Mysterie.
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch -Vlaanderen
No. 23
VRIJDAG 26 JUNI 1925.
41e Jaarg.
J. C. VINK - Axel.
De schoenmaker en zijn leest.
FEUILLETON.
De 2. b. m. te Rruiningen
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Centfranco per post 1 Gulden.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER-UITGEVER
Bureau Markt C 4.
Telef. 56. - Postbus No. 6.
tot 5 regels 60 Cent; voor
Groote letters worden naar
ADVERTENTIËN van 1
eiken regel meer 12 Cent.
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag 11 ure.
Onder bovenstaand opschrift
schrijft prof. Obbink in het ,Alg.
Weekblad" o.a. het volgende
.Bepaaldelijk in vrijzinnig gods
dienstige kringen is een conflict
aan het opkomen, waarvan het
einde nog niet is te voorzien.
Er zijn vrijzinnige predikanten,
die zelfs de godsdienstoefeningen
op den Kerstmorgen niet beter
weten te gebruiken dan tot het
houden van een pleidooi voor
•en bepaalde manier van maat
schappelijke organisatie. Welke
de hier bedoelde maatschappijlijke
vorm is, laat ik opzettelijk buiten
bespreking, als niet van princi
pieel belang voor wat ik zeggen
wil. Hier is dus niet de kerk
in de politiek, maar omgekeerd,
de politiek in de kerk gedrongen
en als politiek leider treedt de
predikant op.
Daarin nu ligt een ernstig ge
vaar, ernstig voor een goede
politiek, ernstiger voor de geeste
lijke roeping der kerk, het ernstigst
voor den predikant zelf. Voor
eerst is de preekstoel niet de
plaats ter opzettelijke behandeling
van politieke of maatschappelijke
vraagstukkenook komen de
kerkgangers ten minste de
overgroote meerderheid, ook bij
de vrijzinnigen niet ter kerke
tot bevrediging van politieke be
hoeften, en zal in 9 van de 10
gevallen de predikant, die op
den preekstoel een gepronon
ceerd maatschappij-stelsel aan
prijst, een standpunt verdedigen,
waarover in de gemeente zelf
verschil is, en dus verdeelen in
plaats van vereenigen. Maar
vooral en daarop wilde ik de
aandacht vestigen matigt zulk
een predikant zich een recht aan
dat hem niet toekomt en ver
waarloost hij de hem toever
trouwde taak.
Als ik mij nederzet in de kerk,
dan aanvaard ik als vanzelf, dat
de predikant, die daar optreedt,
mij kan onderwijzen uit het
Evangelie, en mij uit het Evangelie
kan stichten en troosten. Hij
heeft er een bepaalde opleiding
(9
Hoe kwam het, dat mij dit
ichouwipel plotseling envsrdra-
geljjk werd, my envereenigliaar
toeicheen met bare waardigheid
al> vrouw, eu waarom moest ze
toen halt spelende, half om mij
te plagen, al de acht-en-twintig
geledingen barer vingers als een
ratelwerk voor mjjne oogen laten
knappen en knisteren, totdat eene
onbeschrijfelijke afschuw mij var-
vulde. Van af dat oogenblik was
hat alsof eene booze Parze den
iwakken draad waaraan myn ge
luk hing, had doorgesneden, alsof
alles wat onze zielen had ver-
eenigd gehouden met ééa slag
was verbrijzeld geworden. Met
één slag verbrijzeld 1 zuchtte hy
nog eens nauw hoorbaar.
Hemel en aarde, hoe bleek was
dat gezicht, hoe verwrongen die
trekken en welk een somber vuur
glinsterde er in die strakke blik
ken toen hij op bitteren, bijna
woesten toon vervolgde
>0, het is iets ellendigs, het is
iets vreeselyks, den weg te ver
volgen die mjj tot hiertoe heeft
voor gehad, een bepaalde studie
doorloopen en zijn leven er aan
gewijd om voor anderen een
.herder en leeraar" te zijn. En
ik zet mij gewillig en vertrouwend
aan zijn voeten neer om .Woorden
des levens" uit zijnen mond te
hooren.
Maar ik weiger hem als mijn
leermeester te erkennen op een
terrein, waarop hij misschien wel
wat heeft gebeunhaasd politiek,
economie of sociale vraagstukken,
maar waarop ik hem tot nader
order moet houden voor een
dilettant, die alleen daarom zoo'n
grooten mond durft opzetten,
omdat hij in de kerk alleen het
woord heeft. En weet hij er
werkelijk wat van, laat hij zich
dan uiten in geschriften of voor
drachten, waar plaats is voor
tegenspraak en de kerk er buiten
laten.
Ik weet wel dat men daarop
antwoordt dat de kerk er niet
buiten blijven kan, omdat het
Evangelie de gansche mensche-
lijke samenleving doordringen
moet, en dat wel op een zeer
bepaalde manier.
Nu houd ik voorloopig die zeer
bepaalde manier voor een zeer
bepaalde vergissing, en nog be-
paalder ontken ik dat een predi
kant het recht heeft op den preek
stoel over allerlei vragen van het
praktisch leven op zoo'n toon van
gezag te spreken.
Ongetwijfeld moet het Evange
lie de gansche samenleving door
dringen, en behoort de predikant
dat bewustzijn bij z'n hoorders
aan te wakkeren. Maar dat be-
teekent toch niet dat hij het recht
heeft om over allerlei ingewik
kelde politieke, sociale, (econo
mische en andere vraagstukken
te praten en ze op quasi-tech-
nische manier uiteen te zetten
als waren 't alléén religieuze en
zedelijke vragen die daarbij ter
sprake komen. Moet een dominé
alles weten? Moet hij studie
hebben gemaakt van de inge
wikkelde sociale vraagstukken,
zoodat hij er in de kerk, waar
toch ook eenvoudigen zijn sit
venia verbo over .doceeren"
geleid. Mijn beitaaD wai een ver
loren leven te neemen, maar Sa
rina had het opnieuw geheiligd,
en ik had er in geloofd. Ik had
een oogenblik in myn galuk ge
loofd, als in de vergevensgezind
heid van een barmhartig en goe
dertieren God ik had ia dit een
zame buis galootd als in aan feeën
paleis uit da sprookjeswereld, ik
had in mijn herwonnen zialerust
geloofd als in een onverliasbaren
schat, die mij door alle leveasstor-
nan, door alle beproevingen heen
zou voeren. Binnen enkele maan
den was dit alles verdwenen, zoo
spoorloos verdwenen, dat zelfs het
terugdonken er aan, den indruk
opwekte van den diepen, diepen
afgrond, waar de dingen die had
den kunnen bestaan, maar uim
mor bestonden, altyd in rond
dolen.*
Zijne stem beefde, toen hij de
laatste woorden uitsprak.
O, hoe holoogig stond dat gezicht,
hoe onbeschrijfelijk strak waren
die blikken, die tot het middel
punt der aarde scoenen te willen
doordringen 1 Hij was in een som
ber stilzwijgen verzonken en reeds
dacht ik dat hij mijne tegenwoor
digheid geheel vergeten had, toen
hij plotseling, als het ware fluiste
rend vervolgde»En toen was het
kan In de kerk, waar alleen
woorden van geestelijk gezag
mogen klinken Moet hij de
verschillende regeeringsstelsels
en hun werking hebben bestu
deerd om te kunnen verklaren
wat het beste immers het
christelijkste ishet monar
chale of het republikeinsche
Moet hij kennen de verschillende
strafstelsels en ze hebben verge
leken, de oeconomische politiek
van Rijk en gemeente, de coöpe
ratie, de problemen der huwelijks
wetgeving kortom moet een
dominé alles weten En alles
beter weten dan alle anderen
Zooveel beter dat hij op den
preekstoel aan alle gedwongen
zwijgers mag zeggen hoe 'tis?
Zoodat ze 't hebben te gelooven
Een predikant mag over al die
dingen zijn meening hebben, zoo
goed als ieder ander, maar als
hij zijn ambt misbruikt om zijn
particuliere meeningen op te
dringen aan menschen die mees
tal en grootendeels komen met
andere bedoelingen, dan matigt
hij ik 2eg het nog eens
zich een recht aan dat hem niet
toekomt en verwaarloost hij de
hem toevertrouwde taak de ver
kondiging van het Evangelie".
Landbouw.
Zooals bekend werden deze
week de jaarlijksche landbouw-
feesten te Kruiningen gehouden.
Dinsdagavond werd het hoofd
bestuur van de Zeeuwsche Land-
bouw-Maatschappij door het ge
meentebestuur ontvangen, waarbij
de burgemeester, de heer Elen-
baas, namens bestuur en burgerij
een welkomstrede sprak.
De voorzitter der Z. L. M., de
heer mr. P. Dieleman, antwoordde
en wees op het rijke verleden
van Kruiningen, dat reeds uit de
13e eeuw dateerde. Voorts wekte
hij op tot aansluiting der land
bouwers in één sterke organisatie
tot verheffing van land en volk.
De voorz. van den kring Oost
dat de ichim dar doode Theresa
waer optrad in mijn levan. Toen
was het dat de sluimereude wroe-
giig ontwaakte, als een dreigend
Mamenlo, als aene vingerwijzing
des hemels, naar de strat dia my
wachtte voor het tweemaal ont
heiligd paradys der lietde 1*
»Ziet ga dat oude instrument
daar vroeg de verhaler een neh-
terdochtigen blik op de met boa
kan an beeldjes beladene piano
werpende. >Dat is het ding, dat
de geheimzinnige bemiddelaar
werd tusschen den leveuden en
de daade. Mijn vrouw die in de
eersie muzieklessen was blijven
steken, had de toetsen nooit wil
len aanraken, het behoorde nu
eenmaal tot een van haar grillen,
angst te hebben voor het instru
ment, omdat het zwart was.*
»Eens op een nacht,* vervolgde
hij op gedempten toon, terwyl bij
zijn stoel naderbij schoof, »toen
alles ter ruste was en ik lang had
liggen luisteren naar het zaente
gonsen van den wind in de kor-
ridors, was het mij alsof ik door
eene vreemdsoortige huivering uu
den slaap opschrikte. Verre zwak
ke toonen waren tot my doorge
drongen, zoo zacht en droomachtig
dat ze meer een naklank uit bet
verleden alt ieta werkelijks sode-
Zuid-Beveland, de heer Welleman,
dankte voor de medewerking van
het gemeentebestuur van Kruinin
gen tot het welslagen der komende
dagen.
Daarna kreeg de bijeenkomst
het karakter van vergadering en
werden de zaken van het Dag.
Bestuur, enz. besproken.
De .voorz. deelde mede, dat
een commissie was benoemd tot
onderzoek der reorganisatie in den
postdienst, in verband met de
beperkingen in dien dienst.
Getracht is verbetering te krij
gen in de belemmeringen, die de
Nederl. veehandel ondervindt in
het Buitenland.
De veelbesproken landbouw
almanak zal ook voor 1926 weer
worden uitgegeven.
Behandeld werd het rapport
der commissie voor de stroo-
carton-industrie, die in Zeeland
niet op zijn plaats is.
Aangekondigd werd een rapport
omtrent de vestiging van een
aardappelmeelindustrie in Zeeland
Wegens 50-jarig lidmaatschap
van de Z. L. M. werden als
eere-leden der Maatschappij be
noemd de heeren T. Gast,
BrouwershavenM. T. v. d.
Bout, EikerzeeM. Bolle Lz.,
Haamstede Jan Borst Wz., Haam
stede B. Giljam, Ouwerkerk
D. Hocke Dz., Brouwershaven
Jac. de Looft, Kortgene A. Vol
kers Jz., VeereAnth. Bliek,
Nieuw- en St. Joosland; Jan
Polderdyk, Nieuw- en St. Joosland
en P. F. Fruytier, Hontenisse.
De voorzitter deelde mee, dat
de algemeene vergadering het
volgende jaar te Axel zal worden
gehouden.
De Algemeene Vergadering.
Deze werd Woensdagochte'nd
gehouden.
De voorz., mr. Dieleman, begon
zijn openingsrede met een siuk
geschiedenis van Kruiningen, dat
steeds geworsteld heeft tegen het
Scheldewater. Dikwijls zijn de
dijken verwaarloosd tot schade
der bewoners, getuige het mach
tige Riemerswaai, dat in de
golven verdween. Spr. spoort
oen te zyn. Maar allengs zwol
len de geluiden aan, terwijl eene
klagende stem, die zeer roerena
en treurig klonk, zich in da zwaar
moedige pianoakkoordeD mengde.
In een enkel oogenblik ging ik
van den toestand van slaap tot
dien van slapeloosheid over, myn
waarnemingsvermogen was als
door een wonder gescherpt en voor
ik het wist, stond ik midden in
het slaapvertrek te luisteren. Het
was hei lied van de gestorvene,
het was Haudel» Rinaldo (lal door
de stille nacnt klonk. Ai mijn
bloed goitde in stroomen naar bet
nart terug, eene naamiooze tiui-
vering overviel my. De weemoe
dige melodie, het piecntig ruisctieu
der volle, als een orgelkoraal klin
kende akkooiden, en boven alles
o, boven alles, de klagend weg
stervende stem, deden mij beven
van eerbied en liefde, maar ook
van ontzetting, want die stem
groote God was Theresa's stem
Neen, zeg niet dat bei een droom
ot een akustisch bedrog was 1 nep
de verhaler uit met alwerenu ge-
aar, toen ik hem in de rede wuue
vallen, >iuister eiecins verdei Boe
ik den moed daartoe vouo weet
ik niet, maar ik stormde vuoi uit
naar deze kamer, ik wilde my
overtuigen, wilde zekerheid, at
aan tot eendrachtige bescherming
hunner polders.
De landbouw is in Oost-Zuid-
Beveland enorm vooruitgegaan,
dank zij het landbouwonderwijs.
Over het algemeen is 1924 voor
den landbouwer in vele opzichten
voordeelig geweest. Onze han
delsbalans nam een steeds gun
stiger voorkomen aan, hetgeen
voor een zeer groot deel op re
kening van een toenemen van den
uitvoer van landbouwproducten
was te schrijven. Met den beteren
afzet kwamen betere prijzen.
Van tarwe en rogge was tame
lijk veel uitvoer. Eveneens hadden
boonen en erwten in het buiten
land goeden aftrek het meeste
ging naar België. De uitvoer van
aardappelen nam zeer belangrijk
toe. Portugal, België, Duitschland
en Engeland namen zeer groote
hoeveelheden bij ons af. Naar
Frankrijk werden minder aard
appelen verzonden. Voor groote
aardappelen bestond in Duitsch
land en België groote belang
stelling. Ajuin werd tegen zeer
hooge prijzen verhandeld. Door
de toenamen van den uitvoer van
zuivelproducten, brachten boter
en kaas goede prijzen op.
Tarwe werd door invloed van
slecht weer minder verbouwd
dan in andere jaren. De vochtige
zomer is voor dit gewas nood
lottig geworden. Naar schatting
is slechts 15 pCt. in goeden staat
binnen gekomen. De prijzen
waren hoog.
Ook haver leed van den regen,
en de aantasting door de fritvlieg
was niet gering. Voor zaai-haver
en -tarwe werden hooge prijzen
gemaakt. Rugge en gerst werden
bij droog weer binnengehaald.
De korrelopDrengst was goed, het
stroo gezond en stevig. Er werd
sneer vlas veiOouwd dan in andere
jaren, ue opbrengst was over net
gelieei goeu, met goede prijzen.
Van de fijne zaden was de op
brengst van karwij hoog, die van
blauwmaanzaad en mosterdzaad
gemiddeld. De teelt van koolzaad
was alleen van belang in den
nieuwen Kreekrakpolder. Overal
voldeed het Zeeuwsche beter dan
had het miju dood moeten zyn.
Alles was donker eu stil hier,
uoewel de toouen nog Id de lucht
trilden. Ik had inijne vrouw toe
geroepen mij eee licht te brengeD
eu een oogenblik later stonden
wjj voor de piano die sedert jaren
gesloten was en waarvan ik niet
eens wist waar ik den sleutel ga
laten bad.*
»Welne«, viel ik hem triem-
feerend in de rede, »dezen aan
blik moei a toch overtuigd heb-
ben
Maar zyn strakkau buk smitte
mij. Zacht zyue hand op royn
arm leggende fluisterde hij met
ne scne siem De piano stond
open
Terwijl ik my schrap zette te
gen een gevoel van iets kouds
dat mij langs den ruggegraat ging,
poogde ik hem aan te toonen, dat
dit een gezichtsbedrog moest zyn
geweest, en dat in den abnorma-
len toestand waarin zijn overspan
nen zenuwgestel hem bad ge
bracht, zulke visioenen en bal
lucmai én geene zeldzaamheden
war»-n. »E *ai de gehoorde mu
ziek oe Zfioe ik, »gy nebt
zeil ïmineis voor net ius<apen
langen tyu naar het gonseu van
den wind in de korridors gelui
sterd? (Wordt vervolgd.)
AXELSCME
COURANT
