Bewogen Huwelijksleven. Ni e u w s - en Advertentieblad voor Zeeuwsch- Vlaanderen No. 50. DINSDAG 28 SEPTEMBER 192(J. 42e Jaarg. Buitenland. FEUILLETON. J. C. VINK - Axel. Binnenland. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. De Vereenigde Staten ran Europa. Er is wel eens twijfel uitgespro ken over het bestaan van zooiets als een Europeeschen geest en deze is dan steeds bestempeld als iets zeer onwezenlijks. Ten onrechte, schrijft dr. Herman Vos in „De Schelde", al is het goed, aan het begrip een stelligen in houd te geven. En hij vervolgt Er is de laatste jaren een vlaag van orientalisine gekomen over de Oude wereld. Groote wijs- geerig-geschiedkundige schema's werden geschetst en het magi strale werk van Spengler over den ondergang van het Westen liet niet na, diepen indruk te maken op de geesten der ont wikkelden. Men weet, dat vol gens dezen philosoof Europa over het toppunt van de cultuur, van zijn eigen cultuur, is heen geschreden en de decadentie misschien nog een eeuw kan duren, maar dat het dan in elk geval uit is. Het betooverende werk, rijk aan verassende in zichten in de Geschiedenis, kan den aandachtigen en critischen lezer niet over de tegenstrijdig heid van den wijsgeerigen grond slag heenbrengen, dat cultuur, en cultuurvormen ontstaan en op bloeien als individualiteiten, maar dat het juist daarom een valsch analogie-besluit is, deze indivi- dueele ontwikkeling, omdat ze zich laat vergelijken met een na tuurverschijnsel, bloem of plant, te prangen irr het generaliseerende begrip van een noodzakelijke natuurwet. Ook Spengler, als trouwens alle historici en wijs- geeren, gaat uit van een geeste lijke en cultuureenheid van het Westen. Wil men dien grondslag nader afteekenen, ideëel en cultureel, dan komt men altijd weer tot hetgeen ook de schrandere en diepzinnige Fransche schrijver Paul Valéry aanduidt als den oorsprong van de Europeesche gemeenschapAthene, Rome en het Cristendom. (18 »Dat hoop ik; ik verwacht het zelf» van u. Wilt ge mij veroor loven, dat ik mijne moeder ver zoek een geschikte betrekking voor u ie zoekeD »Hoe goed zijt gij,« antwoordde Aueusta op bewogen toon, »ik ver leek er u om en zal steeds dank baar uwe deelneming gedenken.* «Wilt ge nu echter ook hopen en bedaard zijn Ha, ge lacht, zoo is het goed. Wilt ge nu ook den uieuwen vriend, die zich ongeroepen als zoodanig aan u op dringt, een dan» schenken, den eersten opdat ik de overtuiging krijge, dat ge wilskracht genoeg bezit, om droevige gedachten te overwinnen en opdat my voor my- nen raad een kleine erkentelijk heid ten deel valt «Gaarne,» hernam Augusta, «maar wees zoo goed mij hier te laten tot die dans beginthet zou mevouw Gerland met recht ont stemmen en de gasten verwon deren, els ik met beweende oogen, Veoels ik na nog heb, m(j in de Het Grieksche wijsgeerige in dividualisme. de Romeinsche Staatsorde, de Christenlijke ze denleer zijn de peilers waarop de Middeleeuwen en de moderne j tijd rusten. Men kan het daar over in het algemeen wel eens zijn, al zijn er, die zeggen, dat de fascineerende oudheid som migen alle oog doet verliezen voor de eigenheid van onzen tijd en van onze beschaving. Het debat over de vraag bijv. of het kapitalisme reeds in de oud heid, in Griekenland en te Rome, heeft bestaan of liet Romeinsche recht geen al te kueilende vorm is in den geest, welke nog zoo vele moderne rechtsgeleerden bezielt, zijn vragen, die verschil lend worden beantwoord al naar gelang men min of meer de waarde schat van het humanisme. Men schakelt de discussie over den geestelijken oorsprong van de Europeesche gemeenschap uit, wanneer men eenvoudig het nauwste contact met de Geschie denis der laatste eeuw bewaart. Ongetwijfeld is het vertrekpunt van de stoffelijke organisatie, van de techniek en het verkeer, dan aan te wijzen in het oude vaste land. Hoe hoog men ook de be- teekenis van het Oosten aanslaat, ten slotte is toch uit Europa de intellectueele eenergie gekomen om de vraagstukken van de mo derne wereld op" te lossen. Uit de dichtbevolkte streken van de gematigde luchtstreek is de kracht gekomen om de techniek en het verkeer te doen beantwoorden aan de behoeften van gevaarlijk aangegroeide bevolkingscomple xen. Een noodzakelijk probleem, waaraan men zich bij het begin van de 19e eeuw niet kon ont trekken, tenzij op gevaar af van ellende en ondergang. Hier ligt de rechtvaardiging, niet zedelijk maar historisch- economisch, van het grootkapi talisme. Wat heeft nu dit grootkapita lisme, die strakke ineenstrenge- ling door verdeeling en weder- vereeniging van den arbeid, ver oorzaakt? Op de eerste plaats ontvangkamer vertoonde.» «Goed, ik zal te rechter tijd wederkomen en ga mij nu haasten, my voor te stellen aan de dames, die stellig 7an dezen kant geen gasten zullen verwachten toen ik kwam waren alle kamers nog ledig.» Felicita luisterde nog verder, maar alles bleef stilhy was dus heengegaan. Zij verdiepte zich in gedachten wie hij zijn kon die woorden pasten bij geen der jonge mannen, welke zij in de verloo- pen jaren hier had leeren kennen, want die woorden waren hartelijk en hun tooD was zacht; hij vond een weerklank in het hart van Felicita. Een herhaald kloppen van de kleine Sophie wekte haar op uit baar gepeins en zij haastte zich nu om haar tailet te maken. Zij koos een zeer eenvoudig wit kleed, alleen deed zij een snoer kostbare paarlen, een erfdeel harer moe der, om haren vollen blaüken hals, en donkerroode camelia's sierden hare zwarte lokken, verder zag men geen versiersel aan baar. En toch was zy nooit schooner ge weest dan heden, du de verwach ting aan hare trekken een bijzon dere levendige uitdrukking ver leende. Reeds waren een menigte DRUKKER-U1TGEVER Bureau Markt C 4. Telef. 56. - Postbus No. 6. een wederkeerige afhankelijkheid van de volken, vooral van die, welke hun bestaan slechts kon den handhaven door ruil van industrieelen arbeid, van schier alle Westersche Europeesche lan den dus. De banen werden ge opend voor hetgeen men heeft genoemd een wereldeconomie. Slechts door te procjuceeren voor een wereldmarkt kon men zich economisch staande houden maar dit beteekende weer, zoo goed als de voortbrenging door standartisatie, het voortbrengen in series, dat het persoonlijk uitschakelde, een veralgemeening naar den vorm, een „uniformisa- lie" van het verbruik en van de levensgewoonten. Men denke even in dit verband aan de verdwij ning van de nationale kleeder drachten. Nu heeft de uiterlijke levens wijze ontegenzeglijk een invloed ook op de psyche van den mensch. Zouden wij geen andere men- schen worden, indien wij het moderne comfort moesten missen, gas en electriciteit, drinkwateren baden Nu weet ik wel, dat een beroemd psychiater als de Utrecht- sche hoogleeraar Winkler nog onlangs verklaarde, dat volgens hem de achteruitgang van het menschdom is te wijten aan deze drie dingende volksregeering, de vrouwenbeweging, en het overmatige gebruik van water maar óók al zou deze boutade iets bewijzen, dan zou dit onze stelling bekrachtigen, dat de rna- terieele, gegeneraliseede levens voorwaarden den menschelijken geest en aanleg vonyen of ver vormen Er is wel degelijk een Euro peesche eenheid, al moet men dit begrip wat ruimer nemen en al moet het de bedoeling wezen van allen, die de Westersche cultuurwaarden nog niet uitgeput achtten, ook de Nieuwe wereld, die in- denkenden en scheppen den arbeid rechtstreeks naar oor sprong en ontwikkeling van Euro pa afhangt, binnen zijn kring te betrekken. Waar eindigt Europa echter naar het Oosten In Rus personen verzameld, toen zij de zaal binnentrad haar vader dreig de schertsend met zijn vinger, mevrouw Gerland daarentegen scheen ontevreden te ziju. Marie was omringd door vele jonge en oude heeren, die zoo in het on derhoud met haar verdiept waren, dat zij de binnenkomende volstrekt niet bemerkten. Mevrouw Ger land was hartelyk verheugd Marie zag er bij avond werkelyk zeer aardig uit in haar blauw kleed, hare oogen schitterden van genot en levendigheid, als zij aan hare scherts en luimen den vrijen teu gel liet en Felicita kwam te laat om den gunstigen indruk te ver zwakken, door Marie's verschy- Ding teweegbracht. Deze bedoe ling was echter ook vere van het jonge meisje; zy wilde niet schit teren, minder nog verduisteren, zij wilde alleen bemind zijn. De kleine groep die om den heer Gerland verzameld was, verwelkomde baar deels vriendelijk, deels zelfs har telyk, want op oudere personen, wie zy naderde in al hare natuur lijkheid en met eene byna nog kinderlijke vriendelijkheid maakte Felicita in den regel een hartver- overeDden indruk. Langzamerhand trok zij ook de blikken der jongere heerea tot zichhet was niet mo- ADVERTENTIËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure. land In Azië De grens valt zeker moeilijk ie trekken. Er zijn er meer dan ooit, die thans het bolsjewistische Rusland uit de Europeesche gemeenschap zou den willen sluiten. Maar, ten eerste, is op een in West-Europa gegroeide gedachte de nieuwe orde in Rusland opgetrokken. Hebben sommige socialistische geleerden niet beweerd, dat de mislukking volgens hen van de dictatuur van het proletariaat in Rusland het gevolg is van het feit, dat een phase van de eco nomische evolutie, die West- Europa heeft gekend en Rusland niet, werd overgesprongen In elk geval heeft de Westersche gedachte in Rusland zich doen gelden, hoe noodlottig en ver keerd dan ook, naar sommiger meening. Maar overigens, wie nog, als Paul Rohrbach tijdens den oorlog deed, zou beweren, dat Rusland niets van cultureele waarde aan Europa heeft ge schonken, zal niet worden ge loofd. In de literateur is er heden geen sterkere invloed dan die van Dostojevsky, van eenTolstoï en van zoovele anderenNiet alleen de letterkunde, ook de wetenschap vermeldt namen van pioniers van het universeele den ken, een scheikundige als Men- delejeff, een wiskundige als Lo- batchefsky. Het geestelijk ruil verkeer omvat dus ook het groote Rusland als onontbeerlijk lid. Hoe manifesteert zich nu die Europeesche gemeenschap naar buiten Vormt zich een Rijk waarvan, naar Nietzsche's profe tisch woord, in den geest Napo leon, Goethe, Beethoven, Stend- bal, Heine, Schopenhauer, de stichters zijn Is er behoefte aan eenheid, die zich omzet in orga nisatorische denkbeelden van saamhoorigheid Wie kan het loochenen Het kan nog uto pistisch zijn, maar het is het reeds veel minder dan ten dage van De Laveieye, te spreken van de Vereenigde Staten van Europa. Op de eene of andere wijze moet de wederkeerige afhankelijkheid van de Westersche volken zich gelijk op deD duur, haar niet op te merkeD, hare schoonheid deed steeds opnieuw haie rechten gel den, al hield men haar ook voor trotsch en zonder hart. De een na den ander naderde haar, 't was bijna plicht dat de dochter des huizes, tot de schoone rijke erf dochter iets aangenaams te zeggen, en dezen avond viel het den jon gen mannen licbt, want Felicita was nog te kort hier, dan dat hare moeder gelegenheid gevonden zou hebben, haar door bitterheid op nieuw wantrouwen of schuchter te maken. Zij Dam het vriendelijk, byna dankbaar aan, het liefs dat men tot haar zeide, ja, zij geloofde zelfs daaraan naar de wyze der meisjes, maar tevergeefs zocht zij in den kring der jonge mannen, die haar omgaf, hem te vinden, die pas geleden de arme verlatene Augusta zoo vriendelijk getroost had. Geen enkele kwam overeen met de voorstelling, die zij zich vaD hem geman kt had, en zij moest lachen om zichzelve, dat die voor stelling steeds opnieuw overeen kwam met het beeld van dien jongen officier, dieD zjj weinige uren geleden ook gezien had als een vriend der armen en be droefden, ïntusieben hadden alle vertrek* laten herleiden tot een organisch verbond. Anders blijven de klo ven van verdeeldheid en van tegenstelling bestaan en moeten zij leiden tot een catastrophe. Nog zijn wij ver van het doel. De Volkenbond is op verre na niet hetgeen hij zijn moet en wor den kan. Maar er schemert reeds iets door van het juiste inzicht in de nooden van den tijd, wan neer wij hooren verklaren, dat hij een levenlooze romp blijft, zoo lang Duitscliland en Rusland er buiten blijven. Komt men een- maai zóó ver, dan zal de Euro peesche gemeenschap moeten laten varen het aan de huidige rechtstoestanden niet meer beant woordende begrip van de natio nale souvereiniteit. Alleen dan kan er misschien iets komen van den opbouw van een rechtsge meenschap der wolken. Van dien geest moeten wij het hebben, van onzen wil om de toekomst te maken- zooals wij haar wenschen. De remmende krachten zijn zij, die wijzen op de feiten, welke onzen wil te boven gaan en niets anders zijn dan het nadeelig saldo van oor log en overwinning. „Rien de plus misérable qu'un fait", zeide een Fransch staats man. De „miserabele" feiten zijn de door de onwezelijke verdragen gevestigde hegemonie van Frank rijk, en de verdrukking van de overwonnenen. Boven die feiten moet het nieuwe Europa uitgaan. En het zal er alleen boven uit komen, wanneer de geesten wor den nadergebracht van alle goede Europeërs. Een moeilijke poging, welke niet onmiddellijk zal slagen, doch hoogst noodig is zóó nuttig, dat zelfs het streven met sympathie moet worden begroet. Kritiek op het inkoopburean. De Middenstandsraad heeft aan den minister van Financiën me- dedeeling gedaan van de con clusies, waartoe het door den Raad ingestelde onderzoek ir. ken zich met gasten gevuld, in het gegons 7an het praten en lachen mengde zieh het zachte stemmen der instrument, d, die opeens gelijktijdig met een rui- schenden wals invielen. In een oogenblik was de dam geregeld, dien Marie opende; Felicita aar zelde nog, onwillekeurig begaf zy zicb met haren danser in de ach terste ryen, zij was in spanning oui Augusta's vriend te zien. Hare blikken bicgen aan de breede vleugeldeur en du verscheen op den drempel een bekende gestalte een edel vriendelijk gelaat met goedige oogen, die'even aanmoe digend de kleine bescheiden dan seres, die aan zyn arm giDg aan zagen, als voor korten tyd de arme verlaten vrouw met hare kinderen. Felicita gevoelde een geheime vreugde, dat hij het was, dat hare fantasie niet had gelogen en zij trok zich nog verder terug, opdat niemand zien zou hoe zy bloosde door die plotselinge verrassiDg, Hy stond dicht bij haar, met den rug naar haar toe gewend eD hjj bemerkte haar niet eerder, dan toen zij zich gereedmaakte om te gaan dansen. Wordt vervolgd), AXELSCHE COURANT

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1926 | | pagina 1