TWEEMAAL Zaterdag 8 Januari 1921 36e *taarg. L^¥TI .JW WAÉJk Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen. J. C. VINK - Axel. Acht uur. FEUILLETON. Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 Maanden 75 Centfranco per post 87 V, Cent. Afzonderlijke Nos. 5 Cent. DRUKKER—UITGEVER Bureau Markt C 4. Telefoon \r. ö3. - Postbox*. aDVERTENTIEN van 1 tot 5 regels 60 Cent; voor eiken regel meer 12 Cent. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertenties werden franco ingewacht, uiterlijk tot Dinsdag- en Vrijdag voormiddag are« Dat was een mooie tijd. Dat ze het tongen. Acht uur dat klinkt door alle landen acht uur zij onze arbeidsduur Vlaggen an idealen voor hen uit, en 't Mai zonnetje over hun optochten. Het is lang geleden. Zij hebben de acht uur. Zij hebben nog wel vlaggen maar geen idealen meer voor zich uit. Ook zingen ze niet meer met hetzelfde entrain Het is jammer. Een weg moet voor ons uit liggen. Een berg moet voor onzen gezichtseinder staan, met een fonkelend kasteel daarop: „dat zij ons hei ei-lig ide aal". Met een paar centen meer in de portemanniks, en vele uren gaperige ledigheid, zijn wij menscheu slecht geholpen, als onze idealen ons daarbij worden ontfutseld. De arbeidsklasse is in een paar jaren oud geworden. Oud en onttooverd. Achter iedete ingetrapte poort blijkt in plaats van een rijkdom een nieuw# armoe te liggen. Acht uur is bereikt staatspensioen is bereikt, kiesrecht en belastingbiljet zijn bereikt; ze hebben deukhoed, boordje en lichte regen jas. De nieuwe luchtkasteelen „socia lisatie" en klein aaDdeelhoudersscbap" lokken, vanwege de slechte voorbeelden niet erg. Maar de tevredenheid is niet bereiktnérgens. De achturige arbeidsdag is een Btrop, voor de maatschappij en voor de arbeiders, moreel en materieel Historisch verhaal. De verdreven Stuarts hadden onop houdelijk pogingen aaDgewend om d koninklijke waardigheid te heroveren Een reeks van samenzweringen en moord aanslagen was hiervan het gevolg ge weest. Lodewijk XIV had de Stuarts ondersteund en de hoop op het welge lukken hunner pogingen steeds bij hen aangewakkerd; doch na zijn dood kwam hierin een groote verandering. De regen Filips van Orleans haastte zich met Engeland op een goeden voet tekomeD Hij achtte den invloed en de macht van Engeland tegen het vijandelijke Spauj van niet weinig belaDg en deed dus wat hij kon om den vriendschapsband met George te versterken. Hoewei de koningin-weduwe van Engeland nog altijd op St. Germain haar verblyf hield was een der hoofdvoorwaarden van bet tusschen beide vorsten gesloten traktaat om de JakobieteD, die telkens weer het booid opstaken, goed in bedwang t houden. De dolle hertog d'Ormoud i de graaf de Mar wisten echter de Schot ten in 1715 tot een opstand aan ie sporen. Prins Jakob, of Jakob III, zooals Dit inzicht begint zich te vormen. De acbt-urige arbeidsdag is een prachtuit- vinding voor de tappers en slijters hij deugt ook voor „Schwer-arbeiter", waarvan hart en spieren weer op verbaal moeten komenwaarvan de maatschappelijk-misbruikte en bestolen levensduur weer tot zijn normale grenzen moet worden verlengd hij is magnifiek voor jonge arbeiders, die zich ontwikkelen willen die leeszalen en volksuniversiteiten bezoeken, zich door-studie en-arbeid maatschappelijk vooruitwerken. Maar by deugt niet voor de lijntrekkers en luilakken uit de heele of gecamoufleerde regie- bedrijven. Eu hy deugt niet voor het groote gros uit de industrie, dat in een eerlijk stukloon-premie zijn arbeids- lust en ijver doelmatig beloond zag. De 8 urige arbeidsdag was een ideaal, toen wy er vóór stonden. Hij leek mooi, toen de arbeiders er naar toe zongen, met jonge kelen, waarin de kracht was veor nog oen moeilijken en verren weg. De wereldoorlog heelt dezen weg te kwader ure gecompri meerd. Het werkende menechdom is plotseling in den acht urendag ver schalkt in plaats hem te veroveren. En bet zuur rispt ons op. Wy kunnen er niet tegen. Nóg niet. De Nederlandsche machinist, die vroeger overbelast was, die schadelijke werktijden had, maar die met zijn machine meereed, met zijn machine mee in de weer wastot diep in den nacht of vroeg in den morgen, had zorg en liefde voor hot instrument van zijn arheid. Hy ging ca zya 14 uur dienst niet naar huis om te slapen, vóór hy de slakken en sintels had weggepord. Tegenwoordig klau tert na 8 uur een &uder er op. Laat die porren Laat die poken Laat die poetsen. Do acht uur zitten er op. De Middelduitsche Handolskamers hebben aan den Reichsarbeits-Minister een stuk gestuurd beft asjeblieft den 8 urigen arbeidsdag voor het Handwerk op „wegen Betrieps von Schmutzkon- kurrenz in der Feyerzeit". Ook deze mannen kunnen er op hun manier niet tegen. Ik lees in het jaarverslag van een Zwitsersche machinefabriek De re sultaten mot den acht urendag stellen teleur. De verkorting van den arbeids tijd wordt overtroffen door de procents gewyze vermindering der productie. Het ontstane tekort kan misschien door de invoering van ractioneele arbeidsmethoden en een doelmatige concentratie of veredeling der bedrij ven, achterhaald worden. Maar dat wordt een kwestie van jaren in dien tyd krijgt onze export een deuk. Wij moeten ons ernstig afvragen of de verkorting van den arbeidstijd wel het punt mag overschrijden, waarop z| in voldoende voortbrenging tekort schiet. Want dit sta als een axioma voorop dat de meusch meer gebukt gaat onder slechte woon-, voedsel- en levensvoor waarden, dan onder een langoren werkdag. Frankrijk staat al een langeren werkdag toe, mits de meerdere uren als overwerk betaald worden. België draait al voor eukelo bedrijven de 10 uur» deur open. In Duitachland werken de yverigen clandestien weer hun 10 tot 11 uur; voor zicbselt of in combinatie. En intusscheu loeit een proteststorm in da Europeesche pers op. Is het de wind derreactie Overal begint do campagne tegen den acht. urendag. In een Zweedsche courant staat Wij moeten ons volk toeroepen niet in de verkorting, maar in de verlen ging van den arbeidsdag ligt ons heil. Slechts door moer arbeid kan de mensch- heid van de zware wonden, die haar geslagen zijn, opkomen. Het is natuurlijk onpopulair dit uit te spreken." Vooral begint er verzet te komen tegen het bolwerk van den 8 uren dag, in do heele of verkapte regie-be dryven. Want de tarieven, die spoor, post, tram, electriciteit straks zullen vragen, willen ze niet met een deficit werken, drukken op de heele samen leving, als een harnas, dat het ademen en vrijkomen boiemmert. Niemand wil de harde werkers uit de regie-bedry ven hun 8 uur ontfutse len de ambtenaren met inspannenden loket-dienst, de arbeiders, die kop en band voortdurend gebruiken. Maar er wordt buit nat noodeioo9 geluilakt. Op kantoren en stations van 2 of 3 maal èón uur drukte daags. Daar kunnen ze best weer 11 uur „werken". De acht-urige werkdag is uit den hazengeest geboren. Dezelfde hazengeesr, die d8 burgerwachten schiep. Hij is au fond van reactionnaire geboorte. Een moedige meet komen. bij zich noemde, werd uitgenoodigd naar Engeland over te steken en zich aan de spits de opstandelingen te stellen Tengevolge hiervan verliet de prenten dent de hem aangewezen verblijfplaats en trachtte incognito van Bar naar Bre tagne te reizen, waar hij te Sint-Malo naar Schotland wilde inschepen. Zijne moeder vreesde evenwel de spionnen, die Eagelaod er op nahield, en verzocht daarom in den medegedeelden brief de bescherming van den regem. 't Is nu licht te begrijpen, dat die briet den regent ernstig en verdrietig moest stem men, daar die reis van den prentendent de vriendschappelijke verhouding tos schan Engeland en Frankryk zeer in gevaar zou kunnen brengen. Koning George bad in het traktaat een regent in zeker opzicht voor alle dwaze streken van de Stuarts aansprakelijk gesteld. Als de prentendent uit Frankrijk ont snapte, koo Engeland den regent op ziju minst verwijten de belangen van zijn bondgenoot verzuimd te hebbeD, en wie zou zeggen hoeveel strijd en bloed vergieten hiervan het gevolg konden zijD Aan den anderen kant deinsde de goedhartige regent voor het denkbeeld terug, om een joogeo, opgewonden priDS die voor zijn vermeende rechten streed, aaü zijn vijanden over te leveren en op het schavot te brengen want het Eu geUcüa parlement verstond in dergelijke zaken geen schertsPrins Jakob of ridder George had bovendien een soort van nimbus om zijn hoofd. Zijn lotge vallen, de treurige toestand zijDer ouders, de geheimzinnige omstandigheden bij zyne geboorte, hadden hem tot een be langwekkend personage gemaakt. De ongelukkige prinsen hebDen menigmaal in de geschiedenis de rol van martelaars gespeeld, en ook prins Jakob Eduard was daartoe door het noodlot bestemd. Men had de rechtmatigheid zijner ge boorte in twijfel getrokken en hield hem voor een ondergeschoven kind6D nu hij een onderneming wilde wagen om het noodlot ten zyneu gunste te dwingen zou de regent du medewerken om hem in den val te lokken Filips rid derlijke natuur kwam hiertegen op. Hij besloot diplomatisch te went te gaan en te doen alsof hij niets vaD des priu- san plannen wist, maar onder de hand elke poging tot zijne inhechtenisneming te verijdelen. Niettemin had die brief hem zeer ontstemd. Hy zocht en vond afleiding in che mische studies. In zijn vryen tyd hield hij zich hiermede gaarne bezig en had een klein rerwelld zijvertrek tot labo ratorium ingericht. Zijne dochter, de prinses van Cuartres, was hem dikwijls biermede behulpzaam. Zoo stond hy ook nu met een paar flesscheu met pre paraten in de hand, toen de deur weid geopend en Ibagnet lord Stairs aandiende. Lord Stairs was de Engelsche gezant aan het Parijsohe hof. De regent wierp een schninscben blik door de openstaan de deur van het kabinet, waar de be wuste brief onder het boek lag verbol gen. AU Stairs wist, wat ik weet, zou hij in staat zijn die armen pretendent aan de galg te brengen,* dacht hij. »Maar ik zal mij goed houden Laat rnylord oinnenkomeu gebood hy. Lord Stairs verscheen. Hij was een lang man, niet juist leelijk, maar met een echt EngeUch bulhondengelaat. »Weikom, myiord riep de regent hem toe. »Wat voert u al zoo vrot hierheen »lk maak verontschuldigingen u hu andere gewichtige bezigheuen op te houden, Monseigneur!* antwoordde Stairs. »Wel neen,* verzekerde da regent. »Ik ik las.* >Ik meende aan die flosschen met preparaten to zien, dat ge u met che mische analysen bezighieldt.* s'tls waar, ik heb er nog een in do hand I* zeide de regent, terwijl Dij de llescn lachende neerzette. »Een gevaarlijke kunst, Monseigneur hernam de ander. »Niet, als tnen er verstandig mede weet om te gaan.* Wordt vervolgd>j

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1921 | | pagina 1