Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwseh - Vlaanderen
No. 46.
DINSDAG 10 SEPTEMBER 1929.
45e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Buitenland.
FEUILLETON.
Wedergekeerd.
Binnenland.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-U1TGEVER
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Ontwapenlngs-vraagstuk.
De Britsche minister van Bui-
tenlandsche Zaken Henderson,
met luid applaus begroet, zette
in een uitvoerige rede het Brit
sche standpunt inzake de voor
naamste vredeskwesties uiteen.
Als ideaal stelde hij zich voor
een machtigen Volkenbond, die
den vrede zou kunnen handhaven.
Het is van de grootste beteekenis,
dat de ontruiming van het Rijn
land besloten is na overeenstem
ming tusschen de betrokken mo
gendheden. De Britsche regeering
ziet de ontruiming van het Rijn
land als een daad van vertrouwen
tegenover haar Duitsche vrienden.
Mac Donald heeft er reeds op
gewezen, dat de Britsche regee
ring de grootste waarde hecht
aan het principe van onpartijdige
arbitrage. Er dient een middel
gevonden te worden om de tegen
stellingen en de daaruit voort
vloeiende gevaren voor het inter
nationale leven langs arbitralen
weg uit den weg te ruimen.
Vanwege het groote gevaar, dat
de menschheid thans nog steeds
van de mogelijkheid van oorlog
te duchten heeft, heeft de Engel-
sche regeering besloten met alle
middelen te streven naar een di
recte oplossing van het ontwape-
ningsvraagstuk. Het Volkenbonds
instrument moet voor dit doel
verder uitgebouwd en versterkt
worden. De voorbereidende ont
wapeningscommissie van den Vol
kenbond heeft reeds twee belang
rijke voorstellen gedaan, ten eerste
tot het verleenen van financieëlen
steun aan aangevallen staten en
ten tweede een ontwerp-verdrag,
dat op voorstel van de Duitsche
regeering terug gaat en waarin
wordt voorzien in middelen tot
verhindering van het uitbreken
van een oorlog. De Britsche re
geering hoopt dat de derde Vol
kenbondscommissie een ontwerp-
conventie zal uitwerken betreffen
de de financieële hulpverleening
aan aangevallen staten, tot welke
conventie alle naties zullen kun
nen toetreden. Indien deze con-
ventie nog gedurende de huidige
plenaire vergadering gereed zou
komen, zou de Britsche regeering
haar onmiddellijk onderteekenen.
Henderson verklaarde, dat het
Kelloggpact een belangrijke
nieuwe bijdrage vormde tot het
internationale recht. Thans moe
ten de bepalingen van het Vo'ken-
bondspact in overeenstemming
gebracht worden met die van het
Kelloggpact.
Het recht, dat het Volkenbonds
pact sommigen leden geeft om
onder bepaalde omstandigheden
oorlog te voeren, wordt door het
Kelloggpact bestreden. Henderson
verklaarde, dat" de Britsche dele
gatie een ontwerp-resolutie zal
indienen, waarin de assemblee
met voldoening kennis neemt van
het toetreden der meeste staten
tot het Kelloggpact. Henderson
deelde mede, dat de delegaties
van Frankrijk, Italië, België, Dene
marken en Chili zich met zijn
voorstel accoord hadden verklaard
en dat ook de Duitsche delegatie
in principe haar steun had toe
gezegd De Britsche regeering
heeft het ernstige voornemen het
Volkenbondspact geheel in over
eenstemming met het Kelloggpact
te brengen.
Henderson's rede werd luid en
langdurig toegejuicht.
Sabotage.
Dat er nog altijd individuen
zijn, die zich ten koste van een
oorlog gaarne rijk zouden maken
(zij zullen er ook blijven, zoo lang
er kans toe is) is weer gebleken
door een geknoei tusschen
scheepsbouwers en regeerings-
ambtenaren in Amerika.
In dat verband heeft President
Hoover een opzienbarende ver
klaring afgelegd, waaruit blijkt
dat hij de justitie opdracht heeft
gegeven een onderzoek in te
stellen naar de juistheid van de
berichten, volgens welke drie
scheepsbouwmaatschappijen heb
ben deelgenomen aan een groote
propaganda-actie, welke ten doel
had het te niet doen van de vor
deringen, gemaakt op den weg
naar algemeene ontwapening.
In het middelpunt van deze
aangelegenheid staat een met
name genoemde „marine-deskun
dige", die in dienst zou hebben
gestaan van bedoelde scheeps
bouwmaatschappijen en wiens
taak bestond uit het tegen hooge
honoraria openlijk en systema
tisch propaganda te maken tegen
vermindering van de Amerikaan-
sche marine.
President Hoover heeft ver
klaard dat de in Amerika welbe
kende voorvechter voor een .Big
Navy", William Shearer, boven
genoemde marine-deskundige is.
Shearer had onlangs een vorde
ring zoowel op de Bethlehem
'Scheepsbouwmaatschappij als de
Newportnews Scheepsbouwmaat
schappij en de Amerikaansche
Brown-Bowery Maatschappij, van
wie hij een kwart millioen dollar
wegens bewezen diensten eischte.
Thans wordt hij ervan bescftul-
digd in Amerika propaganda te
hebben gemaakt tot het opwekken
van internationalen haat in het be
lang van Amerikaansche scheeps
maatschappijen. President Hoo
ver heeft van de betrokken maat
schappijen geëischt, dat zij een
verklaring zullen geven en indien
dit niet mocht geschieden, zou
de regeering zich genoodzaakt
zien te overwegen, welke stappen
zij zal moeten doen om de Ver-
eenigde Staten van dergelijke ver
derfelijke invloeden te bevrijden.
Vereenlgde Staten van Europa.
De Fransche minister-president
Briand heeft, zooals verwacht
werd, de leiders der Europeesche
Volkenbondsdelegaties uitgenoo-
digd tot het houden van een be
spreking over Briand's voorstel
tot het vormen van een Bond van
Europeesche Staten. Briand zal
waarschijnlijk voorstellen te be
ginnen met het instellen van een
commissie van Onderzoek, die
op de volgende plenaire vergade
ring van den Volkenbond in 1930
met practische voorstellen moet
komen.
Pertinax schrijft in de „Daily
Telegraph", dat deze bijeenkomst
een niet-officieël karakter dragen
zal. Briand zou van meening zijn,
dat men geen voortgang zou
kunnen maken, zoolang de zaak
niet met de verantwoordelijke
ministers is besproken. Volgens
den Franschen minister-president
kan de hulp van de verantwoor
delijke ministers in de verschil
lende landen slechts dan van nut
zijn, wanneer zij in staat zijn, de
politieke gedachte boven de prac
tische moeilijkheden te stellen.
Voorloopig hoopt men nog voor
het einde van het jaar buiten den
Volkenbond om een conferentie
te kunnen houden om de idee
van economische en politieke
samenweiking te bevorderen. Een
nauwkeurige studie van Briand's
rede wekt in sommige kringen
het vermoeden dat Briand langs
dezen omweg wil trachten een
deel van het Protocol van Genève
te verwezenlijken.
Toenemende bevolking.
Zoo pas heeft het Internationaal
Statistieken-Instituut, gevestigd te
's Gravenhage, een overzicht ge
publiceerd van de jongste bevol
kingscijfers van alle landen der
aarde, alsmede van gegevens,
betreffende de huwelijken, echt
scheidingen, geboorten en sterf
gevallen in een groot aantal
landen.
Uit de door den bestuurder,
prof. H. W. Methorst geteekende
inleiding wordt het volgende ont
leend Volgens de laatste ge
gevens werd de aarde in 1928
door 1936 millioen menschen
bewoond. Sedert 1920 bedraagt
de toeneming van het wereld
totaal 7 t h. Van de Europeesche
landen gaat Rusland met 108
millioen (zonder Aziatisch Rus
land) aan het hoofd dan volgen
Duitschland met 63.3, Groot-
Brittannië met 45.4, Frankrijk met
41.0, Italië met 40 8, Polen met
30.2 en Spanje met 22.3 millioen.
België en Nederland tellen ond.
8 en 7.7 millioen inwoners.
Van de buiten-Europeesche lan
den zijn China met 458, Britsch-
Indië met 319, de Vereenigde
Staten van Noord-Amerika met
120, Japan met 60, Nederlandsch-
Indië met 53 en Russisch-Azië en
Brazilië elk met 30 millioen in
bevolking de talrijkste.
Beren,
Uit Polen wordt gemeld, dat
zich in de wouden in den laatsten
tijd buitengewoon veel beren op
houden. De dieren trekken van
het gebergte naar het dal, wat
door de bevolking als een teeken
van een strengen en vroegen
winter wordt beschouwd.
Brutaal.
Donderdag ontdekte de rechter
van instructie in de strafinrichting
te Pankratz bij Praag, dat hij on
danks het feit, dat hij het vertrek
niet verlaten had, jas, portemon-
naie en actetasch miste. Bij
onderzoek bleek, dat een arres-
tant uit Pankratz, dien hij ver
hoord had, kans had gezien den
rechter tijdens het verhoor deze
voorwerpen afhandig te maken.
Kardinaal Van Rossum
op het Loo.
De secretaris van Kardinaal
Van Rossum Mgr. dr. Jos. Dreh-
mans, heeft aan „De Tijd" een
en ander verteld over de audiëntie,
welke Z. Em. op het Loo heeft
gehad.
Het onderhoud duurde een half
uur en de Koningin vroeg vol
belangstelling naar vele bijzonder
heden betreffende het jubileum
van Z. Em. Tijdens het gesprek
trof het den Kardinaal, hoe goed
H. M. op de hoogte was van
zijn arbeid.
De Prins en later ook Prinses
Juliana mengden zich in het ge
sprek De Prins onderhield zich
o.a. met den Kardinaal over
's prinsen overleden broeder, die
Katholiek was, en wiens biecht
vader tijdens diens verblijf Ie
Rome Kardinaal van Rossum is
geweest.
Ook over tal van andere onder
werpen liepen de gesprekken;
zoo uitte Z. Em. aan H. M. zijn
bewondering voor het groote werk
dat door de drooglegging der
AXELSCHE
COURANT
Duitsche vertaling.
3)
Het was alsof ik een slag op mijn
hoofd kreegWaar zou ik die twee
getuigen vandaan halen De eene
was een Dornschiedsche boer geweest,
die al lang op het kerkhof lag; de
andere was verhuisd naar Amerika,
waarheen wist ik niet, alleen zijn
naam had ik onthouden. Christiaan
Euler heette hij, kwam uit dezelfde
plaats als mijn vader zaliger en was
diens beste vriend geweest. Of hij
nog leeft, dat weet Onze Lieve Heer
alleen ik heb er niets van kunnen
uitvinden, hoewel ik den heelen langen
weg naar Hochstadt, waar mijn vader
vandaan was, geloopen ben en daar
bij den burgemeester, den dominee
en alle oude menschen gevraagd heb
Familie van Christiaan Euler leefde
er niet meer; ik ben net zoo wijs
weer teruggekomen als ik heengegaan
ben 1"
.Maar Hendrik, je vader moet toch
iets zwart op wit over de zaak gehad
hebben?" bracht Koenraad in het
midden, die in spanning naar het ver
haal van zijn kameraad geluisterd
had .Is er dar. heelemaal niets ge*
vonden
.Dat is het nou juist; er is niet,
Of liever gezegd, er is niets meer!"
was het antwoord. .Dadelijk na den
dood van vader heeft het gerecht de
commode, waarin de papieren en het
|e!d lager, verzegeld l toen de zegels
er af genomen werden, was het stuk
niet meer te vinden, dat vader me
meer dan eens had laten zien. Het
kan niet anders of mijn stiefmoeder
heeft het papier eruit gehaald, voor
ze van het gerecht gekomen zijnIk
heb het haar in haar grzicht gezegd.
Ze maakte zoo'n spektakel, dat de
heele buurt bij elkaar liep! Tenslotte
heb ik haar den heelen rommel voor
de voeten gesmeten, ben met mijn
Anna Margreet het huis uit gegaan en
ben met het geld, dat mijn oude
schoonvader, de schoolmeester, in
vijftig jaar bij eikaar gespaard had
veel was het niet de herberg ,In
den grauwen kop" begonnenMijn
Anna Margreet is netjes en precies
ik zelf heb ook aangepakt, ben nog
een slageiij erbij begonnen en zoo is
het tamelijk goed gegaan, en de
menschen op het dorp waren allemaal
op onzen kant I De ooievaar heeft
ons een klein meisje gebracht, een
lief blond dingske, dat haar moeder
als uit het gezicht gesneden is
toen is die ongelukkige oorlog weer
gekomen en ik moest bij de soldaten 1
Juist op den dag, dat ik moest op
komen kwam er een brief voor mij
van den burgemeester van Hochstadt,
en daarin schreef hij, dat hij het
adres van Christiaan Euier in Ameri
ka opgespoord had. De man woonde
in Nieuw-Bremen in den staat Ohio
in Amerika, of hij had daar gewoond,
als hij niet meer leefde. Ik ben da
delijk een langen brief gaan zitten
schiijven aan Christiaan Euler, en
daarin heb ik den man het heele ver
haal uit de doeken gedaan, Als hl]
nog leeft, dan is n^g niet alles ver
loren, dan kan zijn getuigenis mij
aan mijn recht helpenMaar als er
nu eens iets waar is van mijn droom.
Koenraad, als ik niet meer thuis
kom en uit Amerika komt toch nog
een brief van Euler wie is er dan
nog om mijn arme Anna Margreet
bij te staan Haar vader is een oude
man, die niet kan optreden, de vrouw
lui weten met de zaak geen weg,
daar moet een flink man bij te pas
komen, die hoofd en hart op de goeie
plaats heeftKoenraad, wil jij me
den vriendendienst bewijzen om mijn
Anna Margreet te raden en te helpen,
als ik er niet meer ben en jij den dans
ontspringt
„Als het je daarom te doen is, Hein,
als het je geruststeld," antwoordde
Koenraad, „hier heb je mijn handt
Een man een man een woord een
woordAls ik heelhuids weer thuis
kom, dan kan je familie op me rekenen,
zoo zeker als op je zelf!''
„Ik dacht het wel, dat ik me op
jou kon verlaten, Koenraad zei Hen
drik met van ontroering trillende
stem, terwijl hij zijn vriend dankbaar
de hand drukte. „En ik zal je mijn
ring geven, dat mijn Anna Margreet
weet, dat ze vast op je bouwen en
je in alles vertrouwen kan I Ze heeft
hem mij gegeven, toen we getrouwd
zijnGroet mijn lieve vrouw van
haar man en groet mijn lieve kindje
van haar vader onze lieve Heer zal
het je loonen 1"
Hij kon niet verder spreken en be
gon zacht te snikken, hetgeen hij met
alle geweld trachtte te onderdrukken.
Troostend legde de onderofficier zijn
arm om den schouder van den kamc-
raad en smeekte hem met zachte
woorden, zich te beheerschen en zich
niet over te geven aan die donkere
gedachten, tot het hem eindelijk g-
lukte, den man, die geheel van streek
was, eenigszins tot kalmte te bren
gen. Intusschen begon de morgen
te schemeren. De regen was opge
houden.
Een golvende vochtige mist vulde
de uitgestrekte dalen, waar de be
slissende slag gehouden zou worden.
Reeds hoorde men in het kamp van
de bondgenooten hoornsignalen, die
de troepen naar hun stelling riepen en
ook op de heuvels aan .de andere
zijde roffelden de trommen en schal
den de trompetten, een teeken. dat
ook de vijand zich gereed maakte tot
een bloedigen slag. Een ordonnans
kwam aangereden en bracht het be
vel aan den leider der veldwacht, om
naar de bataillons terug te keeren.
Inderhaast werden de wachten terug
getrokken en zwijgend marcheerde de
kleine troep naar de achter het slot
gelegen hoogte waar bataillon aan
bataillon opgesteld stond om den
aanval der Franschen af te wachten.
Nogmaals drukte Hendrik Schilling
zijn vriend Koenraad Werner met
een veelbeteekenenden blik de hand,
voor de manschappen hun plaatsen
innamen, en nogmaals hoorde Koen
raad zijn kameraad aangedaan zeggen
„Groet mijn lieve Anna Margreet, groet
mijn lief kindje!"
II
Vive l'empereui I En avant! Zoo
klonk het bruisend van de lippen der
duizenden, die in dichte colonnes de
hoogte opstormden, onbekommerd_om
het knetterende kartets- en geweer*
vuur, dat hun tegemoet sloeg en
ontzettende leemten in hun gelederen
deed ontstaan. Reeds driemaal waren
de net bijna o"'.ve?r?taanbaar glan
uitgevoerde aanvallen der Fransche
regimenten van het korps d'Erlon op
het centrum van de verbonden Engel-
schen, Duitschers en Nederlanders
bloedig teruggedrongen steeds weer
verzamelden de verslagen troepen
zich in de kom van hel dal en storm
den, ondersteund door de dappere
kurassiers van de divisie Kellermann,
de hoogte op. Het kostte den bond
genooten iederen keer ontzettende
inspanning om den vreeselijken stoot
te doorstaan: de onophoudelijke,
woedende aanvallen der Franschen
hadden het centrum tot op het uiter
ste toe verzwakt en de opperbevel
hebber de Hertog van Wellington
moest voordurend nieuwe bataillons
en eskadrons ruiterij te hulp zenden,
om een doorbreken der Unie te ver
hoeden. Een door den roekeloozen
maarschalk Ney persoonlijk geleide
ruiteraanval van vierduizend paarden,
kurassiers, karabiniers en dragonders,
kon ondanks zijn ontzettende kracht
eveneens een doorbraak niet bewer
ken. Weliswaar verbraken de eska
drons, die als een orkaan kwamen
aanstuiven meerdere door de bond
genooten gevormde carré'senkele
bataillons wi rden bijna geheel ver
nietigd, maar steeds weer sioten zich
de gelederen der dapperen aaneen en
wierpen de ontzettende ruitermassa
onder bijstand van een vernietigend
artillerievuur terug in het dal. Nu
moest de osverschrokken garde be
reiken, wat den linietroepen en de
cavallerie niet gelukt was.
(Wordt vervolgd)
Die 't hoogste klimt, waagt er dg
kans aan, het di.pst tg vallen.