Li 6 J k
J ww mjMMim. i a
So. 87.
Zaterdag o Februari 1921.
t ana an i
®iasïi*K
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
J. C. VINK - Axel.
Dit blad verscnnnt eiken Dinsdag- en Vrij dagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per"3 Maanden 75 Cent; franco per post 877s Cent.
Afzonderlijke Nos. Cent.
DRUKKER— UITGEVER
Bureau Markt C 4.
Telefoon Kr. 5«. - Postbox#.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels 60 Cent; voor
alken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiên worden franco ingewacht, uiterlijk tot
Dinsdag- «n *ry dagvoor middag ELF ure.
By dit blad behoort een
A3?EL. 4 Februari 1»21.
Woensdagavond trad in de Geref.
kerk alhier voer de a. r. kiesveresniging
in dv afd. .Patrimonium" op ds. R
van da Kamp. Geref. predikant te
Barendrecbt.
Waar ds. Van de Kamp in Axel geen
onbekende is en bij zijn partijgenooten
isovvel als by zijn politieke tegenstan
ders alhier vaa ouds bekend is als een
vurig redenaar, daar spreekt het haast
vanzelf, dat het kerkgebouw geheel
gevuld was.
Ds. Van de Karap had tot onderwerp
de vraag „berekening of getuigenis
Een vraag, die voor ieder weldenkende
het antwoord iu zich draagt, omdat
berekening op msuschelijke gedachten
en getuigenis ep goddeiyke waarheid
berust.
Zoo is de verwarring waarin geheel
Europa thans is gehuld, het gevolg van
menschelijka berekening en God alleen
zal oerdeelen hes en wanneer we zullen
geraken uit het moeras, waarin Hij ons
heeft gebracht.
Er zyn, zei spr. verder, ontzaggelyk
veel stoffelijke verliezen geleden tydens
de laatste oorlogen, maar de ergste zijn
de geestelyke verliezen. En daardoor
komt het, dat men steeds met bereke
ning te werk gaat en niet volgens een
getuigenis. Berekening is het volgen
van een door mecscheu bedacht stelsel
en hoe men daarmee faalt bewees de
distributie o.a. Getuigenis is do grond
Blag onzsr belydanis. Berekening krijgt
men door verstand, getuigenis geeft ons
het geloof. Dat geestelijk verlies dateert
echter al van eeuwen terug. Reeds
kart nadat in de 16e eeuw het licht
des gelopfs begon to komen, is ook het
geestelijk verlies al begonnen. Men
nam wal een christelijk cachot aan en
osk de regaering was wel christelijk
maar Christus zelve werd uitgeschakeld
en daarvoor kwam in de plaats de
wetenschap, tot ook deze weer ver
vangen werd door de hoop op menscheu
werk en zoo verloor men in do 18a
eeuw het geloot aan Christus, iu de
19a eouw het geloof aan de rode en in
do 20e eeuw bet gelool aan de men*ch
beid, zoodat men geen uitweg meer
weet en men nu alles wil afbreken
en eon nieuw gebouw zal optrekken
Dat is de berekeniDg, waarby men
twee idealen had, dia evenwel in roek
zyn opgegaan het pacificisms en de
cultuur.
Het eerste, de leer van hot vrede
recht is ten schande gemaakt, want
de verschrikkelijkste der oorlogen
werd gevoerd, als gevolg van bere
kening.
Het tweede, de cultuur (volgens spr,
het koningschap der natuurkrachten)
heeft bewezen, dat de wetenschap den
mensch had gemaakt tot sen volslagen
vernieler en het geloef in den menace
werd teleurgesteld, doordat hij bleek
den wreedsteu moordenaar te zy
Ook hier was de uitkomst vau de
berekening, dat men wel kon ver
woesten, maar niet ken opbouwen.
Toch gaat men voort en maakt hbsb
al vau berekeningen in evenzooveel
conference's, die nog niets tot stand
brachten en eindigden in da eenige
conclusie, dat men moet harder wer
ken en zuiniger leven ©m do orde to
herstallen. Van oen terugkeer tot God
echter geen sprake, nergens in heel
Europa.
En mochten wij al niet den oorlog
meemaken, toch was ook in ons volk
eel dwaasheid meer heidendom dan
Christendom, zeide spr.
Uit kleeding, uit voedsel, en uit
alles volgt ook by ons berekening,
zonder te letten op da getuigenis, dat
God, dio geen muscbje onbeschermd
laat, ook voor ons zal zorgen en weet
wat noodig en wat overbodig is. Zelfs
do geheels anti rev. party heeft zich
daarvoor niet wetea te bewaren, vol
gens spr., maar alleen zich laten leiden
uit zucht tot verdienste on oorlogswinst.
Keereu we tot ons zalven, maande
spr.het eerst noodige is de bekentenis,
dat we veel te ver zijn afgedwaald,
niet alleen hier maar door geheel ons
Vaderland en hebben wc ëen moed
tot God terug te keereii. Zonder dat
is redding onmogelijk.
Waar is de tyd, vroeg spr., dat we
niet telden de stemmen en de zetels,
maar we alleen letten op de kwaliteit
van onze voormannen Laten we
daarom niet volgen een politiek van
berekening, maar van getuigenis en
afzien van de vraag hoe moeten we
doen om eer te behalen.
Iu het volgende deel zyuer rede
zette ds.-vaa de Kamp uiteen, hoe de
gegeven lessen zijn toe te passen en
nam daartoe eerst onder handen de
verschillende linksche partijen.
Hij onderscheidde tweeërlei men-
scheu, nl. die consequent zijn en
die schipperen (modderen). De laat
sten krygen voel gunsten omdat
ze veelal van alles een beetje beloven
en vaak geven en nemen om te vriend
te blyven.
Spr. vindt dat het zijn partij een
eere moet zijn, dat de tegenstanders
zeggen daarmee is niet te redeneeren,
omdat zo (de a.r.) zoo consequent zijn
Ook Wyakoop is consequent. Daar
entegen ziju het Troeistra ea zijn
volgelingen die modderen. Spr. ziet in
het communisme de partij, die de
lakens zal uitdealen Atbreken willen
ze en deen ze ook en wie niet wil,
ruimen ze mede ep. Do socialisten
evenwel wetea niets meer uit te
vinden om hun party aantrekkelijk te
maken dan.... socialisatie, iets waar
zo zelf tegen vzyp, als het er op aan-
nomt. Socialisaue is een misluKking,
omdat het voortkomt uit berekening.
Wat nu het communisme kan geven
wyst ons Rusland en spr. besprak
breedvoerig de toestanden, die daardoor
ontstaan eu noemde hst in navolging
van een Oestenrijksch professor, de
stichter van de Geref. Kerk in Oosten
rijk, (naam onverstaanbaar) volledig
auasois, de totale ondergang xan de
chr. gedachte, de dood. En we mogen
al zeggeB, dat dien stormvloed nog
verre van ons is, toch dreigt het com
munisme over geheai Europa.
Komend tot een anderen tegenstan
der, de liberale party, verdeelde spr.
ook deze in 2 soerten, nl. de zuiver
liberalen en de liberalen rast de witte
das. De eersten hebbon een fusie tot
stand gebracht ender oud minister
Treub met een programma, dat spr.
dezelfde prullewinkel van vroeger
noemde. De anderen hebben een
synthese uitgevonden, op grond daar
van dat ze toch oek godsdienstig en ge-
loovig zijn, maar niet met de rechiscke
partij meekunnen. En hierbij stond
spr. langdurig stil, terugwijzend naar
de tijden der geloofsvervolging, waar
de martelaren met een psalm op de
lippen den brandstapel beklommen.
Spr. verwachtte diezelfde overtuiging
en vastberaaenbeid van zijn partijge-
nootea waar zij zich de vraag zullen
stellenis de Heere met ons Dan
hebban wij dien ook te belijden in
kerk en staat en maatschappij
Spr. achtte de mannen dor synthese
gevaarlijker dan communisten.
Een communist is de duivel op
klompen, doch de andere hebben een
schapenvacht om. Ze zyn allerver-
foeilijst, zei spr. Hun leer groadt op
berekening, niet op getuigenis.
Hierna volgde een scherpe critiek
op
le de onderwyswet, waarvoor mor,
in chr. schoolkringea weliswaar dank
stonden heeft gehouden, maar die de
chr. school volgens spr. iu het grootste
moeras heeft gebracht, omdat nu
alle gezag op de chr. school uit is en
men niet meer is baas iu zijn eigen
huis;
2e het vrouwenkiesrecht. We zitten
er mee opgescheept en nu moeten we
er mee voort, waut waarschuwt spr.
aan da vrouwen en joüga dochters
als ge thuis blijft steftu ge linksch,
opgepast dus.
3a de achturendag, die spr. een
ellende noemde. De regeering was
overrompeld door d« zweep van Troel
stra, zonder de gevolgen te overzieD,
die treurig ziju, zooals spr. met voor
beelden aantoonde. Toegevend, dat
voor bedrijven die ongezond zijn of
overmatig® krachten vorderen, bescher
ming der arbeiders noodig is, juichte
spr. toe, dat in Axel zooveel handtee-
keuingen als protest waren geplaatst.
Over 't geheel genomen is spr. in
beginsel niet ontevreden over den gang
van zaken en kunnen we dankbaar
zijn dat we gereformeerd en anti-
revolutionnair zijn.
De fusie en synthese mogen misschien
enkele jaren de overhand hebben, ten
slotte zijn za ten dooae opgeschreven
en gaat hot in de toekomst tusschen
communist en calvinist. Zoolang we
echter trouw aan het geloei zijn, zoo
lang zal ook revelutio uitblijven. Het
is trouwens niets nieuws ouder de zon
want 20 ea 30 eeuwen geleden was
het eveneens zoo en tydens de Romeiuea
banden we ook den strijd tusschen
kapitaal en arbeid,
Rest nog het vrouwenvraagstuk, dat
volgens spr. stinkt van onzedelijkheid.
De mensch wil zich daarbij stellen
beven de schepping cn zal oogsten
wat hy zaait. Zaait hy in het vleesch,
hij zal verderf maaien, zaait hy in
den geest, hij zal het eeuwige
leven maaien. De geheele vrouwenbe
weging constateerde spr., bewyst, dat
het menschdem in hoererij is verzon
ken en verloren, waarop niet anders
dan hat oerdeel Gods kan volgen het
is een overtreding van het 7e gebod,
waartegen hij een woerd van protest
moet uitbrengen. Niet den weg va® bere
kening, maar van getuigenis mo8tsn
we volgen geen stelsel maar geloef,
geen vruchten van cultuur, maar van
het kruis. Met een geestdriftige aan
sporing trouw te blijves aau hnn be
lijdenis nam spr. als oude bakende
afscheid van zijn vrienden en riep hun
het tot weerziens too, waarna hij de
vergadering met dankzegging sloot.
Dinsdagmiddag werd alhier op nood
lottige wijze het 4 jarig meisje overre
den van den vrachtrijder M. Dieleman.
Het kind was op weg naar huis van
de bewaarschool en geraakte bij den
hoek, aan de firma Veenhuizen onder
een kolenkar. De voerman J. S. had
het paard ter andere zijde bij de teu
gels en kon alzoo niet zien, welk on
geluk achter hem dreigde. Vreeselijk
gewond werd het kind opgenomen en
na voorloopig verbonden te zijn door
den dokter, vervoerd naar het zieken
huis te Neuzen. Geen wonder dat de
moeder, die op weg was om haar
eenigste dochtertje af te halen, hevig
ontsteld was bij het hooren dezer tij
ding. Ofschoon het meisje nog niet
buiten gevaar is, is toch naar omstan
digheden de toestand gunstig.
Ofschoon hipr aan geen schuld kan
gedacht worden, moge dit feit toch
leiden tot buitengewone opmerkzaam
heid bij gevaarlijke verkeerspunten
als daar. In verband Hiermede wijzen
we ook nog op een punt, in onze ge
meente, dat zeer gevaarlijk is, n 1. de
plaats waar de tramlijn de Weststraat
snijdt en de stoomtram vaak zoo on
verhoeds uit de Kerkdreef of van den
Zuiddam kan komen. Onlangs scheelde
het geen minuut, ot een automobiel
met 4 personen, was door den tram
gegrepen, ft daar geen sein voor aan
te brengen
Dinsdagnamiddag 1 uur trad ia
da Geref. Kerk te Zaamslag voor eeu
groote schare op, Zyae Excellentie de
neer Idenburg cm te spreken over het
millioenplan der a. r. party. Toen de
spreker binnentrad werd door de ver
gadering staande het Wilhelmus aan
geheven. Nadat da heer Koelmans de
vergadering had geopend gat hy den
hear Idenburg het woord. Deze zette
uiteen, dat, nu onze leider de heer
Kuyper was heengegaan, de heer
Colija an spreker het werk van onzen
voorman zouden zien voort te zetten,
wat de politiek betrof, al waren zij er
zich van bewust niet ten üalvo by Or.
Kuyper te kunnen reiken. Hij zette
