Gemengd Nieuws.
Gemeenteraad van Axel.
AXEL, 15 April 1913.
Jl. Zaterdagavond trad alhier voor
de anti-revolutionnaire kiesvereeniging
op de heer mr. P. Dieleman uit Middel
burg met een rede, waarin hij het
gansche program van de coalitiseerende
partijen de revue liet passeeren.
Er was een matige opkomst.
Wegens den grooten omvang, die
sprekers lezing had, moeten we het
verslag aanzienlijk bekrimpen.
De heer Dieleman begon met een
blik te werpen op de eeuw van 1813
tot 1913, waarin ontzaggelijk veel ver
anderd is ten opzichte van maatschap
pelijke en staatkundige toestanden.
Meende Van Hogendorp in 1813 bij
de herkrijging onzer onathankelijkheid,
dat alle partijschap had opgehouden,
spr. meent, dat er toch nog verschil
van party genoeg bestaan heeft en nog
is en vindt het gelukkig, dat er strijd is
Uitvoerig stond hij stil bij de anti
these, waarom de strijd gaat en die
volgens spr. geen uitvinding, maar het
gevolg is van verschil in beschouwing
omtrent het Goddelijk gezas. Spr. ging
na waarin dat verschil bestaat tusschen
de linksche en rechtsche partijen en
noemde het samengaan van anti rev
met katholieken geen monsterverbond,
maar dat zou het zijn, als de katholieken
met de liberalen opgingen.
Spr. vond het een zegen, dat een
oplossing gevonden was tusschen de
3 verbonden rechtsche partijen, met
name de christ. historischen, vooral met
het oog op de verkiezingen.
Het moet hierbij niet gaan om per
sonen, maar om stelsels en spr- wees
er herhaalde malen op, dat niet moet
gekeken worden op persoonlijkheden,
maar men voor alles moet letten, op
wat men voor de partij is.
En waar nu tegenstellingen tusschen
de partyen bestaan, zeide spr., zijn juist
de aanstaande verkiezingen van zoo
groot gewicht, omdat aan de orde is
eene grondwetsherziening.
In breede trekken zette spr. de be
teekenis der grondwet uiteen ten opzichte
van volk en vorst, zooals dat door de
kerkelijke partijen wordt voorgesteld.
In de grondwet moet blijken, aldus
spr het stempel van de rechtsche
beginselen.
Afdalende tot de verschillende onder-
deelen der grondwet, die wijziging be
hoeven, besprak spr. de taak der volks-
vertegenwoordigers en verdedigde het
gezinshoofden en organisch kiesrecht,
bestrijdende de motieven, die voor alge
meen kiesrecht heeten te bestaan.
Komende tot het onderwijs, noemde
spr. het een schandelijk onrecht, dat
voorstanders van bijzonder onderwys
belasting moeten betalen voor de open
bare school, terwijl de bijz. geen subsidie
ontvangen uit de gemeentekas. Met
cijters toonde hy aan, dat in groote
steden millioenen worden besteed voor
de o. 1. s. en de bijz. niets krygt. Eisch
is, zeide spr., dat onrecht te stuiten.
Ook de sociale wetgeving dient gere
geld te worden. Spr. noemde dat een
moeilijk ouder werp, omdat men daarbij
rekening moet houden met de verschil
lende maatschappelijke toestanden. Ook
hierover gat spr. een uitvoerige be
schouwing en herinnerde er aan hoe
langzamerhand staatsbemoeiing noodig
werd inzake arbeiderstoestanden. Kege
ling moet er zyn voor loon, werktijd,
ziekte, ouderdom en invaliditeit. Het
laatste is thans zoover geregeld, dat de
Eerste Kamer nog slechts het ontwerp
heeft aan te nemen.
In den breede wijzend op de voor-
deelen van verplichte verzekering tegen
over bezwaren van staatspensionnee-
ring, achtte spr. het gelukkig, dat
minister Talma zijn ontwerp met het
amandement Duys er heeft door weten
te halen.
Om nu de verschillende sociale wetten
uitgevoerd te krijgen, is geld noodig
en dit nu wilde men halen uit de op
brengst van een tarief wet.
Spr. zette uit oeconomisch oogpunt
uiteen wat een tariefwet inhoudt en
trachtte op grond van verschillende
citaten van binnenlandsche en buiteu-
landsche staatkundigen te bewijzen, dat
de tariefkwestie nu eigenlijk niet was
een politieke zaak, maar zuiver maat
schappelijke. Oeconomisch zwakken
moeten beschermd worden, zoo ook
onze Staat.
't Gaat volgens spr. dus om de beste
wijze, volgens welke de commerciëele
beteekenis van ons land tegenover
andere landen kan worden bewaard.
De pry zen, meent spr., mogen aanvan
kelijk iets verhoogd worden, toch is
een spoedige daling te wachten, door
de binnenlandsche concurrentie. Meer
werk zal er komen, meer vraag dus
naar arbeiders, wat weer loonsverhoo-
ging tengevolge heeft. Spr. zeide, dat
een algemeene welvaart ook voor de
middenstanders niet kan uitblijven bij
toepassing van beschermende rechten.
Resumeerende zou spr. als vertegen
woordiger voor de Tweede Kamer aan
sturen op bestendiging van het Ministerie
Heemskerk—Talma medewerken tot
hervorming van grondwet en ouderwijs
wet; tot bevordering van de welvaart
des lands, van landbouw en industrie,
arbeider en middenstander, terwijl hij
hoopt mede te werken tot verzachting
van de bestaande scherpe tegenstel
lingen.
Wijzende op de werken van Jezus
moet aldus spr. Zyn leer het
grondbeginsel zijn, waarnaar we ons
dienen te richten als persoon en als
partij.
Kennend de streek, waarin zyn ge
legen de schoone landouwen van
Zeeuwsch- Vlaanderen, waar hij is ge
groeid en gevoed, dat hij van stap tot
stap beeft doorkruist en dat hem na
aan het harte ligt, hoopt spr. steeds te
bly ven behartigen de belangen van hare
inwoners, met wier behoeften hij op de
hoogte is.
Desgevraagd deelde de heer mr
Dieleman mede, dat de bezwaren, welke
hij aanvankelijk had tegen het aan
nemen van een candidatuur voor lid
vau de Tweede Kamer, bestondeD in
zijn veelomvattenden en uitgebreiden
werkkring, en het verheugde hem, daar
voor een oplossing gevonden te hebben,
zoodat hij hoopte binnen enkele dagen
aan de betrokken kiesvereenigiugen te
kunnen schrijven, dat hij de hem aan
geboden candidatuur aanvaardt.
Zaterdag werd te Sluiskil in bet
café van den heer Brakman een open
bare vergadering gehouden van de libe
rale kiesvereeniging. Deze was druk
bezocht. Eerste spreker was de heer
J. Welleman, die voornamelijk de tarief
wet in verband met den landbouw
besprak. Verder hield de heer R. de
Muralt eeu politieke rede, waarvan een
groot ei ei aan de staatspensiounéering
was gewijd.
Door Gedeputeerde Staten zijn
in den Raad van Beroep voor de ver
mogensbelasting in Zeeland herbenoemd
als lid de heer J. H. C. Heyse te Mid
delburg en als plaatsvervangende leden
de heeren J. W. Wagtho te Tholen en
A. Moerdijk te Zuiddorpe.
matten, waarvan slechts een gedeelte
verzekerd was, (de eigenaars waren
juist bezig voor het overige ook een
verzekering af te sluiten) is door het
vuur verteerd oi door de rook bedorven.
Op de lagere verdiepingen heeft de
firma Enthoven haar tabak opgeslagen
en hier werd veel waterschade aange
richt. De brandweer had langen tijd
werk om het smeulende vuur te be
dwingen.
Zaterdagnamiddag heeft de bewo
ner van een villa tusschen Velsen en
Driehuizen, in een vlaag van waanzin,
een aanslag gepleegd op een geneesheer
uit Meerenberg, op zijn verpleger, die
door een revolverschot gewond werd,
en op den hoofdveldwachter De Ruiter,
die vier revolverschoten in de borst
kreeg en levensgevaarlijk is gewond.
De veldwachter is per ziekenwagen
naar Haarlem vervoerd.
N. R. Crt.
- Paardenschur/t. In de gemeente
Apeldoorn doet zich een geval van
paardenschurft voor. De noodige maat
regelen om uitbreiding dezer besmette
lijke ziekte tegen te gaan, zijn reeds
genomen.
Volgens de Belastingambtenaar zijn
den 11 dezer verplaatst de Kommiezen
3e kl. L. Koning naar St. Jansteen en
E. G. Kok, en J. Nieland naar IJzendijke.
Brand in een tabakspakhuis. Op
de bovenzolders van de pakhuizen,
genaamd de Korendrager, aan den
Oudeschans te Amsterdam, is Zaterdag
morgen brand oa-tstaan in een voorraad
ongeregelde tabak van de firma M. en
S. Kool, die deze zolders in gebruik heeft.
Ook was daar een groote hoeveelheid
matten opgeslagen, welke gebruikt
worden voor de verpakking van tabak,
kapok, enz.
Een groote hoeveelheid tabak en
Zitting van 15 April 1913.
Tegenwoordig de heeren Lamaltre,
Kruysse, Vau Driel, Oggel, Dregmans,
F. Dekker, Dieleman, Smies, de Feijter
en Wolfert. Voorzitter dhr. L. J. den
Hollander, burgemeester, Secretaris dhr.
J. A. van Vessem Afwezig dhr. P.
Dekker zonder kennisgeving. Op voor
stel van den Voorz. wordt het lezen
der notulen aangehouden tot een vol
gende vergadering.
De Voorz. deelt mede dat het schrijven
van dhr. Van Rompu omtrent wijziging
in den treinenloop traject Vlissingen—
Roosendaal de bedoeling had eener een
voudige kennisgeving.
De Voorz. vraagt of de leden geen
bezwaar hebben om een verzoekschrift
te behandelen, dat niet op de agenda
voorkomt, maar waarbij adressant ons
verzoekt het spoedig te willen behan
delen, daar er haast bij is. Het betreft
nl. een verzoek van Jacs. Brakman,
smid, om zijne stoep te mogen ver
nieuwen, de oude uit te breken en op
dezeltde plaats een arduinen stoep te
leggen. Daar ook het advies van den
gemeenteopzichter gunstig luidt, wordt
m. a. s. besloten het verzoek in te
willigen.
De Voorz. zegt dat ook nog een
schrijven ingekomen is van de Wed.
Vau Rumste, de tegenwoordige schoon
maakster vau de Openb. School, waarbij
zij verklaart voor de vergoeding, die
zij thans daarvoor ontvangt, de school
niet langer meer te kunnen schoon
houden, waarom zy eene verhooging
wenscht van ƒ50 per jaar.
Dhr. Smies vraagt hoeveel ze nu
heelt.
De Voorz.210, dat zou dus 260
worden. Er valt wel wat voor de ver
hooging te zeggen, omdat er tegen
woordig voor alle doeleinden van de
openb. school gebruik gemaakt worden
er worden veel vergaderingen in ge
houden, zoodat er geregeld wat in te
doen is, en dat vordert natuurlijk meer
onderhoud. Verschillende leden infor-
meeren of de bezems enz. moeten aan
geschaft worden door de aanneemster,
waarop de Voorz. bevestigend antwoordt.
Inlichtend deelt de Secretaris mede
dat de vroegere aannemer 280 kreeg
en de materialen vrij. De Voorzitter
vreest dat er moeilijk een ander voor
te vinden zal zijn, en geeft daarom in
overweging om de gevraagde verhooging
toe te staan.
Dhr. Smies stelt voor de verhooging
voor één jaar in te willigen. Z h.
wordt hiertoe besloten.
I. Verzoekschrift der commissie tot
regeling van de onafhankelijkheids
feesten om op kosten van de gemeente en o
de markt en het stadhuis te doen ver- betah
sieren en illumineeren, alsmede om vorm
gebruik te mogen maken van de raad kas,
zaal. eene
De commissie geeft in haar adres te en e
kennen, dat zy het feest wenscht te zoods
vieren op 28 en 29 Augustus e.k. Het ze dt
voorstel van B. en W. om de raadzaal toch
gedurende die dagen kosteloos ter be- De
schikking van de feestcommissie te natio
stellen wordt z. h. s. aangenomen. moetl
Over het eerste gedeelte, het punt veel
wat het zwaarste weegt, nl. de financiën, zelfs
ontspon zich eenige discussie. de ge
Door den Directeur van het postkan dien
toor alhier, dhr. de Jong, waren eenigt 20C
fraaie teekeningen ingezonden van plan voudi
neu tot versiering van het marktplein moeti
incluis gemeentehuis en muziektent. Dh
Dhr. Smies vraagt of er eene begron het
ting is van de aan te brengen versiering, hebb<
De Voorz. zegt dat deze 275 be- eene
draagt, nl. 75 voor arbeidsloon, leve- ^ee^1
ring hout 100 en versiering ook 100; h°eJ)
Het voorstel van B. en W. is echte! noodl
om de versiering niet zelf ter hand t« W(>rd
nemen, maar dit aan de feestcommissii
over te laten, en aan de commissi»
eene subsidie uit de gemeentekas tl *omt
geven van 200, benevens voor d< ,c
werkzaamheden de beschikking over di g°ed(
gemeentearbeiders onder leiding van aan
den gemeenteopzichter. Evenwel zo« daarc
dan het versieringsplan nog iets een
voudiger moeten worden gemaakt dai
de commissie zich voorstelt.
Dhr. Oggel zegt zich volkomen tl sierei
kunnen vereenigen met het voorstel tQ
van B. en W. voor wat betreft het ver jjeer
leenen eener subsidie van 200, maai vorm
kan volstrekt niet meegaan om de ge
meentearbeiders aan de commissie al en ja
te staan, deze moeten onder alle om- benot
standigheden disponibel zijn voor d» ^om
gemeente, want misschien moet wel
een maand of zoo vóór de feesten reedi ajjeg
met de versiering begonnen worden. y
Dhr. Dieleman kan er wel in toe lichti
stemmen aan de commissie de gemeente
werklieden af te staan, mits de gemeen» bruik
ze zelf niet noodig heeft. Men zou die bfijve
voorwaarde er aan kunnen verbinden. geieg
Dhr. Lamaïtre zegt dat de bedoelini gebri
van B W. is om alleen IJzebaart tei Dh
beschikking te stellen. bespr
Dhr. Oggel zegt dat er in de begrootin) gaat.
voor arbeidsloon 75 is geraamd ei eerst
dacht dat het de bedoeling was om di met
uit te winnen door de vaste arbeiden arbei
beschikbaar te stellen. van
De Voorz. zegt dat B W. geoordeell veree
hebben dat het beter was om de ver er tej
siering aan de commissie over te laten te st<
dan gevoelt het gemeentebestuur ziel het v
vrijer, en dan zal er by den Raad ooi te w
wel geen bezwaar bestaan om de sub gegei
sidie eenigszins te verhoogen, en dai van
de arbeiders niet disponibel te stellen sprek
Dhr. Kruysse zegt dat de arbeiden De
nooit eenig werk voor de commissi) verki
zullen mogen verrichten, wanneer di beslo
opzichter zegt dat hij ze noodig heefl gevei
maar aangezien er van nu tot Septefl niet
ber een heele tijdruimte is wordt vei arbei
ondersteld dat de arbeiders wel eeuDus
vrije uren zullen hebben met regen voor
dagen of anderszins, en dat ze iu dil subsi
dagen wel eens latjes kunnen zagenjuist
en dergelijke werkzaamheden ten bimet
hoeve van de versiering kunnen doen houd)
Dhr. Oggel zegt dat de commissii val
misschien wel tot aanbesteding van eei 300
en ander zal overgaan. haar
De Voorz. meent dat het de best wijzij
weg is om een vast bedrag als subsidi) neme
toe te staan zonder dus de arbeidenfeest
beschikbaar te stellen. Nadat de hesde vt
Smies verklaard heeft daarmede ttoesta
kunnen instemmen wordt besloten aafkunn
de commissie een vast bedrag als sub Dh
sidie toe te kennen, en vraagt de Voortal he
ot iemand der leden soms een voorstel/ 100
heeft en een bedrag noemen wil. vroeg
Dhr. De Feyter vindt 200 nog thelpe
veel. Er heeft zich eene commissieene
gevormd, die aan de huizen heeft geverde
collecteerd, en deze commissie heef! Dhi
zoo ongeveer 1000 by elkaar gebracblfeest
