A
JE VERLEIDING.
No. 71.
Woensdag 10 December 1902.
I8e Jaari!<
fej kj
iia*
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwse li -Vlaanderen.
F. DIELEMAA,
Gezondheid en verwarming.
FEUILLETON.
COIJIiA
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 3 Maanden
50 centfranco per post 60 cent
voor België 70 cent. Afzonderl. numm. 5 ct.
DRUKKER UITGEVER
AXEL.
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 oent
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden
naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterljjk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
Het volgende jaargetijde is sedert eeni-
gen tijd weer aangebroken. Zoo zuchten
bezorgde moeders, verwende lieden, die
in eeuwigdurende bezorgdheid over hun
dierbare gezondheid verkeeren. Die onge
zonde tijd van het jaar is voor hen een
waar schrikbeeld geworden. Al van af
deG eersten den besten wat kouden dag
beginnen zij al te stoken, alsof het tien
graden vroor; trekken dikke warme-
boven- en onderkleeren aan en doen al
bet mogelijke om zich voor het zoo go-
vreesde »kou vatten* te behoeden.
En nu juist lijden een massa menschen
aan verkoudheid, die zij zichzelf op den
hals hebben gehaald door overdreven
voorzo.gen in herfst en begin winter.
Een massa zwakke kindertjes hoesten en
proesten van af den eersten kouden dag
tot dien in de lente. Heeschheid en niezen
zijn bij velen aan de orde van .den dag.
Daartegen worden dan alle mogelijke
medicijnen en huismiddeltjes aangewend,
die alle met elkaar dat gemeen hebben,
dat ze weinig of in 't geheel niet helpen
Maar toch hoesten en proesten de patiënten
lustig door, de een meer, de ander minder.
Maar net ergste daarvan is, dat uit die
voortdurende verkoudheden vaak longont
steking ontstaat, die offers eischt.
Toch kleedt men zich steeds met nog
dikker stoften, stookt nog harder en wik
kelt zich van het puntje van den neus tot
aan de voeten in de warmste kleeding,
pelzen etc. en vermijdt daarbij angstig om
zich bloot te stellen aan dat »ellendige,
ongezonde weer* en dat alles zonder baat.
«Alvorens iemand tot uw last te nemen,
moet ge weten of go zelf kunt leveD
ge moet er niet op rekenen, dat er iets
van de nalatenschap voor u zal overblij
ven er zijn schulden te betalen ik zeg
dit niet voor me zelve; uw vader heett
me altijd betaald zooals het behoort, voor
hetgeen ik hem geleverd hebmaar er
zijn schuldeischers. Wat zal u overblijven
als men hen betaald heeft? Dal haat
ge moeten weten voor er van te spreken
uw grootmoeder bij u te willen nemen;
er blijft u niets over.*
»MLjn voornemen is te arbeiden, heb
ik u gezegd.*
«Dat is zeer goed. We zijn op de
Wereld om ons brood te verdienen maar
weet ge of ge het uwe en dat van uw
grootmoeder zult kunnen verdienen Ga
uw eigen weg en laat haar den haren
gaan. Laat ieder voor zich zei ven zorgen.
Dat is de raad, dien ik u geef en, wat
oog beter is, ik help u, als ik mijn zus
ter tot mij neem.»
«Ik dank u voor uw goede bedoeling
tante, maar ik wensch giootmoeder bij
mij te houden en verzoek haar mij niet
te verlaten.*
Het zou dan ook wel wonder wezen,
wanneer men daarbij baat voed, want
door al die voorzorgsmaatregelen bevordert
men juist de kwaal.
Voornamelijk is het stoken binnenshuis
een eerste en voornaamste oorzaak van
alle verkoudheden bn van al wat daaruit
voortkomtvan alle storingen in hals en
longen.
Dat 15 graden Reamur, d. i. dus ruim
18 Celsius of ruim 64 Fahrenheit voor
oude en erg bloedarmoedige menschen 16
gr. R. de ware warmtetemperatuur
is, weet nagenoeg een ieder beschaafd
menscb. Sommigen houden zelfs reeds
50 a 52 F. al voor meer dan genoeg.
Dat diezelfde, maai kunstmatig teweeg-
gebiachte temperatuur schadelijk kan zijn,
wanneer geen bijzondere voorzorgsmaat
regelen worden getroffen, dat bedenken
maar heel weinig menschen. Zy zouden
het toch heel goed kunnen weten, wan
neer zLj maar de moeite namen er be
hoorlijk onderzoek naar te doen.
Zij zouden dan ervaren, dat na een
eenigszins lang vet blijf in een verwarmd
vertrek een zekere droogte ODtstaat, die
een eerst zachte, later meer duidelijke
jeuking in den hals ten gevolge heeft.
Blijft men dan wat lang zitten, dan be
ginnen langzamerhand.de voeten koud te
worden. Na nog langoren tijd wordt het
onaangename gevoel in den hals duidelijker
merkbaar; ook het slijmvlies van deu
neus begint dan te jeuken, het hoofd
wordt gloeiend en de voeten duidelijk en
erg onaangenaam koud.
Na nog een langer verblijf in een
kunstmatig verhit vertrek beginnen zelis
bij de sterkste en gezondste menschen
Vervolgens haar grootmoeder naderend
en haar kussend
«Zeg aan tante, grootmoeder, dat ge
vertrouwen in au] stelt, en gij wel weet,
dit ik u mets zal laten ontbreken.*
De oude vrouw bevreesd inar schoon
zuster aanziende, weifelde een oogenblik.
„Ik kan nog werken mijn dochter."
«Din zullen we samen werken groot
moeder.*
„Zoo ge op haar rekent," zei de tante,
de schouders ophalend.
Helena hief het hoofd op en zag haai
tante fier aan.
«Ik reken op mij zelve, tante. Ik zal
voor grootmoedei werken 't zal groot
moeder niet zijn, die voor tnij werkt.
Vader vond dit zijn moeder te veel ge
werkt had't is mijn plicht zijn denk
beelden eu ziju wil te eerbiedigen. U
dat zeggende, spreek ik in zijn naam
De tanle wis een oogenblik van haar
stuk gebracht, doch spoedig hii zij zich
nerstela.
«Als hetgeen uw valer gezegi heeft
beteekeut dit ik mijn zuster te veel heb
doen werken, is 't een domheid."
«Tante, ik kan u met veroorloven zoo
over mijn vader te spreken
«Kortom, ik zeg, wat ik zeg Uit lief
dadigheid heb ik mijn zuster dertig jaar
lang in myn huis gehouden, en zoo word
ik er nu voor beloond."
«Uit liefdadigheid riep grootmoeder
uit.
teekenen van malaise zich te openbaren.
Bij een erg verhit vertrek zijn deze ver
schijnselen natuurlijk Dog veel heviger.
Wat doen nu de meeste menschen als
zij het koud hebben.en hoesten? Wel,
dan stokeD zij nog barder en durven in
't geheel niet meer in de buitenlucht te
komen, niet bedenkende, dat zij juist
ddardoor den toestand nog veel verergeren.
En toch is dit zoo
De eenige en uitsluitende oorzaak van
al die elleude is de heet gestookte kachel
Zoodra wij genoodzaakt zijn onze woon
vertrekken kunstmatig te verwarmen,
ontstaat bet navolgende procesvan die
verwarmingstoestellen. Die droge hitte
nu onttrekt aan de kameratmosfeer alle
daarin voorhanden vocht en nu is een
zekere mate van vochtige lucht juist on
ontbeerlijk voor onze gezondheid. Droge
lucht verdroogt de slijmvliezen van Deus
en hals. Ook andere lichaamsdeelen
krijgen dan gebrek aan vocht en nu ont
staat het onaangename gevoel van koude
en behaaglijkheid. Door nog harder te
stoken verbelpi men dit Dietintegendeel
men verergeit het.
Sluit men daarbij, hetzy uit angst,
hetzij uit spaarzaamheid nog altijd de
ven&cers pot dicht, dan wordt het nog
erger, want die vast besloten heete en
droge lucht wordt heel snel verontreinigd
en wordt dan eerst dubbel schadelijk en
gevaarlijk. Wordt vooral bij kleine kin
deren de slaapkamer kunstmatig ver
warmd, dan wordt het gevaar nog tien
maal grooter-. Dag eo nacht moeten dan
die arme wichten ademen iu een waarlijk
vergiftigde atmosfeer.
Het eenvoudigste middel tegen al die
Maar Helena ondeibrak hiar ea zeide
„Grootmoeder, ik verzoek u, deze .zaak
met Taute aau mij over ie laten; inga
antwoord is, dat wij haar liefdadige be
doelingen met meer aannemen, op lat zij
er voortaan niet slecht voor beloond zou
worden.*
«Zoo als 't u belieft, niebtj i mijn wil
was u in uw ongeluk te hu p te komen,
zooals verwanten elkander dat schuldig
zijn. Outvaugc ge mij zoo, weluu goed,
dan ga ik heem*
Zij deed eau schrede naar de deur,
maar torugkearende en zich tot hare scboou
zuster ricutead, hernam zij
„En gij, als ge van nongar sterft, kom
my dan niet verzoeken, u in myo huis
te namen; het zou te laat zijn. Is het
niet eibarmelijki Ta veel gewerkt ge
werkt, te veel gewerkt. Helaas goede
God 1 Goeden avond
En nu ging zy woedend heen, zonder
om te zien. Bij nare komst had zij juist
do berekening gemaakt hoeveel broeiseis
kalkoauda, schoonzuster zou kunasn op-
kweokenwant het was onbetwistbaar
dat men haars gelijke niet zou vinden
om kalkoeuen te mesten, en nu moest
meu door de schuld van die groote meid
dat trotsch, dom nest, van die
winst afzien. Zij moest van ellende
krepeeren, dan had zij wat zij verdiende.
Nog tamelijk laog bleven Helena en
haar grootmoeder te zaman zonder een
woord te wisselen, toen de tante ver
ellende is nu maar alleen zich behoorlijk
bekend te maken met de voorwaarden
en eischen vau een kunstmatige ver
warming.
En die zijn zóo eenvoudig, dat een ieder
ze gemakkelijk begrijpen en opvolgen kan,
Vooreerst moet de lucht te allen tijde
vochtig worden gehouden.
Dit is het eerste en het voornaamste
gebod
Op de kachel moot te allen tjjde een
flinke ketel of pot met water staan en
dit water moet voortdurend aangevuld
en angstig zuiver gehouden worden. Het
doelmatigste zijn geëmailleerde verdamp-
schalen ook omdat die het makkelykst
zuiver gehouden kunnen worden. De
daardoor voortgebiacbte vochtige Jucht
werkt aangenaam op hals en longen.
Dan mag de warmte nooit hooger
komen dan 15 R. Heeft men het dan
nog koud, dan is. men uiet normaal.
Men moet dan vooral niet harder stoken,
maar liever zich maar wat warmer
kleeden Niet een dikke wollen doek om
den hals, maar wel warme kousen en
borstrokken ot pantalons.
Het uren lang stilzitten in een kunst
matig verwarmd vertrek is altijd heel
nadeeiig. Men moet dan steeds nu en
dan levendig eenige minuten bewegiog
nemen. Moet men absoluut uren lang
aan een bureau zitten schrijven, dan neme
men een plaid om de beenen, als men
last krijgt van koude voeten,
Kleine kinderen late men nooit laDg
op den grond spelen, dan vatten ze al
heel licht koude. In geen geval mogen
ze stil op deD grond blijven zitten ook
zelfs niet voor korten tijd. Men zette
trokken wasna al de gemoedsaandoe
ningen van dien morgen en d9 laatste
dagen was Helena ten einde hirer kracht
het laatste toonaai had hiar den genade
slag gegeven.
«Wy hadden misschien beter gedaan
tante's voorstel aan te nemen, zei ein
delijk de grootmoeder, zjch zelve beant
woordend; «ik zou gewerkt hebben;
moed ontbreekt mij niet.*
«Neen, grootmoeder, wa zouden niet
wel gedaan bobben, door vaders wil niet
in acht te nemen.*
«Miar men moet toch leven, mijn kind
«Wees gerust, ik zal werken.*
«Hoe?*
«Dit Wdet ik niet, miar ik zal wel
iets vinden men moet zoeken, en ik ga
zoeken; de gedachte dat ik iu de plaats
vau mijn armen vader treed, zal miy
kracht geven.*
XII.
Heleni bid eenige aren rust en afzon
dering ineeten hebben, gedurende welke
zij zen aan tiaar bespiegelingen kon
overgeven en vrijelijk weenen, want haar
steeds bedwefngen Lianen verstikten haar I
Sinds twee dagen bewoog zy zich, hin-
dahie, sprak als in een droom, waaruit
zij niet kon ontwaken, beklemd, angsiig,
gejiagd, onbekwaam haar wil uit te
drukken, overgeleverd aan een soort van
Ljlziti aan gedacuten en denkoeeldeD, die
haar gak of wezenloos maakten.