No. 67.
Zaterdag 27 November 11120
.16e *faarg.
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
J. C. VINK - Axel.
De Doodenrit.
AXELSCHE
MANT.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 Maanden 75 Centfranco per post 871/» Cent.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER—UITGEVER
Bureau Markt C 4,
Telefoon Kr. 3«. - Poetbon
aüVERTENTIEN van 1 tot 5 regels 50 Cent; voor
eiken regel meer 10 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot
Dinsdag- en Vr{Jdagvoormiddag ELF ure.
dit blad behoort eei^byvoegsel.
Duizenden jaren is het geledeB, dat
Rome bijna de geheele wereld regeerde.
Het was een machtig en voortvarend
volk, bet bezat niet alleen de kunst te
heerscheD, doch ook te wej-ken. Het
paarde aaD beschaving een groot
organisatietalent en zelfs de overwonnen
volkeren erkenden in hen bet g^rie
van krijgskunst en prezen de verstanaige
wetten. In bijna ieder land zijn nog
brokstukken of monumenten uit dien
tyd te vindeD, die blijk geven in hoe
verre de Romeinen behoorden tot de
stoere werkers. Men kan zich voor
stellen welk een ontzaggelijken invloed
uitging van Rome, hetwelk met de
communicatiemiddelen uitdien tijd toch
werelddeelen beheerschte. Natuurlijk
hadden de Romeinen, evenals de
Dnitschers van 1914 platonische bedoe
lingen en trachtten zij onder de leuze
.beschaving te brengen" onder de hun
inziens onontwikkelde volkeren, zooveel
mogelijk voordeeleD te behalen, en de
schatten hoopten zich op te Rome. De
stadhouders en verdere ambtenaren,
die over de wereld verspreid waren,
voeren zéér wel by het inzamelen van
de penningen voor hun groote meesters
in „Rome".
Weelde vervulde Rome, kunstwerken
voor ieder ander volk onbetaalbaar,
vond men daar. De grooten wisten
met hun rijkdommen geen raad en
gaven zich over aan de meest verfijnde
genoegens of woesteeet-endrinkpartijen.
Daarbij kwam de meest bandelooze
onzedelijkheid. Besluiten over leven
en dood werden iu dronkenschap
genomen en de beerschers over de
wereld werden slap en lui. Energieken
werden stompzinnigen, en langzamer
jjdnd veiloor Rome terrein. Rome werd
bestreden met de wapens en het ver
stand welken het den volken had byge-
bracht. De mindere klassen in Rome,
het z.g werkende volk, duldde niet
langer, dat het geregeerd werd door
wreedaards en zwelgers en de maat
liep over onder het bestuur van Keizer
Nero, wiens geschiedenis bijna iedereen
bekend is.
Rome werd eenige malen republiek,
en revolutie was zelts in die dagen
geen onbtkend iets. Natuurlijk werden
in alle mogelijke vormen het volk
voordeelen toegezegd en Rome ging
den weg op van het tegenwoordige
Rusland. Het volk had gezien, boe de
vroegere heerschers leefden, en deden
ben maar al te goed na. De naam
Plebejer, hetgeen feitelijk „werkend
man" beteekende, werd een scheldnaam,
want immers, de bandeloosheid en
onzedelijkheid miste het vernis van
beschaving, hetwelk de vroegere heer
schers bezaten en de binneH- en
buitenlacdscbe aangelegenheden werden
in het geheel niet of zeer slecht bestuurd.
Burgeroorlogen en gistingen ondermijn
deD de fundamenten van het machtige
Rome. Er werd wel verwoest, doch
biet opgebouwd, Luiheid vierde heogty
en men feestte zelts nog in de bouw
vallen. Ellende en hongersnood teis
terden het eens zoo welvarende Rome
en geld was tenslotte in het nijpende
gebrek maar een bijzaak. Eindelijk had
het Romeinsche volk „den doodenrit"
volbracht, en wat er van over is
gebleveD, is slechts te danken aan het
doorzicht van de verstandigen, die zich
met energie van hun taak als Dictator
kweten, en met geweld luiheid, bande
loosheid, enz., testreden. Arbeidsdwang,
verplichte landbouw, distributie, nieuwe
wetten en de sterke arm van betrouw
bare soldaten brachten den regeerings
wagen weder in het oude spoor, doch
nooit heeft Rome kunpen worden „het
oude, .welvarende en machtige Rome",
wat het was vóór „den doodenrit" naar
den ondergang.
Oude geschiedenissen keeren weer,
do vroegere Romeinsche wetten vormen
nog de basis waarop de tegenwoordige
landswetten zijn opgebouwd, alleen
trekt men over het algemeen te weinig
profijt van de leeringen uit de oudo
geschiedenis. Ieder die hierin van
meening verschilt, Bpreke vrij uit, doch
bewyze dat de stelling onjuist is, dat
niet alleen ons land, neen bijna de
heele wereld „op den doodenrit" is.
Mochten wij in de jaren 1914 tot '19
„doodenritten" in letterlijken zin gekend
hebben, ril kaD men zeggen, dat de
wereld zich op een „doodenrit" bevindt,
waaraan slechts krachtige handen en
heldere koppen een eind kunneu maken.
Evenals in den Romeinscben tyd, moeten
er „dictators" komen, die met onbe
perkte macht paal en perk kunnen
stellen aan het ongebreidelde machts
misbruik, waaraan het grootste deel
van de gemeenschap zich schuldig
maakt.
Dat het menschdom streeft naar
betere verhoudingen, naar gunstiger
levensvoorwaarden, dat de arbeidende
klasse zich verzet tegen opeenhooping
van weelde bij de bezittend# klasse,
terwijl zij het noodige ODtbeert, laat
zich begrijpen, doch dat men tracht
den tijd van arbeiden zoodanig te be
korten, dat twee mannen het werk
van óóq doen is zellbedrog" in bet
groot. De producten, die onder be
snoeiden arbeidstijd en abnormaal
hooge loonen worden daargesteld, ver
minderen de koopkracht van bet geld
en men doet met 40 gulden wat men
vroeger met 15 deed. „De doodenrit"
is aan den gang, tenslotte kan niemand
meer genoeg verdienen, stakingen en
onlusten volgen elkaar angstwekkend
op, en steeds tracht men het kwaad
te smoren, door toe te geven aan
eischen die men niet anders kan be
kostigen, dan uit middelen die de ge
meenschap opbrengt.
Het oog is natuurlyk gericht op de
bezittende klasse en op allerlei manieren
probeert men em van het groot kapi
taal te plukken, doch dit heeft ook
zijn grens, want bet groot kapitaal
laat zich nu eenmaal niet ongestraft'
aantasten, en verhaalt den belasting
druk op de consumenten. Vandaar
dat uw suiker, uw koffie, uw kleeren,
uw schoenen, kortom alles wat u noo
dig heeft, zoo duur worden, dat uw
meerdere verdiensten niet in evenre
digheid zijn met den prijsopslag van
uw behoeften.
Minister X ziet zich voor een revo
lutie geplaatst, de arbeidende klasse
stelt eischen waaraan men feitelyk
niet kan voldoen. Landsbelang eischt
dat de zaak gesust wordt en beloften
die men liever niet deed zijn het
gevolg. Belofte maakt schuld en een
maal komt het oogenblik dat de schuld
ingelost moet worden. Nu hebben wy
een verplichten maximum arbeidsduur
van 8 uur per dag. leder bedrijf cal
culeert bij de afwerkiDg van de pro
ducten zijn kostprijs, het gevolg is dat
de kostprijs niet alleen verhoogd wordt
met de meerdere uitgaveD, doch dat
by de voortdurende races, in niet ver
wachtte door arbeiders te stellen eischen
alvast een grooter percentage wordt
aangenomen. Ook het groot-kapitaal
weet wat organisatie is eo waar het
gemeenschappelijke belangen geldt,
vindt men de hechtste samenwerking.
De meelfabrieken bepalen den prijs
van het meel, waarvan uw brood wordt
gebakken, doch ook de landbouw coöpe
raties stellen voor de meelfabrikanten
den prijs vast. De huidentrust bepaalt
den prijs voor de huiden waarvan uw
schoenen worden gemaakt, de schoen
fabrikanten bepalen onderling den prijs
die u voor uw schoenen betalen moet.
Het zou niet moeilyk zijn dit blad ge
heel te vullen met voorbeelden, doch
één voorbeeld wil ik nog aanhalen
De tabaksmaaisehappyen in Indië be
palen den minimumprijs waarvoor zy
tabak aan de markt willen brengen,
de Stoomvaart Maatschappijen stellen
den vrachtprijs op tabak vast, de vei
ling en de makelaars bepalen onderling
welke minimumkosten zij in rekening
zullen brengen terwijl de grossiers in
verhouding met hun levensstandaard
willen verdienen. Tenslotte is de tabak
bij den fabrikant beland die te maken
neeft met allerlei leveranciers waarvan
de meesten ia trusten zijn aangesloten
en als dan de sigaar tenslotte by den
winkelier komt, die ook zyn prijs be
paalt, moet de kooper, d.i. de cousument,
ook de werkman, alle kosten betalen
vanaf de tabaksmaatschappij tot den
winkelier en zoo komt het dat gij 10
cent voor een sigaar betaalt die vroeger
3 cent kostte, want immers m alle
cultures, in alle vervoermaatschappijen,
in alle tusschenhandel, in alle fabrieken
en in de «winkels is de verkoops- en
arbeidstyd beperkt, en zijn de loonen
gestegen. Ieder zoekt zich te dekken
en berekent, zoo hy kans ziet, veel
meer dan noodig is.
Als ,de doodenrit" is volbracht, zal
de verbaasde wereld inzien, dat slechts
productie, noeste vlijt, de levensom
standigheden van het menschdom dra
gelijk kunnen maken. Esn mensch
heeft vrijheid en ontspanning noodig,
doch ook van het goede kan men te
veel krijgen. Let op, hoeveel arbeiders
hun vrijen Zaterdagmiddag doorbrengen
in kroegen, let op hoevelen zich in
hun vrijen- en hun rusttyd zoodanig
vermoeien dat zy des Maandags onge
schikt voor hun acht urige werktaak
zijn, constateer dat voorstanders van
den acht urigen werkdag verkondigen,
dat in 8 uur, evenveel gearbeid zou
worden, als in 10 uren, terwijl de
practyk leert, dat vele arbeiders den
dwang ontgroeid, op ergerlijke wijze de
lijn trekken en in 8 uren meermalen
4 uur productie leveren. Door orga
nisatie ontbreekt het meermalen den
patroon aan macht, lijntrekkers uit
zyn fabriek of van zijn werk te ver
wijderen.
Door de groote mate van vrijheid
wordt deze veelal verkeerd genoten en
maakt dat er meer geld uitgegeven
wordt dan verdiend kan worden en
ondanks de verhoogde loonen, komen
volgens de statistiek diefstallen veel
meer voor dan vroeger.
Op goede en nuttige wyte zyn Zater
dagmiddag bestedende, zal een werkman
de schoenen van zyn gezin repareeren,
ho9 prijzenswaardig moeder de vrouw
het ook zal vinden, dat haar man geld
uitspaart, het valt niet weg té cyteren
dat den schoenmaker „in zyn vak"
werk ontnomen wordt. De werkman
die er vroeger noeit over dacht schoe
nen te repareeren „moet" het doen,
omdat de reparatie te duur is. Waar
ojm is die reparatie te duur? Omdat
de arbeiders in alle vakken de loonen
hebben opgedreven en meteen hoop
ik. u duidelijk te maken, dat de uren
die de werkman minder dan vroeger
op de werkplaats uoorbracht, nu met
werk besteed worden wat dikwyls
minderwaardiger is dan zijn eigen
handwerk.
De geforceerde oischen van de ar
beiders hebben tevens gemaakt, dat
het loon niveau van den Intellectueelea
arbeider, b.v. kantoorbediende, onder
wijzer of dergelijke, die organisatorisch
niet de macht van de arbeiders hebben
kunnen ontwikkelen, in een onrecht
vaardige verhouding staat en een
pucschepper en straatveger, aan wiens
levensomstandigheden en verstand ab
soluut geen eischen worden gesteld,
dikwyls meer verdienen dan zij die
gestudeerd hebben, heer moeten zyn
en alle vormen van beschaving in
acht moeten nemen.
De loonactie van Telegraaf- en Pest-
personeel zal verdere gevolgen hebben.
De diensten worden duurder en de
pryzen voor werkzaamheden, die het
publiek van Post-, en Telegraaf ver
langt, zullen belangryk stijgen. Steeds
in ten cirkelgang komen de loonsver-
hoogingen van zijn collega's ep het
hoofd van den arbeider neer, hetgeen
tot gevolge heeft dat het einde niet te
overzien is. Vele bedrijven zijn te
niet gegaan door arbeidsrerkorting en
loonsopdrijving.
Ce werkman kan geen woning meer
vinden omdat alle factoren den houw
van nieuwe huizen tegenwerken. De
meeste huizen worden gebouwd met
subsidies van gemeenten en rijk, alzeo
parasiteerende op de gemsenschap waar
van oek de werkman deel uitmaakt.
