Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch- Vlaanderen
No. 12.
VRIJDAG 14 MEI 1926.
42e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Raadsverslag.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNE MENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-U1TGEVER
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postbus No. 6.
ADVERTENTiËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Zitting van 11 Mei 1926.
Aanwezig alle leden. Voorzitter
de heer F. Blok, burgemeester,
Secretaris de heer J. L. J. Maris.
Na de gewone opening wordt
mededeeling gedaan van
Ingekomen stukken.
a. Bericht van Ged. St., hou
dende goedkeuring van den ver
koop van bouwgrond.
b. Van Ged. St. is o.a. een schrij
ven ingekomen dd. 16 April,
waarin zij mededeelen, dat waar
geen overeenstemming kan wor
den verkregen tusschen dat college
en de gemeente omtrent de electri-
ficatie, zij de P. Z. E. M. hebben
verzocht om de stroomvoorziening
in Axel ter hand te nemen, waarbij
zij toezeggen op de belangen der
gemeente te zullen letten, maar
dat ook met die der P. Z. E. M.
gerekend moet worden
de gemeente zal het zichzelf
te wijten hebben, als de stroom
voorziening niet zoo spoedig ge
schiedt, als zij wenscht en ook
verwachten kon, als de voorstellen
van Ged- St. waren aanvaard
geweest.
De Voorz. verbindt dit schrijven
aan punt 9 der agenda,
e. Van de Gezondheidscommissie
zetel Neuzen is de rekening en
verantwoording ingekomen, die
sluit metf 2771.50aan ontvangsten
en f 1267,53 aan uitgaven.
d. Adres van het Comité van
Actie voor electriciteitsvoorzie-
ning om naast den door het ge
meentebestuur te benoemen ad
viseur voor het onderzoek naar
exploitatie van een gas-electro-
bedrijf, ook rapport in te vragen
van den heer Duetz. Waar deze
de ontwerper is van het stelsel
gas-electriciteit, en te Axel de
eene deskundige het rapport van
den ander afkeurde, meende het
comité dit verzoek te mogen doen,
opdat het onderzoek zoo eerlijk
en onpartijdig mogelijk geschiede.
B. en W. stellen voor om dit
adres voor kennisgeving aan te
nemen.
Dhr. 't Gilde zegt, dat dit voor
stel hem niet vreemd voorkomt.
Het is bekend hoe door B. en
W. en de overige tegenstanders
in den raad wordt geoordeeld
over het onderzoek.
Dit is ook de vorige verg. vol
doende uitgekomen en spr. zal
daar niet op terugkomen, maar,
zegt hij, we zullen krachtig voort
werken, ook al moest hier straks
weer bij meerderheid worden
besloten en verschillende
symptonen wijzen er op tot
een verstrekkend en nadeelig ac-
coord met de P. Z E. M. Het
schijnt, dat B. en W. in dit adres
een soort wantrouwen zien tegen
hun beleid, maar niets is minder
waar. Het is niet maar het eerste
het beste voorstel, maar een
voorstel dat zeer aanbevelens
waardig is, omdat dhr. Duetz
geen gas-technicus is, maar om
dat hij is econoom. Spr. verwijst
naar de „N. Rott. Crt". van 27
Febr., waar staat: „het nieu
we denkbeeld van gebruik der
gasfabriek is wellicht beter toe
te lichten door een gas-technicus
in wiens kringen het ontstaan
gepropageerd is." Spr. zegt met
den meesten nadruk, dat hij niets
met dhr. Duetz te maken heeft
hij hoopt dat de heeren dat op
ziin eerewoord zullen gelooven,
maar zijn overtuiging is, dat de
(teer Duetz alleen en in de eerste
plaats econoom is. En waar deze
nu geheel belangloos aan de ge
meente een dienst wil bewijzen,
meent spr., dat daar niet het
minste bezwaar aan verbonden
is. Men kan dan toch nóg de
zaak van alle kanten belichten en
het gemeentebelang zou er be
slist mee gediend zijn.
Niemand der overige leden
wenscht het woord hierover,
zoodat het verzoek zonder hoof
delijke stemming voor kennisge
ving wordt aangenomen.
e. Rapport van het accoun
tantsbureau Moret over de resul
taten van het gasbedrijf 1925
Er blijkt een winst te zijn van
f2152, welke zal worden gebruikt
ter afschrijving van een post van
f2065, die nog op de oude ovens
staat. Die ovens moeten echter
volgens den directeur in dit jaar
beslist worden afgebroken en
door nieuwe vervangen.
f. Schrijven van Ged. St. hou
dende bericht dat „in beginsel"
bij hen geen bezwaar bestaat
tegen het Raadsbesluit van 17
Nov. 1925 inzake het aangaan
van een geldleening van f70.000
voor uitbreiding van het gasnet
naar de Buitenwijken.
Vervolgens wenscht dit College,
alvorens definitief daarover te
beslissen, de beschouwingen te
vernemen, waartoe het in afschrift
daarbijgevoegd rapport van den
Directeur dei P. Z. E. M. aan
leiding geeft.
Dit rapport bevat een beoor
deeling van het advies van den
directeur der gasfabriek, waarin
het rendement van de uitbreiding
van het gasnet naar Spui, enz.
wordt aangetoond.
Dhr. Streefkerk berekent, dat
de gasproductie in 1924 24,22
M'. bedraagt per 100 K.G. kolen,
terwijl voor 1926 deze begroot
wordt op 29,2 M'., welk verschil
volgens hem mogelijk is door de
kwaliteit der kolen.
Dan wordt gerekend *op een
verbruik van 306 Ms. per jaar en
per perceel. Dhr. Streefkerk komt
op grond o.a. van een toename
van 64 aansluitingen, waarvan
hij de helft op een vol jaar neemt,
tot een verbruik van 384 M'
dat is 23 M8. per perceel minder.
Ook zijn in de wijken waar de
gasuitbreiding zou plaats hebben,
93 perceelen gegarandeerd aan
gesloten voor electricifeit, terwijl
nog 20 toezegging deden. Deze
zullen geen gas voor verlichting
nemen. Rekent men nu per ver
bruiker 60 M* gas voor licht, dan
wordt de gasafname 93 X 60 M'
5580 MJ minder, dan de gasdirec-
teur raamde, dat is 5580 X f 0,135
f 753,30 minder ontvangsten.
Ook betwijfelt dhr. Streefkerk aan
f 300 inkomsten voor industriegas,
want als er electriciteit is, neemt
niemand gas voor kracht, zoodat
hij de inkomsten f 1053 te roos
kleurig noemt. Betreffende de af
lossing werd gerekend met 2 pCt,
terwijl voor de kom 4 pCt. werd
gerekend. En een verlies van 6 pet.
gasverbruik op de leiding is vol
gens dhr. Streefkerk te laag be
rekend, daar de druk veel hoo-
ger wordt en de leiding in de
kom al oud is.
De Voorz. zegt dat dit schiij-
in handen is gesteld van den di
recteur der gasfabriek, die een
tegenrapport heeft ingediend. Dit
is na overleg met de gascom-
missie in handen gesteld van
Burg. en Weth. en deze bieden
het hierbij den Raad aan, onder
thededeeling, dat zij zich met het
rapport van den directeur kun
nen vereenigen en voorstellen
dit in zijn geheel aan Ged. St.
toe te zenden met verzoek de
geldleening te willen goedkeuren.
Aan het rapport van den direc
teur der gasfabriek is het vol
gende ontleend
De directeur maakt een drietal
berekeningen hoe hij op de voor-
deeligste wijze gas uit kolen pro
duceert en tot een kostprijs komt
van resp. 2 57, 1.2 en 2.5 cent
per 5000 caloriën (1 1 M3).
Hij maakt de opmerking, dat
leiders van gasfabrieken meer
moeten doen met hun bedrijven
zoo economisch mogelijk te wer
ken en hun dit ook veel meer
hoofdbreken kost dan leiders
van electrische bedrijven. Voor
de gasfabrieken is het al heel
wat, indien de prijs van licht- en
kookgas 1 cent meer of minder
wordt bepaald. Bij den lichtprijs
van den electrischen stroom
spreekt men hier van 451/,, 55
en 60 cent per K.W.U.
De heer Streefkerk rekent dan
op zijn manier uit hoeveel M'
gas per muntgas aansluiting is
verbruikt over het jaar 1924 en
komt dan op 283 M3. Van de
64 verbruikers, die in 1924 er
bij gekomen zijn, neemt hij aan,
dat de helft van de meerdere
verbruikers, het geheele jaar gas
hebben betrokken, zoodat met
een aantal van 387 te rekenen is.
Hier heeft de heer Streefkerk ook
nog de fout begaan andere munt-
gasinstallaties, die door het leeg
staan van woningen, vervallen
aansluitingen, overgang van munt
naar gewoon gas, verbouwing,
enz., niet het geheele jaar in ge
bruik zijn geweest, wel als vol
heeft berekend. In plaats van
283 M3. krijgen we dan 306 M3.
ledereen zal het met mij eens
zijn, dat niet alle aansluitingen
muntgasverbruikers zullen wor
den en ik heb daarom in mijn
berekening dit aangenomen om
niet tot flatteerende cijfers te
komen. Door alles als muntgas
te rekenen, druk ik de inkomsten
en verhoog de uitgaven.
Bovendien rekent dhr. Bruin-
wold-Rievel, directeur der gas
fabriek te Utrecht op een ge
middeld van 353 Ms. Volgens
dit cijfer heb ik nog 47 M8. min
der berekend per aansluiting, dat
is voor 178 verbruikers 178 X
47 Ms. 8366 M8. Als nu dhr.
Streefkerk tot een teveel komt
van 5580 M3., dan ligt mijn cij
fer er veilig tusschen.
Dat er 93 aansluitingen zijn
bij de P. Z. E. M. is bekend,
doch deze hebben onder voor
waarde van een bepaalden ter
mijn geteekend en daar deze ter
mijn verloopen is, is ook de ga
rantie van aansluiting voor hen
vervallen.
De bewering van den heer
Streefkerk, dat indien de electri
citeit ter beschikking is, geen
gas voor motoren meer zal afge
nomen worden is toch wel al te
naïef: Krachtverbruikers van
eenige beteekenis zullen zeker
hun voordeel zoeken en gas
nemen en niet den 4 tot 5 keer
duurderen electrischen stroom
als kracht gebruiken. Hier denk
ik aan den beroemden molen op
het Spui, die volgens een elec-
trisch deskundige met 20-jarige
ervaring per jaar 12240 K.W U
zal verbruiken, met een 8 P.K,
motor, wat aan geld f2500 is.
Alleen voor werktuigen, die min
der dan 1 P.K. vergen komt hier
de electriciteit in aanmerking.
De aflossingen van de in het
bedrijf gestoken kapitalen vari-
eeren in ons bedrijf van 2 tot
20 pCt en de .heer Streefkerk
schijnt hier niets van te begrijpen.
Op het buizennet van Axel
wordt 2 pCt. afgeschreven, wat
ruim voldoende blijkt. Berekend
wordt, dat in ongeveer 20 jaar
de geheele installatie afgelost
zal zijn, terwijl een termijn van
40 jaar wordt toegestaan.
Omtrent het gasverlies is dhr.
Streefkerk geheel de plank mis.
Hij rekent inet het oude buizennet
van de kom, terwijl het buizennet
voor de buitenwijken geheel op
zichzelf staat en niet in verbin
ding komt met het komnet.
leder rechtdenkende voelt uit
dit alles, dat het den heer Streef
kerk er alleen om te doen is ge
weest om mijn rapport af te bre
ken en daardoor de uitbreiding
van het gas te verhinderen.
Naar voordeelen heeft hij niet
gezocht, anders had hij moeten
zien, dat er op mijn rentabiliteits-
berekening als inkomsten geen
meterhuur is berekend. De me-
terhuur voor muntgas is per jaar
f 3 -.
Het voordeelig saldo zonder
meterhuur en met de 24 wonin
gen van Zaamslag is f874,62.
Hierbij meterhuur van
178 24 perc. a 63 606
Teveel gerekend op
aflos 1000
Voordeelig saldo f2480,62
De conclusie hiervan is, dat in
plaats dat de rentabiliteits-
berekening door mij te rooskleurig
is geraamd, zooals de heer Streef-
kerd beweert, deze te pessimis
tisch is opgemaakt.
Hoe staat hierover de electri-
teit
Zonder garantie kan de P. Z.
E. M. de stroom alleen in de
kom Axel brengen, voor de bui
tenwijken heeft" de P. Z, E. M.
f31000 garantie gevraagd. Wat
een reuzenwerk is er niet al ver
richt om de burgerij over te
halen voor de electriciteit. Bur
gemeester en Wethouders trokken
rond met hun electrischen advi
seur om lezingen te houden. De
P. Z. E. M. stuurde bespraakte
lieden rond om de burgerij te
bewerken voor electrischen stroom
enz. En wat is er voor gedaan
Niets 1 Het gas recommandeert
zich zelve. (Goede wijn behoeft
geen krans). De burgerij van de
buitenwijken vraagt het gas. Zul
len de vragers hun gas krijgen.
Het lijkt er op alsof er van
hooger hand naar gestreefd wordt,
het gebruik van gas terwille van
de electriciteit naar omlaag te
drukken, waardoor aan het gas
bedrijf een niet onbelangrijk na
deel wordt toegebracht.
In 1925 zijn 30897 M3. gas aan
particulieren meer \erkichtdan
in 1924. Zulke feiten bewijzen,
dat het gasbedrijf kerngezond is,
dat de burgerij in het gebruik
van gas meer gemakken en voor
deelen gevonden heeft, dan bij
het gebruik van andere brand
stoffen; dat het gas een gewilde
brandstof is, welke men ongaarne
in de burgerlijke samenleving zou
willen missen.
Vleiend is het feit, dat de gas
fabriek niet kunstmatig aan ga
ranties en overheidsdrang zijn
bestaan moet danken, want het
is een waarheid van alle tijden,
dat het werkelijk goede zich zon
der kunstmafigen steun en over
heidsdrang handhaaft en zich
baan breekt. En toch een wei
nig welwillendheid zou voor het
gasbedrijf o zoo nuttig zijn.
Veel te weinig wordt er reken
schap van gegeven, dat het koken
op gas niet alleen een tijdsbe
sparing, doch ook een geldsbe-
sparing en arbeidsbesparing is.
Wij weten, dat de vrouw hier
buiten op het land mede moet
werken en tusschentijds haar
huishouding doen. 's Morgens een
uur vroeger uit het bed om vuur
te maken en koffie of thee te
zetten. Kan nu gas als verwar
ming gebruikt worden, dan kan
de vrouw een half uur langer
rusten. Is de tijd van opstaan
gekomen, dan steekt zij eerst het
gascomfoor aan en heett direct
de volle hitte onder haar water
ketel. Heeft de vrouw zich ge
kleed, tafelgedekt en brood ge
sneden, dan is ook de koffie of
thee klaar en kan getafeld wor
den. 's Middags hetzelfde, de
vrouw kan een half uur langer
werken of een half uur langer
rusten, doordat de maaltijd in
der. halven tijd als anders gereed
is. Zoo ook wederom 's avonds.
Zeer aangenaam voor het huis
gezin is het ook, dat 's zomers
bij groote hitte, de maatijd in een
koel vertrek genuttigd kan wor
den.
Hiermede hoop ik er in ge
slaagd te zijn voor ieder alles
duidelijk gemaakt te hebben. Daar
hier de belangen van de gasfa
briek en daardoor de gemeente
belangen er mede gepaard gaan,
mochten deze uitvoerige toelich
tingen niet achterwege blijven.
Dhr. Weijns wil wijzen op een
paar abuizen in dit rapport. De
gasdirecteur meent, dat de 93
handteekeningen niet meer geldig
zouden zijn, omdat de termijn
verloopen is. Dat is niet waar,
die menschen zijn nog steeds
gebonden aan hun contract, dat
ze op zegel geteekend hebben.
En wat de 24 aansluitingen voor
Zaamslag betreft, deze kunnen
ook vervallen, want uit een offi
ciéél schrijven van Zaamslag
blijkt, dat er maar één wil aan
sluiten.
De Voorz. zegt, dat inderdaad
van B. en W. van Zaamslag be
richt ontvangen is, dat daarslechts
1 persoon gas verkiest en zij
daarin geen aanleiding vinden om
een accoord voor gasafname met
de gemeente Axel aan te gaan.
Dhr. WeijnsEn dan is de
raming voor de straatverlichting
door den directeur ook te hoog
genomen op f 1500, want het blijkt,
dat er maar f300 voor wordt
uitgegeven; dat is nogal een
belangrijk verschil.
De Voorz. merkt op, dat de
directeur gezegd heeft ook de
geheele straatverlichting te kunnen
missen en dan nog goed uitkomt.
Bovendien is er dan nog de meter
huur, die ook gerekend mag
worden.
Maar B. en W. willen zich ook
niet geheel aansprakelijk stellen
voor het rappoit; vooral hadden
ze liever het laatste gedeelte
achterwege gelaten. Liever had
den we gezien een uitsluitend
zuiver zakelijk rapport. Het tegen
elkaar uitspelen van persoonlijk
heden doet tot de zaak niets af,
Maar de cijfers van den heer
Streefkerk heeft de heer Wiech-
mann in de vergadering van de
gascommissie degelijk weerlegd.
Dhr. Dieleman meent toch, dat
ook uit dat laatste gedeelte van
het rapport goede eigenschappen
voor den directeur spreken. We
moeten toch prijzen dat hij dl
MS
cou
