29e Jaarg.
\o. 21.
Woensdag 11 «/wm 1913.
Ds dochter van den Spion.
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
F. DIELEMAN.
FEUILLETON.
-
ANT.
D't blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrydagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 Maanden 50 Centfranco per post 60 Cent.
Voor België 70 Cent. Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
DRUKKER—UITGEVER
AXEL.
ADVERTENTIEN van 1 tot 4 regels 25 Cent; voor
eiken regel meer 5 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot
Dinsdag- en Vrydagnamiddag TWEE uren.
AXEL, 10 Juni 1913.
De geannonceerde vergadering van
Vrijdagavond, waarin door den heer J. R.
Snoeck Henkemans, Lid van de Tweede
Kamer, te Amsterdam, een politieke lezing
gehouden werd namens de Christ. Histo
rische partij, was goed bezocht. De bij
eenkomst werd met gebed geopend door
den heer Van den Ouden, te Ter Neuzen,
die na eene korte inleiding het woord
gaf aan den heer Snoeck Henkemans.
Deze wees op het verschil tusschen de
vorige Kamerverkiezing en de aanstaande.
Toen moest men afwachten wat het
Kabinet zou doen, nü weet men wat het
gedaan heeft en kan geoordeeld worden,
of men wenscht dat het Ministerie zijn
arbeid voortzet en afmaakt of dit door
anderen zal worden afgebroken en ver
nietigd.
Tegen de klacht, dat weinig is afgedaan,
stelde spr. zijn oordeel dat hard is gewerkt
en veel tot stand gekomen is en gaf een
opsomming van eenige wetten en be
sluiten, met de beteekenis, die deze
hadden voor de betrokkenen.
Spr. roemde daarom het Ministerie,
omdat het juist onder de partijverhouding
die thans in de Tweede Kamer bestaat,
zoo moeilijk is een wet er door te halen
en betoogde dat in geen 20 jaren zooveel
door eenig Ministerie was afgewerkt.
Hierna behandelde spr. wat nog te
wachten is, als het huidige Ministerie
aan blijft, als uitbreiding van Kiesrecht,
hoewel herziening daarvao niet urgent is.
Tarief is er noodig om aan geld te
komen. Spr. betwist, dat met invoering
daarvan een andere wending zou komen
Roman van E. von WaldZedwitz.
Nadruk verboden.)
30)
V.
Frans von Hessenstein had den eersten
nacht in het huis zijner moeder onrustig
doorgebracht; ontevreden op zichzelven,
ontwaakte hij den volgenden morgen.
Nazi liep zwijgend om hem heen, geen
lustig Croatenlied deed hij hooren, toen
hij op de plaats de uniform van zijn
meester uitklopte. Zijn anders zoo luid
ruchtige mond scheen heden verstomd,
maar des te levendiger keek hij naar
den kant van Marietta, die buiten onder
de veranda druk in de weer was en aan
het klaarzetten van het ontbijt voqr hare
mevrouw meer tijd besteedde dan zij
anders placht te doen. Trof haar een
blik uit Petrovac's verliefde oogen, dan
wendde zij behaagziek het lieve kopje
af en vertoonde slechts den witten doek,
dien zij als een geboren Napolitaansche
droeg, en waarvan de helft als een sluier
over haar schouders vieleen roode roos
en witte oranjebloesem zetten haar nog
grooter bekoorlijkheid bij. De berisping
van mevrouw Hessenstein had zy niet
vergeten, maar toch kon zij het niet laten
in den oeconomischen toestand en de
handelspolitiek zou worden omgekeerd
Hij achtte eene verhooging van 12%
niet te zwaar, te meer omdat artikelen
als melk, spek, levend vee, rijst, haver,
eieren, granen, beeten, brood en beschuit
vrij blijven.
Er zijn volgens spr. twee voordeelen
aan verbonden boven directe belasting
le kans, dat de loonen verhoogen en 2e,
dat de buitenlander de belasting betaalt.
De Minister beeft niet gezegd te zullen
staan of vallen bij ieder cijfer en de
Christ.-Historischen zullen trachten het
Tarief te verlichten.
Komende tot de houding van de Christ.
Hist, in de coaliseerende partij worden
2 bezwaren genoemd, ni. samengaan met
de Katholieken en gevaar voor de Ned.
Herv. Kerk. Het le bezwaar ziet spr.
opgeheven, doordat met dit samengaan
een gemeenschappelijk doel bereikt wordt
en het recht wordt erkend, dat de R.-K.
hebben in verhouding tot de getalsterkte,
die zij in Nederland hebben.
En het 2e bezwaar bestaat niet, zei
spr. Weliswaar dat voor de Hoogeschool
te Utrecht, ter opleiding van Hervormde
predikanten Prof Noorizij is benoemd,
die Gereformeerd is, doch spr. zette uit
een, dat dit om practische redenen was.
Ook gelijkstelling van subsidie voor
alle kerken waardoor de Ned. Herv. Kerk
zou worden benadeeld, is niet te wachten,
meent sprdaar dit voorstel is ingetrokken
en men heeft beloofd het zoo te laten
Spr. komt op tegen de beschuldiging, als
zou dr. Kuyper daarin weer schuld treffen.
Ook heDben de C.-H. hun beginsel
niet prijsgegeven ter wille van de
af en toe een blik op den flinkeu jager
te werpen. Leelijk was hij, met den
besten wil van de wereld kon zij hem
niet knap vinden, maar toch had hij
niets onaangenaams. Petrovac zou dol
gaarne een gespiek met haar hebben
aangeknoopt, maar hij was bang dat
Hessenstein zijn hoofd buiten het raam
zou steken. Had hij zijnen meester
kunnen zien, dan zou hij bemerkt hebben,
dat daarvan niet de minste vrees bestoud,
want deze was verdiept in de lezing van
een brief, dien hij uit zijn koffer genomen
had. De brief droeg den dienststempel
van zijn bataljon, en was Hessenstein
door den officier, die hem op fort Mamula
afloste, overhandigd. Frans zette er zijn
naam onder, ten teeken dat hij hem
gelezen had. Onwillekeurig schudde hij
het hoofd, toen hij den inhoud nogmaals
las.
»Oe vervulling mijner blijdste ver
wachtingen wordt zoo al niet geheel
verwoest, dan toch bijna onmogelijk
gemaakt."
Hij begon weer opmerkzaam te lezen.
#Jn het algemeen moge het waar zijn,
dat de Russen, die zich in de Bocche
en Dalmatië ophouden, niet vreemd zijn
aan de revolutionnaire beweging, maar
dat wij allen omgang met. hen zullen
vermijden, is toch waarachtig wat veel
verlangd."
Hij deed den brief in een enveloppe,
adresseerde dieu aan zijn bataljons
coalitie en de partij van spr. verdient
daarom aldus spr. - lof in plaats
van blaam, dat zij heeft toegegeven in
het accoord. Spr. betieurt dan ook, dat
die zaak is geworden een algemeen onder
werp van bespreking, ofschoon andere
partijen daar buiten moeste i staan. Het
accoord is gesloten, zei spr., omdat men
in de volste overtuiging zich kon aan
sluiten bij de strooming, die haar uiting
vindt in de rechtsche beginselen en wijst
op verschillende redenen, waarom de
C-H. niet kunnen medegaan met de
liberalen.
Ze zijn dubbelhartig meent spr., waar
zij roemen op minister Colijn en stemmen
tegen de oorlogsbegrootingvroeger de
zending steunden en die thans gevaarlijk
achten ze zijn voor ouderdomsverzorging
en stemmen tegen de Invaliditeits- en
Ouderdomswet.
Spr. merkte op, dat de liberalen zich
daardoor schuldig gemaakt hebben aan
onverantwoordelijke daden.
Spr. zou kunnen verklaren, dat men
tegen de invaliditeits- en ouderdomswet
stemde, als men zelf een vast plan had,
doch waar men dat, meende sprniet
heeft, achtte hij het beter, dat de 70-
jarige arbeiders in Dec. a.smits de
regeering aanblijft, al twee gulden per
week krijgen (hilariteit). Wel stellen de
liberalen, volgens spr. voor uitkeering aan
behoeftigen, doch die hebben gespaard
zouden niets krijgen.
Hierna behandelde spr. de geschiedenis
der onderwys-subsidies en achtte het
een recht, dat men een school en onder
wijzers koos van eigen beginselen.
Ook daarom kunnen de Chr.-H. mede-
kommandant, zette er met duidelijke
letters »geheim" op en lakte hem dicht.
»Vooral de vrouweD en dochters dezer
heeren zou men gebruiken om de kei
zerlijken te spionneeren I 't Is belachelijk 1
Ja, bij enkele overspannen vrouwen kan
dat het geval zyn, maar bij haar, bij
Marie Esther Neen, neen, daarvoor zijn
haar oogen te heldertot een leugen of
een snoode daad is zij niet in staat.
Maar het is in allen gevalle lastig,
verduiveld lastigop die manier worden
aan het vrije, ongedwongen verkeer
banden aangelegd, waardoor een vertrou
welijke omgang onmogelijk is. »Ja,"
en met de vlakke hand sloeg hij op het
voorhoofd, reeds gisteren bij onze eerste
Ontmoeting vertoonden zich de gevolgen
van dat verbod. Ik kon den vroegeren
onbevangen toon niet vatten, mijn dwaas
gedrag had terugwerkende kracht en de
goede stemming was weg."
Hij ging naar het raam.
Petrovac, houd op met dat heidensch
leven, ik wil dat geklop niet langer
hooren."
Hij haalde zijn hoofd weer naar binnen
en zette zijne wandeling voort.
»Zou mijn vreemd gedrag alleen de
oorzaak geweest zijn van hare terug
houdendheid Of zou zij vermoed
hebben, dat wij deze circulaire ontvangen
hebben
Hessenstein dacht over de zaak na en
kwam tot de pijnlijke overtuiging, dat
werken met de coalitie en wijst hij op
de onverantwoordelijkheid van sommigen
zijner partij, welke zich aan de coalitie
onttrokken.
Met een voorspelling van wat de ver
kiezing kan geven, waarschuwde spr. voor
een Kabinet, dat geen rekening.zou houden
met de beginselen van een zoo groot
deel des volks. Daarom raadde hij deu
kiezers van het district Oostburg te
stemmen op mr. Dielaman, ook omdat
voor het vaderland van beteekenis is de
overwinning van dat district eu zulks
als een blijde tijding zou klinken.
Voor debat gaf zich op de heer J. vau
der Peijl van Ter Neuzen. Deze bracht
hulde aan den heer Snoeck Henkemans,
omdat hij in tegeustelliog met den heer
mr. Dieieman, en andere sprekers vatl
de coalitie zoo ridderlijk was debat toe
te staan. Hij meent toch dat er inder
daad veel niet in den haak is, van wat
ze op hunne vergaderingen zeggen, omdat
ze geen tegenspraak dulden.
Debater staat verbaasd over de meester
lijke wijze, waarop de spr. dit Ministerie
als een advocaat een misdadiger, ver
dedigde. Als onderwijzer nam hij eerst
zijn zaak ter hand en pleitte voor open
baar onderwijs.
Ht^ wees er op dat op de eene plaats
de winst der gesubsidieerde scholen diende
als een wapen tegen Rome en op de
andere plaats deze strekken moest tot
steun aan kloosters. Uitvoerig behandelde
dhr. v. d. Peijl de kwestie, die ontstaan
is onder de Cnrist.-Hist. onderling in hun
houding tegenover het Kuyperianisme en
bet Katholicisme. Ook meende sprdat
een Christelijk Ministerie niet bestand
dit laatste volstrekt niet onmogelijk was
waarom kon men niet langs een of
anderen omweg, misschien wel door
omkooping van een ondergeschikt be
ambte, kennis hebben gekregen van den
inhoud dezer waarschuwing?
»Deze verwenschte politiek, deze ont
zettende gisting in alle klassen der
maatschappij, zal waarachtig nog oorzaak
zijn, dat mijn heele levensgeluk in de
waagschaal gesteld wordt."
Nazi sloop de deur in, hij wilde
behoedzaam loopen en zijn heer met zoo
weinig mogelijk geraas bedienen, maar
het gelukte hem volstrekt niet; eerst
liep hij een stoel om en wierp toen een
karaf water op den grond, zoodat de
inhoud op de uniform van den luitenant
terecht kwam.
»Petrovac niet uitschelden, niet vloe
ken, luitenantsmeekte hij, terwijl hij
vergeefsche pogingen deed om de stukken
der karaf weder aan elkaêx te.zetten.
Zijn angst was zoo belachelijk, dat hij
er met een meer vriendschappelijk dan
toornig »ezeluit den mond van zijn
gebieder afkwam.
In een licht jasje betrad Frans de
veranda, om gemeenschappelijk met zijne
moeder te ontbijten. Frissen.'. morgen
lucht waaide de wind van den kant der
Zee toe, zij vermengde zich met den
geur der bloeiende struiken en vervulde
lichaam en gemoed met wellust.
{Wordt vervolgd.)
