ÉT DE OUDE DOOS.
No. 9.
Zaterdag 30 April 1910.
26e Jaar<r.
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
id
1st
n>
Een en ander over Gasverlichting.
F* UlFJJAI Vy
axel.
FEUILLETON.
Buitenland.
COURANT.
D't blad verschijnt eiken Dinsdag;- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS;
Per 3 Maanden 50 Centfranco per post 60 Cent.
Voor België 70 Cent. Afzonderlijke Nos. 5 Cent.
Nu in onze gemeente de kans niet
jitgesloten is, om eerlang een gasfa-
ïriek te zien verrijzen, achten wij het
ttiet overbodig onze lezeressen en lezers
sens het een en ander over gasver
lichting en haar ontstaan mede te deelen.
pfschoon onze landgenoot Minckeleers,
reboren te Maastricht, er in slaagde
sm reeds in 1785 een locaal door middel
van steenkolengas te verlichten, dateert
ie eigenlijke gasverlichting van af 1792,
t|oen een Engelsch ingenieur Murdoch,
6Oar in slaagde zijn woonhuis geheel met
7^as te verlichten. Iu 1808 werden door
1 teen Maatschappij reeds pogingen aan
gewend om vergunning te verkrijgen
8itot het verlichten van de stad Londen
gjioor middel van gas. Echter te ver-
8igeefs; men had nog te weinig ver
trouwen in het nieuwe verlichtings
middel. Eerst in 1814, nadat door een
zekere Samuel Clegg verschillende ver
ft (beteringen in de gasbereidingstoestellen
gijwaren gebracht werd de gevraagde
9 (vergunning verleend, en werd een ge
deelte van Londen door middel van
9gaslantaarns verlicht.
9' Weldra werd de gasindustrie ook
Ig^fnaar andere landen verplaatst en wel
in 1817 naar Frankrijk, waar Parijs
het eerst werd verlicht. Later in 1826
i 91
DRUKKER—UITGEVER
AÜVERTENTIEN van 1 tot 4 regels 25 Cent; voor
elkeD regel meer 5 Cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk tot
Dinsdag- en Vrydagnamiddag TWEE uren.
1 91
i 91
J9)
»Toen ik nog onderofficier was, zeide
63öje sergeant-majoor, lagen wij in de
7'oskleine vesting K. en kregen wij tege:
5,05jjjkertijd eenen nieuwen commandant,
'i^dfvaarop men het oude spreekwoord
■ertwnieuwe bezems vegen schoon,* over
heerlijk kon toepassen. Thans was er
lan het wacht doen en patrouilleeren
jeen einde en dewijl het bij den vori-
;en commandant meermalen was voor-
leni^ekomen dat een strafgevangene of galei
boef ontsnapte, zoo zette de nieuwe
Q) npommandant het zich in het hoofd, dat
sulks niet meer zoude geschieden. Den
geheelen dag werd met visiteeren door-
|45 gebracht, en waar wij anders twintig
man voor de vestingarbeid op de wacht
gustitelden, moesten er thans veertig geleverd
leuzworden. Er waren echter ook kerels
ïnder de galeiboeven, wier bleek uitzicht
emand de vrees in het hart zoude jagen.
Drie vierde van hen had groote ijzeren
lorens om den kop gesmeed, waarin
plokjes hingen. Thans werd er eene
{roote parade voor den inspecteur ge-
tommandeerd, en dewijl de commandant
3,45 le galeiboeven geen enkelen dag rust
5,68 vilde gunnen en de tot den arbeid be
naar Duitschland en wel Berlijn. Tot
heden toe is Duitschland nog een der
landen, waar men het nieuwste vindt op
gas-technischgebied, evenals Engeland.
Langen tijd heeft men zich moeten
behelpen met de zoogenaamde .open
Vlammen", dit wil zeggen dat soort
vlammen welke 'men aantreft in onze
carbidlantaarns. Een zelfde soort bran
ders treft men aan in de gaswereld,
doch eenigszins anders gemonteerd, met
het oog op de andere samenstelling van
het gas het zijn de zoogenaamde vleer
muisbranders, welke met een waaier
vormige vlam branden.
Een ware uitkomst na de uitvinding
van het gasgloeilicht ruim 20 jaar ge
leden.
Immers, dat verschil was hemels
breed. De ouderwetsche vleermuis
branders naast de nieuwe gasgloeilicht
branders, die by na 4 a 5 maal meer
licht gaven dan de andere branders,
en wat meer zegt, de helft van de
hoeveelheid gas gebruiken dan de
vleermuisbranders, dus goedkooper en
een massa meer licht. Zoo zijn er in
dén loop der jaren tal van toestellen
uitgevonden en geconstrueerd, welke
telkens verbeteringen besparing geven,
zoowel in de gasproductie 'als in de
gasconsumptie.
Wij hopen binnen niet al te langen
noodigde manschappen evenmin thuis
wilde laten, zoo beval hij, dat zij op
eene kleine schans tegelsteenen zouden
opstapelen terwijl deze schans met zoo
danige hooge muren en diepe grachten
omgeven was, dat eene ontsnapping van
daar schier tot de onmogelijkheden be
hoorde. Des morgens in de vroegte
werden veertig gevangenen derwaarts
getransporteerd, in de schans opgesloten
en van ongeveer twaalf man bewaakt,
die zich rondom het vestingwerk ver
deelden. Boven werd onder opzicht van
een onderofficier der pioniers een tichel-
hoop afgebroken, de tegels schoongemaakt
en daarna weder opgestapeld, 's Middags,
toen de parade afgeloopen was, zond de
commandant nog twintig man af om de
gevangenen naar den kerker terug te
brengen, en, verbeeldt u eens, toen de
galeiboeven de smalle trap afgingen en
nageteld werden, waren er- in plaats van
veertig slechts negen-en-dertig, terwijl de
ergste van al de spitsboeven ontbrak.
Alvorens van deze zaak kennis te geven,
werd de geheele schans onderzocht, zoo
dat geen muis het navorschend oog ont
komen kon hetwelk trouwens zeer ge
makkelijk viel, daar het slechts naakte
vierhoekige muren waren, en boven
slechts een gelijkmatig plat, waarop de
afgepoetste tegels nog stonden te dampen.
Niets vindende maakt men van de zaak
rapport, waarna de commandant woedend
op de schans komt toerijden. Rij liet
tijd eenige technische beschouwingen
in dit blad te gevenen in de eerste
plaats iets over „de fabricatie van het
lichtgas.
B.
DUITSCHLAND.
In Wilmersdorf bij Berlijn hebben
stakers een aanval gedaan op werk
lieden, die wagens van een maatschappij
voor het oprichten van bouwstijgers
begeleidden. De stakers wondden acht
paarden met messteken, steenigden de
werklui en beschoten hen met revol
vers. Volgens de Berlijnsche bladen
zijn er twee hunner zwaar en twaalf
licht gekwetst. Een sterke afdeeling
politie verstrooide de menigte. De
eigenlyke daders zijn ontkomen en er
is niemand in hechtenis genomen.
FRANKRIJK.
Te Pondichery en Modeliayeth
(Fransch Oost-Indië) hebben de verkie
zingen allerlei onrust en opstootjes ver
oorzaakt. Er zijn schoten gevallen en
verschillende personen zijn gekwetst.
Het aftredende Kamerlid Lemaire heeft
plaats moeten maken voor den schrijver
Paul Bluysen, die met vry groote meer
derheid gekozen is. Lemaire en Bluysen
zijn beiden links republikeinsch.
Op Martinique zijn de candidaten
der republikeinsche unie verkozen.
Ook hier is de verkiezingsdag vrij
woelig geweest. Een der aftredende
leden, de socialistische radicaal Sévère
een bataillon uitrukken en ounoodig den
omtrek onderzoeken, waar in uren af-
stands geen boom of struik te ontdekken
is. Men vindt niets. De gendarmerie
zocht weken lang het land door, zonder
den kerel ergens te ontdekken.*
»Dit is merkwaardig,* zeide Tippel,
»maar heeft men nimmer eenig spoor
van hem ontdekt
>Een spoor wel,* lachte de sergeant
majoor. „Toen men eenige dagen later
weder op de schans kwam, vond men
in de nieuw opgestapelde steenhoop eene
opening, die aan één mensch een uit
gang had kunnen verleenen, en op deze
wijze helderde zich de geheele zaak op.«
»Nu,« zeide de oude onderofficier, dat
was waarachtig niet slecht.*
»Ei, dat geloof ik,* hernam de ser
geant-majoor. Verbeeldt u, dat de kerel
zich gedurende den arbeid liet inmetse
len, en het tusschen de aan de zon blootge
stelde en dus gloeiende steenen eenen
geheelen nacht, en misschien nog een dag
er bij, heeft uitgehouden. Men heeft
daarna nooit iets verder van hem ge
hoord.*
Een geruisch aan de kleine ijzeren
deur brak het onderhoud af en de in
specteur verscheen, in gezelschap eener
robuste dienstmaagd, om naar de orders
der gevangenen te vernemen. De ser
geant-majoor bestelde aardappel-salade
mat ham, en werd hierop zeer vriende
lijk bejegend. Dj oude onderofficie
s herkozende andere gekozene is de
socialistische radicaal Lagrosillière.
Op Guadeloupe is het een aftredend
Kamerlid, de vrije socialist Gérault-
Richard, herkozen en het andere af
tredende lid, Légitimus, van de getlni-
fieerde socialisten, komt in herstemming
met een radicaal.
Frauconie, de socialistische afge
vaardigde van Guyana, korten tijd ge
leden gestorven, is vervangen door den
vrijen socialist Grodet.
Op Réunion zijn de twee aftredende
Kamerleden herkozen.
Men is algemeen overtuigd, dat de
uitslag der verkiezingen, de positie der
regeering versterkt en dat de resultaten,
bij de eerste stemming behaald, door
de herstemmingen nog bevestigd zullen
worden. De Temps meent bovendien
dat de nieuwe Kamer, hoewel haar
samenstelling van die der oude weinig
zal verschillen, toch door een anderen
geest bezield zal zijn. De uitschakeling
dier radikalen, die het meest doorkneed
waren in de Combistische leerstellingen
het toenemen in aantal der linksche
republikeinen waarborgt een stevige
meerderheid, waarop de minister-presi
dent zeker zal kunnen steunen, wadr
hij nuttig werk wil verrichten. De
openbare meening is geneigd het grootst
mogelijke vertrouwen in de regeeririg
te stellenmaar zij verwacht dan ook
van deze en niet van de Kamer een
program dat met haar verlangens
strookt. En onder de kwesties, die om
oplossing roepen, rekent de Temps in
de allereerste plaats het vraagstuk der
evenredige vertegenwoordiging.
verzocht om een gerookte worst, die de
dienstmeid hem met de eene band over
handigde, terwijl zij de andere ophield
om daarvoor betaling te erlangen. De
kleine tamboer wenschte voor drie cent
boter, maar bekwam tot antwoord, dat
hij het brood maar droog moest gebrui
ken »want,« voegde de rattenkoning er
met een' houeode lach bij,- »op boter
volgt een slechte nachtrust, mijnheer de
tamboer. Bovendien moet gij u het
goede eten een weinig afwennen. Het
spijt mij slechts om uwe schorre, heesche
stem*
Met des te grootere voorkomendheid
echter werden ouze beide bombaVdiers
behandeld, die den inhoud van -hun
avondeten geheel aan den inspecteur
overlieten, en zich vervolgens op den
achtergrond van het vertrek terugtrok
ken, om eene ijverige samenspraak te
houden.
»Waar hebt gij nu uwen aanbevelings
brief?* vroeg Tippel aan zijn collega.
»Wij moeten waarachtig voor dezen nacht
eene andere legerstede hebben, want
hier in dit vervloekte gat ben ik morgen
een kind des doods. Bedenk toch man
netje, dat ik den geheelen vorigen nacht
niet geslapen heb, en dat je dus wel
een weinig voor mij moest zorgen.*
»Als de lange Eduard mij niet mis
leid heeft,* hernam Robert, terwijl hy
een klein briefjeuitzijnetascb haalde, >dao
kan het niet missen. >Aan mejuffrouw
