So. 50.
Zaterdag 27 September 1919.
35e Jaar
Nieuws- en Advertentieblad
voor Ze euwsch -Vlaanderen.
J. C. VINK - Axel.
Strijd tegen de dimrte.
Binnenland.
if
ANT.
£*t biad verschijnt elkea Dinsdas- ea Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 Maanden 76 Centfranco per post 871/» Cent.
Afzonderlijke Nos. Ce®t.
DRUKKER—UITQ EYES
Bureau Markt C 4.
Tel«fo»n Hf r. 5G. - Forifeox 0.
ADYERTENTIEN van 1 tot 5 regels 50 Cent; voor
eiken ragel meer 10 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend.
Advertentün worden franeo ingewacht, uiterlijk tot
IHnsdae- en Vrijdagmiddag TWAALF ure.
Hooger inkomen en strijd tegen de
duurte zyn twee punten, die op het
oogenblik wel de meeste belang
stelling trekken. Twee punten, die
echter elkaar bevechten als water
en vuur. Want we mogen een oogen-
blik aannemen, dat op sommige artikelen
nog onmatige winsten gemaakt worden
toch zal o.i. het hooger inkomen dat
aan de arbeidende bevolking niet
alleen maar aan alle loon- pensioen-
of rentetrekkenden wordt verschaft een
rem zijn tegen den stryd welke men
tegen de duurte voert.
Het ligt echter niet binnen het kader
van ons betoog om thans de leonsver
hooging te beschrijven. We wilden
het eens hebben over den stryd tegen
de duurte.
Deze kan op meer dan eene wijze
gevoerd worden, waartoe ons als het
beste middel toeschijnt de zuinigheid.
En wat zien we Alleen daar wordt
do zuinigheid toegepast, waar men er
toe genoodzaakt is. Waar echter de
voorraad het toelaat, wordt zoodanig
gebruik gemaakt van het benoodigde
dat gezien de waarde en de beschikbare
hoeveelheid van de gebruikte stoffen
er eigenlijk van misbruik kan gesproken
worden. En toch we herhalen - -
is het de zuinigheid, die aan velerlei
nood ten goede kan komen. Het is
bekend, dat aan alles nog een groot
tekort iszoo groot dat de arbeid en
de machinale productie deze niet
kunnen inhalen. Harder of meer ge
werkt wordt er niet. Integendeel. De
werktijd vermindert en de moraliteit
van het proletariaat wyst op een veel
trageren gang van het werk zelve.
Gevolg dus dat ook de productie afneemt
en dus allerminst gelijken tred houdt
met het verbruik. Wat kan nu daarbij
noodlottiger werken, dan een royaal ea
enb-krompen verbruik van alles wat
men koopen kanKoopen ja, voor
veel geld, dat ook weer rendeeren
moet en dus hier of daar weer tot
prijsopdrijving moet leiden. En zoo
gaat het in een kringetje, terwyl zich
steeds meerdere factoren aansluiten.
Toch leeft men er opbezorgd op los,
als heeft men niets dan weelde gekend
en zou daaraan nooit een einde komen.
En toch zal er een einde aan moeten
komen. Het is nu eenmaal door de
oeconomen uitgemaakt, dat deze toe
stand met te bestendigen is en er een
keerpunt zal komen. Bovendien de
feiten wijzen erop. De grootste onbe
zorgdheid is waargenomen by de Rijks
uitgaven. We zien het nog in de her
innering hoe militairen letterlyk alles
verkwistten, hoe zij steeds bij iakeopen
aanspraak maakten op het beste, want
het was voor het Rijk, en hoe dit werd
verknoeid omdat het van het Rijk was.
En zoo ging het niet alleen bij militairen,
maar ook op velerlei burgerlyke Rijks
kantoren. De gevolgen zijn echter niet
uitgebleven. Niet, dat we zoHder dat
geen Staatschulden zouden hebben,
maar zij zouden toch enkele millioenen
minder hebben bedragen.
Buitendien hoe kunnen duizenden
menschan, die aldus zonder controle of
toezicht met geld en goed omsprongen,
thans gematigd leven en zuinigheid
betrachten, zonder te hebben geleerd
of geziea wat daarmede te bereiken is.
Eensdeels is dus het gevolg der
onmatigheid een grootere schuldenlast
en anderdeels een bedorven maatschap
pij. We zullen hier niet nader uiteen
zetten in hoeverre deze maatschappij
bedorven isde Novemberdagen van
1918 wezen erop. Want dat de revo-
lutionnaire geest die in de mobilisatie
tijden als een besmettelijke ziekte
werkte ook grootendeels is aangewak
kerd door de schrille tegenstellingen
niet tusschen kapitaal en arbeid maar
tusschen beleid en wanbeheer zal door
niemand ontkend werden. Niets maakt
loszinniger dan het kwistig omspringen
met geld. Daarom komt ons ia de
tegenwoordige tijden geen middel voor,
dat meer beschavend en meer heilzaam
werken zal dan de zuinigheid, wel te
onderscheiden van gierigheid of kren
terigheid. Besteden waar het noodig
is en dan onbekrompen, maar zich
wachten voor misbruiken en toezien op
het gebruik is een zaak, die nü meer
dan ooit noodzakelijk is geworden.
Als een ander middel wordt genoemd
coöperatie. Door den heer J. C. Mebius,
Eikstraat 34, te Den Haag wordt het
plan vooral naar voren gebracht om
te stichten een algemeens landelijke
Coöperatie. De heer Mebius is th'ans
directeur van het Rykskantoor voor
Groenten en Fruit en heeft vroeger
reeds in de coöperatieve beweging een
leidende rol vervuld.
Ofschoon we meenen, dat het middel
door den heer Mebius aangegeven wel
wat kras is en voor vele klein handelaars
financieel een nekslag zou zijn, waarbij
wellicht juist diegenen, welke de
woekerwinsten maken, het minst ge
troffen werden, willen we toch de
uiteenzetting hier weergeven. Misschien
dat de bedreiging van wat te wachten
is, reeds velen tot bezinning brengt en
alzoo een beteren toestand omtrent de
prijzen intreedt.
Op dit oogenblik voelt ieder verbrui
ker en dat zijn wij toch allen,
nietwaar dat er inzake dit vitale
volksbelang groote dingen moeten ge
beuren, daden die iets beteekenen, die
inslaan. Praktische bestryding van de
duurte is noodig.
En wel liefst zonder ohnoodig tijd
verlies, zegt de ifeer Mebius.
Indien een actie ter zake een spoedig
en nuttig effect zal hebben, moet zy
zich richten op een bepaald doel. Dit
doel wordt omlijnd door voorshands
aan te nemen dat de bestaande vele
verbruikscoöperaties voldoendeoptreden
in de levensmiddelenbranche en verder
buiten beschouwing te laten de artikelen
waarveor Rijk of Gemeente nog regelend
handelen.
Van de groote verbruiksartikelen
welke sterk onder de duurte lijden,
vallen dan nog opboven en oader-
kleeding, stoffen, lianen of katoenen
stukgoederen, fournituren, schoenen enz.
Hoe zullen wij den prijs dier goaderea
drukken
Met alle wettige middelen, geen uit
gezonderd, toe te passen deor een sterke
landelijke verbruiksorganisatie, ant
woordt de schrijver.
Nu eeas door artikelen zelf in te
slaan daar, waar ze het goedkoopste
zijn en door plaatselijke afdeelingen of
door middel van een verzenddienst
rechtstreeks te distribueeren, dan weer
door fabrikanten, grossiers ea detaillisten
er toe te brengen met matige winst te
verkoopen, op een door de organisatie
vastgestelde en gecontroleerde wflze.
In noodzakelijke gevallen moet het
oprichten van fabrieken niet zijn uitge
sloten, ook niet het inroepen van
Regeeringshulp inzake prijsregeling en
inbezitneming van moedwillig vastge
houden waren, terwyl in bepaalde
gevallen de vereeniging hare bemidde
ling most verleenen ingeval toeslagen
op bijzondere artikelen mochten ver
leend worden.
Als leden hebben wij gedachtbe
staande coöperatieve vereenigingen,
vak- en andere organisaties, consumen
ten vereenigiugen, terwijl het individu
eels lidmaatschap tevens mogelijk moet
zyn. Hulp mogen wij verwachten van
de Regeering en de gemeentebesturen,
zoowel materiaal als moreel, en mede
werking van den handel willen wy niet
k priori uitsluiten, want wij moeten
erkennen dat een groot handelarental
zich niet tot woekerpraktyken wil laten
verleiden, zich zelfs door minder
gewetensvolle vakgenooten gecompro-
miteerd acht.
Politieke en andere overwegingen
moeten nu eens achterwege blijven.
Het geld Deze Hollandsche kat
achten wij ook al uit den boom gekeken,
nu de Regeeriag fiuantieölen steun in
vooruitzicht heeft gesteld.
Voor 't oogenblik hebben wij alleen
terstond een machtigen stroom van
instemming noodig, om direct tot het
bijeenroepen van een constitueerende
vergadering over te gaan. Eendracht
maakt macht bd enkel door 't aantal
kunnen wij tot een machtige organisatie
komen.
Wie dus met het plan meegaat zende
aan bovenstaand adres zijn kaartje, een
brief, desnoods met opmerkingen, brief
kaart of wat ook, maar spoedig.
In den strijd tegen de duurte zal
wel iedereen den heer Mebius willeu
steunen, maar of een coöperatie als
door hem wordt voorgesteld, veler in
stemming zal hebben betwijfelen we.
Intusschen verdient het idee steun
om het doel en we hebben vertrouwen,
dat bij een vergadering zooveel mogelijk
middelen zullen worden in het leven
geroepen tot bescherming van de klein
handelaren, die van de coöperatie de
dupe zouden kunnen worden.
Nat. congres voor de weerkraeht,
Nadat Zaterdag verschillende sprèker3
het woord haddea gevoerd, heeft het
te Scheveningen gehouden congres een
motie aangenomen, verklarend dat het
congres
„als zyn overtuiging uitspreekt, dat
de overgroote meerderheid der Natie
verlangt, dat Nederland zijn onafhan
kelijkheid en politieke zelfstandigheid
behoude
aanvaardt het beginsel van een op
rechtvaardigen grondslag gevestigden
Volkerenbond
vereenigt zich met algemeene strek
king der stellingen
i8 van oordeel dat de krachtige weer-
baarmaking des volks in nationalen zin
onverwyld met ernst behoort te worden
ter hand genomen, met prysgeving der
loting
wokt de natie op tot eenheid en
samenwerking ter verheffing van den
nationalen geest
aoodigt de regeering uit, onverwijld
over te gaan tot maatregelen ter
verzekering van
a. een deugdelijke lichamelijke op
voeding der mannelyke en vrouwelijke
jeugd en jongelingschap
b. een afdoende reorganisatie op
nationalen grondslag van de weermacht
te land en ter zee in Nederland en in
de Koloniën, en in zoodanige reorgani
satie ook aan de vrouwen die plaats te
geven welke haar rechtens toekomt."
Eerste Ned. Katholiekendag.
Te Utrecht is een driedaagsche Ne-
derlandsche Katholiekendag gehouden
geleid door baron van Wynbergen. De
openingsvergadering werd o.a. bijge
woond door de Ministers Ruys deBeeren-
brouck, Aalberse, Alting von Geusau
en Köuig, den voorzitter der Eerste
Kamer, baron v. Voorst tot Voorst, be
nevens door den aartsbisschop van
Utrecht en de bisschoppen van Haarlem,
Roermond en Breda.
In antwoord op de verwelkoming
door den voorzitter hield Minister Ruys
de Beerenbrouck een rede, waarin hg
o.a. zei
.Gaarne zyn wy hierheen gekomen
omdat volk en regeering by elkaar be-
hoorou. Als in het niet-gemakkelijk
jaar dat achter ons ligt, niet naast het
vertrouwen op God de wetenschap dat
Katholiek Nederland achter ons stond,
ons was ten steun geweest, dan zouden
wy niets hebben bereikt. Het vertrouwen
op God en de meerderheid van het
Katholieke volksdeel in de eerste plaats
heeft ons in die dagen geleid. Als wy
onze gedachten laten gaan, dan zien
wij in den geest die duizenden mannen
en vrouwen, georganiseerd in de kat
holieke vereenigingen, die ons in dien
tijd, tot stut zyn geweest. Dan gaan
onze gedachten naar die honderdtallen
rechtzinnige protestanten, die schouder
aau schouder door hun vertegenwoor
digers het katholieke volksdeel mee
hebben gesteund en gestut. Ook an
dere groote seharen die wel op ander
principieel standpunt staan dan wij heb
ben bet regeeren mede gemaula tot eea
betrekkelijk gemakkelijke taak. En mag
ik het zeggen, dan gaan de gedachten van
ons vieren naar de ambtgenooten, die
met ons hebben gewerkt en gebeden in
