Bewogen fluwelijkslereo.
N i e u w s - e n A <1 v e rt e n t i e b 1 a d
No. II
DINSDAG 10 MEI 1027.
43e .laarg.
il
J. C. VINK - Axel.
Binnenland.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt C*4.
Telef. 56. - Postrek. 60263.
ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Cent; voor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag II ure.
Onder wyzersopieiding.
De Centrale Commissie voor
Bezuiniging uit de Nederlandsche
Maatschappij voor Nijverheid en
Handel heeft een artikel gepubli
ceerd van een ondervvijs-deskun-
dige over de opleiding van on
derwijzers.
De schr. wijst op het groote
overcompleet van onderwijzers,
getuige het aantal gegadigden
voor de weinige beschikbare
plaatsen. Uit de regeeringsver-
slagen blijkt, dat dit overcom
pleet in de eerstvolgende jaren
nog zal toenemen, voorat, door
dat tot 1930 door het samenvoe
gen van klassen (norm. 48) het
aantal vacatures zal verminderen.
Hij vraagt zich af, waarom de
regeering voortgaat met het stich
ten van Rijkskweekscholen, dure
inrichtingen, die, ook dit toonen
de regeeringsverslagen, zich niet
voldoende mogen verheugen in
de belangstelling van de studee-
rende jeugd. Van de 29 Rijks
kweekscholen is er slechts één,
die in de le klasse 20 leerlingen
telt, alle andere tellen minder;
15 Rijkskweekscholen hebben
minder dan 10 leerlingen, 4 heb
ben 5 of minder leerlingen in de
le klasse.
De onderwijzers, door deze
inrichtingen afgeleverd, worden
ontzaglijk duur betaald. Schrijver
raadt daarom de regeering aan,
zoo spoedig mogelijk met het
stichten van Rijkskweekscholen
op te houden, en 'de blijkbaar
overtollige te sluiten. Hij wijst
verder op het bestaan van zoo
genaamde spoedcursusen, waar
jongelui met einddiploma H.B.S.
of Gymnasium, ook wel met
einddiploma Mulo, les krijgen.
Van de candidaten dezer cursus
sen slagen blijkens de ervaringen
var. Schrijver de meestenge
middeld 90 pCt- Deze onderwij
zers kosten het Rijk absoluut
niets, zelfs geen subsidie en bie
den evenveel waarborgen, dat zij
bruikbare onderwijzers zullenzijn,
als de jongelui met kweekschool-
(73
»Ja, toen behoorden zij nog
niet bij elkander,* hernam zij,
>toen deed hij, wat hij zag aan
hare oogen dat haar welgevallig
was en weldoen is nu eenmaal
haar genoegen. Dus danken wy
eigenlyk alles aan haar en ik
denk dat het genoeg is om daar-
aau eeD loon te verdienen aan
God.*
>Meer,« zeide hij spottend,» ik
durf zooveel niet van haar aan
nemen, ik wil niet gaarne zoo
veel schuldig zijn; de plaats in
de fabriek behoud ik niet, het
zou onbeschaamd zijn, daar de
juffrouw reeds zooveel gedaan
heeft, als ik altijd nog steeds meer
van haar goedheid wilde aanne
men,*
»Ge behoudt die nietriep de
vrouw vol ontzetting uit, »ge wilt
ze opgeven Wat wilt ge dan
beginnen, waarvan wiltgeleveö,
waar bovendien wilt ge heen
»Tot u, dierbare ziel* zeide hij
met een onaangenamen lach, twee
uur van u verwijderd, dat is my
opleiding. Hun einddiploma's
waarborgen meer dan voldoende
intellect en ontwikkeling.
Aan de practische opleiding
der Rijkskweekschooicandidaten
kent schrijver slechts geringe
waarde toe werkelijke practische
geschiktheid ontwikkelt zich
slechts als men in het werkelijke
schoolleven treedt. Door gebruik
te maken van bedoelde opleiding
heeft de regeering de regeling
van het aantal onderwijzers in de
hand. Als de behoefte groot
wordt, dan kan zij het op'richten
van spoedcursussen bevorderen,
door subsidie toe te kennen aan
leeraren H.B.S, Mulo, hoofden
van scholen en onderwijzers, in
zooverre deze subsidie noodig
blijkt om de bestaansmogelijkheid
der cursussen te verzekeren.
Doch, particulier initiatief blijve
hoofdzaak, de regeering vuile
slechts aan.
In de groote steden zal steun
in den regel niet noodig zijn.
Daar bestaan de spoedcursussen
reeds jaren en voorzagen in een
bepaalde behoefte. Vrees voor
een tekort aan onderwijzers be
hoeft men niet te koesteren, om
dat er honderden jongelieden met
einddiploma H.B.S. gaarne van
de gelegenheid, om in één jaar
een geschikte positie te verove
ren, zullen gebruik maken, indien
zich werkelijk de behoefte aan
onderwijzers doet gevoelen en de
jongelui dus perspectief in deze
richting zien.
Is er behoefte aan ervaren on
derwijzers, dan kan de regeering
nog meer doen, door aan enkelen
gedurende een zekeren tijd een
toelage toe te kennen, waarmee
ze zich eenigen tijd als kweeke-
lmg met acte kunnen redden,
zoodat ze op een school zich
practisch kunnen bekwamen. Een
dergelijke toelage zal de animo
stellig vergrooten het aantal der
toelagen blijve afhankelijk van de
bestaande behoefte aan leerkrach
ten.
Deze methode van opleiding
kan de speciale der Rijkskweek
scholen vervangen, omdat de
moeder-inrichtingen, H. B. S.,
te ver, sulk een scheiding, waar
bij ik n slechts by gelegenheid
of des Zondags kan zien. dat
hond ik niet.*
De vrouw zag hem troosteloos
aan.
»Ge wilt oos dus opnieuw tot
den bedelstaf brengen, ge wilt
van uw kinderen het brood opeten,
dat ik suur verdien en waaraan
g(j geen groschen geeftmaar
dat zal de juffrouw niet dulden,*
voegde zij er moediger bij, »daar-
voor ie er politie; het is genoeg,
als de vrouw de kinderen alleen
voedt, den man, die alles door
brengt en verdrinkt, behoeft zij
niet te voeden.*
»Als ik niet juist in zoo'n aan
gename stemming was, zou ik u
dadelijk toonen, dat de man de
hoogste politie is,« hernam hy,
terwijl hy bleef staan, voor de
deur der kleine woning, die
zy bereikt hadden, »en nu, scheer
u naar boven en breng het eten
op tafel.*
Terwijl zij zich haastte, om
zjjn dreigenden eisch in te wil
ligen, slenterde hy, de handen in
de zakken, langzaam de straat
uit, liet zich door een voorbij
ganger nauwkeurig beschrijven,
waar de woning was van den
minister van oorlog en bleef, toen
Gymnasium en Mulo, in bijna
alle plaatsen van eenige betee-
kenis bestaan. Verder is ze verre
te prefereeren boven de bestaan
de, omdat er een besparing van
ettelijk millioenen aan vastzit,
hetgeen, gezien de geweldige
overbelasting van de onderwijs-
begrooting, een welkome verbe-
I tering mag worden genoemd.
Juliana van Stolberg.
De 30e April is behalve om
de geboortedag van Prinses
Juliana, nog om een andere reden
een gedenkwaardige dag ge
weest voor Vorstenhuis en Vader
land. Men heeft toen ril. in de
Residentie een monument onthuld,
ter herdenking van Juliana van
Stolberg, de Stammoeder der
Oranje's, die zoo ontzaglijk veel
heeft gedaan voor de staatkundige
en godsdienstige vrijheid van ons
voorgeslacht, waarvan wij nog op
den huidigen dag de viuchten
mogen plukken. H. K. H. Prinses
Juliana draagt den naam dezer
Hooge Vrouwe en het was daar
om des te treffender, dat de ont
hulling samenviel mét den acht
tienden geboortedag onzer Prinses,
r.a vooraf allen nationaal-voelen-
den Nederlanders de gelegenheid
te hebben geboden, een steentje
bij te dragen in den vorm van
een grooter .of kleiner geldelijk
offer, en waarbij onze Oost zich
mede niet onbetuigd liet.
Gelijk bekend, werd heLge-
denkteeken vervaardigd door den
beeldhouwer Ingen Housz en zal,
volgens de beschrijving, de hoofd
figuur staan in een soort nis, op
een voetstuk, omgeven door Hare
vijf zonen, die iets lager zijn ge
plaatst. Juliana van Stolberg
heeft hare handen uitgestrekt, als
omvat Zij de omgeving, waarin
zich Hare zonen bevinden en
beheerscht alzoo de compositie,
gelijk Hare persoonlijkheid een
maal Hare omgeving beheerschle.
Deze edele Vrouw heeft zich als
het ware geuit door Hare zonen,
waarvan het meerendeel voor de
zaak der Vrijheid van de Neder
landen het ieven heeft gelaten.
Moge daarom het monument aan
bij die bereikt had, onderzoekend
en bewonderend staan voor het
statige huis Zijn blijden staan
en ziju beschouwing had de op
merkzaamheid getrokken der bei
de aan het venster staande be
dienden, waDt de eene begon te
lachen en wees klaarblijkelijk op
hem.
Met een bonenden valschen
lach beantwoordde hij de opmerk
zaamheid van den bediende en
ging verder, tot hij kwam aan
het welbekend hu-s van den baD-
kier Gerland. Ook daar bleef hij
staan en keek naar boven niet
onderzoekend maar bespiedend en
een oogenblik scheen hy zelfs
lust te hebben daarbinnen te
treden maar toen bezon hij zich
eu ging heen,
Iutusschen was het pasgehuwde
paar en de genoodigde getuigen,
alleen bestaande uit familieleden
en Daaste bekenden, aangekomen
in de woning van den heer Ger
land en outving daar de geluk-
wensshen van het gezelschap. Als
een grimmige hoon klonken ze
Alexander in de ooreo, tof ys
versteef zyn hart by het zien van
Marie's onverschillig gelaat, dat
hem heden, in ditoogenblik ,meer
stoutmoedig en onbeschaamd toe-
loheon. 0, hoeveel pader zou ay
het tegenwoordige en toekomstige
geslacht duidelijk doen zien de
beteekenis van de groote en
edele inspiraties tot de helden
daden, door de Oranjevorsten
verricht, en blijve het tot in
lengte van dagen een gedenk-
teeken, waarop door den een-
voudigsten Neder lander met trots
kan worden gewezen
Prinses Juliana 18 jaar.
Met inbegrip van het reeds
vermelde aantal van 763 tele
grammen op luxe formulieren,
welke Prinses Juliana op haren
1 Sen verjaardag werden toege
zonden, heeft de Prinses te dezer
gelegenheid fn het geheel ruim
1400 felicitatie-telegrammen ont
vangen.
Het zevende leerjaar.
Verschenen is het voorloopig
verslag over de ontwerpen van
wet tot
Wijziging van art. 3 der leer
plichtwet, zooals het wordt ge
lezen krachtens de wet van 30
Juni 1924.
Blijkens dit verslag achtte men
het bij deze ontwerpen bepaalde
ten eeneninale onvol
doende.
Na de aanneming van de motie-
Suring had men een regeling van
verdere strekking mogen ver
wachten. Reeds bij de behande
ling van meergenoemde motie
heeft de Kamer zich terecht op
het standpunt gesteld, dat de
toestand van 's Lands financiën
de onverwijlde invoering van den
zevenjarigen leerplicht gedoogt.
Nu door het algemeene onder
zoek, waarvan sprake is in de
memorie van toelichting tot het
eerste dezer wetsontwerpen, is
komen vast te staan, dat op 74.1
pet. der scholen voor gewoon
lager onderwijs gelegenheid tot
het ontvangen van onderwijs in
net zevende leerjaar bestaat, ter
wijl slechts op 568 scholen d.i.
8.5 pet., men schoolruimte te kort
zou komen en dus zou moeten
worden bijgebouwd, kan ook met
het oog op de behoefte aan
schoolruimte tegen die invoering
geen ernstig bezwaar bestaan.
hem gekomen zijn, als haar hart
hem in rouw was tegemoet ge
treden, hoeveel schooner zou zij
hem hebben toegeschenen in tra-
neD, dan niet een blyden koketten
lach, die ook nn, ook tegenover
hem, haat niet veiliet.
Sedert den avond harer aan
komst had Felicita ieder alleen
zijn, iedere verklaring tusschen
Alexander en haar vermeden en
toen hij nu, zoekend naar een
oogenblik van kalmte en eenzaam
heid, de kamer biuneutrad, wear
«ij zich alleen bevond met den
1 eer Gerland en den minister ran
oorlog, nu wilde hij schuw en
angstig zich weder terugtrekken.
Maar zij voorkwam hem, zij hief
het hoofd op, dat gerust had op
den schouder baars vaders, de
vergevende liefde was grooter
dan da smart van haar eigen hart
en naar hem toeylend, reikte zij
den geliefde beide handen.
Na stortte hy zich voor haar
op de knieën, onbekommerd om
da beide mannen nevens haar,
met wilde vertwijfelingsvolle kus
sen bedekte hjj haar handen en
weenend aia een kind verborg hy
zijn gelaat in da wijde plooien
tan haar kleed. Felicita was
sierker, zy hield Z'ch goed met
bijua boïctimeaaeiialijke kracht,
Deze leden begrepen niet. wat de
minister door invoering, van het
verplichte zevende leerjaar zonder
gelijktijdige invoering van de
zevenjarige leerverplichting in het
belang van het onderwijs wil
bereiken. Bezuiniging ten ge
volge der niet-invoering der leer
verplichting zou alleen bereikt
worden, als groote groepen kin
deren geen gebruik maken van
het zevende leerjaar. Doch m i s-
1 u k k i n g van het zevende leer
jaar kan toch niet in de bedoe
ling van den minister liggen.
Deze leden waren van meening,
dat dit wetsontwerp in den be-
staanden toestand weinig of geen
verbetering zal brengen. Het
bekende hiaat tusschen de leer
plicht- en de arbeidswet blijft
dus bestendigd, waarin de re
geering ten onrechte door wijzi
ging van art. 88 der Arbeidswet
wil trachten te voorzien.
De leden, hier aan 't woord,
spraken daarom de hoop uit, dat
de minister bereid zou zijn, alsnog
liet wetsontwerp zoodanig aan te
vullen, dat aan den wensch naar
onmiddellijke invoering van den
zevenjarigen leerplicht wordt vol
daan. Mocht de minister daartoe
niet bereid blijken, dan wenschten
sommigen reeds nu te verklaren,
dat zij niet zouden nalaten te
trachten door amendeering van
het wetsontwerp de invoering van
den zevenjarigen leerplicht te
verkrijgen.
Anderen spraken hun voldoe
ning uit over de indiening van
dit voorstel, waarmede beoogd
wordt, een geleidelijke aanpassing
te verkrijgen aan den toestand,
die met 1 Januari 1930 automa
tisch zal intreden. Sommigen
hunner zouden intusschen gaarne
van de regeering vernemen, of er,
gelet op 's Lands financiën,
inderdaad overwegende bezwaren
bestaan tegen invoering reeds nu
van den zevenjarigen leerplicht,
en welk standpunt de regeering
zal innemen, indien door amen-
deerjng der wetsontwerp getracht
zal worden herstel van dezen
leerplicht op een vroegeren datum
dan 1 Januari 1930 te verkrijgen.
maar in hare donkere oogen
schitterde het wonder baai, als
fonkelende diamanten parelden
daarin de tranen en duizendvou
dig brak zich daarin de straal
der liefde.
»God zegene n'« fluisterde zy
en streek licht met hare hand
over zijn zacht krullende haren,
»ik heb vergeven, Alexander,
God zegene n ten allen tijde
Terwijl de heer Gerland Diet
het miDste deed om dit tooDeel
te doen ophouden, waarvaD het
einde, als het zoo lang duurde,
niet te berekenen was, had de
minister vsd oorlog de deur ge
sloten en naderde zyn oom.
Wees nu een man, Alexander,*
zeide hij ernstig, »wat u trett,
daar zijt ge zelf de schuld van.
Men mag wel geen berouwheb
bende zyn medelyden ontzeggen
en daarom verheug ik my over
deze vergiffenis, die alles is, wat
u blyft van uw eensgedroomó
geluk, maar Felicita heeft reed»
te veel schokken gehad, dan das
dit tooneel nog verlengd mag
worden, een tooneel, dat boven
dien, als het wordt herhaald, nwe
niewe beloften met een ernstig
gevaar dreigt.»
