Nieuws- en Advertentieblad
voor Z e e u w s c h - V1 a a n d e r e n
No. 91
DINSDAG 23 FEBRUARI I 926.
41e Jaarg.
.w)
J. C. VINK - Axel.
Buitenland.
Een protestvergadering.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-U1TGEVER
Bureau Markt C 4.
T elef. 56. - Postbus No. 6.
De weg, die naar den
afgrond leidt.
Van alle kanten zijn we er op
gewezen, is de aandacht geves
tigd op het feit, dat tijdens en
na den oorlog verwording is in
getreden, verwording, welke zich
openbaert in alle richtingen.
Schandaalzaken van nimmer te
voren bekenden omvang hielden
slechts korten tijd de belangstel
ling gevangen, verdrongen als ze
werden door nieuwe feiten, an
dere misdaden van verschillenden
aard, waardoor een schel licht
werd geworpen op misstanden,
ontsproten uit eene bedorven
memaliteit. Het woord degene
ratie werd een gemeenplaats, tot
het uitspreken waarvan zich de
lippen onwillekeurig openden en
welke aanvaard werd met een
berustend schouderophalen. De
kolommen der dagbladpers staan
gevuld met breed-uitgesponnen
verhalen omtrent gevallen van
corruptie en wanbeheer, van
moord en doodslag, van oplich
ting en diefstal, dag in, dag uit
een onafgebroken stroom van den
sensatielust prikkelende gebeur
tenissen. Dikwijls gingen namen
van maatschappelijk hooggeplaat-
sten door het slijk, bezoedeld in
de jacht naar het slijk der aarde,
in de meeste gevallen de oorzaak
dezer dwalingen. Dikwijls ook
moest gewezen worden op poli
tieke verwording, op de in poli
tieke kringen schijnbaar veldwin
nende meening, dat het doel de
middelen heiligt. Maar steeds
werd toch ten aanzien hievan een
zeker redres gevonden, bleek
slechts sprake te zijn van op
zichzelf staande gevallen, waar
door de algemeene richtlijnen
niet werden aangetast en waar
boven de kopstukken der partijen
zich verhieven, zij het soms ook
als eenzame rotsen in een biui-
schende zee.
Totdat het enorme afmetende
aannemende schandaal der bank
biljetten-vervalsching den dood
steek toebracht aan de overtui
ging van hen, die nog geloofden
aan politiek fatsoen bij de groote
meerderheid. Het begon met Por
tugal, waar de leiders Banque
d'Angola in nauwe relatie bleken
te staan tot regeeringspersonen,
wier hulpverleening weliswaar
wordt ontkend, maar die desniet
temin den schijn zóó sterk tegen
zich hebben, dat hunne terug
roeping (afzetting?) reeds heeft
plaats gehad. Het gelijksoortige
geval in Tsjecha Slowakije bevat
nog verscheidene onopgehelderde-
punten, in tegenstelling met dat
in Hongarije, waarbij de mede
plichtigheid van leidende politieke
persoonlijkheden onomstootelijk
kwam vast te staan. En om de
maat vol te maken, heeft de po
litieke medewerker van de «Daily
Telegraph" mededeelingen ge
daan, welke niet minder behelzen
dan een rechtstreeksche beschul
diging aan het adres der regee
ringen van enkele voormalige
oorlogvoerende landen, die een
systeem van fraude wilden aan
wenden als thans in Hongarije is
ontdekt. Zelfs de overweging van
zulk een plan heft, afgezien van
de uitvoering, het volksvertrouwen
op in hetgeen men heeft te ver
staan onder politiek fatsoen.
De noodlottige gevolgen hier
van kunnen niet uitblijven. Wel
iswaar worden alle pogingen
aangewend om aan de zaak elke
politieke beteekenis te ontnemen,
doch de tegenstrijdige belangen
der volken onderling zullen daar
toe hoogstwaarschijnlijk een on
overkomelijk beletsel vormen, te
meer, als de onthullingen van
den diplomatieken medewerker
op waarheid mochten berusten.
Zoo door iets, dan wordt hier
door overduidelijk gedemonstreerd
op welk eene gevaarlijke helling
wij, Europeanen ons bevinden,
eene helling, welke rechtstreeks
naar den afgrond voert.
En de weg, leidende in de
goede richting, zal niet bereik
baar zijn dan na onvermoeid en
hardnekkig pogen, voor de min
der sterken tot bezwijkens toe....
N.
Duitschland en de Volkenbond.
Besloten is dat de 39e Vol-
kenbonds-vergadering, welke
heeft te beslissen over de toe
lating van Duitschland waar
toe overigens reeds te Locarno
in beginsel is besloten zal
worden gehouden op 8 Maart.
Dan komt toch eigenlijk de
daadwerkelijke vrede, heeft me
nigeen gedacht. Doch het toe
treden van Duitschland, dat de
feitelijke pacificatie van Europa
heet te moeten bezegelen, heeft
weer eens aanleiding gegeven
tot kabaal, tot intrige en tot een
stillen strijd, welke thans wordt
gestreden in de kanselarijen,
doch die dreigt te worden uit
gevochten in de Volkenbonds
vergadering zelve, in welke men
eerder pais en vree dan op de
spits gedreven naijver zou ver
wachten.
Indien Duitschland toetreedt,
dan zal het ook een vasten zetel
krijgen in den Volkenbondsraad.
En dit nu is zeer tegen den zin
van een collectie Fransch-georiën
teerde Staten en Staatjes, die
thans een los-vasten zetel bezet
ten doch aanspraak meenen te
mogen maken op een permanen
ten zetel.
Er zijn thans vier vaste zetels
Engeland, Frankrijk, Italië en Ja
pan, terwijl België, Brazilië,
Spanje, Tsjecho-Slowakije, Uru
guay en Zweden het steeds zóó
heboen weten aan te leggen, dat
ze bij elke periodieke aftreding
werden herkozen op de niet-
vaste plaatsen. Een millioenen-
rijk als China staat achter bij
Uruguay wegens zijn binnenland-
schen toestand. Spanje, ofschoon
lang niet meer een groote mo
gendheid, grondt zijn aanspraak
op zijn historisch verleden en
zijn enorm groot taalgebied vooral
in Zuid-Amerika. Men wil in-
tusschen weten, dat Frankrijk de
aanspraken van Spanje steunt
wegens zijn belangengemeen
schap in Marokko en óók om
als tegenwicht tegen Duitsch
land en dus ter voorkoming van
een Engelsche supprematie
Polen en, teneinde geen scheele
oogen te maken, Brazilië binnen
te loodsen.
De door Mussolini afgestoken
rede tegen Duitschland en de
door Polen in opper-Silezië ont
dekte Duitsche spionnage (ten
bate van welke mogendheid deze
zou hebben plaats gehad, is nog
altijd niet onthuld) zijn slechts
enkele symptomen van hetgeen
erachter de schermen wordt be
kokstoofd. Mussolini zal intus-
schen wel een octaaf of wat lager
zingen, nademaal de Amerikaan-
sche Senaat de retificatie van de
schuldregeling met Italië heeft
uitgesteld voor onbepaalden tijd
en zulks in verband met de agres
sieve politiek van Benits den
Geweldige.
Het is weer een in-droevig en
laag bij den grondsch gebeuren,
tegen alle goede voornemens en
tegen alle afspraken in. Men wil
weten, dat Spanje, indien het
geen vasten zetel zou krijgen,
zou stemmen tegen het toelaten
van Duitschland en tot toe
lating van een lid moet worden
besloten met algemeene stemmen
terwijl het zelfde Spanje in
den Volkenbondsraad er toe heeft
meegewerkt, dat te Locarno aan
Duitschland kon worden beloofd,
dat het zou worden opgenomen
als lid van den Volkenbond.
Vooral de Zweedsche pers
heeft geen blad voor den mond
genomen toen zij de vorige week
dit gekonkel, dat zoo volkomen in
strijd is met den geest van Lo
carno, aan de kaak stelde en zij
heeft met name de neutrale kleine
Staten opgeroepen, front te maken
tegen de overrompelingspoging
door de op een vasten zetel zóó
plotseling belusten, dat hun aan
spraken daarop niet eens nauw
gezet zouden kunnen worden na
gegaan. Het is bovendien on
gerijmd, dat een buitengewone
algemeene vergadering, welke
uitsluitend is bijeengeroepen om
Duitschland op te nemen in den
Bond, incidenteel zou beslissen
over een dergelijke hoogst ge
wichtige zaak, welke de organi
satie van den Bond in de kern
raakt; een procedure, welke door
tal van leden zou worden be
schouwd als een kaakslag voor
den Bond.
Ook de Britsche dominions zijn
gekant tegen dergelijke overrom
peling en hebben te Londen
doen weten, dat zij vooralsnog
geen uitbreiding wenschen van
het aantal permanente Raadsze-
tels, behalve dan die voor Duitsch
land en dat zij verontwaardigd
zijn over de Latijnsch-Europee-
sche intriges, door welke de
Volkenbond zou worden omgezet
in een Latijnsche instelling, op
welke zij geenszins gebrand zijn.
Duitschland zelf zou bereids
officieus hebben laten weten, dat
indien voor zijn toetreden tot den
Bond en zijn opnemen als per
manent lid mocht worden be
sloten, het aantal vaste zetels van
den Volkenbondsraad uit te brei
den, de Rijks-regeering zich zou
zien geplaatst voor een nieuwen
toestand en zij zich uit dien
hoofde haar verdere handelingen
zal moeten voorbehouden, even
tueel haar verzoek om toetreding
zal intrekken. De regeering heeft
dan ook langs diplomatieken weg
de vraag gesteld aan de leden
van den Volkenbondsraad of er
uitzicht op bestaat, dat het aan
tal permanente zetels zal worden
uitgebreid en daarbij gewezen
op de vroeger gewisselde nota's
met deze naties, in welke Duitsch
land de voorwaarden heeft mee
gedeeld, waarop het bereid zou
zijn, toe te treden tot den Vol
kenbond. Tijdens die wisseling
van nota's is er van geen enkele
zijde gerept over de mogelijkheid
van een verdere uitbreiding van
het aantal vaste Raadszetels.
Heel de week is geconfereerd
over deze quaestie. Sir Eric
Drummond heeft van Maandag
tot Woensdag te Berlijn vertoeld
om met dr. Stresemann, den
Rijks-minister van Buitenlandsche
ADVERTENT1ËN van 1 tot 5 regels 60 Centvoor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Zaken, te spreken over de orga
nisatorische quaesties, welke in
verband staan met Duitschlands
toetreden. Briand en Vandevelde,
de Fransche en de Belgische
minister van Buitenlandsche Za
ken, hebben druk gesproken en
Briand heeft ook nog tijd gevon
den om van gedachten te wisselen
met Chamberlain, die Dinsdag
werd verrast met een geharnaste
motie van de Labourpartij, welke
verklaarde, dat een vermeerde
ring van het aantal vaste zetels
'n inbreuk zou wezen op de over
eenkomst van Locarno, welke
niet behoort te worden gesteund
door de Engelsche regeering.
De zoogenaamde crisis in den
Volkenbond, is echter nog niet
opgeheven, doch hoogstgenomen
tijdelijk bij voorbeeld tot de
gewone September-vergadering
van den Bond gesust.
Hoeveel kwaad dergelijke ma
nipulaties doen, is Woensdag
gebleken uit een bericht volgens
hetwelk verschillende Staten in
Zuid-Europa besprekingen zouden
hebben geopend over het oude
plan om het gebied van Oosten
rijk onder elkaar te verdeelen en
Weenen, naar het voorbeeld van
Fiume en Dantzig, te maken tot
een Vrije stad hetgeen wel niet
is de juiste methode om te komen
tot de Vereenigde Staten van
Europa die door Briand en Stre
semann zoozeer zijn begeerd,
zoowel te Locarno als te Londen.
De tijd zal leeren of er iets
waars is in dit bericht, dat heel
vermoedelijk afkomstig is van
een supper-fascist, die een wit
voetje wil halen bij Mussolini,
die immers alles wil doen om
een aansluiting van Oostenrijk
bij Duitschland te voorkomen;
gesteld al, dat zulk een aanslui
ting door beide volken die in
opvatting zóó zeer uiteenloopen
inderdaad zou worden ge-
wenscht
Naar aanleiding van het op jl.
Dinsdag genomen raadsbesluit
inzake electrificatie van de ge
meente Axel trad hier gisteren
avond in een openbare vergade
ring op de heer A. Th. 't Gilde,
lid van den gemeenteraad, ten
einde te protesteeren tegen de
wijze waarop dat besluit er is
doorgejaagd, gebruik makend
alzoo van de vrijheid van het
woord, waar hem in de openbare
Raadszitting vnd. daartoe de ge
legenheid werd ontnomen.
Spr. zeide niet te vuur en te
zwaard te staan tegen de elec-
triciteit, evenmin als hij ten koste
van wat ook voor die electrici-
teit is; maar evenmin is hij ook
een gasdrijver, zooals hem in die
Raadszitting werd verweten. Het
zou spr. spijten om b v. ten voor-
deele van de gasfabriek de elec
trificatie te willen weren, wat
trouwens niet bereikbaar is. Ook
is het hem niet te doen om hier
stemmen voor zich te vangen.
Het is uitsluitend het gemeente
belang waarvoor spr. zeide op
te treden, zonder partijpolitiek
of persoonlijke belangen te wil
len voorstaan, al wil hij hier aan
toevoegen, dat hij principiëel
voorstander is van het overbren
gen van bedrijven naar gemeen
telijk beheer in plaats van parti
culier monopolie Daarom heeft
spr steeds en van meet af ge
vochten tegen de gesties van de P.
Z. E. Men had spr. te bewijzen,
dat het gemeentebelang niet ge
diend is tegen het zich met huid
en haar overleveren aan die
Maatschappij.
Spr. zal de technische zijde
voor wat de berekeningen betreft
loslaten. In de 4 a 5 jaar, dat
die kwestie hangende is, zijn al
zooveel cijfers genoemd, dat het
een dorre geschiedenis zou zijn,
die op te halen. Spr. releveert
dan de verschillende besluiten
vanaf 1922 tot heden door den
Raad aangaande electrificatie ge
nomen, beginnend met het zgn.
normaalcontract. Steeds heeft spr.
het autocratisch optreden van de
P. Z. E. M. aan de kaak gesteld.
Spr. staat voor
a. verplichte aansluiting der
buitenwijken.
b. ondergrondsche leiding.
c. voldoende veiligheidswaar
borgen en zoo weinig mogelijk
finantieele risico voor de ge
meente.
Van af de behandeling van het
normaalcontract was wijlen de
heer Van der Hegge Zijnen, tech
nisch adviseur voor onze gemeen
te, de nachtmerrie van de P. Z.
E. M. in 't algemeen en van dhr.
Streefkerk in 't bijzonder. Spr.
herinnerde aan de conferentie met
de commissarissen der P. Z. E. M.
en den Raad op 17 Sept., toen
hij zeide, dat men Axel niet het
pistool op de borst moest zetten
voor de electrificatie. Later ver
nam men de niet-goedkeuring van
Ged. Staten van het gewijzigde
contract, naar aanleiding waarvan
men sprak van menschen met 2
aangezichten in Middelburg, en
van welk besluit de halve wereld
paf stond. Niet ten onrechte noem
de men toen Axel het stiefkind
van Ged. Staten. Ondanks het
feit, dat de Kroon ons in het
gelijk stelde, stonden we onmach
tig tegen de P. Z. E. M. Het was
een lange lijdensweg, die thans
nog vervolgd wordt, ofschoon
gebleken is, dat het met Axel is
geweestkwaad kersen eten.
De laatste weken echter waren
de vergaderingen alhier gehuld
in een geheimzinnig waas. Er
werd maar steeds in stilte gecon
fereerd en gecorrespondeerd, ja
zelfs een telegram van geluk-
wensch aan de Koningin mocht
nog niet eens gepubliceerd worden.
Dan wijst spr. op het verdagen
der goedkeuring op de leening
van f70.000 voor uitbreiding van
het gasnet, omdat Ged. Staten
huiverig zijn de gemeentebelangen
te schaden. Voor spr. zit daar
iets anders achter. Z. i. stelt men
dat uit, om het gas in de buiten
wijken te weren, waar de P. Z.
E. M. vol actie is om de buiten
wijken aan te sluiten. Toch moet
spr. erkennen, dat de houding
van Ged. St. in deze correct was.
Drie volle maanden is het ge
leden dat B. en W. opdracht
kregen om een onderzoek in te
stellen naar zelfexploratie van
electriciteit, en ofschoon de Di
recteur er zijn nachtrust aan op
offerde om zijn berekeningen te
maken, werd die berekening aan
geen technisch onderzoek onder*
worpen. Eerst op 2 Febr. werd
gezegd, dat een onderzoek zou
ingesteld worden en op 4 Febr.
gingen de heeren naar Middel
burg, waar behalve deze zaak
ook de gasuitbreiding werd be
sproken. maar ook de garantie
voor de P. Z. E. M. I Dat zijn
dus drie zaken.
Spr. kon niet begrijpen, dat
men de houding van Ged. St,
AXELSCHE
COURANT
