is, dan willen we daarmede niet
zeggen, dat we liever zouden
zien, dat de eene partij voor de
andere het onderspit moet del
ven, maar dan bedoelen we daar
mede, dat het uit economisch
oogpunt jammer is. Want uit
welk oogpunt men het ook be
zien moge, feit is, dat de staking
schade meebrengt en des te meer,
naar mate deze langer duurt.
We wenschen allerminst te be-
oordeelen, wie daarvoor aanspra
kelijk is en hebben dit ook tot
heden nog niet gedaan, al is het,
dat de schijn tegen ons was.
Van arbeiderszijde nl. stelde
men het voor, alsof wij door
onze berichten een bepaalde hou
ding tegenover hen aannamen,
wat wij ten eenenmale van ons
werpen.
Zeker, er was eenige aanlei
ding om afkeurend te oordeelen
over feiten, die plaats gegrepen
hebben te Sluiskil en waarover
zelfs de leiding der stakers haar
afkeuring uitsprak, maar we geven
direct toe, dat daarvoor niet
alle stakerS verantwoordelijk
gesteld kunnen worden. Maar
evenzeer is het ook te begrijpen,
dat onder het publiek dooi die
gebeurtenissen een stemming ge
wekt werd, die niet ten gunste
van de stakers klonk. En daar
om vonden we het wel vreemd,
dat nu aan de pers de schuld
werd gegeven, dat het publiek
niet sympathiek tegenover de
staking stond wij voor ons zijn
althans overtuigd, dat we daar
voor allerminst reden hebben
gegeven.
In een onderhoud met eenige
stakers werd het o. a. ook
ons als een grief aangerekend,
dat we het bericht meldden,
waartoe de Directie der Cokes-
fabriek ons machtigde en waarbij
werd medegedeeld, dat ovens
werden stilgelegd en er in de
toekomst minder werkkrachten
noodig waren. Op onze vraag
in welk opzicht zulks grievend
was, deelde men ons mede, dat
dit bericht zoo niet misleidend,
dan toch minstens onaannemelijk
was. We moesten erkennen,
technisch onbevoegd te zijn, om
dit te beoordeelen en daarom
vroeg men ons om ook van
stakerszijde den toestand eens te
mogen belichten, waartoe we
onze volle toestemming gaven,
indien dit zakelijk bleef.
Alzoo laten we dan hier volgen
een overzicht van de feiten, die
aanleiding gaven tot de staking
en van den toestand van zaken,
zooals die nu is en zooals die
van stakerszijde wordt voorge
steld, en waarvoor wij natuurlijk
geen verantwoording op ons
nemen, dan alleen in zoover, dat
we ook die partij in de gelegen
heid hebben willen stellen om
hunnerzijds het publiek in te
lichten.
Men schrijft ons dan het vol
gende
Nadat de arbeiders van de
cokesfabriek eenige jaren zeer
slecht waren georganiseerd en
elk schrijven van de organisatie
totaal onbeantwoord bleef, be
proefden de arbeiders dit voor
jaar door middel van een soort
petitionnement, hetwelk door vele
arbeiders onderteekend was, con
tact met de directie te krijgen,
teneinde te komen tot eenige ver
betering van arbeidsvoorwaarden.
De directeur is door dit collec
tieve optreden wellicht bedacht
geworden voor een mogelijk „ge
organiseerd" optreden, daar de
moderne fabrieksarbeidersbond
niet stil zat en lette op den stand
van zaken. Hij ontbood enkelen
der onderteekenaars op het kan
toor en deelde hun mede, dat
„ze al zooveel verdienden, dat ze
„eigenlijk al hoven andere cokes-
„fabrieken uitkwamen en er dus
„niet op mochten rekenen iets
„meer te krijgen. Bovendien kon
„de fabriek ook geen hooger loon
„betalen. Desniettegenstaande zou
„hij voor zijn „Raad van beheer"
„eenige verhooging verdedigen
„en het antwoord zou hij dan
„aan de onderteekenaren wel
„bezorgen".
Langen tijd hoorde men echter
van niets en begonnen de werk
lieden in te zien, dat er van ver
betering van loon, enz. op die
manier niets kwam. Men begon
zich daarom te organiseeren in
den modernen en later ook in
den R.-K. bond, tot vöèr eenige
weken zoo goed als allen waren
aangesloten en de arbeiders aan
hunne besturen opdracht gaven
om met de directie te onderhan
delen. Verwacht werd echter wel,
dat ook de organisatie's eveneens
met een kluitje in het riet zouden
gestuurd worden. Daarom werd
in een gecombineerde vergadering
van hoofd- en afdeelingsbesturen
op 4 Sept j.l. besloten om in een
brief de eischen kenbaar te maken
en ook, dat nu met een uitvlucht
geen genoegen meer zou worden
genomen. Niettemin vroeg de
directie alweer een week uitstel
(om in dien tijd met zijn Raad
van beheer te kunnen spreken
Tegen den zin van de meeste
arbeiders werd dit uitstel toege
staan.
Op 18 Sept. had een bespre
king plaats op het fabriekskan-
toor met het gevolg, dat de
directie nog geen enkele toezeg
ging deed, maar bereid was om
met den „Raad van beheer"
over eenige verbeteringen te
spreken. De arbeiders, die door
dit antwoord zeer teleurgesteld
tot verbitterd waren, stelden uu
aan de directie een ultimatum
van een week. Was binnen dien
tijd geen overstemming verkre
gen, dan werd het werk neerge
legd. De eischen waren5 cents
per uur loonsverhooging, door
betaling op Chr. feestdagen, 6
dagen vacantie per jaar met be
houd van loon, extra betaling
van overwerk en 100 pCt. meer
loon voot Zondagsarbeid.
Op 24 Sept. voor den Rijks
bemiddelaar geroepen, wilde de
directie eerst niets geven, zoo-
lang met staking werd gedreigd,
maar tenslotte begreep zij, dat
het geen tijd meer was om daar
nog over te spreken, en ver
klaarde zij zich bereid om aan
ongeveer 300 arbeiders de ge
vraagde 5 cents per uur meer te
geven. De andere ruim 100 ar
beiders kregen dus geen verhoo
ging. Dit kon (natuurlijk) door
den bond niet worden aanvaard
en op voorstel van den Rijks
bemiddelaar werd hierover nog
denzelfden avond met de direc
tie onderhandeld Het eenige re
sultaat was, dat de directie zich
bereid verklaarde, om zoo spoe
dig mogelijk zijn „Raad van be
heer" op te bellen en aan dezen
voor te stellen om aan alle ar
beiders 5 cents per uur ver
hooging te staan.
Aangezien de directeur met
nadruk te kennen gaf, geen be
dragen voor loonsverhooging be
schikbaar te hebben, dan het toe-
gestape voor die 300 menschen,
deden nu de arbeiders het voor
stel, om dan van hun 100 pCt.
verhooging voor Zondagsarbeid
de helft te laten vallen, om dan
het bedrag, dat daardoor vrij
kwam aan te wenden voor ver
hooging van de 100 uitgeslotenen,
zonder dat dit aan de fabriekskas
beduidende offers zou kosten
Zelfs werd, teneinde de staking
nog te voorkomen, door de ar
beiders de doorbetaling op Chr.
feestdagen er nog aan gegeven.
De directie vroeg en kreeg weer
24 uur uitstel voor het ultimatum.
Dat wil zeggen, dat de staking
eventueel niet des morgens op
25 Sept. zou ingaan, maar een
dag later.
Toen de bestuurders nu den
volgenden dag zich opnieuw ten
kantore vervoegden, gewerd hun
de lakonieke mededeeling, „dat
>de telefoon defect was en men
„niet met den „Raad van beheer"
„had kunnen overleggen".
De telefoon kapotEn er
waren van alle kanten politie
mannen gedirigeerd en Fransche
onderkruipers waren reeds aan
gekomen. De 24 uur uitstel
waren dus voor andere doeleinden
gebruikt, dan waarvoor ze waren
toegestaan.
De diiecteur trachtte ook nog
aannemelijk te maken aan de
bestuurders, dat hij zeer onder
het geval leed en dat het hem
speet niet meer te kunnen geven.
Hij wilde dus wel, maar mocht
niet van zijn „Raad van beheer".
Maar als men let op hetgeen
er in de pers is geschreven over
eer. boodschap van dhr. Colsen,
waarbij deze opdracht kreeg om
aan de arbeiders mede te deelen,
dat de directie voor een groot
gedeelte aan de financiëele
eischen wilde tegemoet komen,
en in aanmerking genomen wordt,
dat die opdracht ongeveer gelijk
tijdig kwam met de verklaring
van onmacht van de zijde van
den directeur aan onze bestuur
ders, dan staat het voor de
arbeiders wel vast, dat de directie
opzettelijk naar een breuk met
zijn personeel moet hebben ge
streefd.
Deze handelwijze van de
directie kan echter zeer onhan
dig worden genoemd. Immers zij
moest toch kunnen begrijpen, dat
de arbeiders, nadat zij herhaal
delijk door haar waren misleid
(in velerlei opzicht) op dit cri-
tische moment de organisatie den
rug niet zoüden toekeeren De
organisatie had nu het vertrou
wen en niet de directie. Had de
directie het conflict willen ver
mijden, door dat voorstel aan de
besturen te doen, dan was
dat misschien nog gelukt, maar
de directie schijnt echter den
strijd tegen de organisatie, als
uitvloeisel van de maatschappe
lijke ontwikkeling, tot hare totale
nederlaag te willen volhouden.
En de heer Colsen was hier
zeker wel de minst geschikte
persoon, om een bemiddelingsrol
te vervullen, omdat deze niet
het geringste vertrouwen van de
arbeiders bezat. Al had nu de
geestelijke adviseur der R. K.
afdeeling de mededeeling van dhr.
Colsen nog aan onze leiders
overgebracht wat echter niet
gebeurd is we zouden er
wellicht even weinig aandacht aan
(Wordt vervolgd)
AXELSCHE
COURANT
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
Duitsche vertaling.
13)
Hansjörg was daarom over veel
voorvallen den twist betreffende, in
het onzekere gebleven, en daar hij bij
zijn oppervlakkige natuur het leven
alleen van den vroolijksten kant op
vatte, had hij zich ook nooit moeite
gegeven, zich goed op de hoogte te
stellen.
Hij vond 't al lang goed, als zijn
moeder hem van die oude, vervelende
geschiedenissen verschoonde; wat zou
hij zich het hoofd breken over iets,
dat voorbij was. Hij had wel wat
beters te doen! Maar nu zijn moe
der zei, dat Koenraad Werner wel
met de mooie weduwe zou trouwen,
bracht de jaloezie hem in beweging.
Daarom was die Koenraad zoo dik
wijls in de herberg te vinden 1 Aan
hem had de weduwe het, om zoo te
zeggen, te danken, dat de herberg
Zondags tot de laatste plaats toe bezet
was, want de vroegere soldaat was
mettertijd voor de jongens van het
dorp een schitterend voorbeeld ge
worden, en iedereen probeerde vriend
schap met hem aan te knoopen. Ook
Hansjörg had zich erg tot hem aan
getrokken gevoeld en luisterde even
als de kameraden met spanning, als
Koenraad op de pakkende manier
hem eigen van de veldtochten, die
hij had meegemaakt, van de vreemde
landen, waar hij met het leger van
Napoleon geweest was, kleurige ver
halen ophing. Daarom had de mooie
Anne Margreet altijd heimelijk wat
met Koenraad te bepraten, en daarom
ging ze zoo vertrouwelijk met hem
om als met geen van de andere gas
ten Er was geen twijfel mogelijk
die beiden waren het zeker al eens,
en zijn moeder had gelijk met haar
bewering, dat het om zijn erfdeel te
doen was, ze had ook gelijk, als
ze zich beslist verzette tegen zijn be
zoek aan den „Grauwen Kop"Hij
zou haar zin doen 1 Wat had hij ook
nog in den „Grauwen Kop" te ma
ken, als de eigenares aan een ander
zou toebehooren Hij had immers
ook zijn Paulien, die lieve meid, die
zoo hartelijk kon lachen en kussen
O )k bezat hij niet zoo veel zelfge
voel, dat hij geloofde, Koenraad Wer
ner den loef af te steken. Dan was
het maar het best, dat hij er heele-
maal niet meer naar toe ging, dan er
gerde hij zich tennrnste ook niet. On
der den indruk van deze gedachten zei
hij daarom nu bedaard
„Als het u zooveel kan schelen,
Moeder, dat ik daar niet meer naar toe
ga ook al goed Ik heb daar niets te
zoeken en ik wil geen stof tot praaijes
geven
Aandachtig bekeek vrouw Schilling
haar zoon. Dal ingaan op haar wen
schen kwam haar wat snel voor, want
haar vermoeden, dat Hansjörg ver
liefd was op de mooie weduwe van
zijn stiefbroer, scheen haar te waar
schijnlijk, en ze was daarom bang,
dat hij dat maar beloofde, om er
van af te zijn en achter haar rug
juist het tegenovergestelde doen.
Ze wilde daarom voorgoed een
stokje steken voor alle heimelijke
buitensporigheden en begon bedaard;
„Je neemt me een pak van 't hart,
Hansjörg! Nu zie ik toch, datje
eindelijk eens zult beginnen met die
domme jongensstreken op te houden
en een man te worden, zooals het
hoort! Als je maar altijd naar mij
luisterde, jongen Ik meen het tech
zoo goed met jeik wil je daarom
ook wel het plezier doen, dat je eens
een poosje van huis gaat, waartegen
ik me al die jaren verzet heb Mijn
neef Weiringer, die pachter is op
die groote boerderij bij Frankfort,
wil je een tijdlang te logeeren heb
ben. Als de hooitijd voorbij is, kun
je, wat mij betreft, daarheen gaan
ik heb het ai met neef afgesproken,
toen ik vier weken geleden daar was.
Op dat groote goed kun je nog wat
leeren, wat je later thuis goed ge
bruiken kunt. Het zal ook prettig
voor je zijn, eens naar Frankfort te
kunnen gaan, het is maar twee uur
loopen daar vandaan
Wie was gelukkiger dan Hansjörg?
Hij zou zijn intrede doen in het volle
bruisende leven daarbuiten in de we
reld, dat hij alleen van hooren zeggen
kende, en de glans en de heerlijkheid
waarvan hij zich in de diepe eenzaam
heid van zijn dorpje de wonderbaar
lijkste voorstelling maakte. Twee uur
van Frankfort af! Dan kon hij iedi-
ren Zondag in de oude keizerstad
rondloopen, tusschen al de mooie
heeren en dames, hij kon de wach:-
parade z!en uittrekken, den Main niet
zijn vele schepen bewonderen het
was hem alsof zich een tooverland
voor hem opende. Eu bij neef Wei
ringer zou hij komen, dien voornamen
man, die er heelemaal niet al3 een
boer uitzag 1 Hij kende hem van het
bezoek, dat neef twee jaar geleden
gebracht hadOp een prachtigen
vos kwam hij toen aangereden een
Walachijsch paard uit zijn eigen fok
kerij was het geweest zoo mooi
en vurig als geen paard uit de heele
omgeving. Een eigen paardenfokkerij
hield neef er op na daar was
Hansjörg in zijn element, want hij
had een aangeboren zwak voor mooie
paarden. Weliswaar zou hij dan Pau
lien, die hij vandaag nog zoo ge
liefkoosd en gekust had, in langen
tijd niet zien en al was het zoo
misschien was het wel heel goed
Trouwen kon hij het meisje voorloo-
pig toch nog niet, dan was het maar
beter, als hij haar niet te veel zag.
Keerde hij na een of twee jaren weer
in zijn geboorteplaats terug en had
hij in den loop van dien tijd bij neef
wat behoorlijks geleerd, dan kon hij
eerder tegen zijn moeder optreden.
Dan zou hij tegen haar zeggen
„Paulien of niemand I" een wilsuiting,
waartoe hem heden beslist nog de
moed ontbrak. In zijn verrukking
viel Hansjörg zijn moeder om den
hals en draaide de welgedane vrouw
meerdere malen dansend in het rond.
Zijn moeder bevrijdde zich lachend
van den wildeman en stuurde hem
het erf op om nog eens na te kijken
of alle werk ordelijk uitgevoerd was j
zij zou onderhand 't avondeten hel
pen klaar maken. Fluitend verwij
derde de jonge man zich, en met een
tevreden uitdrukking op het koude
gezicht keek zijn moeder hem na, Ze
had immers bereikt, wat ze wilde.
Haar bezoek bij den neef, vier weken
geleden had ten doel gehad, het plan
tot een huwelijk tusschen Hansjörg
en de oudste, wat leelijke dochter
van den neef te beraadslagen, Om
den jongen, die zoo graag alle mooie
meisjes naliep, niet koppig te maken,
hadden beiden 't best gevonden, voor-
loopig heelemaal niets van hun plan
aan Hansjörg te laten blijken, want
dat hij zich dan weerspannig zou
toonen of met een van zijn dwaze
streken het huwelijk zou verijdelen,
dat was wel zeker. Ze waren over
eengekomen dat Hansjörg voor een
jaar of langer bij neef Weiringer zou
komen, om zich hier in het boeren
bedrijf verder te bekwamen. Als hij
eerst maar daar was, dan zou neef er
wel voor zorgen, dat de harten van de
jongelui elkaar vonden.
Tevreden knikkend met het hoofd,
streek vrouw Schilling met haar
vleezige hinden over de schort en
begaf z-ch met vasten tred naar
de keuken, waaruit kort daarop
het rammelen van bordenen vaatwerk
k'onk.
VII.
Het was nu al twee en een half
jaar geleden, dat Koenraad Werner
uit den oorlog was teruggekeerd in
zijn ouderlijke huis jaren, die voor
den jongen man een overvloed van
zorg en arbeid gebracht hadden. Tij
dens de lange oorlogsjaren konden
de akkers slechts gebrekkig bewerkt
worden, daar de manlijke arbeids
krachten ontbraken, en het kostte al
verbazend veel moeite, om de lande
rijen weer in een dragelijken toestand
te brengen, zooals voor de voortgang
eninstandhoudingvanhet bedrijf noodig
was.