Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch - Vlaanderen. No. <52 DINSDAG 8 NOVEMBER 1927. -13e Jaarg. J. C. VINK - Axel. 10 jaar geleden. FEUILLETON. Raadsverslag. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNF. MENTSPRIJS: Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. DRUKKER-U1TGEVER Bureau Markt C 4. Telef. 56. - Postrek. 60263. ADVERTENT1ËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure. We leven in een tijd van het vieren van kroonjaren en zoo heeft onze gemeente heden ook een kroonjaar te gedenken, waaraan misschien weinigen de aandacht hebben geschonken. En toch is de datum van 8 No vember 1917 een onvergetelijke geworden voor sommigen. Het was een dag, die ieder met ont zetting vervulde en meer dan ooit is het verschrikkelijke van oorlogsdaden dien dag tot ons doorgedrongen, ofschoon we reeds ruim drie jaren allerlei ellende hadden gelezen ën op foto's hadden bekeken, hoe sommige onschuldige dorpen in één opslag in rouwe werden gedompeld. Tien jaren geleden scheelde het ook hier niet veel of er waren dooden gevallen door oorlogs geweld. De lezer heeft misschien reeds geraden, dat we den bom aanslag op het oog hebben, 's Morgens te kwart voor vieren werden we opgeschrikt door een hevig gekletter als van het ratelen van een donderslag, die de huizen te pletter slaat. Levendig zal ieder het zich herinneren, welk een „opstand" die bomaanval in ons stadje veroorzaakte in letter lijken zin, want niemand bleef te bed durfde te bed blijven. Men vloog naar buiten of kroop in kelders want.... het monster kwam terug en wie weet, wat nog gebeuren zouGelukkig echter vertrok de vliegenier weer dadelijk en had men van hem verder geen directen last meer. Maar het was ook meer dan genoeg. Welk een toestand in het Buitenwegje. Geen huis, of de pannen waren er weggeslagen, menschen verwond, ramen stuk, in blinden en deuren waren stuk ken ijzer geslagen. En dan de gasfabriek. Treurig was het om te zien. Niet minder dan 66 gaten waren in den gas houder geslagen, terwijl in de woning stukken ijzer van het projectiel vlogen, alsof er geen deuren en ramen waren. Twee kinderen ontkwamen ter nauwer- nood aan een ongeluk, want ter wijl ze op bed lagen, vloog een stuk ijzer over hun ledikant. Uit het waterbassin spoot langs alle kanten het water weg, zoodat de gashouder, de klok, al spoedig naar beneden ging. Maar ook het gas stroomde weg, zoodat gevaar voor ontploffing niet denkbeeldig was. Onmiddellijk werden daar om alle menschen tot voorzich tigheid aangespoord en van het terrein gestuurd, terwijl bevolen werd om alle gaskranen te sluiten en geen gaspitten te gebruiken. Met bewonderenswaardige snel heid, gepaard aan practisch den ken en technische ervaring werd gewerkt, zoodat er 's middags reeds een paar uren gas geleverd werd om het eten te kunnen koken en 's avonds om half zes kon weer iedereen zijn gaslamp ontsteken. Er werd nu nl. van af de fabriek direct (dus zonder gashouder) gas gedistribueerd. Dit klinkt eenvoudig, maar het is voor ingewijden geen kleinigheid, want dat eischt veel inspanning en hard werken, terwijl men on afgebroken in de machinekamer moest vertoeven en de productie geen oogenblik mocht stilstaan Er werd toen gedurende 17 dagen met 5 retorten gewerkt, welke door ze op buitengewoon hooge temperatuur te brengen in één uur 70 Ms. gas produceerden. Daardoor was het mogelijk voor onze burgerij om geregeld gas te kunnen gebruiken en behoudens die enkele uren op den dag van 8 Nov. heeft onze gemeente nooit op rantsoeneering van gas ge staan, zoodat we geen gaslooze dagen of uren hebben gekend, tot groote verwondering van de vreemdelingen, die in onze ge meente van over de Schelde kwa men en over die gaslooze tijden maar al te zeer klaagden en daar bij lafig niet de kwaliteit gas kregen, die wij hier hadden. Later werd natuurlijk een on derzoek ingesteld naar de „schul dige" van dit snood, bedrijf. Het bleek spoedig, dat de vriendschap van Engelschen oorsprong was Aarzelend nam de jonge man een sigaar. De matroos knikte. »Goed zoo Ober, nog een glas.» Toen ging hij aan het tafeltje by Felix Üeiliu zitten. »En dan ga ik er van door. U moet namelijk weten*, wendde hij zich tot Felix, wieBs rustige manier van doen hem een zeker vertrouwen scheen in te boezemen, »U moet name- lyk weten, mijn vrouw wacht op mij. Ik heb haar van uit Ham burg geschreven dat ik tegen negen uur thuis zou zyn. Nou, en dan moet ik mijn woord hou den, nietwaar Dellin knikte glimlachend. »Maar ik heb myn vrouw ook wat moois meegebracht. Iets wat U nog nooit gezien hebt, jonge man.* Met een gewichtig gezicht greep hij naar zyn borstzak en nam er een langwerpig, in vloei papier verpakt voorwerp uit. »Weet U, wat dat is Felix schudde het hoofd. De matroos pakte het uit. Een langwerpige, ateenen staaf met en een vergissing de oorzaak was geweest. De Engelsche Regee ring bood ons daarom f 5000 schadevergoeding, die echter niet evenredig was aan de werkelijk geleden schade. Toch zou het gemeentebestuur erin hebben be rust, indien niet de Directeur onzer gasfabriek had aangedron gen en volhard in een eisch van het „dubbele" en werkelijk heb ben we later ook de 10 000 pop gekregen. een knop, waarop menschelijke trekken te zien waren, kwam te voorschijn. »Weet U wat dat is?* vroeg de vreemdeling. Dellin knikte van neen. »Dat is een Iudiaansch amulet*, legde de zeeman uit. »Het is een groote zeldzaamheid. Ik heb het persoonlijk van een medicijnman gekocht. Bekijkt U het maar eens goed, het is een prachtig stuk werk.* Toen reikte hij den jongeman de steenen staat toe. Felix Dellin strekte de hand naar voren hetzij dat bij het onhandig aan pakte ol dat de andere niet meer heel zeker van zijn bewegingen was het volgend oogenblik viel het amulet kletterend op den vloer en brak in duizend stukken. De zeeman spioug op. »En nu heb ik mijn vrouw zoo nieuwsgierig naar dat ding gemaakt. En nu nu weet ik niet hoe ik haar onder de oogen moet komen. U moet mijn vrouw kennen*, voegde hy er met een bitter lachje aan toe, »de eerste veertien dagen heb ik gewooD geen leven, dat vertel ik U. Kon ik nu nog maar iets anders koo- pen I* Hy keek op zyn horloge. »Neen, het is negen uur. De win» Het doet wel eens goed daaraan te herinneren juist in een tijd, dat zoo met modder naar de persoon van onzen Directeur wordt gesmeten. We weten, en het is in geheel Nederland een be kend feit geworden, dat er in de gaswereld geknoeid is. Maar daarmede is niet uitgemaakt, w i e dat hebben gedaan en allerminst of ook de Directeur te Axel daaraan debet is. We herhalen, het is niet uitgemaakt en alzoo nemen we een objectief stand punt aan. Maar alzoo willen we ook de laatsten zijn om, alvorens een onderzoek is beëindigd, reeds het schuldig uit te spreken. En nu is dat in letterlijken zin in de laatste gemeenteraadsvergadering ook wel niet gebeurd, maar toch is o.i. op zijn zachtst uitgedrukt, de bespreking van die zaak, zoo als ze daar in het openbaar werd gehouden, beneden peil. De persoon, van wie de schuld is gebleken en die daarvoor zelfs zijn straf heeft ondergaan, mocht niet in het geding komen. Maar wel mocht hij met zijn bezoedelde vingers anderen aanwijzen en openbaar beschuldigen. Dat in de krant zulks reeds gedaan was is toch geen motief, dat ook een overheidsbestuur de op sensatie beluste pers navolgen moet, of het op sensatie beluste publiek happig moet maken om verdacht makingen tot feiten uit te dijen en voet te geven aan, indien ze grond tot waarheid mochten be vatten, verhalen, die zoo sterk overdreven worden, dat het lijkt of men met misdadigers van de ergste soort te doen heeft. Naar onze meening had men fier moeten staan tegenover den heer Van der Stel en zeggen: we hebben uw hulp niet noodig en zullen thans zelfstandig han delen. We zeggen met „De Rot terdammer" mee: „De eer is te groot voor een man als dezen, om van zijn geschrijf notitie te nemen." We willen een klein voorbeeld noemen van de waardeering, die de Directeur ondervond, van de zijde van den Raad, om even te doen zien, hoe die onevenredig was aan de verguizing, die hij thans ondervindt. Toen nl- dan die f 10.000 schadevergoeding was ontvangen, werd ook gedacht aan een belooning voor den Di recteur voor de buitengewone activiteit, die destijds door hem als hoofd van het gasbedrijf was getoond en men schonk hem f 40, zeggeveertig gulden. En dat was in een tijd toen zijn salaris f90 per maand bedroeg, terwijl in dien gouden tijd gewone werk lieden f40 per week verdienden. De belooning van f 40 komt dus zoowat overeen met f2.50 per dag aan overwerk, gedurende de 17 dagen, dat men dag en nacht vol spannende zorg leefde voor het bedrijf, ja zelfs een wethou der zich er over verwonderde, dat directeur en fitter niet zenuw ziek werden. Zoo mag de medaille wel eens aan twee zijden bekeken worden. kels zyn dicht.* Hij ging langzaam zitten eu staarde voor zich uit, terwyl hy het bootd op zijo hand liet rus- ten. »NeeD, ik ga niet naar huis*, herhaalde hij terneergeslagen, »ik ga niet naar huis Felix Dellin keek besluiteloos naar den lichtzinniger], onhandi- gen gast. Alle bezoekers waren naderby gekomen en keken met goed moedigen spot naar den ter neergeslagen matroos. Een van hen klaarblijkelijk 'n chauffeur met een lange jas aan en een pet op, die zijn gezicht haast be dekte, bukte zich naar de over blijfselen, die op den vloer glins terden en plotseling hoorde Felix Dellin, hoe een bekende stem hem in het oor fluisterde »Breügt U hem naar Uw anti quair.* Verbaasd keek hij om dechauf feur richtte zich weer kalm op schoof zyn bril recht en ging met snelle schreden de deur uit. Wareu dat niet de figuur en d$ stem van Herbert Porter Ja, zonder twijfel. Dat was een bevel geweest. Dellin wendde zich tot den vreemdeling, die nog steeds star voor zich uitkeek en zeide sik kan nog wel een »ak Zitting van Donderdag 3 Nov. 1927 des nam. 2 ure. Voorzitter de heer F. Blok, burgemeester, secretaris de heer J. L. J. Maris. Aanwezig alle leden. 2. Ingekomen stokken. li. Rapport van de commissie van advies voor werkverruiming in de vlasindustrie. (Dit rapport is reeds in ons vorig nummer afgedrukt. Aan gaande de bespreking was echter een gedeelte weggevallen, waar- aanwijzen, waar meD U nog wel iets wii verkoopen. Gaat U maar mee.* Felix Dellin en zyn begeleider giugen bet huis biuneu, waarin August Wermke, de antiquitei tenhandelaar woonde. De zeeman schudde Felix de hand. »Ik dank U wol.* Het was niet moeilijk te merken dat de vreem- deiiug alleen binnen wilde gaan. De matroos belde aan de voor deur. Dadelijk werd opengedaan. Fel x Dellin bleef een poosje treu zelend staan, toen draaide hij zich om en wilde langzaam heengaan Op dat moment kloDk er een vreeselijke gil. Dellin herkende oogenblikke- lijk de stem vau den man, dieu hy zoo juist verlaten had; by keerde om eu liep hem bard na, door de deur, die Dog open stond. In een hoek, de bevende han den afwerend uitgestrekt, leunde half bewusteloos de vreemde matroos, de oogen, vol krankzin nigen angst, gericht op den ouden man, die achter de toonbank stond. Vreemd, dat was niet de anti quair, dien Dellin kende. Neen, dat was een vreemde man. De oude man kwam achter de toon» bank vandaan en ging op den matroos toe, die nog steeds tegen om we deze hier herhalen. Red Dhr. 't Gilde wenschte aan dit rapport nog toe te voegen, dat het buitengewoon pover resultaat, waarmede de commissie haar werkzaamheden ziet bekroond niet op rekening van de commissie mag worden geschoven. Dit bleek het best in de ver gadering, welke met de werkge vers is gehouden, waar deze bij na zonder uitzondering onver schillig waren voor de pogingen door het gemeentebestuur aan gewend. Een dier heeren twijfelde aan de uitvoerbaarheid van het plan, dat aanvankelijk zuiver en alleen voor de vlassers bedoeld was en gat als zyn meening te kennen, dat er werkgevers zouden zijn, die b.v. een man of 8 hun congé zouden geven en dan daarvoor werkloozen in de plaats nemen, waarvoor hij dan de helft van het loon terugkreeg en men op die manier met een tiental werkkrach ten een koopje zou hebben. Een ander werkgever veron derstelde dat de tewerkgestelden weer anderen werkloos zouden maken. Een lid van de Zeeuwsch- Vlaamsche commissie tot werk verruiming gaf zijn bevreemding te kennen dat de plaatselijke commissie, die in deze vergade ring alleen door den voorzitter en spr. vertegenwoordigd was, door afwezigheid schitterde en twijfelde aan de controleerbaar heid van de aanvankelijk voor gestelde regeling. Weer andere heeren waren bang de andere categorieën van werk gevers voor het hoofd te stooten of twijfelden aan de geschiktheid van verschillende arbeiders en spraken verder op een hoogstens te verwachten beknepen bedrijf, terwijl het toch met het oog op de risico onmogelijk zou zijn zelfs met 50 pCt. toeslag te wer ken. Ook de wisselvalligheid in den vlashandel werd als ongun stige factor genoemd. Aldus werd door de" ernstigen geredeneerd en de aanwezigen die het luchtiger opvatten spra- den muur leunde en hy zei, ter wijl bij hem de hand op den arm legde Ernst Robertson, ik arresteer u. Drie jaar geleden hebtgy Wil helm Prank in Leipzig vermoord.* De vreemdeling openda een paar maal d6n mond, maar kon geen woord uitbrengen.* Toen keerde de man met den grijzen baard zicb naar Dellin toe en fluisterde hem in »Ik ben Herbert Porter.* »Het is een geluk,* begon hy, »dat wij dezen vjiend nog gesnapt hebben. Want het bad maar een haartje gescheeld ot U was ver dacht de moordenaar van Wil helm Prank te zijn.* »Wilhelm Prank*, herhaalde Felix Dellin ademloos, »Wilhelm Prank, die drie jaar geleden ver moord is, was een broer van myn moeder.* «Zeker,knikte de oude man. »dat is ook de reden, waarom men u de doos in uw banden getooverd beeft. Begrijpt U dat nietP* (Slot volgt.) Geeft U gerust over aan uwen on- zichtbaren Leidsman. Zijn keus is de beste en het einde zal altijd heerlijk xijm Elise v. Calear.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1927 | | pagina 1