Binnenland.
t Dr. Schaepman.
EEN MANIFEST.
Bij zijn vertrek uit de Kaapkolonie
naar Transvaal richtte de heer Schalk
Burger een brief tot de Hollandsche Af
rikaners, om hen dank te zeggen voor de
hartelijke ontvangst en de gastvrijheid
heui betoond. De brief is in zijn geheel
opgenomen iu Ons Land en luidt be
houdens den aanhef in zijn geheel
als volgt:
Het spijt mij, dat mijn tyd mij niet
toeliet een bezoek te brengen ook aan
de andere deelen der kolonie, om in per
soon te danken voor wat ze roor ons
hebben gedaan en geleden.
Vergun mij u aan te spreken als broe
ders en zusters. Was het mij aangenaam
en verblijdend weer den Afrikaanschen
bodem te betreden, na een kort bezoek
aan Europa, die blijdschap is verhoogd
door de hartelijke ontvangst mg ten deel
gevallen door de broeders en zusters in
de Kaapkolonie, door mannen en vrouwen
van alle standen en vooral door onze
oude kerkvaders te Siellenbosch. Het is
mij derhalve een aangename plicht u allen
bij dezen mijn innigen dank toe te bren
gen voor die oogenblikken. Het beeft
mijn hart goed gedaan getuige te zijn
van de hartelijke sympathie en deelneming
die er bestaan voor ons arm volk in de
twee gewezen Republieken, met een sym
pathie van woorder, neen, een sympathie
die zich heeft geopenbaard in het geven
van middelen en hulp om het leed te
verzachten, om diep geslagen wonden te
heelen en het gebroken hart te vertroos
ten. Deze sympathie is overgegaan in
een vasten wil om verder te helpen.
Namens dit zoo zwaar geteisterd volk
breng rk u allen mijn hartelijken dank
toe voor wat reeds is gedaan en wat voort
durend nog wordt gedaan, om dat volk
weder op te beuren uit die elleDde, waar
in het nu worstelende is tengevolge van
den geëindigden wreeden oorlog.
Bij ons bestaat een even diepe sym
pathie voor die mannen en vrouwen, die
door bloed en eer aan ons zijn verbon
den, en ter wille van onze zaak zich
hebben schuldig gemaakt in het oog hun
ner Regeering, waardoor zij thans, som
migen nog in ballingschap en in den
vreemde verkeerend, andeieu in Zuid-
Afrika rondzwervend en nog audere in
de gevangenissen zuchtend, z n versto
ken van het genot van vrybeid en samen
leving met diegenen, die bun lief en dier
baar zijn. Laten wij in dezen onze han
den samenslaan on onze Regeering met
eerbiek smeeken hun genadig te zijn.
Het is toch nu immers vrededat zij
ook' dien vrede mogeu genieten, waar
geheel Zuid-Atrika naar streeft en voor
arbeidten ik verwacht, dat het bezoek
van Zijn Edelen den heer Chamberlain
aan Zuid-Afrika daarioe zal bijdragen, dat
die leuze, die thans zoo ruimschoots ge
predikt wordt, namelijk Vergeven en
vergeten bewaaiheid zal worden, door
sten zich zoo dicht mogelijk bij de glas
ruiten, om niets van het gaslicht te ver
liezen, dat den we^ bescheen en op bei
de vrouwen vieldaar bleven zij ijverig
breien tot elf uren 's avonds.
Midden in de kamer zouden zij als. het
hard buiten vroor minder kou geleden
hebben maar in het midden der kamer
hadden zy niet genoeg licht, vooral He
lena, die, niet zoo ei varen en handig als
haar grootmoeder baar oogan meer moest
inspannen bij haar werk.
Uren lang hoorde men somwijlen niets
anders dan het klepperen der breinaalden
die elkander raakten.
Vervolgens wisselden de twee vrouwen
nu en dan eenige woorden, die toch nooit'
klachten waren over hun toestand, hour
lijdeD, of die over vermoeidheid, kou, out.
bering spraken. Er scheen tusichen bei
den te dier zake een zwggende ovei een
stemming te bestaan, elkander zoekende
te bemoedigen niet wanhopig te maken
Niettemin ontglipte beiden somtijds een
woord, dat volkomen te kenuen gaf wat
de eene of andere gevoelde.
Wordt vervolgd.
die grieven uit den weg te ruimen, die
het voor ons onmogelijk maken die leuze
na te komen.
Ten slotte hoop ik, dat die banden, die
er gelegd zijn door bloed en zwaard, door
lijden en strijden, zullen blijven bestaan
en dat het Afrikaanscbe volk' door de
leDgte en breedte van Zuid-Atrika, ais de
pioniers van dat Zuider deel, zich zijn
roeping waardig zal gedragen orn Chris
tendom en beschaving te handhaven en
uit te breiden, met onderdanigheid aan
de machten daai gesteld, maar met vast
houdendheid aan zijn taal, godsdienst en
zeden. Laten wij voor dit ideaal niet al
leen leven, maar ook arbeiden, en den
lanter logenstraffen dat de Afrikaner eeo
bekrompen en achterlijk wezen is. Neen
wij moeten en zullen onze Regeering
toonon, dat de kracht en sterkte van
haar heerschappij in Zuid-Afrika in den
Afrikaner liggen, die loyaal zal blijven,
zoolaDg als rechtvaardigheid heerscht en
zijn rechtmatig aandeel hem wordt ge
geven.
Met beste wenschen voor een gezegend
Kerstfeest en een gelukkig Nieuwjaar
blijf ik
De uwe,
S. BURGER.
De slag is dan ten slotte nog gevallen
na langen tijd van onzekerheid. De vrees
had reeds plaats gemaakt voor hoop op
herstel, op terugkeer naar het vaderland
zelfs, maar opnieuw ontving ze voedsel
en helaas werd ze bewaarheid en wel
Woensdagmorgen 4 uur.
Er zijn weinig mannen in ons land.
wier dood zulk een leegte zal laten Want
niet enkel zijn geloofsgenooten, niet al
leen zijn politieken vrienden, is Sehaep-
•man's dood een slag, dien men niet
spoedig te boven komt.
Met dezen Roomschen priester, die ver
van zijn vaderland stierf in de stad, die
hem heilig' was, is een stuk Nederlandsch
volksleven heengegaan. Zijn breede figuur,
populair in de verste hoekjes van't land,
was den Protestantschen Nederlander
de belichaming van een veerkrachtig
Katholicisme deze stoere strijder heeft
veel gedaan ten bate van zijn Kerk,
maar daarvan was zijn optreden zijn
lezen* heel Nederland door, zijn schrij
ven en dichten, in 'tkort alles, waarin
hij zyn eigen forsche persoonlijkheid kon
leggen, het voornaamste en het doeltref
fendste.
Want daai ging vau dr. Schaepman
een eigenaardige invloed uit, dien men
misschien niet bekoring mag noemen te
velen waren er, die hij volstrekt niet be
koordemaar die toch pakte en boeide.
Hij was trouw zoon der Kerk in de
eerste plaatsde stede van zijn sterven
getuigt er op het treffendst van en wei
voornamelijk is het dan ook de Room-
sche staatspartij, die door dezen dood
wordt getroffen.
Al zijn er tijden geweest nog niet
zoo lang geleden - dat men in hem den
leider aller Katholieken niet meer meen
de te kunnen zien, de tijden verander
den en in de latere jarenwas dr. Schaep
man, niettegenstaande zijn democratische
neigingen, wederom de man, die heel de
Roomsche Kamergroep bijeenhield. Men
moge dit bejammeron of toejuichen
voor polemische opmerkingen is het hier
niet de plaats, elkeen moet toegeven,
dat niet de eerste de beste voor zulk
een werk de aangewezen man ïs.
Het oogenblik is nog niet aangebroken
en voor den tegenstander zeker nog niet
gekomen om vast te stellen hoe, wat het
heil des lands betreft, dr. Schaepman
moet worden aangeslagen
Maar een enkele herinnering aan de
belangrijkste feiten zijns levens toont
reeds aan, dat wie eenmaal tot die taak
_zich rusten zal, niet met oppervlakkig
aaneenrijgen van jaartallen en gebeurte
nissen zal kunnen volstaan.
Herman Johan Aloysius Maria Schaep
man werd den 2n Maart 1844 te Tub-
bergen geborende Seminariën te Kuilen
burg en Rijsenburg zagen hem onder hun
discipelen en aanstonds na zijn priester
wijding in J867 werd hg reeds benoemd
tot tweeden secretaris bij den Aartsbis
schop van Utrecht,
Twee jaar later haalde hij te Rome
den theologischen doctorshoedhij bleef
er tot na afloop van het Vaticaansch
concilieDe Tijd plaatste in die jar-m
zijn brieven vol geestdrift voor de stad
des Pausen, een geestdrift die hem nooit
verlaten zou.
»Als naar een bad van verjoDging
snelde dr. Schaepman herhaaldelijk daar
heen*. schreef een zijner geloofsgenooten.
In October '70 werd hij hoogleeraar te
Rijsenburg en tien jaar later zorgden de
kiezers van Breda er voor, dat hij lid
werd der Tweede Kamer. Tot '88 hield
hij zitting voor dat districtvan'88—'91
vertegenwoordigde hij Wijk bij-Duurstede;
van '91 af Almeloo.
Dat hij in de Kamer een man van
invloed was, behoeft nauwelijks gezegd.
Herinneren wij alleen aan de rol, door
hem gespeeld bjj de grondwetsherziening,
bij de behandeling van het zesde hoofd
stuk over den godsdienst. Op zijn
initiatief werd het voorstel tot herziening
van dit hoofdstuk van de agenda afge
voerd een verstandig en lofwaardig
bèsluit. want voor geen enkele verande
ring ware vermoedelijk een meerderheid
te vinden geweest en discussie over deze
netelige materie ware licht gekibbeld
geworden zonder eind met wie weet wat
voor heillooze gevolgen.
Maar binnen de karner bleef zijn werk
zaamheid niet.
Het is voor geen gering gedeelte aan
dr. Schaepman te danken geweest, dat
meer dan vroeger onder onze Roomsche
landgenooten het sociaal besef is ontwaakt.
Hij heeft zijn jongeren gekweekt,- ook in
dit opzicht niet vergeefs geleefd.
Zijn roem als dichter was in de laat
ste jaren niet het grootst. Hij bleef ge
trouw aan oude kunstopvattingen, zie
daar de verklaring. Maar onweerspre
kelijk is het. dat hij in de geschiedenis
onzer letteren zijn eigen wèlgemarkeerdè
plaats inneemt.
Een zoo veelzijdig man moest ook in
zijn Kerk worden gewaardeerd. En bij
de hem verleende binnenlandsche en bui-
tenlaudsche orden droeg hij ook het kruis
Pro Ecclesia et Pontifice. Daarenboven
was hij sinds 1901 huisprelaat van den
Paus en sinds 1902 protonotarius apos-
tolicus. Nog zijn sterfbed getuigde ervan
hoe hoog in aanzien hij stond bij wien
hij altoos had geëerd als het van Gods
wege ingestelde hoofd def gansche Chris
tenheid.
Het past niet; aanstonds na het af
sterven van een man als dr. Schaepman
te wijzen op de zwakke punten, die ook
in hem waren aan te wijzen politieke
en wetenschappelijke verdeeldheid heeft
hier te zwijgen bij de baar van dezen
machtigen tegenstander spreekt de anders
denkende zijn woord van hulde en res
pect, ontbloot het- hoofd en zwijtjt'
Vad.)
AXEL, 33 Januari 1903.
Bij het Quaestor van het Classi-
kaal Bestuur van IJzendijke is in 1902
ontvangen
Yoor het Fonds voor Noodlijdende
Kerken en Personen
Collecte van Axel 12.55 Ter Neuzen
14 20 Hoek 5 805Zaamsiag 15
Hontenisse c.a. 8.47 Sas van Gent
met Philippine 1 565IJzendijke 2.35;
Biervliet 7.145; Hoofdplaat 2.855
Waterlandkerkje 2.50Sclmondijke
ƒ5.— Breskens 4 37 Nieuwvliet
/2 165; Sluis /'10.-; St-, Anna ter
Muiden 1.75 Sint Kruis 2 60 Oost
burg 3.70 Groede 7.23 Retranche-
ment 4. - en Cadzand 8.84.
Van de KerkvoogdijenTer Neuzen
5.—Oostburg lu en Aardenburg f 5.—.
Voor het Hulppensioenfonds voor Eme
riti-Predikanten
Van de Kerkvoogdijen te Ter Neuzen
Zaamsiag Hulst, Sas van Gent. Aarden 1
burg, Sint Anna ter Muiden, Sluis, Groe-
de S.'hoondijke en IJzendijke, elk 10.-.
Voor de Synodale Weduwen- en Weezen-
beurs
Van de Kerkvoogdijen te Hulst 10.-;
Ter Neuzen ƒ5.— en Aardenburg ƒ5.-,
Voor de Generale Kas
Van Ter Neuzen 32 25Sluiskil'
ƒ6-; Zaamsiag 6.50 HonteDisse c.
a. 12.85Hulst 65.45 Cadzand]
20 35 Retranchement 4.75 Oostburg
f 24 40 Zuidzande 4 75 Aardenburg
47.54V2 5 Sint kruis 12 Sint An
na ter Muiden 13 50 Sluis ƒ52-;
Nieuwvliet 2 50; Groede 13 25j
Schoondijke 17.50 en IJzendijke 3185.
Gisteren morgen 6 uur is onder Stop
peldijk de hofstede van De Tbeije totaal]
afgebrand Zeven paarden en 8 stuks
hoornvee zijn in de vlammen omgekomen, j
alles was maitg geassureerd. De zestien-
jarige kneedt V. H. heeft bekend den
brand te hebben gesticht wegens eene be
risping die hij van den baas had ontvan
gen. De dader is gearresteerd en naar
Middelburg overgebracht. Opmerking ver
dient, dat heden door de rechtbank de
dertien-jarige broeder van den dader we
gens brandstichting onder gelijke motie-j
ven werd ontslagen van rechtsvervolging
met plaatsing in een rijksopvoedingsge
stigt tot zijn 18e jaar.
Den 3?n Februari a. s. zal voorden
Hoogen Raad der Nederlanden in cassatie
behandeld worden de zaak tegen H. A. B,
landbouwer te Biervliet, die voor het Ge
rechtshof te 's Gravenhage, met bevesti
ging van het vonnis der Middelburgse!»
rechtbank van 26 September 1002, ter
zake van: wederspannigheid en het doen]
van eene valsche aanklacht werd veroor-]
deeld tot 9 maanden gevangenisstraf.
Voor bekliagde zal, evenals in beide
vorige instantien, als verdediger optreden]
Mr- J. J. Heyse, advocaat te MiddelburgJ
Zuiddorpe. Woensdag is door onze
veldwachter tegen een vijftal personen,1
afkomstig van de Belgische gemeente
Stekene, proces-verbaal opgemaakt, om
dat zij in de dennebosschen aan dei
Ster groene dennenappels plukten. Deze]
jonge appels schijuen in België tegen j
goeden prijs verkocht te worden. Men,
praat van 6 franks per baalzak. Men wil,
dat ze gemalen en tot verfstoffen bereid
worden.
Westdorpe. Zondag 18 Januari, jl had
hier de jaarlijksche Algemeene Vergade-i
ring tot Verzekering van Varkens onder
de benaming Die spaartdie zorgtplaats.
Uit het verslag omtrent den toestand]
der Vereeniging bleek, dat de ontvang
sten gedurende het afgeloopen jaar had
den bedragen 464.38 en de uitgaven
382 09. zoodat er een batig slot is van
ƒ82 29. In aanmerking genomen, dat
het jaar 1901 met een te kort sloot, is]
de vereeniging gedurende het jaar 1902
vooruitgegaan. Deze vooruitgang is te
danken aan de vermeerdering van het
aantal donateurs en deelnemers en vooral
ook aan de mindere sterfte onder de
verzekerde dieren. Gedurende het jaar
1901 toch moest 565,75 worden uitge-J
keerd voor gestorven varkens; in 1902
slechts ƒ108 10. Het jaar 1901 was
dan ook voor de Vereeniging een waar
rampenjaar. De alom gevreesde vlekziek
te maakte toen slachtoffer op slachtoffer,
tot de Vereeniging haar toevlucht nam
tot het middel, door do wetenschap aan
de hand gedaan, nl. inenten met serum
volgens de methode Lorentz Dank zjj j
de nauwkeurige uitvoering eener inenting
mocht het gelukken de overgeblevene!
dieren, ruim een honderdtal voor vlek-
ziekte te vrijwaren. In Februari 1902
deed zich weer een geval van vlekziekte]
in deze gemeente voor. Geen wonders
dat de Vereeniging andermaal haar toe
vlucht tot de inenting nam. Door den
heer L Boogaert, Rijks-veearts te Axel
liet zij, gedurende 1902, niet minder dan
226 varkens inspuiten. Aan de heilza
me werking van het serum, en de nauw
keurige behandeling der inenting is bet
te danken, dat de Vereeniging verder
