Axelsche Courant
bijvoegsel
PE.
Zaterdag 2 Member 1918. No. 60.
Gemengd Nieuws.
e di
1 In
*14,
VAN DE
vo#
AND.
en^
aren
•8.40
AND,
en 9,
iana,
▼00!
AND
en 8,
2 roe
TOO!
A Nil,
en I
aren,
vooi
AND,
en 9,
iaren,
TOO!
AND,
en 9,
iaren,
Sflv«'
Fr,
AND,
421,
sn, 75
loo®
srgfas,
leliüf
jzing.
irpen*
voor
re de
VAN
Militaire opstootjes.
Nadat verleden week ook te Vlissingen
reeds éénmaal door militairen een be-
tooging was gehouden, waarbij »hooger«
geroepen werd, is het Dinsdag tot erger
I dingen gekomen.
Omstreeks 7 nur trok een troep van
een 100-tal soldaten de stad in onder het
zingen van oproerige en socialistische
liederende troep groeide aan tot een
400-tal militairen en een groot aantal
nieuwsgierige burgers, vooral opgeschoten
jongens. In de sociteit »Unitas« werden
tal van ruiten stuk gegooid en ook in
verschillende particuliere woningen en
in een eafé. O.a. moesten de ruiten in
de woning van den commandant van
Walcheren het ontgelden.
De politie, tot herstel der orde uitge
rukt, sommeerde de ordeverstoorders
eenige malen zich kalm te gedragen.
Toen hieraan geen gevolg werd
geven werden met de blanke sabel
charges uitgevoerd, waarbij de politie
assistentie ontving van veldartillerie.
De commandant van Walcheren, kolo
nel Goossen, gevolgd door eenige officie
ren, bleef nog eenigen tijd te paard door
de stad rondrijden om tegen verdere
samenscholingen te waken.
Te half tien was de rust weergekeerd.
In de Marskamp.
Uit de uitvoerige beschrijvingen van
het gebeurde, Vrijdag en Zaterdag, blijkt,
dat de ergste dingen zijn gebeurd toen
de belhamels onder den indruk waren
van sterken drank, die ze uit de cantines
weghaalden. Maar de gisting onder de
soldaten was reeds eenige dagen merk
baar, waarbij de klachten over te geringe,
hoeveelheid eten en over't intrekken der
verloven een groote rol speelden.
De N. R. Crt. bavatte twee lezingen
van het gebeurde. Aan een daarvan
ontleenen we de volgende bijzonderheden
Reeds Vrijdagmiddag waren er ver
schillende soldaten, in hoofdzaak afkom
stig uit Drente, die zich beklaagden, dat
de maaltijd niet voldoende was geweest.
De klachten werden onderzocht en den
manschappen daarna toegezegd, dat ze
om acht uur een nieuwe hoeveelheid
eten zouden krijgen.
Het hielp weinigde soldaten bleven
mopperen en schoolden samen, allerlei
dreigementen uitende, vooral aan het
adres van de officieren. Even daarna
begonnen ze met steenen electrisqhe
lampen stuk te gooien.
Eenige officieren o.a. luitenant Vonk,
luitenant Muller, luitenant Blase en Rade-
maker trachtten door kalm optreden de
opgewonden bende tot kalmte te brengen
het baatte niet. Integendeel, de onge
regeldheden namen toe. Om 10 uur des
avonds gaven de oproermakers te kennen,
dat zij plan hadden om de officierscantine
te plunderen. De oproermakers werden
toen nogmaals toegesproken door luitenant
Muller, plaatselijk adjudant. Hij wees
hun op de zeer onverstandige houding
en raadde hun aan in hun eigen belang,
om uiteen te gaan. Ook dit bleef echter
zondar resultaat en de bende, bestaande
uit ongeveer 60 soldateD, wierp zich met
geweld op de cantine. Alles werd kort
t en klein geslagèn, sigaren en geld ge
stolen de dranküesschen werden naar
buiten gebracht, waar ze van mond tot
j mond gingen.
Het gavolg was, dat binnen korten tijd
een aantal soldaten stom dronken door
het kamp liep. Kapitein Plankeel heeft
als kapitein van het piket daarna nog
«en steenworp tegen het hoofd gekregen
die «eu bloedend» woöde veifoovz-ekte,
toen bij eveneens trachtte de bende te
doen uiteen gaan.
Dit was dien avond het slot van de
relletjes. Vrijdagmorgen leek het, alsof
de kalmte was teruggekeerd, doch reeds
spoedig bleek, dat er nog wat broeide.
Na het eten begon de ontevredenheid
zich opnieuw te uiten; ook nu weer was
het motief, dat het eten onvoldoende
was geweest.
Het was volgens verschillende personen
ook ouder het mindere personeel althans
dien dag volkomen onjuist. Duidelijk
bleek toeD, dat het alleen een handje
vol raddraaiers waren, die herrie wilden
maken. De troep muiters, gevolgd door
een honderdtal nieuwsgierigen ondernam
al spoedig weer een aanval op de barak
ken deze gooide aanvankelijk eerst een
soldatenbarak stuk en vervolgens de
officiersbarak van het eerste bataljon,
waarna de soldatencantine aau d© beurt
kwam, waar men eerst alles meenam
sigareD, chocolade, lekkérnijen, het aan
wezige geld en de sterke dranken. De
bende zette eenvoudig de bemande
tienliterflesschen aan den mond.
Nu werd het al spoedig een afschuwe
lijk teoneel. De dronken bende drong
nogmaals de cautiDe binnen, sloeg alles
stuk wat nog heel gebleven was, terwijl
even daarna het groote van hout opge
trokken gebouw de barak- is 30 bij
15 meter groot plotseling in lichte
laaie stond.
Luitenant Muller en sergeant van Zat
feu deden nog een wanhopige poging
om den brand te blusscbendit was
echter onmogelijk, terwijl de mannen
gedurig met steenen gegooid werden.
Vreezende, dat de muitelingen zouden
trachten den motor van de electrische
centrale te vernielen, zette sergeant Van
Zutfen de gasmotoren stop oin een nog
grootere ramp, die'door kortsluiting zou
kunnen ontstaan, te vooikomen. Daar
door speelde zich het verder verloop af
in de duisternis; alleen de steeds voort-
lekkende vlammen verlichtten het slag
veld, want daarop begon het al spoedig
te gelijken, toen de een Da de ander der
soldaten-barakken eveneens in brand
brigade kotend Musel, overste Joe*»i eö
rie majoors De VoS, Blom en Hasselbach
tijdeDS het voorgevallene in bet kamp
aanwezig waren.
Uit Zwolle wordt gemeld
Militairen, die gehuisvest waren op de
Turfmarkt in barakken, werden inge
kwartierd in de Broerenkazerne, waar
het logies minder ruim en minder ge
riefelijk was. Er heerschte reeds een
ontevreden stemming over de voeding,
die toenam door de verhalen van een
dertigtal zg. vrijwillige deserteurs uit de
Harskamp, die eenigen tijd in de Broeren-
kazerne doorbrachten.
Maandag bij het verhuizen was er een
flinke borrel gedronken. Om half twee
werd de. politie opgebeld, dat er in de
Broerènkazerne door de soldaten ruiten
ingedrukt werden. De polite sommeerde
een aehttal militairen, allen min of meer
oüder den invloed van drank, in de
kazerne te gaan toen zij weigerden, trok
de politie sabel en gummistok en sloeg
er op in. Een militair kreeg een groote
wond op den arm een korporaal, die
kwam toeloopen, een hevigen slag op het
hoofd. De landweermannen sloegen er
eveneens duchtig op los. Tenslotte werd
eeu militair naar het politiebureau ge
voerd. Twee honderd landweermannen
liépen te hoop op de plaats voor de
kazerne en eischten onmiddellijk invrij-
heidsstelling van den arrestant, ppder
bedreiging, hem anders gewapeud te
zullen gaan halen. Een zeer groote
menschenmenigte had zich voor de kazer
ne verzameld. De officieren hadden de
leiding verloren. Toen een adjudant zich
met moeite een weg door de menigte
had gebaand en op het plein kwam,
beloofde hij, den man te zullen gaan
halen. Bij hun terugkomst ging er een
hoera op. Hiermede was dit incident
afgeloopen, maar de stemming bleef op
gewonden. De politie patrouilleert met
dubbele wachten.
do sraobi aangehoude», oobootdi
niet geïnterneerd met ?.ijn bewijs van
Nederlanderschap. Hy is naar zijn
moeder in Scheveningen vertrokken.
Zijn haat tegen de Duitschers is
begrijpelijkerwijze zeergroot. Toch
roemde b\j de keurige organisatie van
het wegtrekken. Dat gaat bijzonder
ordelijk. Antwerpen zal langen tijd
verdedigd worden- Hy schatte er nu
een 250.000 man aanwezig. Daarna
Brussel en eindelijk op Luik terug.
Dat was aan de Duitsche manschap
pen, onder wie nog een dappere geest
heerscht, in dagorders medegedeeld.
De jongen had een militair dapper
heidsmedaille (lichtblauw met rood ge
streept lint) yoor het langen tijd alleen
bedienen van een machinegeweer.
In deze barakken bevonden zich n.l.
een tien h vijftienduizend scherpe patro
nen die spoedig de lucht in gingen, wat
natuurlijk een helsch lawaai veroorzaakte.
Op e6u vraag, reeds eerder tot de
uietplunderende soldaten gericht, of zij
bereid zouden zijn, indien dit gecomman
deerd werd, te schieten, antwoordden
allen ontkennend.
Luitenant Vouk, die de wacht
verzamelde toen een twintigtal vrijwillige
onderofficieren om zich heen dezen wer
den vau geweren en scherpe patronen
voorzien cn door deza manschappen
werd toen krachtig tegen de muiters
opgetreden.
Over en weer 'vielen schoten de kogels
vlogen tot ver buiten het kamp.
Da omwonenden namen dan ook spoe
u,g de vlucht, terwijl weldra ook de
muiters het hazepad kozen. Reeds eerder
was da geneeskundige dienst uit Arnhem
gerequireerd.
Toen deze aankwam, werden eerst de
zieken, dia nog in de ziekenbarak lagen,
per auto naar Arnhem gebracht; de rest
van het personeel met manschappen en
officieren, voor zoover die langzamerhand
terugkeerden, want ook de officieran
hadden ten slotte grootendeels de wijk
genomen, gingen dadelijk aan het zoeken
of er in het kamp ot omtrek ook gewonden
lagen. Officieel is slechts bekend, dat
er°drie of vier minder ernstig gewonden
zijn. Dat er dooden onder de puinhoopen
zouden liggen, gelooft men niet Nu
een zeer groot deel van de kampbewoners
nog afwezig is mist men alle controle.
Zondagavond, nadat de muiters reeds
gevlucht waren, kwamen eenige bataillons
behoorende tot dezelfde brigade, assisten
tie verleenen, eveneens eenige compag
nieën uit Ede en cavalerie uit Ede.
Bij onderzoek is gebleken, dat alle
hoofdofficieren, de commandant van de
- D3. E. vau Ruytenberg te Oost
burg schrijft aau de N. Crt.
Zondagavond belde by mij aan de
pastorie een jongmensch aan in de
Duitscbe marine-unilorm. Hij was des
middags, behoorende tot den troep, die
in Eecloo moest standhouden, ongeveer
bij Eede over den draad gekomen, na
een schildwachthuisje er tegenaan ge-
plaats te hebben. Hij sprak correct
Nederlandsch, en nu bleek uit zijn
Hollandsche pas, dat hij geboren Hol
landsche was. Hij was in Juni jl. als
stuurmansleerling op een koopvaardij
schip door do Duitschers aangehouden
en naar Swinemüade met zijn schip
opgebracht. De geheele bemanning
werd na eenige dagen vrijgelaten, maar
hij moest blijven, daar hij verdacht
werd van spionnage.
En met welk recht? Hij had een
Nederlandsche zilverbon in den zak, en
daarop stonden aan de achterzijde twee
Engelscbe woorden geschreven. De
jongen wist natuurlijk zelf uiet, hoe hij
daaraan kwam. Geen nadere verkla
ring kunnende geven, werd hij naar
den Schaneaturm in Kleef vervoerd,
en na eenigen tijd voor de keus gesteld
61 levenslang gevangen ót naar het
front. Hij koos het laatste en maakte
van Augustus af het terugtrekken van
de Marne al medé. In Kleef had hij
uog zijn bewijs van Hollanderschap uit
De^ Haag kunnen krijgen. Maar ook
dat hielp niets. Die pas met zijn por
tret heelt hij aldoor bij zich gedragen.
Hij is bij de marine ingedeeld, en stond
aan het hoold van een 40-tal mariniers.
Terugtrekkende door België kwam
bij in de buurt van Sluis eu maakte
daar het plau reeds tot de vlucht. De
kans was daar echter uiet gunstig.
Hij kwam iu^de buurt van Eecloo
en wist toen Zondagmiddag om 6 uur
ongeveer op Nederlandsch grondgebied
te "komen. Niet wetende waar hij was
heeft hij eenigen tijd gedwaald, is eerst
in Sluis geweest eu kwam 's-avonds
laat in Oostburg. Daar werd by door
Zooals gemeld is mogen op bevel
der Duitsche overheid geen dienstplich
tige mannen meer over de grens. Bij
Ittervoort wisten echter een zestal hun
ner, verborgen onder op karren geladen
bagage, over te komen. Minder geluk
kig waren evenwel twee twintigjarige
jongelingen, die de onhandigheid hadden
begaan zich te verschuilen onder de
bagage op een aan de Duitsche Kom-
mandantur te Valenciennes toebehoo-
rend rijtuigje, dat natuurlyk aan de
grens moest achterblijven. Toen dit
wagentje, dat achter een ander voer
tuig was vastgebonden werd losgemaakt
sloeg het om. De l?agage rolde tegen
den grond en de twee verbergen Frau-
sche dienstplichtigen kwamen te voor
schijn. Ondanks het geweeklaag van
een moeder en een zuster der jongelin
gen, moesten deze achterblijven. De
karren, die nog op Belgisch gebied tot
vertrek gereed stonden, werden na dit
geval een voor een door Duitsche sol
daten aan een nauwkeurig onderzoek
onderworpen.
Een tweede minder aangenaam inci
dent volgde weldra. Een Fransche
jongeling, vallende in de termen tot
terughouding, wist tot aan de uit
gangspoort te komen en maakte daar
van een gunstige gelegenheid gebruik
om over te loopen. Doch nauwelijks
den draad gepasseerd, werd hij door
een Duitschen soldaat gegrepen, die
hem met geweld weder binnen de
versperring trachtte terug te brengen.
Er ontstond een worsteling, waarbij
de Duitscher de overhand zou behou
den hebben, indien hij niet door eenige
aanwezige burgers zoodanig met stok
ken was bewerkt, dat hij zijn gevange
ne moest loslaten, die het schreeuwende,
van vreugde op een loopen zette naar
Ittervoort. Aan het registratiekantoor
te Ittervoort kwam een der karren met
een Franschen jongeling, die zich op
den bodem onder de bagage verscholen
bad en bij zijn bevryding den verstik
kingsdood nabij was.
Te Breda is ook een groot aantal
vluchtelingen aangekomen. Zij waren
allen afkomstig uit Douai en omstreken
en waren sedert 3 September op reis.
Een der vluchtelingen vertelde dat van
de groep, waartoe hij beboorde, reeds
niet minder dan 40 personen ten ge
volge van ontbering en uitputting ge
storven waren, de slachtoffers, die het
beloofde land aldus werd Nederland
algemeen geheeten niet hadden
mogen aanschouwen, waren bijna zon
der uitzondering jonge meisjes. Onder
de vier en zestig mannen waren er
slechts zeer weinig valide, de vrouwen
waren schier allen in den rouw.
- De politie van het bureau Muider-
poort heeft Douderdag 'n huiszoeking
gedaau in een perceel aan de von
Zesenstraat en daar in beslaggenomen
14 balen mauufacturen, ter waarde van
meer dan 10.000, en afkomstig van
een inbraak op de Nieuwe Heerengracht
iu 't begin van deza week. De bewo
ner werd naar bet bureau gibracht,
maar weer op vrije voeten gesteld.
Nog werden gearresteerd een mede
plichtige, benevens de vermoedelijke
dader die echter alles ontkent.
