Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeen wsch - Vlaanderen
TEN HALVE GEKEERD.
No. 73.
VRIJDAG 18 DECEMBER 1925.
41e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
Vrede
tusschen kapitaal en arbeid.
FEUILLETON.
Buitenland.
Dit -blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Cent; franco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-U1TGEVER
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postbus No. 6.
tot 5 regels 60 Cent; voor
Groote letters worden naar
ADVERTENT1ËN van 1
eiken regel meer 12 Cent.
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Elke oorlog heeft zijn .schuld
vraag". Zoo ook de industrieele
oorlog, die in onzen tijd met
groote verbitterheid gestreden
wordt. En wij weten, dat door
hen, die zich geschaard hebben
rond de door Marx ontplooide
banier van het revolutionaire so
cialisme, de schuldigen aan den
industrieelen oorlog gezocht wor
den in het kamp van de „kapi
talisten" de lieden, die van het
bezit der productiemiddelen mis
bruik maken door zich ten koste
van de arbeiders te verrijken.
In een zin samengevat, is de
theorie van Marx, dat de arbeider
niet de volle opbrengst van zijn
arbeid ontvangt. Hij krijgt slechts
een klein deel, het leeuwenaan
deel verdwijnt in de zakken van
den kapitalist. Een uitnemend
kenner van de sociale verhou
dingen, de Engelschman Sir Jo-
siah Stamp (geen fabrikant
heeft dezer dagen in een rede
een zeer treffende illustratie van
de zoogenaamde meerwaarde
theorie van Marx gegeven. Wan
neer in Engeland ieder, die meer
dan 3000 gulden inkomen heeft,
verplicht wordt, het meerdere in
een nationale „pot" te storten,
zou elk Engelsch gezin uit die
pot f3 per week kunnen ont
vangen. Vooropgesteld dan, dat
na een dergelijke verdeeling de
productie nog voortgang kan heb
ben en er geen vermindering van
de goederenvoorraad plaats heeft,
waardoor de prijzen aanzienlijk
zullen stijgen. In elk geval kan
men als zeker aannemen, dat de
lust om zich door extra-inspan
ning van krachten een betere
positie te verwerven, gedoofd
zal worden met het gevolg, dat
van verhooging van het welvaarts
peil geen sprake meer zal zijn.
Het verdient aller aandacht dat
een machtige Amerikaansche vak-
vereeniging, die van de Printing
Pressmen en Assistens in Ame
rika en Canada, in haar laatste
jaarverslag de socialistische leu-
Engelsche Vertaling.
(15
>0, ge bedoelt, dat hy zich nog
niet verklaard heeft, maar dat zal
wel komen. Wy, die heD eiken
dag samen zien, weten wel, dat
dit bepaald gebeuren zal.*
»0 neen, ge begrijpt me ver
keerd
Hij staarde haar aaD. »Wat
meent ge dan, Cecilie
>Richard is reeds geëngageerd,*
stotterde ze.
»Wat! wat beteekent dat?»
vroeg hy toornig. >Zeidet ge, dat
Richard reeds verloofd is
Er was geen ontkomen meer
aan, alles moest opgebiecht wor
den en zich verontschuldigend,
dat ze het niet eerder verteld had,
deed ze het gansche verhaal.
Alexander luisterde zonder eeo
woord te spreken en toen ze alles
verteld had, zei hy
»Wel, wel, wie zou u ooit tot
zulk een dwaasheid in staat geacht
hebben 1 Ge weet toch wel, dat
elk jongmensch soms van die
|ekheden uithaalt, maar moeten
zen en slagwoordenpropaganda
openlijk aan de kaak heeft ge
steld. In zijn verslag verklaart
de voorzitter van dezen vakbond,
(dus geen kapitalist) dat na af
loop van een collectief contract,
de arbeiders verwachten, dat bij
het nieuwe contract gunstiger
voorwaarden bedongen kunnen
worden. Dit is begrijpelijk, maar
men moet bedenken, aldus de
voorzitter in zijn verslag, „dat
lang niet al die wenschen ver
wezenlijkt kunnen worden, omdat
er geen fondsen zijn, waaruit de
gevraagde loonsverhooging be
taald kan worden. Het is een
afgezaagde bewering geworden,
dat men uit een bedrijf niet meer
halen kan, dan men er door
eigen arbeid ingebracht heeft."
En de schrijver noemt dan drie
grondbeginselen die zijns inziens,
door ieder aanvaard moeten wor
den, namelijk ten eersteparti
culier eigendom is een onaan
tastbare instelling; spaarzaam
heid moet behoorlijk beloond
worden, opdat het industrieele
leven in een gezonden toestand
blijft verkeeren (sparen is het
eenige middel tot uitbreiding van
de productie) en ten derdehet
is in het belang, zoowel van den
arbeider als van den ondernemer,
dat de productiemiddelen (ma
chines en grondstoffen) niet alleen
in behoorlijken staat worden ge
houden, maar bovendien, dat de
industrieele ondernemingen steeds
in omvang toenemen.
Men kan haast niet gelooven,
dat dit woorden zijn van een
proletariër. En toch ook wij,
tegenstanders van het socialisme
scheren het blijkt hier ten volle
de arbeiders te veel over een
kam. Er zijn ook heldere koppen
onder, die de zaken durven noe
men, zooals ze zijn. Maar welk
een verschil hooren we dan met
de beginselen, waarmee extremis
tische elementen voor de massa
verschijnen! Particulier eigendom
en het recht van belooning voor
spaarzaamheid, twee voorwaarden
voor het welzijn van de geheele
gemeenschap. „Hierover aldus
het jaarverslag mag geen ver-
z'n bloedverwanten dan niet zoo
verstandig wezen hem dien onzin
uit het hoofd te praten Ge doet
aliot het een heele roman is en
alsof het juist heel nobel van den
jongen is om z'n woord san dat
meisje gestand te doeD en be
handelt de zaak zoo ernstig mo
gelijk. Maar ik zeg u, dat dergelyke
dingen eiken dag gebeuren en dia
slijten van zelf weer uit. Goede
hemel, wat een dwaasheid 1 Maar
ik zal die zaak wel in orde
brengen. Hoe heet dat meisje
Hoeveel geld zou ze moeten
hebben
Mevrouw Kingston kreeg een
kleur.
>Ik moet u doen opmerken,
Alexander,* zei ze met vaste stem,
>dat het een fatsoenlek meisje is,
die geen berekeningen op 't oog
heeft en ge moogt haar niet be-
leedigen, alleen omdat ze niet
van deuzelfden stand is als wij
»Kom, wat een dwaasheid!*
riep oom Alexander, die door dit
onverwachte nieuws alle kwalen
scheen vergeten te zyn, »het is
hoog noodig, dat hier eens iemand
met gezond veistand de zaken
terecht breDgt. Waarishetmeisje?*
»Op de pastorie te Holiwell,*
antwoordde mevrouw Kingston
»oom Karei ;ou baar opvoeding
schil van meening bestaan tus
schen ondernemer en arbeider.
De opbrengst van de industrieele
bedrijven moet voor een deel
worden aangewend ter verhoo
ging van het welvaartspeil. In
onderling overleg moet en kan
worden uitgemaakt, hoe de op
brengst verdeeld moet worden".
Wanneer iemand werkt in een
bedrijf en in de meening ver
keert, dat er een onbillijke ver
deeling van de opbrengst plaats
heeft en wanneer men hem nu
nog doet gelooven, dat het ge
heele stelsel van particulieren
eigendom verkeerd ts, dat kapi
taal-winst en interest onbillijk
heden zijn, is het begrijpelijk,
dat hij niet tevreden is met zijn
positie. Imand kan en wil niet
zijn best doen, wanneer hij meenf,
dat de „kapitalist" een onredelijk
groot deel van de opbrengst van
zijn arbeid in den zak steekt!
Aldus de leider van een der
groote Amerikaansche vakvereni
gingen. Wat door hem gezegd
wordt, zal door ieder, die de
werkelijkheid durft zien, zooals
zij is, aanvaard worden.
Er bestaat inderdaad belangen
gemeenschap tusschen onderne
mer en arbeider. En al de scherpe
kanten van den tegenwoordigen
strijd tusschen „Kapitaal" en
„Arbeid" zullen verdwijnen, wan
neer het besef van die belangen
gemeenschap tot de massa is
doordrongen. Elke daad, die tot
gevolg heeft, dat ondernemer en
arbeider nader tot elkander wor
den gebracht, dat misverstand
uit den weg geruimd is, is een
weldaad voor de gemeenschap.
En welk een groote waarde heeft
zoo'n daad, wanneer ze, zooals
in het hierboven door ons be
schreven geval verricht wordt
door een vakvereenigingsleider.
Wie op het economische leven
invloed ten goede wil uitoefenen,
moet, ook wanneer hij weet geen
zonnige beelden te kunnen op
hangen, de werkelijkheid weer
geven, feiten en waarheden. Ge
dachten als die, welke hierboven
vertolkt werden, moeten verspreid
worden, opdat ze tenslotte in-
wat verbeteren.*
Oom Alexander keek haar ver
baasd aan. »Ge meent toch niet,
Cecilie, dat er drie gekken in de
tamilie zijn Oom Karei ook, ik
kan het haast niet gelooven
»Ik hoop,* zei mevronw King
ston met waardigheid, »dat ge te
gen Richard niet zult spreken
zooals ge vanmiddag tegen m(j
hebt gedaan. Hij is niet zoo be
daard al9 ik en zou u anders te
woord staan. Als ge hem durtt
voor te stellen het meisje geld
te geven, zou het voor goed
tusschen u beiden uit zijn. Wat
mij betreft, ik heb in deze gedaan,
zooals ik dacht, wat rechtvaardig
was. Richard heeft zyn woord
gegeven aan een goed en fatsoen
lijk meisje en ik wil niet, dat
hij zich zelf onteert door te trach
ten dien band te verbreken, welke
schitterende aanbiedingen hem ook
gedaan mochten worden.*
Ze stond op om de kamer te
verlaten.
»Cecilie 1* zei hy.
»Neen, laat dit het laatste
woord zyn, ik wil geen oneenig-
heid in de familie eu dat zou er
zeker uit voortvloeien, indien ge
u in deze zaak wilde mengen.
Ik zal niet zeggeD, dat ik het ook
wel anders gewenicbt had, maar
gang vinden bij de massa. Dan,
j maar ook dan alleen, zal het
mogelijk zijn, door onderlinge
samenwerking en gemeenschap
pelijke krachtsinspanning, het peil
van volkswelvaart hooger en
steeds hooger op te voeren.
De achturenwet.
„De Werkgever" bevat een over
zicht van het rapport der Belgi
sche Staatscommissie, die in April
1924 benoemd werd om de uit
werking der wet op den acht-
urendag in de nijverheid te on
derzoeken.
Het „Comité Central lndustriel
de Belgique" bracht een rapport
daarover uit; van regeeringswege
werden deze uitkomsten evenwel
niet gepubliceerd.
Uit de gegevens blijkt, dat de
invoering van den achturendag
een vermindering van de op
brengst en een stijging van den
productieprijs tengevolge heeft
gehad dat de qualiteit van het pro
duct in vele gevallen achteruit ging
De bruto-productie kon slechts
bij uitzondering worden verhoogd.
En waar verhoogingen intraden,
zooals bij sommige metaalbedrij
ven, was dat aan heel andere
oorzaken te danken dan aan de
8-urenwet. De productie per
arbeider per dag verminderde in
de meeste gevallen naar verhou
ding sterker dan de arbeidsduur
en de productie per werkman
per uur is eveneens in verreweg
de meeste gevallen gedaald.
Gunstig op de productie werkte
de gestadige verbetering der ar-
beidsmethoden en de verbetering
van de inrichtingen van het ma
teriaal na den oorlog. Ongunstig
daarentegen werkte na den oorlog
de vermindering van arbeidslust
bij zeer velen.
De commissie bevond, dat de
vermindering van den arbeidsduur
tot acht uren per dag en 43 uren
per week in België de beschik
bare arbeidskrachten had ver
minderd en dientengevolge een
algemeene stijging der loonen
had teweeggebracht.
zooals de zaken nu staan, valt
er niets meer aan te veranderen.
Noch hy, noch Florence behoeven
te weten, waarover wij gesproken
hebben. Ze *yn nu goede vrienden,
laat hen dat blyven en anders
keer ik dadelyk met Richard naar
Woodend terug.*
Ze wachtte nic-t op aDtwoord
en verliet de kamer, oom Alexan
der verbaasd eu geërgerd achter
latend. Hij had niet verwacht,
dat z'n zuster zoo flink zou op
treden, en nu hij z'n eigen woorden
overdrcht, voed hij die zelf ook
wel wat te scherp. Toch bleef hy
overtuigd, dat met geld alles was
af te koopen, maar hij had er niet
zoo gauw over moeten spreken.
Richard zou toch nooit zoo dom
zyn een arm, onontwikkeld meisje
te trouwen, terwijl een rijke
schitterende partij voor hem be
stemd was, iemand zoo lief, be
gaafd en schoon als Florence 1
Hij vertrouwde, dat alles nog wel
terecht zou komen, als Richard
en z'n moeder maar naar rede
wilden luisteren, en met deze hoop
stond hy langzaam van z'n stoel
op, om zich naar z'n kamer te
begeven.
Oom Alexander kwam daarna
niet meer op hun gesprek terug,
maar cnevroqw Kingston bleef
Betreffende overwerk consta
teerde de commissie, dat in vele
ondernemingen overwerk her
haaldelijk gewenscht was geweest
maar onmogelijk werd gemaakt
door redenen van beginsel of
opportuniteit.
De vakvereeniging verzette zich
meestal. Kenschetsend is de bij
zonderheid, dat Belgische arbei
ders in Frankrijk gingen werken
wegens de minder strenge toe
passing van de 8-urenwet daar te
lande en de mogelijkheid daar
langer werkdagen te maken.
Tal van bedrijven hadden te
lijden van Bedrijfsstilstand die
geheel of ten deele, rechtstreeks
of indirect aan de 8-urenwet
werd toegeschreven.
Europa's eeonomischen
toestand.
Op de partijconferentie van
het gouvernement Moskou heeft
de voorzitter van den Raad van
Volkscommissarissen, Rykof, een
overzicht gegeven van den eeo
nomischen toestand van Europa.
Aan de hand van uitvoerig cijfer
materiaal ten aanzien van de be
staande moeilijkheden in Enge
land, Frankrijk, Duitschland en
Polen, noemde Rykof de stabili
seering der kapitalistische Staten
een voorbijgaand verschijnsel.
Na Locarno bestaan volgens
Rykof nog slechts twee in bui-
tenlandsch politiek opzicht onaf
hankelijke regeeringen, namelijk
die van Engeland en van Rus
land. Alle andere hangen min of
meer af van het Engeisch-Ame-
rikaansche bloc.
Wat den Volkenbond betreft,
aldus spr., wij nemen den strijd
op, teneinde het bewijs te leve
ren van het feit, dat de Volken
bond het wapen is niet van vrede,
doch van onderdrukking der
zwakke volken en wij zullen dezen
principieelen strijd ten einde
voeren.
Voorts wees Rykof op het vre
delievend karakter der Sowjet-
politiek en herinnerde er aan,
dat de Russische regeering de
eerste was, die te Genua ontwa
peningsvoorstellen heeft gedaan.
gedrukt en lusteloos, waardoor
de jongelieden veel aan eikaars
gezelschap waren overgegeven.
Met het oog op z'n geheime plan
nen zag oom Alexander er echter
van af een eigen huis in Londen
te koopeu en gaf' voor, dat hy
misschien van plan was naar een
Duitsche badplaats te gaan om
z'n gezondheid te verbeteren.
Hy huurde dus een gemeubeld
kwartier in Melbury Road, waar
mee ze zeer waren ingenomen.
Mevrouw Kingston wilde uu
naar Woodend terug keeren en
de besturing van 'thuishouden
aan Florence over laten, maar
deze vleide en smeekte zoo lang,
tot ze toegaf eD voorloopig haar
vertrek nog uitstelde. Richard was
zeer verheugd over dit besluit
en als z'n geweten hem plaagde
dat hij maar al te graag in Flo
rence's gezelschap was, dan legde
hij dit het zwygen op, door een
bijzonder hartdijken brief aan
Nancy te schrijven. Hy paste er
evenwel op, niet te veel over z'n
prettige uitgangetjes uit te wijden,
want hy had in Nancy's brief
reeds opgemerkt, dat zejaloersch
was op dien vertrouwelyken om
gang met Florence.
Wordt ventolgdh
\wfi% (O
COURANT
*K i
