Ha j,
lil
1
ra
|1\h«
Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Zeeuwscü-Ylaanderen.
l!
festl
7e^aJ>J
Ht
i VTer
K
J
t
AXEL, 6 Maart 1923
In de heden gehouden Raadsvergade
ring werd besloten het adres om de
sloot aan het Buitenwegje, nabij het
station te dempen, in handen te stellen
van Burg en Weth
Als leden van het hoofdstembureau
werden gekozen de hh Oggel, Van de
Bilt, Kruysse en Koster
Als leden der schattingscommissie
werden gekozen de h h Oggel, De
Feijter, Scheele en Van de Bilt.
Het voorstel tot intrekking van het
Raadsbesluit tot afschaffing der kermis
werd verworpen met 6 tegen 4 stemmen
Besloten werd de subsidie voor de
Fröbelschool te verhoogen met 75.
Aan P. Dieleman Hz. en P. Dees
werd voor een half jaar ontheffing ver
leend van hondenbelasting.
Bij Koninklijk besluit is aan dhr,
Adr. Rottier toegekend de eeremedaille
in brons, verbonden aan de Oranje
Nassau-orde, ter gelegenheid van zijn
40-jarige dienstbetrekking bij de firma
D. J. Oggel alhier.
Zaterdag herdacht de heer D. P.
Stoffels onder veler belangste ing zijn
50-jarige dienstbetrekking ter drukkerij
van de firma P. J. van de Sande te
Terneuzen, waarvan ruim 30 jaren als
chef der drukkerij. De redactie der
Terneuzensche Courant heeft hem ge
huldigd door opname van zijn portret
Het muziekgezelschap bracht hem des
avonds een serenade
Het centraal bureau te Hulst heeft
in de vacatures, ontstaan door het be
danken als leden van den gemeenteraad
door de heeren A. C. M. Poppe, G.
Vogelvanger, J. E. Fricot, G. C. Ver
wilgheu en P. Blommaert, benoemd ver
klaard de heeren L. Fricot, J. B de Boy,
eïi L. de Koek en aangezien hiermede
de Linksche candidatenlijst was uitge
put, verder overeenkomstig de wet be
noemd verklaard de heeren A A. Ver
straeten en A. M. Eeckhout
De heer Poppe heeft protest aange
teekend tegen net aanvullen der vaca
tures met Candida en der Rechtsche
lijst Hij beweerde, dat de wet niet
bedoelt de aanvulling van tusschentijd
sche vacatures door de benoeming van
candidaten van een andere lijst. Zei.
Zaterdag hield bovengenoemde Kamer
een openbare vergadering te Terneuzen,
en wel hoofdzakelijk ter bespreking
-van een voor onze streek zeer belang
rijke zaak, nl
de vlasindustrte.
Het was reeds een vorige vergadering
door de meerderheid der Kamer uit
gesproken, dat men steun zou verlee-
nen aan de actie der vlassers, om zoo
veel mogelijk te trachten deze indus
trie op de been te houden en als dat
niet ging met eigen krachten, dan te
probeeren hierbij steun te krygen van
de Regeering.
Ten einde die woorden in daden om
te zetten, had het Bureau van meer
gemelde Kamer een concept-adres op
gesteld, dat, indien het de goedkeuring
der leden kon wegdragen, aan Zyne
Exellentie den Minister van Arbeid zou
worden gezonden en tegelijkertijd
audiëntie aan te vragen, ten einde met
Z.Exc. zoo mogelijk maatregelen te be
spreken, welke zouden kunnen leiden
tot opheffing van den vlashandel en vlas
bewerking.
In dit concept wordt verwezen, naar
vroegere besprekingen der vlaskwestie
in de Kamer en op een corresponden
tie daarover gehouden met den Mi
nister.
Op 22 Augustus 1922 werd dooreen
lid der Kamer voorgesteld om zich
niet te laten ontmoedigen door het ant
woord van den minister, waarin o.a.
werd medegedeeld, dat Z.Exc. geen j
middel zag om eenige wijzigingen ten
<oede .te brengen in de ongunstige om
standigheden, wAarin momenteel de
vlasindusifie verkeert. Genoemd lid
(we mogen hem wel noemen, het was
de heer L de Feyter Sz.) wetischte
eene commissie uit de Kamer te be
noemen, om verdere pogingen aan te
wenden, tot. opbeuring der vlasindustrie.
Dit voorstel aldus lezen we ver
der in het concept-adres werd door
het Bureau d< r Kamer gesteund, uit
overweging, cat. de vlasindustrin door
hare ontwikk- nug tijdens den oorlog
oorzaak is geweest, dat men in ver
schillende gemeenten van ons gebied
het spook der werkloosheid niet heeft
leeren kennen - u dit inmiddels, nu de
malaise in e ji.duatrie van alle zijden
aangrijns', door de werkloozenkassen
groote b dragen moeten worden uitge
keerd en verschillende gemeenteraden
zich beraaden op productief werk te
verschaffen. Ook naar de meening
van bet Bureau moet er, zouder be
paalde andere belangen te schaden,
niets onbeproeti worden gelaten, om
de vlasindustrie in Zeeuwsch-Vlaande-
reu in stand te houden, zoowel voor
de economische belangen der streek
als uit nationale overwegingen. In het
buitenland, met name België en Frank
rijk, wordt de industrie gesteund en
in onze omgeving voorzag men een
aanzielijk aantal werkloozen. De hoop
werd uit gesproken, dat ook ouze Re
geering ten slotte ten haren dienste
middelen zal willen aanwenden, ten
bate der vlasindustrie en der met
werkloosheid bedreigde streek.
Inmidaeh is een bespreking gehouden
met belanghebbenden, waarvan rap
port was opgemaakt en dat werd be
handeld in de vergadering der Kamer
op 27 Januari jl. Medegedeeld werd
toen, dat de toestand thans slechter is
aan ooit. De laatste vlasoegsc is vrij
wel mislukt, en gat weinig vlas van
goede kwaliteit. Het gevolg was, dat
het Noorden van ous land voorhanden
goede vlas, door de Belgische koop
lieden tot zeer hooge prijzen werd opge
dreven, en deZeeu wscb Vlaamsche koop
lieden, indien ze ook eenigen voorraad
wilden verkrijgen, geuoodzaakt waren
hooger te gaan, dan dit voor een loo-
neud verwerken, in verband met de
productiekosten en den prijs voor het
afgewerkte vlas, mogelijk is.
De toestand is nu inmiddels steeds
achteruitgegaan. Meerderen zitten met
een voorraad te duur gekocht vdas, dat
alleen met groot verlies van dê hand
kan worden gezet, daar de fabrikanten
op verre na den inkoopsprijs niet kun
nen besteden. Daarentegen zijn in
Groningen nog groote partijen van het
door Belgische kooplieden op latere
levering gekocht vlas, waarop reeds
voorschotten zijn gegeven, voorhanden,
daar dit vlas door de Belgen wegens
den lagen ko' rs der franken niet kan
worden afgehaald.
Er wordt steeds ernstige concurrentie
ondervonden door de Belgische huis
industrie, waarbij het geheele gezin
meewerkt (kinderen voor en na school
tijd) in langdurigen arbeidstijd en zeer
primitieve inrichtingen, welke dien
naam niet mogen dragen.
Er wordt aau de Kamer verzekerd,
dat, indien de fabrikanten het vlas tegen
een redelijken prijs, die voor den pro
ducent loonend zal zijn om vlas te
verbouwen, kunnen koopen, zij met
vrucht hun fabrieken kunnen exploi-
teeren, en tal van hen, die thans werk
loos zijn, bij de vlasbewerking een
redelijk werkloon zouden kunnen ver
dienen.
Ouze fabrikanten hebben voor het
exploiteeren hunner fabrieken eenige
zekerheid noodig, dat ze voortdurend
tegen niet te hooge prijzen zullen
kunnen beschikken over den noodigen
voorraad stroovlas. Zij verkeeren ove
rigens tegenover de Belgen in ongun
stiger condities door duurdere produc
tiekosten, als een gevolg van de ar
beidswetgeving. Hunne fabrieken
moeten aan hoogere eischen voldoen
de Belgen kennen geen premiebetaling
voor iuvaliditeitsrente en de arbeidstijd
is er veel soepeler dan ten onzent
Voor de Nederlandsche fabrieken zou
een equivalent hiertegenover behooren
te staan.
Tegenover de bescherming die door
de fabrikanten gevraagd werd in den
vorm van een uitvoerverbod van stroo-
vias is het bezwaar geopperd, dat de
landbouwers, de telers daarvan de dupe
zouden worden omdat een lageren prijs
vaa het vlas hiervan het gevolg zoa
zijll Vau fabrikantenzijde werd er toen
op gewezeD, dat, zooals ook ten opzichte
van andere landbouwproducten die
binnenlands verkocht worden, ook in
zake het vlas concurrentie zal blijven
bestaan tusschen de vlaskooplieden
Verschil ia kwaliteit zal ook brengen
variatie in de prijzen, terwijl ten slotte
de landbouwers, indien ze meenen te
weinig van hun product te krijgen, het
in de hand hebben dit zelf te bewerken
of ïu loondienst te laten verwerken.
Toch gingen in de Kamer stemmen
op tegen een uitvoerverbod, op grond
van de overweging, dat een uitvoer
verbod den prijs zou drukken en dus
den producent zou belemmeren yi den
verkoop van zijn product
Ook deze leden zijn niettemin over
tuigd van de noodzakelijkheid van het
steunen der vlasindustrie, als zijnde dit
een middel tot bestrijding der werk
loosheid. Deze zouden evenwel de
voorkeur geven aan steun door het
geven van een toeslag op de loonen,
verlenging van arbeidstijd, een uitvoer
recht op stroovlas, terwijl in verband
met de inperking der credieten door
de banken het verleenen van rentelooze
credieten wellicht in sommige gevallen
noodig zou kunnen blijken.
De Kamer meent ten slotte - - omdat
zij niet kan beschikken over alle
gegevens di,e hierbij in aanmerking
moeten komen moeilijk een uit
spraak te kunnen doen omtrent de
maatregelen die mogelijk en uitvoer
baar zijn tot steun van de vlasindustrie
in Zeeuwsch-Vlaanderen, maar is het
unaniem eens omtrent de wensehelijk-
heid en noodzakelijkheid, dat er iets
zal moeten worden gedaan, in verband
met het groote belang dat hierbij voor
een groot deel der bevolking is be
trokken.
Wij herhalen, hetgeen reeds in een
vroeger schrijven gezegd is, en dat nu
in nog sterker mate het geval is In
verschillende gemeenten beraadslaagt
men over de mogelijkheid van pro
ductieve werkverschaffing, terwijl iu
gemeenten waar daarvan tot nu toe
geen sprake was maatregelen moeten
worden genomen voor steunverleening
aan werkloozen.
De vooruitzichten op werk zijn voor
velen zeer ongunstig. Ook voor den
oorlog was er hier overschot van
werkkrachten, doch trokken velen
geregeld naar het buitenland, met name
Duitschland, waarvoor thans geen ge
legenheid bestaat.
In de vlasindustrie kunnen, zooals
de praktijk leerde, nevens de vakkun'
digen, de zwingelaars, ook veel onge
schoolde krachten te werk gesteld
worden.
Ten einde hieromtrent eenig over
zicht te verkrijgen is door ouze Kamer
bij de eigenaars van vlasfabrieken
een onderzoek ingesteld, om na te
gaaD, in hoeverre dit bedrijf op werk
loosheid van invioed kan zijn. Daarbij
is uitgegaan van de veronderstelling,
dat het vlas gerepeld zou worden ver
kocht, aangezien het stroovlas voor den
oorlog in den regel ook gerepeld ver
kocht werd en iu den winter op ver
schillende boerderijen arbeiders met
repelen aan het werk werden gehouden.
Uit verstrekte gegevens blijkt, dat
berekend wordt, dat voor het repelen
der opbrengst van 1 H.A. vlas 50
60 werkloon wordt betaald.
Tot .nu toe zijn bij de Kamer 16
antwoorden ingekomen.
Daaruit blijkt, dat als gemiddelde
opbrengst voor een Hectare aan onge-
repeld vlas wordt berekend 6500 Kg.
Gevraagd isHoe groot schat IJ het
arbeidsloon, dat wordt betaald (alle
werkzaamheden inbegrepen) voor het
geheel afwerken van de opbrengst van
een Hectare vlas, in aanmerking ne
mende dat de fabrikant het gerepeld
van den landbouwer koopt?
Uit de antwoorden blijkt, dat er ge
middeld rekening wordt gehouden met
een loon van 2,50 per dag of 15,
per week (het laagste opgegeven loon
is 2,25, het hoogste 3,50 per dag),
en als dan 300,— wordt betaald voor
het afwerken van 1 Hectare gerepeld
vlas, en de Nederlandsche werklieden
dus 300 aan werkloou derven voor
de opbrengst van iedere Hectare die
naar het buitenland verkocht wordt.
De slotvraag wasIndien U thans
goede kwaliteit vlas zoudt kunnen
koopen tegen den prijs dien u meent
te kunnen besteden in verband met
een loonende fabricatie, hoeveel werk
lieden zoudt u dan zoowel in, als buiten
de fabriek te werk kunnen stellen
De daarvoor opgegeven getallen loopen
van 8 tot 60 éi 80, doch bedragen voor
de 16 fabrikanten totaal 426.
Uit de van wege de districtsarbeids
beurs verstrekte inlichtingen blijkt, dat
over de maand Januari 1.1. als werkloos
waren ingeschreven te Ter Neuzen 284
(waarvan plm. 55 arbeiders in de vlas
industrie werkzaam zijn geweest) Axel
84, Biervliet 33, Boschkapelle 67, Clinge
24, Graauw 38, Hoek 81, Hulst 153,
Sluis 5, St. Jansteen 1, Koewacht 10,
Westdorpe 78, Zaamsla? 15, totaal 903.
Op te merken valt dat daarbij opga
ven van verschillende gemeenten ont
braken, o.m. Sas van Gent en Philippine,
waar ook werkloozen zijn, terwijl in da
grensplaatsen velen nog niet georgani
seerd zijn en zich bij de correspon
denten niet als werkloos laten in
schrijven.
Hieraan kan worden toegevoegd, dat
ook niet van alle vlasfabrieken een
antwoord is ontvangen, doch moet
worden aangenomen, dat enkele fabrie
ken niet meer in exploitatie zullen
komen.
De Kamer meent, dat, op grond van
vorenstaande, aan Uwe Excellentie
voldoende zal blijken de beteekonis
die de vlasindustrie op de welvaart
van Zeeuwsch Vlaanderen kan hebben.
Zij dringt er by vernieuwing op aan
deze zaak in ernstige overweging te
willen nemen eu de noodzakelijke
maatregelen te willen treffen om de
vlasindustrie in Zeeuwsch-Vlaanderen
van geheelen ondergang te redden,
opdat de grondstof, op Nederlandschen
bodem geteeld, ook op Nederlandschen
bodem kan worden bewerkt en de
voordeelen daarvan aan het eigen land
en hare industrie kan ten goede komen.
Zij vestigt er tevens de aandacht op,
dat het behoud dezer industrie in ons
land ook in het voordeel is van den
Nederlandschen landbouwer, daar deze,
indien de industrie in het eigen land
geheel verdwenen is, evenals voorden
oorlog, is overgeleverd aan Belgische
kooplieden, die dan zonder eenig
gevaar voor concurrentie voor het
product kunnen bieden wat hun
goeddunkt.
De Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Zeeuwsch Vlaanderen
te Ter Neuzen.
De heer L. de Feijter hield een
krachtig pleidooi voor dit adres en
zeide, dat het» concept de goedkeuring
der telers en vlassers kon wegdragen,
lij erkende, dat het moeilijk is om iD
zoo'n adres alles te menoreeren, waL»
noodig is.
Zoo had men kunnen melden, dat
de Minister er zich met een Jantje van
Aeiden afmaakt. Het is, aldus ging
spr. voort, m.i. terecht aanvechtbaar,
dat de Nederlandsche wetgeving geen
de
C G'
Pi<
t>t. J j
'Gen
Drie
Axel
Zaar
i Neui -1
I Neu
j Hoel
éPhiii
l-
Drie
Axel
Zaan
Kape
;Ben{
Hulst
.Te.rhi
ui ta I
loos
alz
r Drie
r Bas 1
Phili]
r %ra
1 a Geer
1 User
f»o(
li A
v Uoofi'
Bierv'
a Pyrai
Uses'
-t
WIJS,
