DË STBS VOËKST.
No. 46.
Woensdag 14 September 1904.
20e Jnarg*.
i c\
jij kM J11
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
F. Dl EL EM AN,
Buitenland.
FEUILLETON.
COURANT.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 Maanden 50 centfranco per post 60 cent.
Yoor België 70 cent. Afzonderlijke Nos. 5 cent.
DRUKKER UITGEVER
AXEL.
ADVERTENTIËN van 1 tot i regels 25 centvoor
eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden naar
plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiên worden franco ingewacht, uiterlijk tot
Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
DE OORLOG IN OOST-AZIE.
Van den grooten slag die om of bij
Moekden verwacht werd, verneemt men
maar niets. Er was eigenlijk ook
geen enkele andere reden om zulk een
botsing te verwachten, dan de vooral
te Petersburg bij velen bestaande over
tuiging dat Koeropatkin er niet zoo
makkelijk zal afkomen. Wij blijven
echter de waarschijnlijkheid gering ach
ten, dat Koeroki den Russischen opper
bevelhebber zal kunnen bedwingen,
stand te houden, indien deze dat niet
wil, en tenzij er niet te voorziene
tegenspoed in 't spel komt, schijnt het
niet met Koeropatkin's plannen te stroo-
ken, een nieuwen veldslag te leveren,
voordat hij, te Charbin of waar ook,
zijn leger weer georganiseerd heeft.
Generaal Meyendorff, die bevel voert
over de achterhoede, is ook nog niet
Moekden aangekomen. Koeroki's voor
hoede wordt gezegd, op ongeveer 20
£.M. ten zuidoosten van Moekden te
staan; de geruchten dat hij reeds veel
dichterbij was, moeten hun oorsprong
genomen hebben in de aanwezigheid
van benden Choenchoezen in die buurt.
Alexejef meldt dat zoowel de spoor
weg als de telegraaf tusschen Charbin
en Moekden ongestoord werken.
DUITSCHLAND.
Een artikel in de Kölnische Zeitung
handelt over de moeite, die de Duit-
schers in den veldtocht tegen de Here
ro's met trek- en lastdieren hebben.
Be troepen moeten bereden zijn en voor
Historisch Romantisch Tafereel
uit de Ztoolsche Geschiedenis (1362).
IV.
Het Fraterhuis te Zwolle was een klooster
gewijd aan den dienst van den heiligen
Michaël, den beschermer der stad, en
itond in de Goudsteeg, in de nabijheid
Koestraat. Het gebouw had van
buiten een doodsch en treurig aanzien,
want van donkere tufsteen opgetrokken,
het in de buitenmuren geene andere
jopeningen dan, op de hoogte van eens
mans lengte, kleine raampjes met in lood
Igezette ruiten, die daarenboven nog
zware ijzeren staven voorzien waren,
welke zoowel beveiligden voor een 011-
verlangd binnendringen, als zij de kloos
terlingen zeiven beletten hunne cellen
te verlaten. Eene enkele rondtoeloopende,
tipening, die echter groot genoeg was om
'oor koetspoort te dienen, gaf toegang tot
bet gebouw, en was gesloten met eene
beur van eikenhout, die daarenboven nog
®et ijzeren bouten en platen was besla
gen, als of zij oorspronkelijk voor eene
burgpoort had moeten dienen.
Deze deur "binnen tredende, bevond
het vervoer van al de oorlogsbenoodigd-
heden zijn, over die groote afstanden,
veel paarden en ossen noodig. En die
dienen grootendeels ingevoerd te wor
den, want de Herero's hebben al wat
zij krijgen konden, geroofd. Tot Juli
heeft de Duitsche regeering voor den
aankoop van dieren al ruim .V 2 milli-
oen mark uitgegeven. Daarbij komt,
dat het land weinig weiveld oplevert
en het drinkwater dikwijls slecht is of
geheel onvoldoende. Een inlandsch
paard weet hoe 't zich voeden moet;
het eet hier een paar monden vol, en
verder weer, overal het eetbare gras
opzoekende. Voor het weiden zijn dan
ook uren noodig. Een bezwaar is ook
het klimaat, dat dikwijls heet overdag
en 's nachts zeer koud is. Ingevoerde
paarden kunnen daar slecht tegen, en
zijn, door onvoldoende voecjjng, weinig
drinken en vermoeienis verzwakt, maar
al te vatbaar voor ziekten. Dikwijls
ook loopen er heele kudden weg of
worden door Herero's weggeroofd. Men
begrijpt dus dat de Duitschers te tob
ben hebben. De keuze van paarden
werd gevestigd op kleine dieren, en
wel uit Zuid-Afrika, uit Argentinië en
uit Oost-Pruisen. Die uit Argentinië
bevielen niet, zoodat men zich nu tot
de twee andere soorten bepaalt. De
ossen komen meest uit Zuid-Afrika; een
deel uit Argentinië. Muildieren zijn er
een groote achthonderd ingevoerd, waar
van ruim 500 uit Argentinië en 300
uit Zuid-Afrika. Deze dienen bijna uit
sluitend als bespanning der artillerie.
Tot half Juni waren er uit Zuid-Afrika
686 ossen ingevoerd. „Sedert den27en
men zich op eene groote, langwerpige bin
nenplaats, met geele steenen bevloerd
en rondom door hooge muren ingesloten.
Van hier liepen onderscheidene gangen
naar het binnenste van het klooster, waar
van het linker gedeelte de aardsche wo
ningen der geestelijke broeders bevatte,
terwijl zich aan de rechterzijde de ver
trekken voor den prior, guardiaan en
andere superieure monniken bevonden,
als ook de spijskamer, welks inhoud, in
quantiteit en kwaliteit, steeds van zooda-
nigen aard was, dat de heilige vaders
omtrent dat gedeelte van hunne behoefte,
niet noodig hadden zich te bekommeren.
Door eenen breeden en donkeren gang,
welke mede- in den rechter vleugel een
begin nam, bereikte men de kerk of kapel
van het klooster, welke zich in het ach
terste gedeelte bevond, en aan sieiaden
en kerkgereedschap eenen rijken en kost
baren overvloed bezat.
In eene der kleine cellen aan de lin
kerzijde van het gebouw zat, eenigen tijd
nadat hij den hopman Walter verlaten
had, de pater Willibald op een houten
bankje met de hand onder het hoofd ge
leund, in eene parkamenten rol verdiept.
Langen tijd had zijn blik op het fijne
schrift gestaard, tot hij eindelijk oprees,
en zijne armen over de borst kruisende,
de enge cel op en neder liepterwijl
hij zich met de volgende overdenkingen,
die wij ten dienste ouzers lezers in woor
den zullen vertolken, beizig hield //Thans
Juni is er onder leiding van den vroe-
geren Boerengeneraal Maritz en tien
Boeren, 200 Zoeloe's en Fingo's een
transport van 70 kap wagens en 1300
ossen onderweg. In Juli komen zij aan.
Of het transport over zee of overland
gaat is niet bekend." Gaat 't ovér land,
dan kan Maritz einde Juli in Windhoek
wezen. Er zullen zeker nog meer der
gelijke transporten, ook van slachtvee,
moeten volgen.
In een artikel lezen wij, dat de Duit
schers bij den veldtocht gebruik maken
van de dradelooze telegrafie. Iets nieuws
in het gebruik zijn ook voor de Duit
schers de machinegeweren. „Onze ma
chinegeweren," zoo lezen wij, „zijn ook
uitstekend gebleken Gelijk de En-
gelschen het reeds lang ervaren hebben,
is en blijft het machinegeweer het hoofd
strijdmiddel in den Afrikaanschen bosch
oorlog."
OOSTENRIJK-IIONGARIJE.
Prinses Liuise van Coliurq.
Het socialistische blad Vooruit, te
Gent verschijnende, bevat wat hec be
weert te zijn een brief van prinses
Louise. Deze zoude dien brief aan de
redactie van de Vooruit hebben gezon
den, omdat zij wist, dat eeii „bourgeois"-
courant hem toch niet zoo opnemen.
Die brief bevat een verbitterde aan
klacht tegen koning Leopold, die ons
wordt afgeschilderd als een huichelaar
en echtbreker van de ergste soort; de
koningin, de moeder van prinses Louise,
ging op haar beurt verdriet uitstorten
bij een aide de camp, een welbekend
Brusselsch generaal. Het voorbeeld
nadert het, dat de beslissende slag moet
vallen de draden van het weefsel zijn
alle gespannen, een kleine stoot nog, en
het werktuig is aan den gang. De droom
mijns levens zal dan verwezenlijkt wor
den, het loon van jaren arbeids en ver
nedering zal ik dan eindelijk genieten
ik zal den Schuilen burg, voor welken ik
reeds zooveel heb opgeofferd en nog zal
moeten opofferen, bezitten, en gij, trotsche
Voerster en gij, hooghartige van Arkel
zult dan, maar te laat, beseffen, dat ik
het was, die u beiden tot mijne werk
tuigen gebruikte, om mijn doel te berei
ken. Maar/' en hier schitterde in het
zwarte oog des monuiks een heldere
gloed; //indien de sluwe bisschop zijn
woord verbrak, en weigerde, dit slaven
kleed van mijne lenden te nemen. Hel
en duiveldan zou Rocko's dolk zelfs
den weg, door deu heiligen bisschops
mantel, naar't verraderlijk hart van Van
Arkel weten te vinden
Hier werd hij in zijne overdenkingen
gestoord door het geluid van slepende
voetstappen, welke in de lange gang
gehoord werden. Spoedig verborg Willi
bald toen het perkamenten blad, en ijlings
zich voor een crusifix, dat op de tafel
stond, nederwerpende, had hij juist eene
devote houding aangenomen, toen een
der geestelijke broeders de deur opende
en hem toeriep: //Broeder Willibald,
daar staat een ruiter aan de poortdeur,
die Verlangt u te spreken
van koning Leopold werd ijverig door
zijn omgeving nagevolgd; groot was de
verdorvenheid aan 't hof en er huisde
daar onder die gouden tressen en galons
veel rots.
Prinses Louise vertelt dan hoe ze
Verliefd was op een jongen tuinman
van het park te Laeken, maar begreep,
dat zij het hooger moest zoeken voor
een echtgenoot.
De Almanach de Gotha werd geraad
pleegd en prins Philip van Coburg voor
haar uitgezocht. Reeds de eerste veer
tien dagen van haar huwelijk bemerkte
zij, dat zij met een dronkaard was ge
trouwd. Dronken kwam de prins'snachts
met beschonken vrienden in haar slaap
vertrek. Hij wilde haar dwingen zich
in haar nachtgewaad aan die vrienden
te vertoonen en toen zij weigerde sloeg
hij haar zoo, dat zij weken lang de
sporen ervan droeg
Prinses Louise bekent ten slotte in
dezen brief, dat zij Mattasitsj lief heeft
en zij eindigt met een hartstochtelijk
pleidooi voor haar recht op liefde, geluk
en eerbied der samenleving voor haar
ongeluk.
Indien deze brief in de Vooruit in
derdaad echt is, dan is het een docu
ment, dat in meer dan een opzicht
wonderwel thuis hoort in de droevige
schandaalkronieken en tragische fami
lieliteratuur der Habsburgers en Co-
burgers, in dit geval vooral der laatsten.
SER VIE.
De kroning van koning Peter zal
duren van 20 tot en met 22 Septem
ber. Den eersten dag worden de in
Het duurde een geruimen tijd, voor
Willibald met een teemende stem ant
woordde //Ik kan mij thans met geene
aardsche zaken bezig houden want ik
ben in den gebede, en het heil mijner
zondige ziel is mij van meerder waarde,
dan alle wereldsche schatten
z/Maar de ruiter verklaarde volstrekt bij
u te moeten zijn, en wendde voor, van
den bisschop gezonden te worden her
nam de ander.
z/Zeide hij dat riep Willibald met
drift; doch even spoedig deze aandoening
bedwingende, vervolgde hij op den vori-
gen toon vZoo laat hem dan hier ko
men, misschien heeft zijn hoogwaarde
aan zijnen nederigen dienaar eenigen
last te geven."
Toen verwijderde zich de andere gees
telijke en terwijl Willibald met spanning
den bisschoppelijken ruiter afwachtte,
sprak hij zacht bij zich zeiven //Thans
zullen wij zien, of Van Arkel in de strik
geloopen, en tot den strijd met Sweder
genegen isweigert hij dit andermaal,
dan moet de Voerster daartoe aangespoord
worden, en de uilen uit deu stadsraad
tegelijk hunne jeremiaden bij deu bisschop
aanheffenwant Sweder moet vallen,
zijn val alleen kan mij op den Schuilen-
burg plaatsen
Toen zweeg hij weder, en eenige oogen-
blikken daarna trad de bisschoppelijke
dienaar de nederige cel. binnen.
Het was iemand van een nog jeugdig
