Binnenland.
Landbouw.
Gffemengd Nieuws.
Men meldt uit Den Haag
H. M. de koningin en Z. K. H. de Prins
die eerst voornemens waren den 29sten
in Den Haag terug te keeren, komen
reeds den 26sten uit Italië alhier terug.
Bij Kon. Besl. is Zijne Koninklijke
Hoogheid de Prins der Nederlanden,
Hertog van Mecklenburg, met ingang
van 19 April 1904 bevorderd tot vice-
admiraal a la suite, tot luitenant-gene
raal a la suite van de landmacht, en
tot luitenant-generaal a la suite van het
leger "in Nederlandsch-Indië.
EEN GELDKWESTIE.
Peru-guano is een kunstmeststot, die
vroeger meer gebruikt werd, dan tegen
woordig. Zij was in den beginne de
kunstmest bij uitnemendheid. Oudere
landbouwers herinneren zich nog leven
dig, hoe deze guano als het ware won
deren deed. Door velen geminacht,
gelijk trouwens altijd met iets nieuws"
gebeurt, werd zij om hare voortreffelijke
werking door anderen overschat. De
prijs was echter verbazend hoog en wie
zal zeggen, hoe veel geld men toen uit
gaf voor waardeloozen rommel? Want
vervalscht is de guano op eene schrik
barende wijze. Zelfs heeft men onder-
geteekende als echt waar verhaald, dat
gewetenlooze lui uit België een soort
roode aarde haalden, die, met een wei
nig guano gemengd, als echte peru in
den handel kwafti. De proefstations
wezenlijk soms nog te weinig gewaar
deerd - hebben aan dezen zwendel
natuurlijk een einde gemaakt. Laat
ons even zeggen, wat Peru-guano is.
Peruguano bestaat uit de uitwerpselen
en lijken van verschillende zeevogels
en zeehonden. Deze dieren voeden zich
met visch en sommige weekdieren, die
aan de kust Peru (Zuid-Amerikain!
groote menigte voorkomen. De vogels
en de robben houden hun verblijf op
eilanden. Zij komen in zulk een groot
getal voor, dat in betrekkelijk korten
tijd een dikke laag uitwerpselen en lij
ken op de eilanden voorkomt. Nu liggen
deze eilanden in een heete streek, zoodat
uitwerpselen en doode dieren zeer spoe
dig uitdrogen, waardoor rotting voor
komen wordt. Regenen doet het er
haast nooit, zoodat van wegspoelen
of uitloopen geen sprake is. Zoo ontstaat
dus een half vergane massa van vleesch,
beenen, eieren en vederen, en ditpro-
dukt is de guano. Men zuivert deze
guano van steenen, zand, enz. en brengt
haar als ruwe Peru-guano in den handel;
opgeloste Peru-guano is behandeld met
zwavelzuur en op een bepaald gehalte
aan plantenvoedael gebracht. Welk plan-
tenvoedsel zit er nu in Peru-guano
Er zit in: Stikstof, Phosphorzuur en
een weinig Kali. Drie noodige stoffen
voor den plantengroei dus. 't Is echter
niet alleen de vraag wat er in zit, maar
vooral ook hoe Stikstof b.v. kan in
drie verschillende vormen voorkomen;
als organische stikstof b.v. in eiwit, als
ammoniak, b.v. in verterende stalmest,
en als salpeter, b.v. in chilisalpeter.
Alleen de stikstof in den vorm van
salpeter wordt door de plant opgenomen;
organische stikstof en ammoniak moeten
eerst in salpeter worden omgezet, eer
de plant er iets aan heeft. In Peru-
guano komt de stikstof hoofdzakelijk
voor in den vorm van ammoniak.
Ook van het phosphorzuur kent men
drie vormenoplosbaar in sterke zuren,
oplosb. in zwakke zuren en oplosbaar
in water. In opgeloste Peru-guano is
het phosphorzuur voor 't grootste deel
oplosb. in water.
Waarom schreven we nu boven dit
artikeltje eene geldkwestie Hierom.
Er bestaat nog een andere kunstmest,
die ook stikstof en phosphorzuur bevat.
We bedoelen Ammoniak-Superphosphaat
gewoonlijk, niet erg juist, kunstmest ge
naamd. Deze „kunstmest" is in den
regel belangrijk goedkooper, dan opge
loste Peru-guano. Toch zit er meestal
hetzelfde in, n.l. 7 0 0 Stikstof en 9 0,0
Phosphorzuur. Ik heb hier vóór me een
prijscourant van Kortman uit Rotterdam.
Daarin kostn
Ammoniak-Superph. met 7 °/o Stikstof
en 9 °/o Phosphorz. f8,60 en'opgeloste
Peru-guano met 7 °/o Stikstof en 9'/-2
n/0 Phosphorzuur f9,25. Bij de laatste
wordt de 2 »/0 Kali niet eens gegaran
deerd. Voor »/2 o/o Phosphz. en 2
Kali wordt dus 65 ct. betaald. Dit kan
er nog bij door. Doch men ziet, dat
de prijs van het Amm.-Superph. hier
tamelijk hoog is. Dit jaar hebben som
migen nog meer dan een rijksdaalder
voor 100 K.G. Peru-guano meer betaald,
dan voor 100K.GAmm.-Superphosphaat.
Hier is het inderdaad noodig, dat men
zich afvraagt, of dit meerdere geld niet
nutteloos uituegevcn is. Niemand zal toch
beweren, dat de 2°/» Kali in de Peru-
guano f2,— of een rijksdaalder waard
is, nog afgedacht van het feit, dat Kali
is onze gronden gelukkig dikwijls over
bodig is. Nu zijn er sommigen, die
beweren, dat Peru-guano langzamer werk,
dan Amm.-Superph. en dat ze daarom
in sommige gevallen meer waard is.
We gelooven wel, dat Peru-guano iets
langzamer werkt, maar we achten het
toch noodig, datbelanghebbenden nauw
keurig trachten te beproevenof dit lang
zamer werken niet te duur betaald wordt.
We onderschatten de ervaring van den
praktischen boer volstrekt niet, integen
deel als soms de z. g. n. theorie anders
luidt,dan de ervaring van een goed
praktikus, twijfelen we eerder aan de
theorie, dan aan de ondervinding. Daar
om raden we ieder onzer landbouwers,
die dit jaar Peru-guano gebruikt, aan
zeer nauwkeurig zijn gewas na te gaan
en te meten of te wegen wat het op
brengt. De grond is het laboratorium
van den boerdaar kan hij soms vinden,
wat de deskundige in zijn laboratorium
te vergeefs zoekt. En nu beweren de
deskundigen, dat de voordeelen van
Peru-guano boven Amm.-Superph. geene
zijn. Ze zeggen De stikstof is Peru-
guano mag nooit meer kosten, dan de
stikstof in zwavelzuren ammoniak en
het phosphorzuur niet meer, dan in
superphosphaat. Bij gelijk gehalte mag
dus Peru-guano alleen iets meerkosten
om de 2°/o Kali, die zij bevat. E11 E.
Wolff zegt in zijn: „PraktischeBemes
tingsleer „bij een gelijk gehalte aan
stikstof en aan in water oplosbaar phos
phorzuur mag Peru-guano slechts duar-
om een weinig duurder betaald worden,
dan Amm.-Superph., omdat de beide
genoemde plantenvoedingsstoffen, ook
een weinig kali, zoo innig met elkan
der aanwezig zijn als door de meest
zorgvuldige werktuigelijke vermenging
niet kan verkregen worden. Dit voor
deel verdwijnt natuurlijk, wanneer er
rechtstreeks eene bijvoeging van zwa
velzuren ammoniak plaats vindt, zooals
niet zelden geschiedt, met het doel om
het in de onbereide Guano steeds meer
verminderde stikstofgehalte naar even
redigheid te verhoogen." Dit zegt Wolff.
Nu willen wij bij Wolff niet zweren.
Maar zijn getuigenis heeft ongetwijfeld
groot gewicht. Doch meer nog, om
't belang van den boer dan om de the
orie der deskundigen te handhaven,
schreven wij deze regelen.
't Is inderdaad eene geldquestie. Meer
geld betalen voor iets dat niet meer
waarde heeft, is voor niemand geraden
bij welk artikel ook, doch^ zeker
in geen geval voor den boer bij t koo-
pen van kunstmest. Met zoo weinig
mogelijk kostenzooveel mogelijk uit den
grond halenzonder hem uit te putten, dat
is voor den landbouwer de kunst. En
in deze kunst wie zal het ontkennen?
is nog niemand volleerd.
L. F.
lukkig door de Riverlagan gehoord werd.
De verongelukte schipper was vader
van een groot gezin.
Gisteren slaagden te Middelburg
voor de akte lager onderwijs de heeren
D. .1. Bareman van Hoek en A. D. Baert j
van Koewacht.
„Sta op, ik wil u niets doen," ant
woordde de Rottman, „ik weet niet, ben
ik krankzinnig, zijt gij krankzinnig, of
is de heele wereld krankzinnig? Hoe
komt gij toch hier Wat is er dan toch
daar in het bosch te doen
David begon in een adam door te ver
tellen wat er gebeurd was, maar in het
midden van zijn verhaal bleef hij steken
en zeide„Ik ben wel dwaas dat ik
zoo met u praat; gij en uw zoon, gij
verdient beide den dood. Ik wil geen
praatjes met u makeneen van ons
moet op de plaats blijven steek mij maar
overhoop, want ik wil ook de wereld
uitik heb er niets meer in te doen.*
Met deze woorden wierp zich Schilder-
David op den Rottman, maar deze hield
hem bij de armen vast, zoo stevig als of
ze in een schroef gezet werden.
„Ik heb medelijden met u,« zeide de
Rottman.
„Ik ben met uw medelijden niet ge
diend gij zijt niet waard dat een fat
soenlijk mensch u een woord toevoegt.
Draag uw borst maar hoog, schoelje, de
poort van de hel is hoog genoeg dan dat
gij zoudt behoeven te bukken.*
„Scheld maar toe, ik ben toch sterker
dan gij. Maar luister naar het geen ik
u zeg. Gij ziet, dwingen kan mij nie
mand, geen mensch ter wereld kan mij
dwingen maar ik wil u toch iets zeggen
ik zou uiijn woord niet behoeven te hou
den, want geen mensch heeft iets gehoord
en met den duivel en de wilde jagers,
dat zie ik nu, is het alles maar bijgeloof
dus als ik niet wil, kan mij niemand iets
doen. Maar let op hetgeen ik zeg. Het
gaat niemand aan, en gij behoeft niet
te weten, waarom en wat en waar en
wien ik liet beloofd heb. Dit is mijn
bosch en hier ben ik meester, en als ik
u in den nacht hier vind en gij hebt uw
bijl bij u, kan ik u binden of neer
schieten als gij wegloopt, zooals ik vei-
kies. Maar dat alles wilde ik met
zeggen ja toch, ik wil u maar zeggen,
dat er niemand is die mij kan dwingen
maar ik wil het nu eens en daarom geef
ik er u nu de hand op als het kind
nog leeft en wij het vinden, neen
voor mijn part levend of dood daar hebt
gij mijne hand er opik heb er niets
tegen."
„Wat." WorJi curo'gd.)
AXEL, 19 April, 1904.
Zaterdag had ten overstaan van den
Notaris Dregmans te Axel de verkoop
plaats van het geannonceerde woonhuis
en aanhoorigheden ten verzoeke van
Mej. M. de Koeijer, wed. J. P. de Kra
ker te Axel. Kooper werd de heerW.
de Koeijer, Landbouwer te Axel voor
ƒ2930,—.
Tot buitengewoon opzichter bij
de verbetering van het kanaal Gent
TerNeuzen zijn benoemd J.Nieuwland
en A. Fermant.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag werd door de Engelsche stoom
boot Riverlaganvan Londen naar Ter
Neuzen, in 'de Wielingen een sloep op
gepikt van 'het lichtschip De Wielingen.
Daarin bevonden zich de bijna ontklêede
manschappen van dat lichtschip, die
de boot te water hadden gelaten voor
de redding eener bomschuit van Heyst,
die, tegen den ketting van het licht
schip loopende, was omgeslagen; een
der opvarenden was op het lichtschip
overgesprongen.
De bemanning der sloep vond na
lang zoeken de omgeslagen visscher-
schuit, waarvan de schipper met ver
brijzeld hoofd dood tusschen het
zwaard zat.
Van onder de omgeslagen schuit werd
nog een matroos gehaald, aan wie een
14-jarige knaap, zoon van den schipper,
zich had vastgeklemd. De knaap wilde
weer over boord springen toen hem de
dood van zijn vader bleek.
De mannen van het lichtschip waren
ontkleed, want zij waren zoo uit hun
kooi gekomen en konden niet meer op
roeien, waarom zij hulp riepen, wat ge-
Te Hoogeveen heeft een ernstig on
geluk plaats gehad. Een der muren J
van de Geret'. Kerk, die wordt afgebro
ken, stortte in, terwijl 5 mannen erop
aan 't werk waren, vier kwamen er
onder. Een der aannemers, J. Sch ui
ting Jr., die ook op den muur was,
sprong een tien meter naar beneden I
en kwam er verwonderlijk wol af.
De licht gewonden werden geholpen
in de apotheek van den heer H. Radijs.
Dr. Frank hielp den zwaar gewonden
Bart Rotting, die zijn linkerbovenarm
en rug had gebroken, ongerekend eem-1
ge hoofdwonden.
Een groot gedeelte van de plaats was
op de been, daar het gerommel van
het instorten op grooten afstand werd
gehoord.
Donderdag werd te Gulpen door
den gemeente- en onbezoldigd rijks
veldwachter Crutzen aangehouden en
aan de marechaussees overgeleverd, een I
vrouwspersoon, genaamd M. E Grune-
scheld, oud 45 jaren, verdacht van po
ging tot doodslag op den 20-jarigen
zoon L. S. L. Drievogels te Simpelveld
door op dezen met een revolver te
schieten. B
Bij onderzoek door de marechaussee
ingesteld, wordt zij mede verdacht van
poging tot moord in Nov. 1903 op zekere
F. op den weg Eys-Wittem gepleegd.
In haar bezit werd gevonden een
met vier kogels geladen revolver en
37 patronen. c-
Ter confrontatie werd zij naar Sim
pelveld vervoerd en zal vervolgens
naar Maastricht worden overgebracht
- Aangevallen door een raVrijdag
om 3 uur was een porder in de Tuin-1
straat bezig een klant te wekken, toen
hij plotseling iets in zijn broek voelde
omhoog kruipen en daarop hevig ge
beten werd in zijn dij.
De man schreeuwde het begrijpelij
kerwijs uit, en een agent snelde toe
om hem te helpen. En wat vonden ze
bij onderzoek Een groote rat, die, ver
moedelijk in den slaap door den porder j
verrast, zich in haar verbijstering Ver- j
dekt had willen opstellen.
De agent ried den man aan zich in
het Gasthuis te laten verbinden, maar
daar wilde deze niet aan denken. Dan
toch zou hij zijn klanten in den steek I
moeten laten; dus stelde hij zijn gast-t
huisbezoek tot later uit en strom
pelde verder.
BRANDEN.
Zondagavond heeft in de gemeentel
iN ij broek, bij Deventer, een ernstige
brand gewoed met helaas treurige ge
volgen. De molen met woonhuis vanl
den molenaar Koldewijn op de Geere
is met alles wat er zich in bevond at-|
gebrand. Een knecht is helaas in dc^
vlammen omgekomen, terwijl de eige-J
naar verschillende brandwonden aan
het hoofd heeft bekomen en in het Zie
kenhuis te Twelloo is opgenomen. Alles,
was verzekerd.
Te Amsterdam is Maandag een zware
■binnenbrand uitgebroken op de tweede
verdieping in perceel 126, in de Wes-
terstaat, bewoond door den suikerbakker
Muhlebouwer en diens gezin. Oorzaak!
was het omvallen van een brandend
petroleumtoestel. De vlammen grepen
snel om Zich heen, zoodat het vertrek
in een oogenblik in lichtelaaie stondl
doch de brandweer was het vuur spoe
dig meester. Een achterkamer, een
alkoof en oen gedeelte van den zolder
brandden uit.
Te Zaandam heeft Zondagavond weer
een vrij hevige brand gewoed in het
