9. l\'o.
Zaterdag 12 April 1919.
35e Jaarg,
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeu w sc h-Vlaanderen.
J. C. VINK - Axel.
■n&,
T
Buitenland.
V
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
A BONNE MEN TS PR IJ S
St0 Per 3 Maanden 75 Cent,- franco per post 871/, Cent.
Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER—UITGEVER
Bureau Markt C 4.
Telefoon Kr. 56. - Postbox 6.
ADVERTENTIEN van 1 tot 5 regels 50 Cent; voor
eiken regel meer 10 Cent Groote letters worden naaf
plaatsruimte berekend.
AdvertentiSn worden franca ingewacht, uiterlijk tot
Dinsdag- en Vrijdagmiddag TWAALF ure.
jke
3Ch let verleden en de toekomst
en van Zeeuwsch Vlaanderen.
III.
Het moet herhaald, dat het stichten
an kerken en kloosters zeer ten goede
'erkte op de welvaart der streek, al
'as het ook, dat toen op de bevolking
ïeds een vorm van kerkelijke belas
ngen werd gelegd. We lezen, dat de
ïieuden"- van Beoosten- en Bewesten
leide in 860 aan St. Bavo ten goede
wamen. Lodewijk de Vrome gaf enkele
bdelijke voordeelen van Rodenburg
in het kapjJtel Van Doornik. De
ihonen van IJzendijke en Oostburg,
tt waren vermoedelijk nonnen, werden
F®. 939 verplaatst naar het St. Pieter-
ooster te Gent.
Vlaanderen was verdeeld in vier
jnbachten Bouchoute, Assenede w. o.
jjrneuzen behoorde, Axel en Hulst,
i vormden een rijk handelsgebied
Ider bepaalde besturen.
In 1181 kregen de Tempeliers van
van Nivelles de landen om IJzen
Jke en Oostburg eu in 1225 die van
roede, welke in 1199 bij Axel eu Hulst
aren ingedijkt.
Het aanwinnen van gronden werd
pn sterk ter hand genomen. Bosschen
ferdcn gérooid, weg6n aangelegd. Van
nocke tot Westdorpe werd een zware
digdfk gelegd, welks verlengde liep tot
torbij Axel en dat ook nog als de
raaf Jansdijk bekend staat en genoemd
naar Graaf Jan van Naman. Ook
f bevolking nam toe en overal verrezen
Tpen. Rond de stad Axel vond men
liddorpe en Steelant, Huyghensvliet,
%pns|amslag,Othene, Andijke, Beoostenblij,
v'"Verboom, St. Janskapel of Westdorpe,
fcuzen, Moerkerke, enz. Welvaart en
itwikkeling was algemeen. Veel ge-
ferden vestigden zich hier, en admini
fateureD, zoodat famibën van batee-
ST otfn'a uit dien tijd genoemd worden,
idaar zijn de Steeland», de Vilains,
edekerke, Crabbe, Wint ea Ghistelles.
cldge-Vau tijd tot tijd werd echter bet land
k geteisterd door dijkbreuken en
$ndverplaatsingen, waardoor zware
reaifrstroomingen ontstonden. In 877
af Axel in een watersnood, die de
ani td weer tot een eiland maakte. Tot
cc n de 12e eeuw spreekt men van 60
)eden. Iu 1372 moet Wolveghem van
«t Vlaamscbe kust zijn gescheurd en
;el opnieuw op een eiland geplaatst
a geworden.
II Legde men dyken aan, men groef
t kanalen. In de 9e eeuw lieten de
)ladenjitenaars een kanaal graven naar de
in doopelde, bij Terneuzen, dat zoo genoemd
ngeefrd om de vorm, (neus), die de land-
delijkjg daar had.
e ver-je goederen, die door dat kanaal
blaarden vervoerd, werden halverwege
liet biirgeslagen op Gentsche scbepon
ressel die plaats heeft Overslag zijn ont
ven, ïfcn te danken. Het is wel te begrijpen
erteert ook die plaats destijds heel wat
rteercier van beteekenis was. Het kanaal
via Axel, waar men nog de
atsche Vaartstraat heeft, langs de
Tig. trtdyk en Otbenesche dijk naar
izen. Natuurlyk kwam ook Neuzen
daardoor tot bloei. Er werd een kan
tongerecht gebouwd eu in 1340 kreeg
men er de Triniteitskerk van Maria van
Namen. Het kerkhof is er van toen af
in gebruik geweest tot 1850. Toen
werd de grond (17 a 10 c.a.) verkocht
aan Jan Huysse voor 400, wat spr.
vond in een oude stadsrekening van
Axel.
Spreker gaat echter terug naar de
Graventijd, voor onze streken een tijd
van ongekende weelde en praal. Han
del, wetenschap en kunst klommen tot
hoogea trap.
Groote feesten werden aangelegd, zoo
o.m. te Sluis, by de instelling van het
.Gulden Vlies" en het huwelijk van
Karei den Stoute met Margaretha van
Engeland. Om een voorbeeld le noemen
van den weelderigen tijd zeide spr.,
dat toen de straatversiering niet ge
schiedde met sparretjes en papier, maar
dat de mooiste tapijten ervoor gebruikt
werden, terwijl de cerepoorten met goud
en zilver werclen beslagen. Fonteinen
spoten geen water, maar wijn voor
't volk. Er wordt een maaltijd be
schreven, waarbij 300 goudfazanten,
300 zilverfazanten, 500 patryzeD, 60
hazen, 100 konynen, wilde zwynen en
herten werden opgediend. Duizenden
guldens werden alzoo besteed.
Maar ook in Axel konden ze het
Als men de gemeenterekeningen na
pluist, ziet men tal van bedragen uit
getrokken, o.a. voor eenige fusten wijn,
omdat de vrouw van den Burgemeester
eens had getrakteerd, of een wethou
der een naburig schepen moest ont
vangen, enz.
Spr. noemt de 3e Pinksterdag, die
voor Axel tot heden toe nog altijd een
dag van beteekenis is geweest en wijst
vooral op die van 1493, toen in Axel
een groot feest werd gehouden ter ge
legenheid van de processie van het
heilige kruis, die in alle groote steden
van de verschillende provincie's werd
gehouden, maar nergens met zooveel
luister en pracht als te Axel. Van
heinde en ver, van Antwerpen en Gent,
kwam men hierheen, om deze bij te
wonen. Zij werd gehouden in de
St. Pieterskerk, die van de vele kerken
toen te Axel, de hoofdkerk vormde.
Daardoor is ook de Axelsche kermis
ontstaan, die nog met Pinkster wordt
gehouden.
Het zou te ver voeren, om eene be
schrijving te geven van de stoet, die
toen door Axels straten kerkwaarts reed,
onder leidiDg van Jan de Bntb, die toen
Burgemeester van Axel was en naar
wien de Butbpoldor genoemd is. Spr.
hing hiervan een tafereel op, waaruit
bleek hoe de edellieden met hunne
gemalinnen op hunne rossen en zege
wagens waren gezeten en hoe ze als
om strijd hun praal ten toon spreiden.
Ook de gilden waren in de stoet ver
tegenwoordigd.
Door zeevisschery tot grooten bloei
gekomen, minderde dit alleDgs, vooral
toen Filips de Goede, de steden in West-
Vlaanderen begunstigde, ten koste van
Axelzoo o.a. Biervliet by de uitvinding
van het haringkaken door Jan Beukelsz,
Ook de oorlogen tegen de graven van
Holland hadden deze landen vreeselijk
geteisterd en daarna volgden nog de
twisten tegen Gent, waarbij Axel geheel
werd uitgeplunderd en uitgemoord,
waarna de stad in brand gestoken werd
en 3000 huizen verbrandden (3 Juli
1452).
Hoe erg op zichzelf, kan men uit dat
getal (3000) de grootte van ons oude
Axel van toenmaals schatten.
Geen wonder dus, dat men in Axel,
na al die geledeD ellende gedurende
jaren lang, men eens naar hartelust
wenschte feest te vieren, waarvoor dan
de 3e pinksterdag voornoemd was ui*
Filips de Goede had intusschen de
stad met privelegiën begunstigd, had
de stad gesteund in zyn herbouw, maar
toch is Axel na dien nooit meer ge
worden, wat het was geweest, een der
voornaamste steden van Vlaanderen,
waarvan da rijkdom wereldberoemd
was geworden.
De Vredesconferentie.
Zou er dan toch waarlijk schot In
komen? Zou het niet andermaal een
poginkje zijn geweest om de terecht
ongeduldigen en den reeds wassenden
stroom van ontevredenen een beetje te
sussen, en tegelyk een afleiding te ma
ken voor een échec, dat de Entente
heelt geleden in de Danzig questie,
waarin Duitschland zijn wil heeft door
gezet
Hoe dan ook, de Parijsche bladen
wijden optimistische beschouwingen aan
den vooruitgang van de werkzaamhe
den der conferentie.
De Petit Parisien" herinnert er aan,
dat tegen het eind der Kamerdebatten
Pichon kon zeggen, dat le vredespreli-
minairen weldra gereed zouden zijn,
en dat de regeeringshoofden nog
slechts bijeen moesten komen om de
laatste besluiten te nemen. Men zou
spoedig gereed zijn.
Het blad zegtIndien dit 8 dagen ge
leden waar was, thans is het zulks in
nog veel hoogere mate. Van alle
kanten zijn de vraagstukken bekeken
en zij lijken Diet meer zoo onoplosbaar
als op 't eerste gezicht. Weldra zal men
kunnen zeggen Men is gereed.
Loyd George heeft aau een mede
werker van de .Matin" verklaard Ik
vraag nog 14 dagen respijt. Wij nade
ren het einde. Ik ben het geheel eens
met Pichon, dat de vredespreliminaireu
vóór Paschen gereed zullen zijn, en
dat de Duitsche afgevaardigden ze tegen
het einde van April of het begin van
Mei zullen komen teekeuen.
Wat betreft het vraagstuk der scha
devergoedingen merste hij op, dat er
geen meeningsgeschillen bestaan onder
de onderhandelaars, maar wel ouder
de deskundigen aangaande de wijze
van vereffening en de hoogte van het
actief, dat men zal kunnen invorderen.
Ten slotte verzocht hy, kalm de be
slissingen af te wachten eu niet af te
gaan op losse geruchten. Hy waar
schuwde den interviewer tegen de
talrijke onjuiste berichten, welke thans
worden verspreid.
Ook de Amerikaansche officieels
personen zeggen, dat de verklaringen
van Lloyd George en Pichon, dat het
vredestractaat voor Paschen gereed zal
zyn, volkomen op waarhsid berusten.
Er zyn in de laatste dagen in de
bladen aanvallen verschenen op de
Amerikaansche commissie, maar men
moet goed begrijpen dat indien de con
ferentie niet tot overeenstemming zou
komen, President Wilson vastbesloten
is, alles te onthullen wat met de
onderhandelingen in verband staat.
Het schynt het standpunt van Presi-
dent Wilson te zijn, dat de gedelegeer
den ter vredesconferentie geheel moeten
terugkeeren tot de oorspronkelijke 14
punten en de voorwaarden van den
wapenstilstand, waarvan hy meent, dat
zy in den laatsten tijd te veel uit het
oog zijn verloren. De President schijnt
verder van meening te zijn, dat er wel
wat al te veel is gelet op plaatselijke
belangen en dat de werqld-belangen
daardoor zyn vergeten. Hy heeft zijn
collega's dan ook duidelijk doen weten,
dat naar zyn meening de thans ge
volgde politiek onhoudbaar is, dat vrede
zal moeten worden gesloten en dat een
dergelijke vrede eerlijk en onzelfzuchtig
moet zyn.
Het is waarschijnlijk dat onmiddellijk
van Duitschland een voorloope schade
loosstelling zal worden verlangd tot de
20 a 25 milliard, welke hetzij in munt
hetzij in grondstoffen, hetzy in arbeid
zal moeten worde» betaald. Deze
schadeloosstelling zal overeenkomstig
nader op te maken regeling, tusschen
de geallieerden worden verdeeld. .Wat
de overige schadeloosstelling betreft
deze zou kunnen worden afbetaald in
jaarlijksche termijnen.
België.
Volgens de „Soir" zou het plotseling
bezoek van koning Albert aan Parijs
in verband staan met een incident ter
vredesconferentie tusschen Hymans en
Lloyd George. Gevraagd om het Bel
gische standpunt in zake de bezetting
van den linkeroever van den Rijn door
Fransche en Belgische troepen uiteen
te zetteD, zou Hymans van de gelegeu-
heid gebruik hebben gemaakt, ook uit
te weiden over de kwestie der vergoe
dingen eD schadeloosstellingen. Daarop
zou Lloyd George hebben geantwoord
dat Hymans het tafereel van de in
België heerschende ellende al te zwart
had gekleurd en dat de geëischte scha
deloosstelling overdreven was. Ge
kreukt dat zyn woorden in twijfel
werden getrokken, had Hymans schie
lijk de vergadering verlateD, waarop
de koning, intusschen op de hoogte
gebracht, zich onverwacht naar Parijs
begaf.
Koning Albert is Woensdag 45 jaar
geworden, hetgeen te Brussel o.a. is
gevierd met een parade. De koning
verliet te half elf het paleis mat prins
Leopold, den Franschen generaal
Rouquerolle, generaal Gillain, prins
