In de val.
Nieuws- en Advertentieblad
i r
voor Zeeuwsch -Vlaanderen
Een gas-electrobedrijf
stroomafname van de P.Z.E.M.
No. 97.
DINSDAG 16 MAART 1926.
41e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
FEUILLETON.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-U1TGEVER
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postbus No. 6.
ADVERTENT1ËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
of
Na de algemeene beschouwing
nopens de beteekenis van de
gasfabriek, als productiebedrijf,
in het verband gas-electriciteit
werd overgegaan tot het geven
van eene gedetailleerde bereke
ning van de finantiëele lasten,
verbonden aan de exploitatie van
een gas-electro-bedrijf. Ten grond
slag werd daarbij aangenomen
le. eene algeheele aflossing
van den kapitaallast na 25 jaren,
2e. een doorsnee-jaarverbruik
van 50000 K W.Uren ten behoeve
van de particuliere verlichting in
het geëlectrificeerde eigenlijke
gasgebied, gerekend over het 1
het hiervoor sub. le genoemde
tijdvak, en van welk jaarverbruik
40000 K.W.Uren in de plaats
zouden treden van gaslicht, en
3e. een gemiddelde gasprijs
van f0.ll, waarvan f0,09 aan
vaste lasten, welke gasprijs
dank zij het grootverbruik van
wege het electrisch licht f 0-01
goedkooper werd geacht, dan in
geval van stroomlevering voor
de P. Z. E. M.
Blijkens de gegeven becijfering
zou de jaarlast bedragen aan
vaste bedrijfskosten voor
a. kapitaallast, veroorzaakt
door de oprichting van eene in
stallatie voor stroomproductie
t.w. 7% aan rente en aflossing
(jaarannuïteit eener 5leening)
verhoogd met 1% aan onder
houdskosten, te zaïnen 89/e der
aanschaffingskosten t 4000
b. beheer, bediening
en overige algemeene
kosten 4000
c. distributiekosten 4800
Bijeen f12800
De aanlegkosten der aanslui
tingen, alsmede de aanschaffing
van meters worden gedekt door
de opbrengst aan meterhuur, be
dragende gemiddeld ten hoogste
f4 'sjaars per aansluiting, welk
bedrag de P. Z. E. M. ongetwij
feld ook zou rekenen.
Ergens bij de Londeosche dok
ken lag bet huis, waar vele kan
toren waren, aangeduid door
naamborden van email oi koper.
Een dezer platen bevatte den
naam van >Andrew Black, in
Assurantiën*, een opschrift, dat
Diet meer zei dan een ander in
dezen chaos van ageDtschappeD,
maatschappijen of particuliere
firma's. De meesten giDgeD er
onverschillig voorby. Onder hen
behoorde ook kapitein Edward
Rose van de »Neptunus«. Hij
schonk geen oogenblik aandacht
aan de koperen plaat en zeker
niet op dezen dag, zoo gewichtig
begonnen.
Een stadatelegram had hem ge
roepen naar het kantoor der ree-
doryen plichtmatig had hy zich
daarheen begeven. Rose was nog
niet tang gezagvoerder van de brik
en hij vond het belangrijk, bij de
patroons te verschyneD, al was 't
maar voor een heel gewone
quaestie.
Muar wat by nn op het kantoor
gevonden had, was zoo buitenge-
Totaal aan vaste lasten der
halve f 12800 d.i. per licht K.W.U.
f 12800/50000 rond 26 cent.
Aan veranderlijke lasten zijn noo-
dig per nuttig afgegeven licht
K.W.U. gemiddeld 1 Ms gas aan
brandstof tegen kostprijs A f 0.11
en f0 005 aan smeerolie, enz. te
zamen f 0.115, zoodoende wordt
de kostprijs van 1 nuttig afge
geven licht K.W.U. f0.26
f 0.115 f 0,375. Aangezien er
doorloopend over stroom moet
worden beschikt, zal er één van
de 3 machinale eenheden (waar
van 1 in reserve), elk toegerust
met 65 P.K., steeds in bedrijf
moeten zijn. Deze eenheid zal in
den regel onbelast functionneeren,
het brandstofverbruik bedraagt
dan 25% van dat bij normale
belasting, dus Ms gas per P K.
uur. 65 P.K. gedurende het gehee-
le jaar is 65 X 8800 P K. uren.
Het brandstofverbruik is alzoo
65 X 8800/8 rond 70000 M!,
berekend tegen materiaalprijs,
zijnde f 0.02, veroorzaakt eene
méér uitgave van f 1400, waarbij
te voegen f 600 aan smeerolie,
wordt f 2000. Dit bedrag even
eens ten laste brengende van de
50000 licht K W. uren brengt de
kostprijs per licht K.W.U. nader
op f 0 375 f 2000/50000
f 0.415, stel f0.42. Op die wijze
zijn alle kosten ten laste van de
verlichting gebracht, zoodat wat
voor krachtverbruik noodig is
voor slechts f002 (1 Ms brand-
gas tegen materialen prijs) kan
worden afgegeven. Indien van
wege de P. Z. E. M. de levering
gaat plaats vinden van een door-
snee-jaardebiet, groot 50000 licht
K. W. uren en bijv. nog 20000
kracht idem, resp. tegen f 0.45 en
f0.20, een en ander gerekend
over 25 jaren, dan zal de gemeente,
zoo deze zelf die levering bij
evengenoemd prijsniveau ter hand
neemt, aan voordeelen deelachtig
worden
A. aan de electrische zijde
50000 X f 0.03 f 1500 aan licht.
20000 X f 0.18 f 3600 aan kracht.
Bijna f5100,
B. Aan de gaszijde
Bij stroomvoorziening van bui-
woon en zoo geheel onverwacht,
dat 't hem perplex maakte. De
eerste der firmanten van Matthews
en Zoon, meneer Donovan, had
hem ontvangeD met een geheim
zinnig gezicht en fluisterend een
plan voorgesteld, dat naar de
meening van den ervaren zeeman,
kant noch wal raakte.
Edward Rose had eerst sprake
loos gestaan, maar dan ongeduldig
uitgeroepen
»Wat is dat voor 'n idee 1 De
halve lading is al binnen, en
stuurman Brown is aan boord,
om verder op het werk toe te
kijken
>Ja, ja, dat is goed,< viel me
neer Donovan hem in de rede.
»Wij wilden u, als trouwe die
naar* van de firma, eerst hoorer,
voor wy verder ingingen op het
plan. Nu u op de hoogte is, kun
nen wy onze maatregelen nemeD.
Ik zie niet in, dat er eenige moei
lijkheid bestaat. Lading, die is
ingenomen, kan weer gelost wor
den is 't niet Dat geelt eenige
onkosten, maar die halen wij er
wel weer ui t.
De patrooD sprak luchtig, als
over een heel mooi zaakje, doch
de kapirein dacht er anders over.
En Donovan merkte dit. Hy zag,
dat by verdere inlichtingen moeit
ten zouden 40000 licht K.W.Uren
in de plaats treden van gas ter
waarde van f 0,12 per M8 en wel
naar den maatstaf 1 K.W.U. per
23 M8. gas; bij zelfproductie is
die waarde fO.ll d.i.40000X2 3
X fO.Ol f 920 voordeel. Voorts
heeft het gasbedrijf de leverantie
van 50000 M!. aan brandstof voor
de lichtproductie, dat beteekent
de ontvangst van 50000 X f0,11,
waartegenover eene uitgave van
slechts 50000 X f0,02 (aan
grondstoffen) staat, alzoo 50000
X f0.09 f4500 voordeel.
Bovendien kunnen de 400000
M8 aan overblijvend gasdebiet.
die anders tegen f 0.12 te be
schikking staan, nu voor fO.ll
nuttig worden afgeleverd a. i.
f 4000 voordeel.
In totaal f5100 aan den elec-
trischen in f 920 X f 4500 X f 4000
f9420 aan den gaskant, of te
zamen f14500 voordeel.
Aan het slot der becijfering
wenschte de vergadering te weten
hoe de zaak ervoor kwam te
staan, bijaldien de geheele ge
meente voor zelfproductie werd
voorzien. Daardoor zou het licht-
debiet van 50000 op 65000 K.W.
Uren komen, in verband waar
mede de vaste lasten met f 3000
zouden worden verhoogd. Per
15000 K W.Uren f3000 meer is
per K.W.U. f 3000/1500 f0 20
aan vaste bedrijfskosten, vermeer
derd met f 0 115 aan veranderlij
ke kosten, wordt de kostprijs voor
de buiten het gasgebied gelegen
aansluitingen: rond f0.32.
Zoo doende wordt de algemeen
gemiddelde kostprijs 50000 X
f 0.42 15000/65000 X f0.32
rond 40 cent licht K.W.U
In dit geval wordt het voordeel
aan den electrischen kant
65000 X f 0.05 f 3250 voor
licht en als het krachtverbruik nu
bijv 5000 K.W. uren hooger wordt
genomen, dus nader van 20000
op 25000 wordt gebracht, levert
het krachtverbruik 25000 X f 0.18=
f 4500 voordeel op, te zamen
f7750. Aan de gaszijde wordt er
thans 15000 M8 brandstof tegen
fO.ll méér afgeleverd, dienten
gevolge 15000 X f 0.09 f 1350
geven. Eerst begon hij over de
goede reputatie van Matthews en
Zoon, die zich sinds twee gene
raties nooit hadden ingelaten met
twijfelachtige ondernemiDgeD, al
zagen ze, dat anderen daarmee
handen vol geld verdienen. Ze
hadden nooit een spelletje gemaakt
vau assurantie en zulke diDgeo
enkel hun verlies gedekt, en daar
mee uit. Maar er was nu iets
gebeurd buiten hun schuld en
buiten hun medeweten, 't Was
schandelijk, maar wat kon iemand
daartegen doen Scheepseigenaren
waren van allerlei omstandighe
den afhankelijk. En de wet liet
het toe dat dobbeleD met schip
en lading
Dobbelen Dit woord deed voor
Rose een licht opgaan.
»Wilt u zeggen, dat een van
de assurantie-roofvogels aan 't
werk geweest is Hebben ze hun
klauwen geslagen aan de »Nep-
De patroon antwoordde met een
veelzeggend gebaar, Ja, 't was zoo
't Werk der duisternis was uitge
broed achter gesloten deuren. De
firma had in de zaak toegestemd,
en 't gaf niets meer, zich er tegen
te verzetten. Zeilende was de
»Neptunus« haar honderdduizend
pond waard ali ze onderging
aan méér ontvangst, zoodat in
geval van electrificatie van de
geheele gemeente het voordeel
aan de zijde van zelfproductie
compareert met een bedrag, groot
aan de electrische zijde f 7750,
aan den gaskant f 9420 f 1350
f 10770. In totaal f 7750 f 10770
f 18520, waarbij geen rekening
werd gehouden met het feit, dat
de gasprijs inderdaad voor de
grootere leverantie van 15000 M8
aan brandstof gunstiger is ge
worden dan fO,ll.
Aan het slot van zijn toelich
tingen zeide de spreker, dat op
grond van de in het licht gestelde
voordeelen, die op een zeer be
trouwbare reëele basis gegrond
zijn, het niet toelaatbaar is te
achten om ter dege een berus
tende houding aan te nemen.
Hierna werd de gelegenheid
gegeven om vragen te stellen.
Dhr. J. den Doelder vroeg of
de gasfabriek ook in staat zou
zijn, om electriciteit in de buiten
wijken en bij de boeren te brengen
en of dit niet nadeeliger zou zijn.
Op grond van bovenstaande
berekening werd aangetoond, dat
wanneer de leidingen naar buiten
bovengrondsch zijn en men een
garantie stelt voor aanleg en ex
ploitatiekosten van ongeveer f 3000
de heer Duetz nam dit hoog,
omdat hij den omvang van de
gemeente niet kende de resul
taten zullen zijn, dat behalve de
winst voor de kom, nog f 4500
meer winst zou worden gemaakt,
zoodat er heelemaal geen bezwaar
is om de geheele gemeente aan
te sluiten.
Dhr. D. Jansen vraagt hierna
of Gedeputeerde Staten het recht
hebben om inbreuk te maken op
de gemeentelijke autonomie en
ook dhr. 't Gilde stelt die vraag,
omdat hij in de meening verkeert,
dat wellicht de geachte spr. zich
heeft laten leiden door de rechts
kracht.
Dhr. Duetz antwoordt hierop,
dat de Kroon zich ten opzichte
van gemeenten of Prov. Staten
geen partij stelt, maar zich zuiver
laat leiden door het algemeen
belang en dat is hier z.i de zelf-
zat er voor de dobbelaars de helft
meer op.
In de oogen van Donovau Mat
thews was dit een prachtig cijfer
Edward Rose beschouwde het met
de grootste minachting.
»'t Schip moest dan toch eerst
zinken zei hij. En hij was er
altyd ook nog Hij zou wel eens
willen zien, wie 't durfde wagen.
Eu hij was uitgebarsten in volle
woede. Verwachtte men soms, dat
hij medeplichtig zou worden
Dan moesten ze dat liever dadelijk
ronduit zeggen. Zyo goede naam
stond op het spel. Daarbij ver
dween de firma, winst, alles in
het niet. 't Gold nu zijn eer alleen.
Eu hy weigerde naar verdere
vertoogen te luisteren. Tot hy
eindelyk zweeg, overstelpt door
aandoening en drift.
Donovan maakte van de gele
genheid gebruik om het woord
weer te nemen.
»Uw naam is er niet in ge
noemd, kapiteiD. Maar ge vergist
u, als ge denkt, dat bet schip in
uw handen veilig is. Die lui zyn
slimmer dan u en ik, en zy doen
hun zaakjes goed. Je hebt toch
wel gehoord van schuiten, op die
manier verdweneu Een heele
vloot, als je ze bij elkaar telt.
»Wat de »Neptuuus« betreft,
exploitatie der electriciteit in
combinatie met de gasfabriek.
Onzerzijdsch meenden wij daar
tegen onze meening te mogen
stellen, naar aanleiding van de
beslissing genomen door de
Kroon ten opzichte van de water
leiding te Laren. We gaven te
kennen, niet den minsten twijfel
te koesteren, dat de Raad van State
niet het algemeen belang zal
dienen. Maar de vraag is o.i.
gewettigd, „wat wordt als alge
meen belang beschouwd
Wanneer onze gemeente Axel
eventueel het recht mocht krijgen,
om zelf een electrisch bedrijf te
exploiteeren op de wijze als hier
is uiteen gezet, dan zouden on
getwijfeld nog verscheidene an
dere gemeenten in Zeeland waar
een gasfabriek staat (Hulst, Oost
burg, Aardenburg, Krabbendijke,
Tholen, Zierikzee, Goes), dat
voorbeeld volgen. Daardoor zou
misschien de Prov. Zeeuwsche
Electr. Mij., dat wel geen offi
ciéél provinciaal overheidsbedrijf
is, maar waarbij onze Provincie
financiëel toch voor een reus
achtig kapitaal betrokken is, veel
schade lijden. En dan zou het
o.i. zeer goed mogelijk zijn, dat
de Kroon dacht, dat het voordeel
van Axel en andere gemeenten
niet opweegt tegen de schade
welke de P. Z. E. M. of indi
rect de Provincie lijdt en dit als
een algemeen belang werd be
schouwd. Ergo, dat Axel weer
naar de P. Z. E. M. verwezen
werd voor afname van electrici
teit.
Dhr. Duetz antwoordde hierop,
dat hij genoodigd was door den
burgemeester van Krabbendijke,
die ook lid van de Prov. Staten
is en dat deze wel geen inlich
tingen zou vragen, als hij niet
overtuigd was van den rechts
grond ten opzichte van de P.Z.E.M.
Vervolgens drong dhr. Knie
riem aan op een spoedige en
verder gaande actie Hij zou het
raadzaam achten, dat die uiteen
zetting ter kennis kwam van den
gemeenteraad.
Dhr. Duetz vond ook dat nu
de gemeenteraad een conferentie
kunt gij er van op aan, dat er
al iemand voor omgekocht is.
Wie daarvan heb ik geen flauw
idee. Maar wy zullen laen te slim
af zijn. Wij zullen het schip an
ders optuigen, de lading verzenden
met aodere schepen en haar voor
een maand opleggen. Dat hebben
andere reeders ook wel gedaan.*
»GekkeD barstte Rose weer
uit. »U zoudt heD veel beter
foppen door mij met het schip in
zee te laten gaan ik zal 't wel
thuis brengen ook al moet ik
aan dek blyven van 't begin tot
het einde. Brown en ik samen.
Ik zou het doen of mee naar
den kelder gaan. En u vergeet
één ding. U bewaart uw eigen
goeden naam, maar de myne
Als u mij het schip niet toever
trouwt, wat zullen dan de men-
schen zeggen U zegt, dat de
zaak u geld kost maar ik be
taal meer voor de eer van
uw r^edery-vlag.*
Matthews begoD met de handen
op de leuning van zyn stoel ie
trommelen.
Daaraan had ik niet gedacht,*
bekende hy. »Waarachtig, kapi
tein, daaraan had ik niet gedacht,
't Leek alles zoo glad es eenvou
dig.*
Wordt vtmolgd),
AXELSC
tUil 118
