Mo. 4-7.
Zaterdag 18 September 1920.
36e -laarg.
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuw sch-Viaanderen.
J. C. VINK - Axel.
Binnenland.
Km.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 Maanden 75 Centfranco per post 871/» Cent.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER—UITGEVER
Bureau Markt C 4.
Telefoon Xr.- Postbox S.
aDVERTENTIEN van 1 tot 5 regels 50 Cent; voor
eiken regel meer 10 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot
Dinsdag- en Yry dag voor middag ELF are.
Tegen onredelijke prijsopdrijving
De Minister van Landbouw beeft de
volgende circulaire, betreffende maxi
mumprijzen tot de gemeentebesturen
gericht
Langzamerhand is de lijst der goede
ren, bedoeld in artikel 1 der Distribu-
tiewet, zeer ingekrompen zij bevat nog
slechts regeeringsmeel.
De feitelijke grond voor die inkrim
ping is deze, dat over het algemeen
de beschikbare hoeveelheid dei in
artikel 1 genoemde goederen voldoende
ia, ook zonder dat daarvoor dezerzijds
bijzondere maatregelen genomen wor
den.
Het groote bezwaar is thans hoofd
zakelijk do prijs, waarvoor verschillende
artikelen voor het publiek verkrijg
baar zijn.
Het karakter der overheidsbemoeiing
is dus vi randerd.
In-dede van in hoofdzaak ten doel
te lubben het waarborgen van voldoen
de boeveelheden, is het geworden het
bevorderen van zoo laag mogelijken
prijs (als bij suiker) of het verschaffen
van levensmiddelen beneden den wer-
kelijken kostprys (als bij regeering?-
bruinbrood).
De bevoegdheid bij artikel 2 der
Distributiewet, uitsluitend aan den
Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel gegeven, om voor de
ingevolge artikel 1 door hem aange
wezen goederen maximumprijzen va-t
te stelleü, is nu dus ook tot bedoeld
brood beperkt.
Daarvoor zijn, naar de geldende
jurisprudentie, de gemeentebesturen
niet bevoegd zelfstandig regelingen te
treffen omtrent den prijs, waarvoor
het zal mogen worden verkocht.
Anders staat het met alle artikelen.
Algemeen wordt aangenomen, dat de
gemeentebesturen op grond van artikel
135 der gemeentewet bevoegd zijn,
voor verschillende artikelen, en zeker
voor levensmiddelen, bij verordening
prijzen vast te stellen, waartegen die
in hun gemeente ten hoogste verkocht
mogen worden.
Ten aanzien van levensmiddelen
geldt dan de overweging, dat de raad
daardoor kan waken, dat ae ingezete
nen der gemeente voor den door hen
besteden pry's een met dien prijs
overeenkomende boeveelheid voedsel
ontvangen (zie arrest H. R. 18 Febru
ari 1882, W. 5678).
De zaak staat dus zoo, dat de wet
de regeling, bedoeld in artikel 2, heeft
gemaakt tot een onderwerp van rijks
zorg, maar dat ten aanzien van alle
goederen de Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel by tartikel 8
bevoegd is verklaard in te grijpen
zeolang deze van die bevoegdheid geen
gebruik maakt, kunnen de gemeente
raden hun bevoegdheid, ontleend aan
artikel 135 der gemeentewet, onverzwakt
uitoefenen.
Het heeft myn aandacht getrokken,
dat van deze bevoegdheid door de
gemeenteraden, voorzoover my bekend,
nergens gebruik wordt gemaakt.
Toch wil het mij voorkomen, dat
daarin een middel ligt, om in verschil
lende gevallen op de daartoe meest
aangewezen wijze, tegen onredelijke
prijsopdrijving te waken.
In veie gevallen toch (het blijkt mij
o.a. duidelijk ten aanzien van het
witebrood, het vrije tarwebrood) wordt
in verscheidene gemeenten van het
publiek een onredelijke prys gevraagd.
Uniforme vastelling van een maxi-
munprijs mijnerzijds heeft het bezwaar,
dat met den invloed van plaatselijke
tactoren, niet atdoend ot niet billijk
gerekend kan worden, Zoo kunnen
de arbeidsloonon, de kosten van gas
en electriciteit, de hoogere algemeene
bedrijfkosten, aanzienlijke afwijkingen
vertoonen.
Voorts zal in de eene gemeente de
voorziening van het pubilek in hoofd
zaak geschieden door goed geoutilleerde
grootbedrijven, wier onkosten, omgesla
gen per eenheid, ook minder zijn dan
in de kleinere, elders middel- ol klein
bedrijf regel zijn*
Thans krijg ik den indruk, dat niet
zelden ook de grootere bedrijven in
hun prijszetting zich richten naar
den ei8cb ot het verlangen van dwerg-
bedrijven, zonder dat eenige redelijke
grond voor het bestaan van zoodanig
bedrijf vait aan te voeren, ot die prijs
voor het groot bedrijf redelijkerwijs
verdedigbaar is.
Zoo deed ik, op een klacht over
den broodprijs uit een der kleine stedeö,
aldaar een onderzoek instellen naar
'de winst door de bakkers gemaakt.
Vier bedrijven werden onderzocht,
tw6e coöperaties, een middelgroot en
een zeer klein bedrijf.
Resultaat van het zeer gedetailleerde
onderzoek was, dat by den thans ge
heven prijs de gemaakte winsten per
week bedroegen resp. 512, 120,
107 on ƒ11,75 (waaronder in de
twee laatstgenoemde bedrijven niet is
berekend een bedrag van 4680 per
jaar, uitgetrokken als loon voor de
drie medewerkende firmanten en 1300
als loon uitgetrokken voor den eigenaar
bakker).
Werd de prijs met 2x/s cent per
K.G. wittebrood verlaagd, zoo zoudeD
de winsten bedragen j 425, 96, 80
en 0,50 per week.
Kennelijk was hier dus de prijs
geregeld naar de behoefte van het
allerkleinste bedrijt ten koste van het
pupliek.
Zoodanig onderzoek, met inachtne
ming van alle factoreD, kan onmogelijk
in alle gemeenten door de landsregee
riüg worden ingesteld. Wel echter
zou dat, waar het noodig blykt, door
de stedélyke overheid kunnen geschie
den.
Het wil mij dan ook voorkomen,
dat hier een middel ongebruikt blyft,
dat, goed aangewend en toegepast,
heilzaam kan werken.
Ik veroorloof mij, met aandrang de
byzondere aandacht der gemeentebestu
ren hierop te vestigen.
Wanneer, ingeval van plachten over,
of twijfel aan de redelijkheid van
sommige prijzen, een nauwgezet onder
zoek plaats heeft, en daarnevens (b.v.
door speciale commissies van advies,
waarin belanghebbenden allen vertegen
woordigd zyu) waarborg geboden wordt
voor een redelijk winstcijfer, zou zoo
doende, op de meest daartoe geëindigde,
meest soepelwerkende wijze, tegen
werkelijke uitwassen kunnen worden
opgetreden.
Mijnerzijds zou daarnevens kunnen
worden medegewerkt, door ten aanzien
van regeeringsmeel en andere artikelen,
waarvan eventueel verstrekking van
regeeringswege mocht plaats vinden,
den overtreder van zoodanige verorde
ning. die bij gewijsde door den rechter
is scbuldig verklaard, onmiddellijk en-
voor goed van het verkrijgen dier
artikelen uit te sluiten ol te doen
uitsluiten.
Burgerwacht en vrijwillige landstorm.
Ingediend is een wetsontwerp tot
wijziging en verhooging van hoofdstuk
V der Staatsbegroofing voor het dienst
jaar 1920. Het betreft o.a. bet vol
gende
In sommige gemeenten eischt het
opleggen, onderhoud enz. van de wape
nen der burgerwachten* kosten, welke
niet uit de ten dienste staaude geld
middelen gekweten kunnen worden.
Een tegemoetkoming uit 's Rijks kas
is dan onvermijdelijk. Voor dit doel
wordt nog aangevraagd 100.000.
Voor.s blijkt het aanvankelijk uitge
trokken bedrag 100.000 in verband
met de ontwikkeling van vele burger
wachten, niet toereikend voor de ver-
eiüchte steunverleening.
De minister meent daarom tijdig
het voorstel te moeten doen tot ver
hooging van den post met het bedrag
hetwelk vermoedelijk uit dezen hoofde
meer noodig zal zijn, nl. 310.000.
Met inbegrip van bet bedrag van
f 100 000 hierboven aangevraagd, ware
het artikel in totaal te verhoogen met
ƒ410.000 en mitsdien vast te stellen
op ƒ510.000.
Voor kosten van werving voor den
Vrij willigen Landstorm wordt uitge
trokken 303.400.
Het artikel uitkeering aan militairen
en aan leden van burgerwachten, ot
aan hunne nagelaten betrekkingen, ter
zake van ongevallen hun overkomen
bij de handhaving van de openbare
orde 100.000, wordt gewijzigd en
verhoogd als volgtUitkeeringen aan
militairen, aan leden van burgerwach
ten en op andere wijze georganiseerde
personen of aan hunne nagelaten be
trekkingen, ter zake van ongevallen
hun overkomen bij de handhaving van
dfe openbare orde 150.000.
Naar Het Volk verneemt, zal minister
Ruys de Beerenbrouck op de ontwerp
begrooting van binnenlandsche zaken
voor 1921 een post voor de burgerwacht
plaatsen van ongeveer anderhalf mil-
lioen gulden.
Draadlooze telefonie.
Onlangs heeft voor verschillende
autoriteiten van den telegraaf en
telefoondienst en van de departemen
ten in één der gebouwen van de
Rijkstelegraaf te Den Haag een
demonstratie, uitgaande van de Gesel
schaft fiir drathlose Telegraphie Tele-
funken te Berlyn, plaats gevonden van
draadloos telefonisch verkeer tusschen
Den Haag en Socsterberg met kruis-
spreken.
Door welwillende medewerking van
den directeur generaal der posterijen
en telegrafie en van het departement
van oorlog was gelegenheid verkregen
voor da inrichting der benooodigde
stations, het eene op de Herstellings
werkplaats der Rijkstelegraaf te Den
Haag, het andere op 't vliegkamp te
Soesterberg, dus gelegenheid op een
ouderlingen atstand van 80 K.M. Over
dien atstand is tbans heen en weer
gesproken, zoodat men elkaar kon
onderbreken en in de rede vallen,
geheel als bij de gewone telefoon en
met een helderheid en een geluidsterkte,
aanzienlijk beter dan van de gewone
telefoon.
Overigens geven de 80 K.M. Deo
Haag -Soesterberg geenszins de grens
aan van*de werkingsfeer dezer telefonie-
zenders. Gedurende de proeven is
gebleken, dat de telefonie van Soester
berg zeer duidelijk en hard werd ge
hoord op het ontvangstation van het
Air. Ministry te Londen, dus op een
afstand van 359 K.M.
Alle by deze proeven aanwezigen
bebbeD, naar gemeld wordt, dgn indruk
ontvangen, dat een practisch volkomen
bruikbaar verkeer was verkregen, ter
wijl de bediening der stations eenvou
dig is en na eenige voorlichting spoedig
door een goed electro-monteur kan
geschieden.
De zomertyd.
De zomertijd eindigt dit jaar in den
nacht van Zondag 26 op Maandag 27
dezer. Dan worden de klokken te 2
uur een uur stilgezet.
De broodprys.
Naar „Het Volk" verneemt, wordt in
kringen der socialistische Kamerfractie
de wenscheiijkheid overwogen vaneen
voorstel, om op alle brood, een regee-
riugsbijslag te geven, ten einde den
prijs van dit volksvoedsel te doen
dalen.
Verplichte lichaamsoefeningen.
Aan het departement van onderwijs,
kunsten en wetenschappen is een wets
ontwerp in voorbeiding, dat ten doel
heeft alle jonge mannen van 1.5 tot 19
jaar te verplichten aan lichaamsoefe
ningen deel te nemen. De oefeningen
zullen een zuiver burgerlyk karakter
dragen en zich zoo mogelijk aansluiten
bij de oefeningen, welke thans bestaande
sport- en gymnastiekverenigingen
beoogen. Zij zullen naar men zich
voorstelt, in de toekomst behalve het
voordeel van een betere physieke en
geestelyke vorming der jeugd ook
belangrijke vruchten afwerpen voor
ons leger en tevens de persoonlijke
militaire lasten aanmerkelyk vermin
deren.
