Binnenland.
Landbouw
De ellende in Dendermonde.
Men meldt aan de 2V. R. Crt
Uit Dendermonde heb ik de dringende
uitnoodiging ontvangen om een oproep
te doen tot hulp voor de bevolking van
deze verwoeste stad, waar de ergste
ellende heerscht. Tot voor den oorlog
was het een zeer nijvere plaats, een
trum van fabricage van katoenen dekens.
Men vond er voorts onder meer groote
touwslagerijen, een olieslagerij, een
schoenfabriek, katoenweverij enz. en er
heerschte welvaart, ook onder de tal
rijke arbeidersgezinnen. De bevolking
van Dendermonde met de voorstad St.
Gilles telde een zestienduizend zielen.
Dit aantal is nu gehalveerd en haast
allen die bleven, lijden gebrek, want
doordat de stad herhaaldelijk is gebom
bardeerd, liggen alle fabrieken vrijwel
vernield, evenals het oude stadhuis,
het paleis van justitie, de kerken, be
halve de Onze Lieve Vrouwekerk, die
wel geleden heeft, maar waar de dienst
toch is voortgezet. Het weeshuis is
verwoest, de academie van schoone
kunsten, waaromheen zich de vermaarde
Dendermondsche schilderschool had ge
vormd, het burgerziekenbuis, de scholen,
de stadsboekerij met tenminste vijftig
duizend boeken eveneens, en van de
huizen der welgestelden staan er nog
slechts een tiental. De geheele bevol
king is nu samengepakt in een arbeiders
buurt en in een deel van het Bagijnhof,
waarvan dq kerk ook in vlammen is
opgegaan. De overheid is niet langer
in staat om de ongelukkigen daar te
helpen, want sedert September staat er
alle bedrijfsleven volkomen stil. Sedert
is er door de werklieden geen cent
meer verdiend en bij gebrek aan in
komsten raakt de stadskas leeg. Het
stadsbestuur kan niet meer doeD dan
dagelijks soep uitdeelende enkele
bakkers bakken nog wat brood van het
Amerikaansche meel, maar de voeding
is geheel onvoldoende en daar de wel
gestelden, meest allen zelf geruïneerd,
haast allen de streek verlaten hebben,
is er van de particuliere lieldadigheid
al evenmin veel te wachten. Er is dus
behoefte aan voedsel, aan kleeding, aan
bedgerief voor de fabrieksarbeiders zoo
wel als voor de landbouwers.
Het gebrek aan kleeren, aan dekens,
enz. is nijpend. En niet alleen hier
door zijn de menschen zoo zwaar be
proefd, haast allen hebben vaders, ècht-
genooten, zonen aan het front, en een
menigte mannen van 15 tot 70 jaar,
onder wie verscheiden geestelijken, zijn
als krijgsgevangenen naar de Duitsche
kampen in Munster, Sennelager en
Soltau gebracht. Heel enkele hunner
zijn teruggekeerd met in witte verf op
den rug van hun jas geschreven, dat
zij krijgsgevangen zijn. De bezetting,
bestaande uit 250 landstormmannen,
verblijft in de kazerne, de stad behoefde
maar in enkele onderdeelen van hun
levensonderhoud te voorzien, maar in
middels hebben de requisities al wat
nog over was uitgeput. Den landbou
wers is niets gelaten van hun voorraden
graan, hooi, stroo en vee. Ook de voor
raden van producten van handelaren
en fabrikanten zijn opgevorderd. Trou
wens in gansch Oost Vlaanderen is dit
het geval met katoen, vlas, linnen en
garens. Fabrieken die nog zouden
kunnen werken staan er meerendeels
stil. Voor millioenen is er opgeëischt
tegen afgifte van bons, ook nog in
enkele gevallen na 15 dezer. Toch zegt
de Duitsche overheid dat zij het ecouo
mische leven weer op gang wil helpen,
maar de fabrikanten moeten aanvragen
of zij het bedrijf opnieuw mogen be
ginnen. Wordt dit toegestaan, dan is
de eischniet langer dan vier uur
daags werken. Wat er voor meer dan
drie maanden aan grondstof is wordt
in beslag genomen. En al wat er ge
maakt wordt is eveneens voor Duitsch
land.
Geen wonder dat onder deze om
standigheden de industrie verlamd
wordt, met al de ellendige gevolgen
voor de uitgeputte bevolking. Petro
leum is er niet, kaarsen zijuschaarsch,
kolen worden er weer wat aangebracht,
maar er dreigt hongersnood in deze
kortgeleden zoo bloeiende stad, waar
nu reeds zwarte ellende heerscht.
Kan hier niet geholpen worden
Een ZeesSag.
De Engelsche admiraliteit maakt be
kend In den vroegen morgen van
24 Januari kreeg het patroeljeerende
Engelsche eskader, uit slagschepen en
lichte kruisers en een torpedoflottielje
bestaande, vier Duitsche kruisers, ver
scheidene lichte kruisers en een aantal
torpedojagers in het zicht, die west
waarts koers hielden en blijkbaar op de
Engelsche kust afgingen. Plotseling
keerde de vijand terug met groote
snelheid. Hij werd nagezet en om
streeks halt tien begon de strijd tus-
schen de Engelsche schepen Lion, Tiger,
Princess Royal, New Zealand en de
Indomitable aan den eenen kant en de
Zoo was in de oogen der gasten Lucie's
vertrek volkomeo gerechtvaardigd, Alleen
baron de Cravant die reeds vroeg door
Armand meegenomen was den weg naar
Honfleur op, ontving die mededeeling
niet als de anderen. Hij kwam met
somber gelaat, voor hem iets bijzonders
terug, vroeg niemand wat en het scheen
duidelijk dat de graaf hem onderweg
zulke ernstige redenen had opgegeven,
dat hij zich had moeten overgeven.
Het onderhoud dat tusschen de twee
neven had plaats gehad was door me
vrouw de Fontenay voorbereid, 's Mor
gens had zij haar echtgenoot bij zich doen
roepen en hem volkomen bedaard mede
gedeeld dat zij van Lucie had vernomen
dat deze zich voor enkele dagen moest
verwijderen en dien zelfden ochtend zou
vertrekken. Toen Armand zich verbaasd
toonde over dezeonverwachteontknooping
die naar zijn meening onoverkomelijke
moeielijkheden met zich had moeteo
sleepen, had de gravin er op den natuur
lijksten toon der wereld bijgevoegd
»Ik meen u niet ontwetend te moeten
laten dat dit vertrek van juffrouw Andri
mont, dat veel op een vlucht gelijkt,
voortspruit uit den ijver waarmede de
Cravant haar vervolgt. Hij is met zooveel
aandrang opgetreden, dat onze jeugdige
vriendin er ongerust over is geworden.
Toen zij haar 'vrijheid bedreigd zag,
heeft zij mij, daar zij niet krachtig wilde
optreden tegen een edelman, die in haar
Duitsche schepen Derfflinger, Seydlitz,
Moltke, Rliicher aan den anderen. Een
geregeld gevecht ontstond en kort voor
één uur sloeg de Blücher, die te voren
uit de linie geloopen was, om en zonk,
Twee andere Duitsche kruisers werden
ernstig beschadigd, maar ze konden
toch nog vluchten en het gebied be
reiken, waar het gevaar van Duitsche
duikbooten en mijnen een verdere ver
volging beletten.
Er zijn geen Engelsche schepen ver
loren gegaan en, naar bericht wordt,
zijn onze verliezen aan mannen klein.
De Lion, die de leiding had, had elf
gekwetsten en geen dooden. Honderd
drie-en-twintig overlevenden van de
bemanning der Blücher, die achthon
derd-vijf en-tachtig koppen telde, zijn
gered. N. R. Crt.
Uit Berlijn wordt officieel medege
deeldBij een tocht in de Noordzee
van de pantserkruisers Seydlitz, Derf-
dinger, Moltke en Blücher, vergezeld
door vier kleine kruisers en twee
torpedoflottieljes, kwam het vanochtend
tot een gevecht met een Engelsche
strijdmacht ter sterkte van vijf slag
schepen, verscheidene kleine kruisers
en zes-en twintig torpedojagers. De
tegenstander brak na drie uur op zeven
tig zeemijlen west-noordwestelijk van
Helgoland het gevecht af en trok zich
terug. Naar tot dusver gemeld is, is
aan Engelsche zijde een slagschip, van
onze schepen de pantserkruiser Blücher
gezonken. Alle overige Duitsche strijd
krachten zijn in de havens teruggekeerd.
A. R. Crt.
Het „Dagbl. van Gouda" hoopt dan
ook dat de Nederlandsche Regeering,
die ongetwijfeld pogiDgen zal aanwenden
om intrekking van dit uitvoerverbod
te krijgen, daarin zal slagen.
Hcrt.)
Het
oogen geen andere fout heeft, dan dat
hij haar bemint, gevraagd aan Cravant
te doen begrijpen dat er voor hem geen
hoop is zij vroeg dit aan mij, omdat ik
voor Cravant als bemiddelaar optrad om
haar hand te vragen. Daar Lucie dezen
morgen vertrekt, zult gij wel zoo goed
willen zijn Paul zoo vei mee te nemen
als gij zelf wilt, opdat wij het veld vrij
hebben.
»Wilc gij ook dat ik u de moeilijkheid
spaar hem uitlegging te geven van juf
Irouw Audriment's vertrek?* vroeg
Armand.
>Ik zal u daar zeer erkentelijk voor
zijn.*
Tegen negen uur waren beide neven
te paard uitgegaan en tegen twaalf uur
teruggekeerd, schijnbaar in de beste ver
standhouding, maar in waarheid door
haat gescheiden. Hoe oppervlakkig ook
begon de baron in de gebeurtenissen
waarin hij sedert zes maanden gemengd
was, zeer verrassende omstandigheden te
vinden. En een weinig verder naden
kende dan hij anders gewoon was te
doen, kwam hii tot de zekerheid dat het'
vertrek van juffrouw Andrimont in ver
band stond met de teekeneu van onrust
die hij had opgemerkt in het tot dusverre
zoo kalme leven van Armand en Mina
Om daaruit te besluiten dat zij de oorzaak
was geweest van die onrust, had hij
slechts eenigzins verder te redenee'ren
en de jonge dandy deed dat. Maar toen
Geen kaarsen meer
Nu de uitvoer van palmolie en talk
uit Engeland verboden is, is de kaarsen
fabriek te Gouda voor het feit gesteld
na verbruik van de aanwezige voorraden
grondstoffen, welke nog slechts voor
een tiental dagen toereikend zijn, en
uitsluitend uit Engeland kunnen komen
de tabriek te sluiten.
Als gevolg daarvan zullen dan ook
geen bijproducten van de kaarsenfabri
cage meer worden vervaardigd, en kan
de aflevering van glycerine en andere
oliën niet meer plaats hebben. Daardoor
komen dus weer de wolfabrieken, die
oliën verwerken, zeepfabrieken, was-
scherijen en bleekerijen en tal van
andere fabrieken, w. o. ook die van
pharmaceutische artikelen in moeilijk
heden.
vond hij bij zijn conclusie zulke buiten
gewone omstandigheden, tevens zoo in
strijd met de feiten, dat hij niet wist
wat er van te denken.
Om geheel door te kunneD dringen in
dit. raadsel over het verdriet van Mina
en Armand, om de juiste redenen van
juffrouw Andrimont's vertrek te begrijpen
had hij zich rekenschap moeten geven
van den heldenmoed der vrouw, van de
rechtschapenheid van den echtgenoot en
de deugd van Lucie. Dat was een te
ingewikkeld vraagstuk voor het verstand
waarover de Cravant beschikte. Hij
vermoedde wel iets, maar dacht er niet
diep over na. Hij zou eerst iets later
den verborgen zin van deze geschiedenis
raden.
Overigens waren Armand's houding
en die der gravin zoodanig, dat geen
verandering merkbaar was, want tegen
over hun vrienden, waren zij zoo vroolijk
alsof er niets was gebeurd, 'tls waar,
de markies de Villenoisy had den eersten
dag met Mina een langdurig onderhoud
gehad, maar de oude diplomaat had daar
in huis sedert lang iets voor boven een
ander, en niemand dacht er aan zich er
over te verwonderen, dat de gravin een
deel van den dag met hem doorbracht.
Armand scheen meer behoefte van
beweging te voelen. Hij was bijkans
van den avond tot den morgen te paard.
Het scheen alzof hij zijn lichaam tegen
i alle vermoeienissen wilde harden, maar
AXEL, 26 Januari 1915.
Zondagavondgaf de Chr. Zangver-
eeniging „Hoop op Zegen" haar gewone
jaarlijksche uitvoering voor de armen
der Ned. Herv. Kerk.
Door het zingen v»n eenige Psalmen
en Neerboscbzangen werd de avond op
nuttige wijze doorgebracht. De belang
stelling was niet erg groot te noemen.
De collecte bedroeg 10 gulden.
Tot tijdelijk onderwijzeres aan de
openbare lagere school te Clinge is
benoemd mejuffr. J. J. P. Stoffels van
Sas van Gent. Tem. crt.
Bestrijding van Mond- en Klauwzeer.
Het bestuur van het Ned. Landbouw
comité heeft, ingevolge opdracht van
de 16 Jan. te Utrecht gehouden verga
dering met voorzitters van landbouwer»-
vereepigingen thans een circulaire
gericht aan de besturen der provinciale
gewestelijke en plaatselijke landbouw-
vereenigingen, maatschappijen en boe
renbonden, in welite circulaire de
regelen worden meegedeeld betreffende
de samenstelling en de taak der op te
richten Commissies van Waakzaamheid
ter bestrijding van mond- en klauwzeer.
Om de noodige eenvormigheid te
verkrijgen bij de bestrijding der ziekte
zal het nuttig zijn, dat in elke provincie
eene commissie wordt benoemd, die
leiding geeft aan het werk der plaatse
lijke Commissies van Waakzaamheid,
en advies geeft overal waar dit gevraagd
wordt of noodig wordt geoordeeld.
In elke stad, dorp of gehucht waar
veehouders wonen wordt een Commis
sie van Waakzaamheid aangesteld,
benoemd door de plaatselijke vereend-
ging(en).
De leden dier commissies brengen
de middelen ter voorkoming der uit
breiding der ziekten ter kennis aan de
veehoudersen trachten deze te over
tuigen van de noodzakelijkheid elk
verdacht geval aan te geven, en tracht
het markten, verkoopen en vervoeren
van besmet of verdacht vee te voor
komen. M. crt.
een dergelijke wandelrit stelde hem steeds
in staat zich af te zonderen. Hij ging
dan de steile heuvels langs de kust op,
bond zijn paard aan een boom, ging
zitten en droomde daD, starende naar den
horizon.
Het geklots der golven, dat onafgebro
ken tot hem doordrong, was als 't ware
een echo van de doffe klacht zijns harten.
Hem was dat geloei, waarin geen stilstand
kwam, welgevallig; het scheen hem, dat
door die eeuwigdurende beweging de
diepe verbittering in hem »wakker
werd.
Hij was zonder tijding van Lucie en
wist niet wat tusschen haar en Mina wa»
voorgevallen. Want er moest bepaald
iets gebeurd zijn. Toen hij gedacht had
zijn vrouw verklaringen te moeten geven
betreffende het vertrek van het jonge
meisje, vond hij haar daaromtrent inge
licht als iemand, die daarover vertrouwe
lijke mededeelingeu had ontvangen. Hij
had haar niet durven ondervragen, een
verpletterend antwoord vreezende. Hij
had haar gevonden bleek, met holle oogen
een smartelijke trek om de lippen,
grijzende haren. In enkele dagen was
mevrouw de Fontenay, die tot heden
zoo schoon was geweest, wel tien jaren
f ouder geworden. Haar lijden was zoo
merkbaar dat haar vrienden er ongeruit
over werden.
Wordt vervolgd.)