No. 70.
Vrijdag 7 December 10*23
39e Jaanj.
DRAGON
Mij is Wsmks t
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
I
J. C. VINK - Axel.
Binnenland.
FEUILLETON.
ZWARE SHAGTABAK
'ïijl!
Du blad verscnynt eiken Dinsdag- en Vrydagarond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 75 Cent; franco per post 1 Gulden.
Afzonderlilke Nos. 5 Cent.
DRUKKER—UITGEVER
Bureau Markt C 4.
aDVERTENTIEN van 1 tot 5 regels 60 Cent; voor
eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot
Dinsdag- en Vrijdagvoormiddag ELF ure.
By dit blad behoort een byvoeg*el.
Een extra parlementair Kabinet.
Zooals in de bladen is gemeld, is aan
jhr. mr. F. Beelaeris van Blokland de
koninklijke opdracht verstrekt tot het
vormen van een extra-parlementair Ka
binet. Uit de benaming van zoo'n mi
nisterie is voor een leek al te zien, dat
dit niet iets gewoons is, en wat men
nu onder zoodanig Kabinet moet ver
staan, is moeilijk met juistheid onder
woorden te brengen. Men zou het kun
nen samenvatten door de omschrijving,
dat het is een kabinet gevormd buiten
het parlement, doch zijn steun zoekend
i n het parlement, ofschoonhet dan nog
een erg vage bepaling is.
Tot goed begrip is het misschien
beter te wijzen op een paar voorbeel
den uit de geschiedenis. Het is nl. nu
de derde maal dat door de Koningin
tijdens haar 25 jarige regeering de op
dracht is verstrekt tot vorming van een
extra-parlementair Kabinet. De beide
vorige malen waren in 1907 en 1913.
In 1907 werd de oorlogsbegrooting
verworpen met 27 tegen 17 stemmen,
waarna het ministerie—De Meester ont
slag nam. De Tweede Kamer bestond
toen uit 45 leden der linksche concen
tratie (Uni-Lib., Vrijz. Dem. en Vrij Lib.)
7 Socialisten, 25 R.K., 15 A.-R. en 8
C. H., dus 48 leden van rechts, terwijl
de Eerste Kamer vrij ook overwegend
rechtsch was.
Bij de gebruikelijke raadpleging gaf
toen de rechtsche partij te kennen, dat
er geen voldoende grond bestond om
de regeering over te nemen. Aan baron
Schimmelpenninck werd de vorming
van een Kabinet opgedragen, doch deze
kon niet slagen. De rechterzijde was
ongenegen aan de oplossing der crisis
mede te werken, vöör gebleken was,
dat men niet in staat was een linksch
of extra-parlementair kabinet te vormen.
Daarop werd mr. Cort van der Linden
tot formateur aangewezen van een extra-
i parlementair Kabinet. Iemand dus, die
buiten de Kamer en buiten de politieke
partijformatie stond, ofschoon toch meer
linksch dan rechtsch was.
Hij verzocht echter van de opdracht
ontheven te worden. Later trok het
ministerie-De Meester zijn ontslagaan
vrage in en bleef, met uitzondering van
Minister Staal, waarvoor gen. maj.
ridder van Rappard de oorlogsportefeuille
opnam. Nog hetzelfde jaar viel echter
ook dit Ministerie en nam de rechter
zijde de regeeringstaak over.
De tweede opdracht voor de vorming
van een extra-parlementair Kabinet ge
schiedde in 1913, toen de verkiezing
voorde Tweede Kamer uitliep op 10 Vrij
lib, 20 Unie lib., 7 Vrijz. dem.. 18Soc.
en 11 A.-R-, 9 Chr. Hist, en 25 R.K.
Formateur was toen dr. Bos, doch
deze stuitte op weigering der S. D. A. P.
om deel te nemen aan de regeering,
zoodat ook toen noch links, noch rechts
een meerderheid was, waarop in de
Kamer gesteund kon worden. En zoo
werd weer mr. Cort van der Linden
aangezocht voor de vorming van een
extra-parlementair kabinet en nu blijkt
weer, dat die benaming extra-parlemen
tair onzuiver is, want de premier, mr.
Cort van der Linden, stond wel buiten
de partijgroepeering, naaar was evenals
de ministers Loudon, Buitenl. Zaken,
Ort, Justitie, Rambonnet, Marine, Bert-
ling, Financiën, Lely; Waterstaat, Treub,
Landbouw, H. en N., Pleyte, Koloniën,
toch links georiënteerd.
Hoewel derhalve staande buiten de
parlementaire kringen en daarom extra
parlementair, moest het Kabinet toch
steunen op de linksche partijen in de
Tweede Kamer. De koers van het
ministerie was dan ook in algemeenen
zin in vrijzinnigen geest.
N.v. tabaksfabriek
J.GRUNO
De oorzaak van deze formatie lag in
het feit, dat geen der politieke partijen
alleen of in verbinding met andere par
tijen, in staat was een meerderheid te
vormen. Derhalve werd een Kabinet
gevormd wel van buiten het parlement
staande mannen, doch naar den geest
van de sterkste partijgroepeering in de
Tweede Kamer.
Het ligt dan ook geheel in deze his-
93)
-
I
torische lijn, dat thans nu de feitelijke
constellatie in de Tweede Kamer zoo
danig is, dat geen meerderheid kan
worden gevonden, de opdracht tot Ka
binetsformatie is opgedragen aan jhr.
mr. F. Beelaerts van Blokland, een figuur
buiten de parlementaire kringen, die
echter naar rechtsche (Chr Histzijde
is georiënteerd, daar thans een extra
parlementair Kabinet zal moeten steunen
op de sterkste, ditmaal de rechtsche
partijen in de Tweede Kamer.
Van een Zaken-Kabinet verschilt een
extra parlementair Kabinet èn in formatie,
èn in doelstelling. Het eerste wordt
gevormd, wanneer de politieke groepen
in de Tweede Kamer tegen elkaar op
wegen, uit mannen van uiteenloopende
partijen, om de loopende zaken af te
doen. Het tweede wordt naar boven
staande historische gewoonte samenge
steld uit mannen van één richting met
een programma, waarvoor in de Kamer
een meerderheid wordt gevonden.
Nog juist voordat dit artikeltje werd
afgedrukt, vernamen we, dat ook nu
weer de pogingen zijn gefaald.
Jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland
heeft aan de Koningin verklaard, tot zijn
leedwezen niet in staat te zijn, de hem
gegeven opdracht tot samenstelling van
een extra-parlementair kabinet te aan
vaarden.
Vermoedelijk zijn de pogingen van
jhr. mr. Beelaerts van Blokland om een
extra-parlementair kabinet samen te
stellen, voornamelijk afgestuit op moei
lijkheden in verband met de bezetting
van het departement van financiën.
AXELSCIlEffiCOIIBANT.
Telef. 56. - Postgiro 66863.
GRONINGEN
(Vrij uit het Duitsch.)
De moederliefde is almachtig, gravin, in haar
ligt een goddelijke kracht, want zelfs de dood,
de onverbiddelijke, bleef schuw achter haai
wankelende schreden, tot zij het verre doel
had bereikt."
De herinnering met al het wee dier ure deed
haar rechten gelden en hij zweeg eenige se
conden, tot Theresa zacht zijn hand aanraakte.
Ja, zoo," zei hij opschrikkend, „zij stierf!
Van al de bekoorlijkheid en van al de goedheid,
die haar hadden gesierd, liet zij niets achter
dan datgene, wat op haar kind is overgegaan.
„En de moeder?" vroeg het jonge meisje
met plotseling vermoeden.
Krachtig streed hij tegen een sterke ontroe
ring „zij heette Magdalena zei hij toen.
Ontstuimig drukte hij het kind aan zijn hait,
maar het kleine meisje schrok en ging naar
Theresa terug.
„Laat mij uitstijgen, gravin," bad hij, „de
heiinnering komt op met al de smart van
vervlogen dagen en gij moogt mij niet zwak
zien gij niet."
Hij riep den bediende, die het portier opende,
reikte haar de hand en ging, de smalle sloot
overspringend, die langs den weg liep, het
woud in, waarlangs zij gereden waren.
Met een eigenaardig gevoel zag Theresa
neder op het schoone kind aan haar zijde.
Niet haar gold Richards belangstelling, het
was Magdalena's kind geweest, dat hem ge
bracht had in haar nabijheid. Een bitter, een
ijverzuchtig gevoel kwam in haar op, als eens,
toen zij in haar geboorteland der blonde Ma
donna den eerbied weigerde. Maar één oogen-
blik slechts, alleen een wolk, die voorbijtrok,
en toen kreeg haar goed hart, haar rijk edej
gevoel de overhand.
Kleine Veronica kleine Veronica, zei zij
teeder, „ik zal u dubbel liefheoben
TWEE EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
De druiven aan de pastorie, welke in den
bloei stonden toen het jonge paar er zich ves
tigde, begonnen te rijpen, een vermaning, dat
de wittebroodsweken voorbij waren, zooals de
jonge vrouw plagend tot haar man zei, als hij
baar vasthield aan zijn schrijftafel of haar
stoorde in haar huiselijke bezigheden.
Hij wil het niet gelooven zijn blikken volgen
haar vol vreugde en vol geluk, terwijl zij be
daard rondloopt en als zij zich lachend tot
hem omkeert, blikken wij in Esthers verstan
dige ernstige oogen.
Zij was de zijne geworden, lang reeds één
met hem in liefde, was zij het nu ook ii: geloof
trouw en hecht verbonden voor immer.
De verandering, welke zich voorbereid had
verre van hem, toen zij in Engeland in een
christelijken familiekring dagelijks den geest
der liefde ademde, een geest, die ineer zich
uit in daden dan in woorden, die verandering
werd volmaakt, toen zij wekenlang onder den
onmiddellijken invloed des dierbaren mans
en vereend met hem, stond aan Magdalena s
leger der smarte. Het zuivere zachte woord
van troost, dat zoo vaak de dwalende gedachten
der zieke verlichtte en geruststelde, ging ook
niet verloren voor Esthers harteerst aan deze
plaatse verstond zij hem volkomen iu de ure,
waarin de dood Magdalena's boeien slaakte en
haar vrij maakte van alle aardsche smart,
vernam de jodin, die weenend bij haar lijk
nederknielde, geloovig de verzekering des
Heeren, door Werner haar herhaald Heden
nog zal zij met Hem in het Paradijs zijn.
Dit was de eerste zonnestraal, die heenbrak
door het schemerend geloof, maar Esthers
bedaarde natuur wachtte den dag af, voor zij
hem aankondigde. Zij had van Werner afscheid
■enomen zonder met hem te spreken over haai-
zelve; Magdalena's kind en de toekomst der
kleine waren het eenige middelpunt geweest
aller besprekingen en besluiten Maar de
kleine Veronica werd nu de naaste aanleiding
tot een drukke briefwisseling en eens kwam
een brief, waarin onder aan den rand deze
weinige woorden stonden Heden heb ik voor
de eerste maal in uw kerk gebeden 1
Weinig woorden waren dit, maar zij ont
sloten den predikant een geheele toekomsi.
Hoe dierbaar Magdalena's kind hem ook was,
hoe heilig haar legaat in deze ure trad zijn
eigen geluk op den voorgrond. Hij sprak
Esther niet van zijn liefde en vraagde niet naar
de hare, hij was zoo zeker van haar hart, dat
dit hem een ledige vorm zou hebben toegeschenen
Wanneer komt gij tot mij was zijn
antwoord. Verder niets.
Het antwoord gaf ditmaal de oude Ruben.
Hij liet doorschemeren, dat de dubbele scheiding
van zijn kind hem strijd kostte, maar schonk
toch zijn zegen. Mijn Esther is oprecht, door
en door en zij zal dit blijven, zoo schreef hij.
De ergste leugen, dien een mensch kan spreken,
is de leugen aan zijn eigen overtuiging. In
de lente, als het ijs gesmolten zal zijn en de
vaart naar uw eenzaam eiland niet meer gevaar
lijk, dan moogt gij haar komen halen.
Maar het lot was Werner goediger, dan zijn
eigen bescheiden wenschen het eiland, waarop
hij met Esther zoovele smartelijke uren had
doorleefd, dit eiland zou niet de zetel zijn van
zijn jeugdig geluk. Toen sneeuw en ijs ge
smolten waren en Esther het christendom had
omhelsd, toen droeg men den ouden predikant
van Keitensleiu ten grav, v de vilendeujKc
pastorie, waar.jp graaf Wolf patroonsrechten
had, werd den schoonzoon hes .uden Rubens
als schoonste huwelijksgeschenk aangeboden.
Het huwelijksfeest, de overgang naar den
nieuwen schoonen werkkring zijns broeders,
waren voor Richard even zoovele voorwendsels
om zijn vertrek nog steeds uit te stellen, of
schoon zijn onderhoud nut Herbert zoo geheel
zonder goeden uitslag gebleven wa?. Was
I het de wensch, getuige tg worden van een
i i
i
geluk, dat hemzelf verloren bleef, was het de
zorg om het kind der vrouw, die het ideaal
zijner jeugd geweest was en het verlangen
zijner mannelijke jaren, of ketende hem het
te lang ontbeerde geluk, onder menschen te
zijn, die hem beschouwden als nauw aan hen
verwant, genoeg, het scheiden viel hem zwaar.
Nog altijd werd Magdalena's terugkeer en
haar dood verzwegen, nog altijd het geheim
bewaard, dat haar geschiedenis omzweefde.
Richards diep beleedigd gevce duldde ireen
twijfel aan de waarheid harer verklaring, ieder
ongeloovig lachje, iedere medelijdende blik,
welke men op Veronica had kunnen werpen,
zou hem getroffen hebben als een persoonlijk
verwijt, dat hij het niet verstond, om de rechten
van het kind geldig te maken. Maar hoe
verlatener dit kind hem toescheen, des te
hartstochtelijker had hij het lief en de vrijplaats,
die het kleine meisje verwierf in Werners huis,
de moederlijke zorg, die Esther het betoonde,
verschaften der nieuwe zwagerin spoedig zijn
vertrouwen.
Of hij echter niettegenstaande alles de kleine
niet liever in Theresa's armen zag, o* de
frissche liefde hem niet goed deed, de liefde,
die het kind ten deel viel, alleen ter wille van
zichzelve, aiet met het uitzicht op een geliefd
echtgenoot of ter gedachtenis aan de vrouw,
die ver aan het zeestrand uitrustte van haar
leed, dit vroeg hij zichzelven vaak af, als hij
het zag vol geheime bevrediging, hoe wel het
Veronica was daar boven in het slot, toen zij
gedurende de huwelijksreis van het jonge paar
ae. j;ugdige gravm op haar dringend verzoek
was overgegeven.
Ook hij was daar als gast geweest en so nw'il n,
j als hij aan Theresa's zijde van dog Terij nee. e k
in het lachende dal dat in zome. pracht aa i nun
voeten lag, als hij denfrisschen machtigen stroom
des levens daarheen zag vlieten, het golven en
dringen, het scheppen en werken, dan vloog daar
liets ais lentezoelte door zijn terneergebogen
geest en dan scheen hem de wereld weer schoon
toe. CWonU vervolgdj.