Electrificatie.
meende, dat het onoordeelkundig
geschied is, want dat het anders
had gekund. Hij zal er verder niet
over spreken, want hij acht dit
een te teer punt oin in zijn finesses
te behandelen.
Dhr. P. de Feijter erkent dat.
Maar toch wil hij in 't algemeen
wel zeggen, dat het begraven op
naburige gemeenten veel plech
tiger geschiedt. In Terneuzen
is het toestel 75 c.M. breed en
ook verstelbaar. Men kan daar
een voorbeeld nemen aan het
begraven en het moest maar eens
uit zijn met te zeggen „we weten
het wel". Beter was dat ze daar
eens gingen kijken of iemand hier
lieten komen, om te zeggen hoe
het gebeuren moet, maar een feit
is, dat het er veel plechtiger toe
gaat.
Dhr. 't Gilde heeft gehoord, dat
van Hoeve in de Nieuwstraat geen
genoegen neemt met het trottoir
dat daar gelegd is. Hoe zit dat
eigenlijk in elkaar, zoo vraagt hij.
De Voorz.Dat komt omdat
Van Hoeve geen afstand wilde
doen van de reep grond voor zijn
woning. Hij had het verzoek om
onteigening niet geteekend. Ik
heb er mee gesproken en nu is
hij wel bereid om het troittoir
aan te leggen, maar niet om den
grond af te staan, maar het zal
wel in orde komen.
Dhr. Dieleman wijst op de nog
heerschende werkeloosheid en
zou gaarne zien, nu er nog al
\vat werk aan de straten is, dat
daar ook menschen van buiten
voor werden genomen, voor zoover
die werkeloos zijn, want die
komen nooit voor stadswerk in
aanmerking. In Terneuzen gaat
htt om beurt en dat kon hier
ook wel, dacht hij.
De Voorz. zegt, dat daar met
B. en W. meermalen over ge
sproken is, en ook met den op
zichter. Nu is er in het voorjaar
en najaar steeds een ploeg men
schen beschikbaar, ofschoon er
ook zijn die in de campagne naar
de beeten overliepen. Nu is het
natuurlijk het gemakkelijkst en het
best altijd je vaste menschen te
hebben, die op den duur het
werk kennen, want het is meer
gezegd, met die buitenmenschen
kan men bij grondwerk weinig
doen. Dat is dus de reden, dat
dezelfde personen worden aange
steld.
Dhr. Oggel Er zou toch re
kening mee gehouden kunnen
worden, dat steeds uit een gezin
maar één persoon en zoo moge
lijk het hoofd werd genomen.
De Voorz.Dat wordt ook
gedaan.
Dhr. OggelNeen, niet altijd,
want zoo is er b.v. een zoon van
Freekenhorst aan de straat, terwijl
zijn vader een goed betaalde be
trekking heeft aan de gemeente.
Dhr. Dieleman wil er ook nog
op wijzen, dat verschillende putten
liggen in de nieuwe straten en
vraagt, wanneer die gelicht wor
den en ook bij Keijzer aan de
Stationstraat is het niet in orde.
De Voorz. antwoordt, dat men
geen ijzer met handen breken
kanalles tegelijk gaat niet.
Dhr. Dieleman Maar de Nieuw
straat heeft toch wel lang ge
duurd
De Voorz. Dat zat hem in de
banden. Die kunnen we veel
goedkooper zelf maken en nu
ze niet tijdig gereed waren, moes
ten we wel wachten.
Hierna wordt de vergadering
gesloten.
een gas-electro-bedrijf. Daar
echter door een der Raadsleden
een beknopt overzicht ter inzage
werd gegeven aangaande de uit
komsten van electrificatie, vragen
zij, met aanbieding van ditover
zicht, of de Raad daarmee kan
volstaan. Te meer omdat dit de
resultaten geeft, die ook B. en
W. ervan verwachten, afgezien
van het feit, dat toch nimmer
vergunning tot eigen-exploitatie
zal worden verkregen.
B. en VV. zijn wel bereid om
een deskundige te benoemen,
maar alvorens groote kosten te
maken en verder te werken,
wenschen zij eerst de meening
van den Raad te hooren over
dit rapport.
Bedoeld overzicht is afkomstig
van den heer J. van Vliet, elec-
trisch ingenieur te Charleroi (Bel
gië. Dhr. Van Vliet maakt ver
schillende berekeningen.
A voor concessie-verleening
aan de P.Z.E M. voor electr.
stroom tegen f0 45 per K.W.U.
voor licht en f020 voor kracht,
waarvoor de gemeente f 170 000
garantie bood voor kom en bui
tenwijken en de provincie f250000
garantie vroeg, alleen voor de
kom.
En B voor opwekking van
stroom door de gasfabriek en het
exploiteeren van een Gemeentelijk
Electrisch Bedrijf.
Voor dit laatste zou de ge
meente z.i. groote uitgaven krij-
geftN. voor den bouw van een
electrische centrale en een ver
deelingsnet, welke door het be
drijf moeten worden gedekt.
Uitgegaan wordt van de ver
onderstelling, dat de gemeente
een zeker risico op zich neemt,
om alle inwoners onder gelijke
voorwaarden van stroom te voor-
L
Uit ons raadsverslag lichtten
we de bespreking over boven
genoemd punt, inzoover dit be
trof de bespreking van het rap
port-van Vliet over de resultaten
van een gas-electro-bedrijf en
die van afname met garantie van
de P.Z.E.M. We deden dit, om
het overige gedeelte van die
raadszitting niet te ver op den
achtergrond te doen schuiven,
wijl de besprekingen over eerst
genoemd punt nogal plaats vraagt.
We laten ze hier volgen.
De Voorz. herinnerde eraan,
dat in de vorige verg. aan B. en
W. was opgedragen een deskun
dige te benoemen voor het on
derzoek naar de resultaten yan
zien.
In beide gevallen wordt dezelf
de invloed verwacht op den ver
koop van het gas. De kostenden
prijs voor levering van gas aan
de centrale wordt op 5 cent per
M3. berekend.
Omtrent het verbruik van elec
triciteit voor licht rekent dhr.
Van Vliet op gemiddeld 60 K
W. U. per jaar en per aanslui
ting en voor kracht neemt hij de
cijfers uit het rapport-v. d. Hegge
Zijnen dd. 9 Febr. 1924. Naar
gelang het verbruik nu 40 of 60
K.W.U voor licht zal zijn, komt
hij tot een stroomverbruik van
1600024000 voor 400 licht-
aansluitingen en 30.000 voor 50
krachtaansluitingen plus 4350
voor straatverlichting, is totaal
50.350—59.350 na 3 jaar, of
158.950123 750 na 10 jaar bij
740 aansluitingen voor licht en
120 voor kracht. Voor eigen
centrale met 10 pCt, stroomver-
lies moet dan 56000—66000 na
3 jaar en 121000-139000 K.W.
U. na 10 jaar opgewekt worden.
Bij afname van 40 K.W.U.
(licht) wordt dan door de P. Z.
E M. ontvangen in het 3e jaar
f13,200 en in het 10 jaar f 27.320
of totaal in 10e jaar f 181.420,
zoodat de gemeente bij een risico
van f250.000 (in 10 jaar) f 68 580
zou moeten bijpassen. Bij een
verbruik van 60 K.W.U. zou het
totaal ontvangsten zijn in 10 jaar
f231.630 en er dus nog f 18.370
risico zijn.
Voor de kostenberekening van
een gas-electro-bedrijf neemt dhr.
Van Vliet rente-afschrijving en
onderhoud over van den Dir. der
gasfabriek en den Dir. van de
P. Z. E. M., terwij! de exploitatie
kosten worden overgenomen uit
het vnd. rapport-v. d. Hegge
Zijnen.
Hij komt dan bij een jaarver
bruik van 40 K.W.U. tot een uit
gaaf van f 27 545 in het 3e jaar
en f 33 149 in het 10e jaar, totaal
in 10 jaar f295.064. Bij een ont
vangst van f181.420, berekend
als boven, is dat f 113.644 verlies
in 10 jaar. En bij 60 K.W.U. ver
bruik een verlies van f66 094.
Meterhuur is weggelaten, daar
dat in beide gevallen hetzelfde is.
Dhr. Van Vliet meent te mogen
besluiten, dat concessie-verleening
aan de P. Z. E. M de voordee-
ligste oplossing is bij een garantie
van hoogstens f 250 000 in 10 jaar.
Wordt dit cijfer f 300-000, dan zijn
de resultaten z. i. gelijk. Het
schijnt hem toe in alle opzichten
aan te bevelen, op concessie aan
de P. Z. E. M. aan te sturen
onder de meest gunstige garantie-
voorwaarden.
De Voorz. vraagt of iemand het
woord verlangt over dat rapport,
waarop dhr. 't Gilde zegt, dat het
't best is dit te behandelen bij
punt 9 (Verzoek van de P. Z. E. M.
om vergunning voor het electri-
ficeeren van de kom der gemeente),
want indien de Raad mocht be
sluiten om vergunning te verleenen
tot electrificatie aan de P Z. E. M
en we daarmede de zelf-exploi-
tatie als afgedaan kunnen beschou
wen, is er geen aanleiding om
verder te gaan met het onderzoek.
Spr. is daar geen voorstander van
en houdt nog steeds met hand
en tand aan zelf-exploitatie, maar
het heeft geen zin om dan nog
het rapport te bespreken.
B. en W. schijnen nog altijd
op het standpunt te staan, dat
nimmer vergunning zal worden
gegeven voor een eigen bedrijf,
welnu, ik sta nog steeds op het
standpunt, dat dit niet voldoende
onderzocht is en men in België
allerminst terecht kan, voor wat
den juridischen kant van de zaak
betreft. Maar spr zal niet vooruit
loopen en zag dit punt gaarne
met punt 9 behandeld.
De Voorz. erkent dat beide
punten met elkaar verband hou
den, en de bedoeling is ook om
als de Raad ten gunste van zelf-
exploitatie besluit, dan punt 9 in
te trekken en dit ter kennis van
Ged St. te brengen. Daarom
zou hij liever eerst zien, dat de
Raad over dit rapport uitspraak
deed.
Dhr. Weijns: Is dhr. Van Vliet
ermede in kennis gesteld, dat
zijn rapport hier behandeld wordt,
want dat is nu wel op verzoek
van een paar leden, maar spr.
weet niet of we recht hebben,
van dat rapport gebruik te maken.
De Voorz.Het is volkomen
met toestemming van dhr. Van
Vliet.
Dhr. WeijnsDan kan ik wel
met het rapport meegaan. Ook
mijn gedachte was eerst, dat als
het kon rendeeren, we beter de
electriciteit zelf konden leveren.
Het is eigenlijk een dubbel rap
port, want het spreekt van 40
en 60 K. W. U. En als de helft
hier aansluit, kan men wel aan
dat cijfer komen.
Dhr. Dieleman vindt het moei
lijk om zoo'n rapport hier te be
oordeelen. Dat is eigenlijk niet
ons werk, daar moet men vak
man voor zijn. Maar dat rapport
geeft ook niet de bedoeling weer,
zooals de Raad die zich in zijn
opdracht aan B. en W. heeft
voorgesteld. De Raad bedoelde
een zuiver technisch deskundig
rapport van een neutraal persoon!
die goed thuis is en niet geba
seerd op de reeds verkregen
cijfers. Het blijkt dat in de vorige
vergadering reeds een paar men
schen dat rapport kenden en nu
hebben ook B. en W. het gezien
en komen ermee ter tafel. Spr.
kan de wording van dit rapport
niet toejuichen. Het staat voor
hem vast, dat het dhr. Van Vliet
aan tijd en gegevens ontbroken
heeft, om een zuiver rapport te
geven.
Dhr. OggelHet is volkomen
waar, dat de opdracht van den
Raad niet is uitgevoerd op een
wijze als dat gevraagd werd
Maar nu we vernamen dat er
een rapport bestaat van een vol
komen onzijdig en kundig per
soon, die we allen kennen, dach
ten B. en W. goed te doen daar
over eerst de meening van den
Raad te vragen. Het is altijd
eenigszins gevaarlijk om iemand
als rapporteur te nemen, die be
taald wordt en nu het er toch is,
zou het geld weggooien zijn om
nog een deskundige te nemen,
te meer nu blijkt, dat het onmo
gelijk is om zonder groot verlies
een eigen bedrijf te stichten.
Door dit rapport te aanvaarden
kunnen dus groote kosten ver
meden worden.
Dhr, P. de Feijter schaart zich
aan de zijde van dhr. Oggel.
Toen de Raad het besluit nam
om een deskundige te benoemen,
wisten we niet, dat er een des
kundig persoon bereid was om
die zaak te onderzoeken. En dat
de gemeente f25000 winst kan
maken met een eigen bedrijf,
zooals hier even op een hoek
van een bord werd uitgerekend,
gelooft spr. ook niet. Dit rapport
is niet te optimistisch en ook niet
te pessimistisch en komt nogal
goed uit. Het is natuurlijk voor
B. en W. altijd moeilijk om een
zuiver onzijdig rapport te krijgen,
want men weet nooit, of er een
addertje onder het gras schuilt.
Spr. is ook tegen zelf-exploi
tatie, vooral nu de P. Z E. M.
reeds hier en daar de leiding kos
teloos legt. En als er nu nog eens
s komt ook in de buitenwijken,
dan zijn er reeds 2 bedrijven,
wat zal er dan nog van zelf-
exploitatie te halen zijn Spr. acht
het daarom ook onnoodig een
deskundige te benoemen De
practische weg zal ons meer licht
geven dan al die rapporten, die
we toch niet kunnen beoordeelen.
Dhr. Dieleman wil geen ver
keerden indruk vestigen, als zou
hij dhr, Vau Vliet niet vertrouwen,
maar daartegenover staan 2 rap
porten, die winst geven. Dhr. v.
d. Hegge Zijnen brekende
f 16000 en dhr. Duetz nog meer.
En dat berekende deze niet op
een hoekje van 't bord, want hij
had er wel 2 borden voor noodig.
Deze heeft de zaak zeer ernstig
en rustig berekend.
Dhr. 't Gilde sluit zich ook
geheel aan bij de woorden van
dhr. Dieleman. De wordingsge
schiedenis van dit rapport is niet
in den haak.
Dhr. de Feijter heeft de klok
wel hooren luiden, maar de kle
pel weet hij niet te hangen. Er
is heelemaal van geen f25000
winst gesproken en de bereke
ning van dhr. Duetz kwam hem
zeer serieus voor. Ten slotte
krijgt spr. evenwel ook den buik
vol van de technische rapporten,
die maar persoonlijke opvattingen
zijn. Adviseur A beweert zus,
B zoo en als dan verschil van
meening bestaat komt C, die ge
woonweg iets van A en B neemt,
en om geen aanstoot te geven,
bewandelt hij den gulden midden
weg. Dien indruk kreeg ik bij
het vluchtig doorlezen van het
rapport van dhr. Van Vliet. Hij
heeft gewerkt met de gegevens
van de h.h. v. d. Hegge Zijnen,
Streefkerk en Wiechman. Spr.
toont dat door verschillende
aanhalingen uit het rapport,
waarbij dhr. Van Vliet zich op
bovengenoemde personen beroept
en ook heeft hij nog berekenin
gen van dhr. Duetz gebruikt,
zoodat het rapport van dhr. Van
Vliet geen individueel karakter
draagt.
De berekening van dhr. v. d.
Hegge Zijnen is zoowel in als
buiten den raad bestreden en
zelfs nog door 3 a 4 deskundi
gen, en is het dus een ongeluk
kige keuze van dhr. Van Vliet
om daar op te baseeren.
Eigenaardig is, dat dhr. Van
Vliet het gemiddeld stroomver
bruik (zooals te Hoek) van 31 K.
W.U. veel te laag noemt en
neemt dan 40 K.W.U. voor Axel
als minimum, met een gemiddeld
verbruik van 60 K.W.U. Dus
hoog, hooger en hoogst, het lijkt
wel op goochelarij met cijfers.
Hij komt van 50.350 tot 59 350
en na 10 jaar tot 123 750 K.W.U.,
dus nog hooger dan dhr. Duetz.
Mijnheer de Voorzitter het is me
totaal onbegrijpelijk, datB. enW.
hier uitdrukkelijk hebben ver
klaard en ook de meeste raads
leden, dat 50,000 K.W.U. per
jaar (volgens berekening van den
gasdirecteur) veel te hoog was,
zij nu zelf een rapport voor
leggen met nog veel hoogere
cijfers. Spr. zal hier het woord
inconsekwentie vandaag maar niet
gebruiken, daar dit de goede
verstandhouding zou kunnen ver
storen wat niet op mijn weg ligt en
het gemeentebelang slechts kan
schaden.
Wat ook frappeerend is, is
dat dhr. Van Vliet het verlies
dat de gasfabriek per jaar lijdt
door electr. aansluiting, maar ge
heel buiten beschouwing laat.
De gasdirecteur stelt dit bij een
stroomverbruik van 50 000K.W U.
op f 8750, doch dhr. Van Vliet
rept er niet van in zijn rapport.
Mijnheer de Voorzitter. Waar
hier concessie met garantie wordt
gesteld tegenover zelfopwekking
en de gasfabriek daarbij wordt
uitgeschakeld, vindt ik, dat er een
vreemd licht opgaat over het
rapport. De gasfabriek, ons ge
meentebedrijf, is niet weg te den
ken en hoort in elk rapport thuis.
We zullen de 123.750 K.W.U. van
dhr. Van Vliet maar buiten be
schouwing laten, die neemt nie
mand ernstig op, want de behoefte
is niet zoo groot, en blijven bij
de 50 000 K.W.U. en dan staat
als een paal boven water, dat onze
gasfabriek na iO jaar een verlies
lijdt van 10 X f8750 f87500.
Al hebben we nu maar leeken-
verstand van de electriciteit, we
kunnen toch uit de gegevens der
omliggende gemeenten wel een
beetje schatten, wat verbruikt zal
worden. Daarom kan spr. hier
met anders zeggen dan Mijnheer
Van Vliet, u is een tweede v d
Hegge ZijnenHet spijt me!
dat hier nog steeds suggestie
wordt verondersteld en ik wou
in dit verband even herinneren
aan het artikel in de Middelburg-
sche Courant van 23 Sept. 1924
waar staat
„Het rapport van den adviseur
„iner zelf-exploitatie (van v. d.
„Hegge Zijnen) is onder de oogen
„gekomen van niet-raadsleden,
„die het in het Axelsche blaadje
„zoodanig hebben „bewerkt" en
„uitgekleed dat er geen meer
derheid in den Raad is te vin-
aden, die de verantwoording op
„zich durft nemen en nog voor
„electrificatie durft stemmen. In
„dit daglicht moet men de we-
„tenschap of den ijver van het
„Axelsche gemeentebestuur be
oordeelen, dat hun eerst de
„oogen moeten worden geopend
„door vox populi (de stem van
„het volk), voordat ze in studie
„nemen het rapport van hunad-
„viseur en alzoo veel onaaange-
„naams hadden kunnen voorko
ken, om nog niet te spreken
„van een paar honderd duizend
„guldens, die de gemeente Axel
„zou geleend hebben, als op de
„adviezen van haar adviseur werd
„ingegaan".
Mer. zou nu weer precies het
zelfde kunnen schrijven. Dit rap
port is niets meer dan een klein
tweelingszusje van het toenma
lige. En wenschen B. en W. dat
de Raad daarop in zal gaan
liet schijnt, dat alles erop gezet
gezet wordt om de gemeente
maar te electrificeeren.
In het zooeven genoemd stuk
uit de Middelb. Courant stond
ook, dat B. en W. van Axel geen
ernstige studie van de zaak
maakten en anderen maar lieten
rekenen, schrijven en praten, tot
hun onverhoopt de muts over de
ooren werd gehaald. Ik geloof,
dat het hoog tijd wordt om die
muts weg te gooien. Het Dag.
Bestuur maakt het ons niet ge
makkelijk. Nog steeds maken
zij zelf geen studie van de zaak
en laten anderen rekenen. Het
is teleurstellend, dat als een rap
porteur een gunstig advies geeft
voor concessie aan de P.Z.E.M.,
hij dan graag gezien wordt, zelfs
al zijn de berekeningen gebaseerd
op cijfers, die ze zelf bestreden,
toen deze voorkwamen in een
rapport voor zelfopwekking van
stroom.
Het verdient daarom aanbeve
ling om geen beslissing te nemen,
alvorens deskundigen in de ge
legenheid zijn gesteld om hun
rapport in den Raad mondeling
toe te lichten. In zoodanige con
ferentie zou men door volledige
uiteenzetting tot betere meening
kunnen komen. Een zeer hoog
staand persoon zooals reeds
genoemd is zou als onpartij
dig deskundige kunnen optreden.
Men kan in deze niet voorzich
tig genoeg zijn, het is in het be
lang van de gemeente en men
moet geen verkeerde zuinigheid
toepassen.
Spr. is ook teleurgesteld, waar
hij tot de conclusie moet komen,
dat alles er weer op uitdraait,
dat de garantiestelling aan de P.
Z.E.M., die van de baan leek,
weer langs een achterdeurtje naar
binnen gehaald wordt. Spr. werpt
daarvoor alle verantwoording van
zich af. Dit was het, wat ik bij
wijze van algemeene beschouwing
over de electrificatie wilde zeggen.
(Wordt vervolgd).
