Binnenland.
I b'
Gemengd Nieuws.
TURKIJE.
Vreeselyke brand.
Woensdag is in het parlementsgebouw
te Constantinopel een zware brand uit
gebroken, die het prachtige gebouw
geheel heeft vernield.
Vele kunstschatten zijn verbrand.
Men schat de schade op 100 millioen
gulden. W i m-
Toen de brand uitbrak, waren een
aantal afgevaardigden in de commissies
vergaderd. Door den sterken wind liep
een tijdlang de stadswijk Beschiktasch,
uit houten huizen bestaande, gevaar,
Het blusschingswerk werd vanaf den
Bosporus door vele schepen ondersteund.
Het Tschiroganpaleis was met onver
gelijkelijke pracht ingericht. Het was
een sultanspaleis uit den uieuweren
tijd, gebouwd tusschen 1863 en '67, en
het mooiste van alle sultanspaleizen.
Nog voor korten tyd zorgvuldig ge
sloten, te land en te water beschermd
als woning en gevangenis van den
atgezetten sultan Moerad, was het paleis
sinds kort het middelpunt van het Rijk
geworden door zijn bestemming tot
parlementsgebouw. Het was gebouwd
in Turkschen Renaissance-stijl, van
kostbaar wit marmer. Met marmer
geplaveid was de promenade voor het
paleis tot de zee, van marmer was de
borstwering en de geheele buitenkant;
sierlyke zuilen verhieven zich en om
sloten breede vensters en deuren. Het
paleis was van binnen tot in de ge
ringste kleinigheden in stijl gehouden.
Het had, naar de beschrijving in een
Duitsch blad, zalen, galerijen en erkers,
die onze phantasie uit de Duizend en
een Nacht kent. De muren waren als
tapijten geschilderd: grys, lichtblauw
en donkerblauw. Groenblauwe zuilen
verhieven zich naar de zolderingen, die
sierlijk geschilderd waren. Het mooist
was de badkamer. Daar was alles van
sneeuwwit marmervloer, muren, ge
welfde zoldering, zuilen, borstweringen,
zoo fijn als kant bewerkt, nissen en
waterbekkens. Het niet bizonder groote
paleis was omgeven door een park-
achtigen tuin. Het was buiten eenige
oude moskeeën het eenige kostbare
Turksche gebouw der stad, waarnaast
de waardelooze gebouwen van Jildiz
hutten leken.
De Staatsarchieven zijn gered. Er
is een onderzoek naar de oorzaak van
den brand ingesteld, daar hij volgens
ooggetuigen op verschillende plaatsen
tegelijk uitbrak. De Senaat zal een
paleis aan den Gouden Hoorn betrekken,
de Kamer waarschijnlijk in een museum
gebouw in stamboel of een oud post
kantoor.
De middelen.
De middelen hebben in Dec. ƒ1.871.907
meer opgebracht ^dan in Dec. 1908. De
geheele opbrengst over 1909 was
ƒ169.144.515, dat is &155.000 meer
dan was geraamd.
Het kapitaal in Nederland.
Aan de verschenen maandci fers over
1908 zijn de volgende gegevens ontleend
omtrent het aantal aangeslagenen in de
vermogensbelasting in het jaar 1908/09.
Dat bedroeg 92.698, tegen 90.969 in
1907/08.
Daaronder waren 9.926 van f 13.000
tot f15.000; 17.430 van f15.000 tot
f 20.00019.928 van f 20.000 tot f 30.000
10.800 van f30.000 tot f40.000; 6.940
t 40.000 tot f 50.000 9.497 van f 50.000
tot f75.000; 4.974 van f75.000 tot
f 100.000 5.021 van f 100.000 tot
150.0002.463 van f150.000 tot f200.000;
2.371 van f 200.000 tot f 3G0.000 1 737
van f300.000 tot f500.000 759 van
f 500.000 tot f 750.000333 van f 750.000
tot f 1.000.000; 285 van f 1.000.000 tot
f 1.500.000 93 van f 1.500.000 tot
f 2.000.000125 van f2.000.000 tot
f5.000.000; 11 van f5.0o0.000 tot
f 10.000 000; en 5 van f 10.000.000 en
daarboven.
Het gezamenlijk vermogen van de
ngeslagenen bedroeg 66u5 millioen
tegen 6534 millioen in 1907,08.
zins de bediende van den heer S...:
maar van diegene, welke het geluk had
op eene zoo zonderlinge wijze het rijtuig
met u te deelen. Hij is ontroostbaar, U
niet te hebben wedergezien, en heeft het
derhalve gewaagd, eenige regels aan U
te schrijven, die gij toch wel goedgunstig
en genadig zult willen aannemen. Ik
verzeker het Uy mijn ongelukkige heer
is ontroostbaar, Uw aangezicht nog niet,
weder te hebben mogen aanschouwen.
Gedurende zijn geheele leven had
Tippel nog geene zoo lange rede gehou
den, en toen deze nu uit was, zweeg hij
uitgeput en afgemat stil, om door eene
diepe ademtocht, de onwaarheid een
kleine restauratie te gunnen, eene adem
tocht, die veel geleek op eene smartelijke
zwaarmoedige zucht, waarvoor zij ook
door de jonge dame scheen gehouden te
worden omdat zij den bediende geens
zins met eenen boosaardigen blik be
trachtte. Toen nu Tippel hier nog bij
voegde, dat zijne ongelukkige jeugdige
heer schier radeloos was, en bestendig
in de vrees verkeerde, dat zyne stout
heid in den bewusten avond mejuffrouw
Pauline vertoornd mocht hebben, ver
anderde de ernstige uitdrukking van
haar gelaat in eene meer vriendelijke,
en nam zij werkelijk den brief in oot
vangst. Houden wij ons echter vast
overtuigd, dat zij zulks alleen deed met
het goedhartig doel, om den armen
getrouwen bediende niet te krenken, en
a. 67.100 K.G. superfosfaat.
Inschrijvers de heeren L. de Feijter-
Huijssen, Neuzen, f 2,20 Glerum Co.,
Vlake, 2,15De Moor-Vlaeminck,
Hulst, 2,15 D. J. Oggel, Axel, j 2,12»
Adriaansens, Walzoorden, 2,12 G.
Dees, Hoek, f 2,105 en P. J. Scheele,
Neuzen, f 2,095.
b. 173.200 K.G. amm.-superfosfaat.
Inschrijvers de heeren: D. J. Oggel,
6,52 P. J. Scheele, 6,51 Adriaan
sens, 6,50de Feijter-Huijssen, 6,50
De Moor-Vlaeminck, 6,49 en P. Hoste,
Brussel, f 6,46.
c. 18.300 K.G. chilisalpeter.
Inschrijvers de heeren L. de Feijter-
Huijssen, 10,60 P. J. Scheele, f 10,30
W. Bedet, Neuzen, 10,23D. J. Oggel,
10,18' en A. de Ruijter, Axel, 10,14.
De inschrijving geschiedde per 100
K.G.
Aannemers werden de laagste in-
schryvers.
Een 25-tal landbouwers uit Hulst
i omstreken hebben eene hengsten-
vereeniging opgericht. Eene commissie
uit de leden heeft een prachtigen hengst
België aangekocht, in de provincie
Luik.
Tegen de aanstaande keuring te Hulst
wordt hij geleverd en zal zeker wel
de aandacht trekken.
AXEL, 21 Januari 19IO.
Dinsdagavond had bij den heer W. P.
Dieleman Wz. de geannonceerde uit
voering plaats der bekende familie
Bakker, die opvoerden De orgeldraaier
en zijn pleegkindtooneelspel met zang
4 bedrijven. Aangrijpend was het
tooneel in het eerste bedrijf, doch allengs
werd in de volgende bedrijven al meer
en meer de pak van het hart genomen
omtrent het wedervaren vaD de arme
zwervelinge. Ook komt in dit stuk
eenig uit, hoe achter de ruwe manieren
van een zeebonk toch een edel hart
kan schuilen, terwijl de oude orgel
draaier, schijnbaar een onverschillige
dronkaard, het bewys levert, dat een
onbezorgde oude dag wel degelijk van
invloed is op zeden en beschaving.
Waar de hoofdrollen in handen waren
van de dames Bakker—Stoete en Truus
Bakker en de heeren Blaaser, Kluizenaar
en Joh. Bakker, is dunkt ons beoor
deeling overbodig, daar we haast vooruit
weten, dat dau de zaakjes goed mar-
cheeren.
Tot slot gaf men nog het blijspel
Twee echtscheidingen.
De plaatsen waren vooral op de
tweede rang goed bezet.
Gisterenavond werd alhier jaar
vergadering gehouden van de leden
der Cnristelijke School in de Nieuw
straat alhier.
Uit het verslag van den penning
meester bleek, dat de inkomsten over
het vorige jaar bedroegen ƒ5904,126
en de uitgaven 5646,92.
Als bestuursleden werden herkozen
de heeren S. de Feijcer Lz., J. de
Feijter Lz., F. Dekker en in de plaats
van den heer W. Dieleman Pz., die
bedankte, werd gekozen de heer J. B. T
Hugenholtz.
Gisteren had alhier de aanbesteding
plaats van meststoffen voor de Maat
schappij Axel-Stationwaarvan de uitslag
is als volgt
dat zij den blief, nadat zij de keuken
verlaten had, waarschijnlijk ongelezen
verbrand zal hebben.
[Wordt vervolgd.)
Woensdag was het 10 jaar ge
leden dat de eerste steenlegging plaats
had van de Eerste Nederlandsche coöpera
tieve Beetwortelsuikerfabriek te Sas van
Gent.
Dit feit werd nu feestelijk herdacht,
Het bestuur had de leden met hunne
dames uitgenoodigd tot een feestelijk
saraenzyn in de fabriek, waar de vlag
wapperde.
De ruime suikerzolder was her
schapen in een feestzaal met vlaggen-
versiering, en welingerichte tafels waren
berekend op de ontvangst van 450
gasten.
In de zaal prijkten de portretten van
het Vorstelijk Echtpaar en in één lijst
die van het oorspronkelijk bestuur.
Tegenwoordig waren o. m. als ge-
noodigden de heeren C. G. J. A. van
Genderen Stort, secretaris van het
Nederlandsch Landbouwcomité, dr. J.
C. de Ruyter de Wildt, directeur vau
het Rijkslandbouwproefstation te Goes,
en G. A. Vorsterman van Oyen, lid
van de Tweede Kamer.
Van de ministers Kolkman, Talma
en van verschillende autoriteiten, o. a.
ook van den Commissaris der Koningin
in Zeeland, waren berichten van ver
hindering ingekomen, met betuigingen
van de beste wenschen voor den bloei
der fabriek.
De voorzitter van het bestuur, de-
heer K. J. A. G. baron Collot d'Escury,
schetste de moeilijkheden, die het vóór
17 jaar opgericht comité ondervond
eer de eerste steenlegging kon plaats
hebben.
Verder boe, ondanks kwade voor
spellingen, de eerste campagne gunstig
verliep en de daarop gevolgde door de
suikercrisis zeer ongunstige campagne
van 1902 het bestaan der fabriek bijna
dreigde in gevaar te brengen.
Door persoonlijke opofferingen van
het bestuur, gesteund door leden, werd
het gevaar afgewend. Een door laatst
genoemden voorgestelde statutenwijzi
ging bracht gunstiger verhoudingen ten
opzichte van premie op de levering
van meer dau het verplicht minimum,
zoodat een volle campagne werd ver
kregen.
Na 1902 werd in de geregeld goede
campagnes gemiddeld meer betaald dan
door andere fabrieken, niettegenstaande
verschillende vergrootingen en uitbrei
dingen zonder nieuwe leeningen uitge
voerd werden en bovendien 3 ton van
de schuld werd afgelost.
De fabriek, aanvankelijk gebouwd
voor het verwerken van 400.000 K.G.
per dag, kan nu 900.000 K.G. ver
werken. Zij behoort, daarop wees
spreker met trots, tot de beste fabrieken
in Nederland.
Dat dit resultaat is verkregen, dankt
men aan den ijver en toewijding van
den directeur, den beer H. Grosz, van
de hoofdambtenaren en verder van het
personeel eonerzijds en van de bestuurs
leden zelf, die de coöperatieve ver-
eeniging zelve beheerden.
Spreker bracht allen dank en zeide
do Vereeniging dan ook een bloeiende
toekomst te kunnen voorspellen.
Tijdens het diner bracht de voor
zitter een dronk uit op de leden van
het Vorstelijk Huis, wien daarvan per
telegram kennis werd gegeven.
Vervolgens werd door verschillende
sprekers de verdiensten van den voor
zitter gehuldigd, terwijl ook Zeeland
werd genoemd als een voorbeeld van
het organiseeren en in standhouden van
coöperatieve vereenigingen op land
bouwgebied.
De tabriek te Sas vau Gent werd
geroemd als een monument, dat nu
reeds tot voorbeeld strekt en dit in de
toekomst zal blyven doen.
Het was reeds laat in den namiddag
toen de feestgenooten, zeer voldaan
over het onthaal, door het bestuur hun
bereid, en den indruk, dien zij bij het
bezoek aan de tabriek hadden verkre
gen, zich voor de terugreis vaardig
maakten.
Het bezoek was druk. Velen hadden
zich een moeilijke reis getroost om
tegenwoordig te zijn. Midd. Crt.
In de week van 12 tot en met 18
Januari 1910 zijn in Zeeland voorge
komen 2 gevallen van typhus en febris
typhoïdea, waarvan 1 te Eede en l te
Kapelle 12 van roodvonk, waarvan 1
te Aagtekerke, 1 te Grijpskerke, 1 te
St. Maartensdijk, 8 te Middelburg en 1
te Sluis; 2 van diphtheritis, waarvan
1 te Hengstdijk en 1 te Zuiddorpe.
T
PREDIKBEURTEN TE AXEL
Zondag 23 Januari 1910.
Ned. Herv. Kerk.
Voorm. 9ure Leeskerk.
Nam. 2 ure Ds. J. B. T. Hugenholtz.
Gereformeerde Kerken.
Kerk A.
Voorm. 9 ure Leeskerk.
Nam. 2 ure Ds. J. H. Lammertsma.
Voorm. 9 ure
Nam. 2 ure
Kerk B
Ds. Chr. Bruins.
Ds. Chr. Bruins.
Gereformeerde Kerk (Weststraat.)
Voorm. 9 ure Leeskerk.
Nam. 2 ure Leeskerk.
Een bootwerker te Rotterdam was
in een café met een paar kennissen
aan het kaarten. Welgemoed zat hij
daar, heel zijn aandacht wijdend aan
het spel, totdat een straal kokand water,
die in zijn hals gegoten werd, den man
van zijn stoel deed opspringen, het
uitschreeuwende van de pijn.
De vrouw, waarmede hij samenwoont,
was het café binnengekomen en waar
schijnlijk verstoord, omdat zij hem zoo
gemoedelijk zag zitten, greep zij den
met heet water op de kachel staanden
ketel en liet een straal van dat water
in den hals van den bootwerker loopen.
Met hevige brandwonden in den hals
en op deu rug is de man naar het
Ziekenhuis gebracht.
-*■ Kranig. Te Haarlem heeft bij
de volkstelling een dame van 103 jaar,
mevr. de wed. Vermaasse—Vau der
Tuuk, haar biljet nog zelf weten in te
vullen.
Rolschaatsenrijden. Naar wy ver
nemen zal door de winkeliers in de
Kal verstraat te Amsterdam binnenkort
een adres aan B. W. gezonden wor
den waarin verzocht wordt het verkeer
op rolschaatsen in de smalle Kalver-
straat te verbieden. De winkeliers
ondervinden schade in hun bedrijf daar
het koopend publiek door de schaatsen
rijders wordt lastig gevallen en het de
Kalverstraat ten slotte zooveel doenlijk
zal mijden.
