JE VBMDINQ.
No. 82.
Zaterdag 24 Januari 1905.
!8e Jaarf,.
ÓÓJ
N i e ii w s- e n A d v er t e n t i e h 1 a d l/o\
voor Zee uwsch-Vlaa 11 dereik
F. miLIAIW,
Itnitenlaud.
Dit Blad verschjjnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 8 Maanden
50 centfranco per post UO cent
voor Ril.eii 70 cent. Afzonderl. nuuirn. 5 ct.
DRUKKER - UITGEVER
A X E L.
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 oent
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden
naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlgk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
ZUID-AFRIKA.
Alweer wordt melding gemaakt van
een toost, die Chamb-rlain heeft uitge
sproken op een hem aangeboden feestmaal
te Johannesburg. Als we zoo eens na-
g-an, wat hij daaiin betoogde, zien we
dat zijn rede nu gehouden, heel wat ver
schilt van die, welke hij ie Pretoria hield
Hij zei zooveel als dat de inwoners de
belangen hunner medeburgers, Boeren
zoowel als Engelschen, bewoners van het
platteland zoowel als stedelingen, in bet
oog dinnlen te houden, daar dez belan
gen identiek zijn. De overeenstemming
tusschan Boer en Brit was noodzakelijk
voor de toekomst vau Zuid-Afrika.
De gesprekken door hem met de Boe
renleiders gevoeid, hadden hem een gun
stigen indiuk gegeven van hun welwil
lendheid. en hij geloofde daaiom, dat als
de Boeren bemerken, dat wij hen recht
vaardigen edelmoedig willen behandelen
hun gevoelens en zelfs hun vooroordeelen
willen ontzien, zij zullen eindigen alle
verdeuking en vijandschap op te geven
welke ons zoo langen tijd verdeeld hiel
den. Hjj hoopte, dat de groote mannelij
ke deugden, die deze lieden kenmerkten,
kracht zullen geven aan de natie, die
men wonschte met hun hulp en goeden
wil in Zuid-Afrika te kunnen grondvesten.
In zijn rede deelde Chamberlain ver
volgons mede, dat de bedoeling was aan
het Rjjksparlement een ontwerp voor te
leggen, betreffende den waai borg eener
leoning van vyt-en-dertig tnillioeu pd.st.
gedekt door de hulpbronnen van Trans
vaal en Oranje. Deze leening zal word«n
F E U I li li b) T O jX.
n't Is een plicht zoo ils e-n andere, en
zeits is 'i een goede oefening
„Zie bier do zaak de eeiste bl ief is
een antwoord op een liefdesverklaring,
welke ik ontvangen hebik kan hem
G toonen, want hij is van een in de stad
bekend, welgesteld heer, die de> brief
onderteukend heeftmaar dat komt er
niet op aan, ik weet wat ik te zeggen
hebge behoeft slechts fraaie woorden
te gebruiken voor hetgeen ik Ziggen wil.
De tweede brief, daai rotogen, is moeiaiy-
ker, omdat, die dubbelzinnig moet zyn,
omdat degene die bera ontvangt, er in
leze, wat hij er iu lezen wil, en ook zoo
dat ik dieu later kan uitloggen zooals ik
wil: zwait of wit naar omsiandigneden;
met een woord, 't is een brief, die heden
een breuk aankondigt, maar zoodanig ge-
scbreven, dat bij niet morgen of luter
ol-d verzoening verbindert, indien do eer
ste niet veiooizaakt wal ik verwacht.
Ge begrijpt niet waar
„Volstrekt uiet. Ook kan ik noch den
eersten noch den tweeden brief dik
teeren."
„Deu eersten dikteer ik."
„Dan heb ik mets meer te doen."
„Ge hebt gezegd dat ge wildet."
uitgegeven, zoodra hel Parlement haar
hoeft goe Igekeurd het bedrag zal dienen
ter aflossing der tegenwoordige schulden
van Transvaal, de overneming der bestaan
de spoorlijnen, den bouw van nieuwe lijnen
in de beide nienwe koloniën, voor open
bare werken en landverdeeling. Transvaal
en Oranje zullen onmiddellijk van de noo-
dige kapitalen worden voorzien ter ont
wikkeling van het land gedurende de eer
ste jaren.
Na de uitgifte der eerste leaning zal
zoo spoedig mogelijk een andere leenin.'
van dertig millioan pd. st. in jaarlijksche
termijnen van 10 millioen pd. st. wol
ken uitgegeven. Deze tweede leaning zal
worden boscbouwd als oorlogsschuld en
gedekt worden door da Transvaal.sche
hulpbronnen Wat de atbeidsqu tesiie be
treft, merkt t Chamberlain op, dat er vol
doende arbeidskrachten zouden zijn in
Zuid-Afrika als men de Kaffers tot wei-
Ken dwong, maar het meest noodige was
de qualiteit der blanke arbeidskrachten te
verhoogen. Het zou niet juist zyn meer
drastische maatregelen te nemen, zoolang
niet deze middelen waren uitgeput.
Milnei had toegestemd onmiddelijk een
interkoloniale conferentie bijeen te roepen
ter behandeling der gemeenschappelijke
belangen, waaronder ook behoorden be
stuur en wetgeviog voor de inboorlingen.
Hg had ook voorgesteld, dat de Rijksre-
geering eeu Koninklijke commissie zou
benoemen om de zaken te onderzoeken.
De Rjjksregeering was gaarne bereid zelf
bestuur aan de nieuwe koloniën toe te
staao, zoodra voldoende was gebleken,
dat da koloniëD gereed waren dit te aan
vaarden
„Ik begreep niet wat ge van my ver-
laugdetnu ik begrepen heb. heb ik niets
anders te doen dan been te gaan."
„0 bijvoorbeeld
„Vaarwel, mejuffrouw?"
En Helena ging heen zonder er zeil
aan te denken dat deze lesuren haar, be
staan, haar dtgelyksch brood waren.
Eerst op de straat kwam haar zulks
iu de gedachte maar iu plaats van stand
te houden of op baar scüreden terug te
keeren, schieed zij des te haastiger eu
meer beraden voort.
XVIII.
Iu afwacnting van de gehoopte, maar
niet bepaald beloofde aanstelling, die ook
nog kon sleuren, moest men zich bekrim
pen.
Aan de twee-en-veertig franks, die beur
maandelijks budget uitmaakten vóór het
vei lies der lessen aan de winkelierster,
ontbraken nu vier-en-twintig frauks; er
bleven dus slechts achttien Iranks over.
welke de grootmoeder verdiende.
Alzoo bevond zich het vermoeden van
tante Toutcha verwezenlijktde groot
moeder zou arbeiden ooi aan de klein
dochter den kost te geven.
Zij wilde wei ken en iets verdienen, hoe
weinig het was-
In den 1 oostand van een vrouw als zij,
was wel geen andere arbeid mogeljjk dan
die met de naald.
Chamberlain was op genoemd feest
maal in zoover uitstekend op zijn terrein,
dat hjj het voornamelijk had over flnan-
cieele zaken. De tegenwoordigheid der
mijnridders bracht dit vanzelf mee. Aan
het Kyksparlement zal een leecingsont
werp worden voorgelegd van vijfendertig
millioen p. st. Transvaal en Oranje zyn
daar goed voor, maar het Rijk zal waar
borgen. Met dit geld zullen de bestaan
de schulden van Transvaal worden afge
lost, de spoorwegen overgenomen, nieuwe
spoorlijnen aangelegd en werken van
algemeen nut uitgevoerd,
Een uitdrukking in de rede van den
Minister schijnt zelfs uitzicht te geven,
dat na het goedkeuren van het leenings-
ontwerp meer geld zal worden beschik
baar gesteld voor de herstelling van het
land in vroegeren doen.
Na die groote leening zal dus nog een
kleinere worden uitgegeven als oorlogs
schuld en uitsluitend ten laste komen
van Transvaal. Van din oorlogsschuld
staat niets in de vredesvoorwaarden ze
zijn dus onbilljjk. Engeland heeft het land
schandelijk verwoest en geplunderd, op
een manier, dat er overal wraak over
werd geschreeuwddat was geen oorlog
zooals beschaafden dien voeren, maar een
bandieten- of een wildenoorlog. En nu
legt Engeland buitendien nog een oorlogs
schuld op vau 30 mill, p, s.
Een voornaam onderwerp in de rede
van Chamberlain was de vraag van ver
schaffing van arbeidskrachten voor de
mijnen. Wel beschouwd betreft dit de
kern van den gevoelden oorlog. De geld
wolven van de mijnen stookten tegen
Kruger, omdat de Kaffers niet gedwon-
Maar ofschoon zij naaide en borduurde
kon zjj werkelijk noch na ien noch bor
duren, haar ontbrak namelijk die handig
heid, regelmatigheid, vlugheid, welke al
leen het vak in alle dingen heeft, hetzij
het betrett een vaatdoek te zomen of een
schilderij te malen.
Zou zy schrijven Zjj had zich tot
Giiolet moeten wenden, en zjj was lie
ver van honger gestorven, dan den glim
lach te verdragen, waarmede bij haar
verziek zou ontvangen, dat, van haar
komende en na het gebeurde, een toe
stemming harerzijds zou zijn.
Breien Dat deed zjj, het voorrecht
hebbende dat werk to kunnen nemen,
zonder verplicht te zijn het te vragen,
daar zjj eenvoudig niets te doen bad, dan
haar grootmoeder te helpen. Maar uiet
gewoon aan dat werk kon zij slechts met
moeite zes of zeven in plaats van twaalf
of dertien sous daags verdienen.
Evenwel zag zij niet af van dien ar
beid. daar zjj er geen beteren had om
dien te varvangen beter dit dan niets.
Deze zeven sous met de dertien der
grootmoeder leverde nog altoos twintig
sous daags op, eu tot beden hadden zij
er twee-en-d rtig tot vijf-en-dertig ver
teerd.
Deze twaalf of vjjftien sous moesten
nu bezuinigd worden
Wat zj) bij haar ontbijt en middagmaal
niet konden sparen, spaarden zij op brand
en licht, ofschoon het seizoen streng was
gen mochten worden tot het werk en er
bepalingen waren 7001 de hoeveelheid
van het loon. Na den oorlog is het mijn-
loon verminderd en de Kaffers, die door
het verspieden en ook door het vechten
tegen de Boeren een aardig sommetje
verdiend hebben, willen niet meer wer
ken, zoodat de mijnbestuurders zich reeds
gedwongen hebben gezien het loon weer
te verhoogen. Die Kafferdwang, waarom
bet in dezen oorlog voornamelijk ging,
werd door Chamberlain niet onvoorwaar
delijk verworpen, maar er moest eerst
getracht worden quaititeit en qualiteit
vau de blanke arbeidskrachten te ver
hoogen.
Zoo gesteld zal meu later wel meer van
die quaestie booren. want de blanke arbei
ders zijn mondig gewordeD, hebben zich
georganiseerd eu toonen weinig lust zich
door en voor menscben te laten exploi-
teereo oftewel afbeulen.
Er zal nu dus in bet slot van Cham
berlains rede een interkoloniale con
ferentie worden bijeengeioepen, die alle
gemeenschappelijke belangen zal behan
delen, waaronder ook de regeling van de
inboorlingeDquaestie. Natuurlijk zal bij
die regeling de groote humaniteit van de
Engeiscoen weer schitteren.
Voeg9n wjj er nog bij, dat de proef
met Indische werkkrachten in de mijnen
voorloopig is mislukt. In de mynen van
Koffijfontein zijn zij gebleken te zwak
te zijn voor dat werk en zij zyn reeds
naar hun land teruggezonden.
De Saksische Kroonprinses is met
den heerGiion van Genéve naar Mentone
gereisd, waar de uitspraak van het proces
te Dresden zal worden afgewacht.
en zij zoo laat mogelijk werkzaam moes
ten blfjven, daar het voor vijf uren reeds
donker was.
Gelukkig kwam het toeval haar in den
uood te hulp.
Heur woniog in deze voorstad kiezen
de, had Helena twee omstandigheden in
aanmerking genomende huishuur was
minder dan iu de stad en zij waren bij
na buiten haar grootmoeder, die altijd
buiten op bet land had gewoond, vond
daar lucht eu lichtom zich heen breid
den zich de door Andou besproeide vette
weiden uit heur venster, dat het gezicht
op den straatweg had, zagen zy de hoo
rnen, die den loop der livier aanduidden,
en op de binnenplaats hoorde men den
geheelen dag het hanengekraai en het
kirren van duiven zulks was minder ver
drietig voor de oude boerin, die de vier
muien der woning niet meer verliet.
Evenwel was, het toch een voorstad
en niet bet land buitenook precies te
genover het venster san de overzijde van
den straatweg, die hier ter plaatse tame
lijk smal was, bevond zich bet b6k eener
fabriek, waar dag en nacht gewerkt werd,
weshalve er van 's avonds tot 's morgens
boven den ingang een gaslantaarn brand
de, ten dienste der been en weergaande
werklieden.
De gaslantaarn vergunde licht te kun
nen bezuinigenalle avonden na het
middagmaal schoven zij de gordijnen van
het venster harer kamer terzyde en plaat-
