Dokter J. d. CALSEIJDE,
Landbouw.
Uitsluitelijk raadplegingen voor
Keel-, Neus- en Oorziekten
Specialist voor Keel-,
Neus- en Oorziekte».
Remington zoDd zijn dokter naar me die
mij kwam vertellen, dat hij awfully sorry
was (dat het hem leed deed) maar dat
bij alle gewonden weg moest nemen. Ik
protesteerde, sprak lang en breed met hem
toonde hem den aard der meeste verwon
dingen en bij werd geheel met mg eens,
dat niet éen vervoerbaar was. Hij riep
nu zgn orderly en zond dezen met een
brief naar den bevelvoerder, dezen mede
delende, dat hij het met den Dutscb (Holl.)
dokter eens was, dat vei voer onmogelijk
was, dat hij zich zelf biervan overtuigd
had, en dat h(j nieuwe instructies wacht
te. In geen geval zoo schreef hg, kon
„on own responsibility" (op eigen verant
woording) en wenscbte bij, waDneer bet
toch moest, »a written order." (een scbrit-
telijk bevel.)
De hospitaalsoldaat kwam teiugengaf
het dooi den dokter geschreven briefje,
waarop de kolonel geschreven had aan
de achterzijderemove them all." (ver
wijder ze allen.)
Eenige oude bokwagens kwamen nu
aan, een paar mijner wagens werden ge
nomen en nu werden de zwaar vermink
ten, zonder behoorlijke en gepaste vervoer
middelen, ten getale van 17 weggevoeid
op open wagens zonder veeren, zonder
iels. Het waren Kluge, Banardi, twee
gebroeders Rensburg, De Jager, Odendaal,
Gilomé, Lindsque, Wessels, Bolton, Köhler,
Cronjé, Swart, Botha, Greelmg, Hattingh
en Koos Lourens, 18 jaar, van het dis
trict Vrede. Deze laatste stierf op den
wagen nog geen 2000 meter van het hos
pitaal verwijderd. Hoe het met de ove
rigen gegaan is kwam ons niet ter ooren.
In het laatst van Februari kreeg ik
bezoek var, een deel van kojpnel Garral's
colonne onder bevel van luitenant-kolonel
White. Er stonden ditmaal bg het hos
pitaal een groote ambulance-wagen, drie
karren ec een spider, alle voorzien van
een Roode Kruisvlag. Wnite gaf de vol
gende orderBring them all out man
take what you want and burn further
t ie hole lot.* (Vervoer ze allen, neem
wat je noodig hebt en verbrand verder
alles.) In een oogwenk waren de rijtui
gen op een hoop getrokken, een paar ma
trassen werden uit het hospitaal geoomen
en daarmede werd alles in den branl ge
stoken T6iwijl de vlammen in den vroe
gen morgen alles in een lichten gloed
die ons dadelijk, zoodra er tweespalt en
onwil in de plaats van vriendschap en
vertrouwen komt, het leven tot een bel
moet maken. IJfleln zal, zoo ge hem af
wijst. ons huis verlaten en misschien tot
deD rentmeester Faustelmann overgaan
De rentmeestei, die geen twee beeren kan
dienen, zal zich aan de zijde van den
eenen voegen, en ik verwacht wel van
Faustelroan, dat hij zich niet aan onze
zijde, maar aan die van Von Uffeln voegt,
wiji deze in alles nog meer naar hem zal
luisteren misschien somwijlen te veel
dan uw vader reeds doet. Denk toch
welk een, voor altoos, verbitterd leven
gij uw ouders zoudt bereiden, zoo g6
Ufleln afweest - zonder er van te spreken,
dat van onze ruis dan geen spiaak kan
zijn. Ufleln is zoo edelmoedig geweest
het geld, dat voor hem bewaard is en
gereed voor hem ligt. daarvoor ter be
schikking te stellen. Kunnen wij 't an
ders aannemen, dun wanneer ge zijn bruid
zijt Zoo niet, wat zal dan van uw ge
zondheid worden, wat van uw, hier in
dit huis werkeloos rondwarenden Vader,
mei zyn slechte neigiDg. welke deze wer
keloosheid in hem opgewekt heeft en
daaraan steeds meer voedsel geeft Mjj
dunkt, dat ailes moest ge toch zelf iozieD
en mil niet meer met tegenwerpingen
aankomen, die kinderachtig ec dwaas zijn,
en met een genegenheid voor Gunther,
die een door en door slecht mensch zou
zijn, zoo hij niet lang alle hoop op u had
laten varen hij kent immeis onze om
standigheden en zoo hij hier ware, zou
hij 'l u zelf zeggen: Uwe moeder heeft
i echt,. Er is slechts één weg. dien ge om
uzelve en ter wille uwer ouders volgen
kunt.*
Wordt vervolgd.)
zetten, doden de soldaten en officieren
hun best te stelen wat ze konden. Toen
eindelijk deze lievelingen aftrokken ver
miste ik uil mijn apotheek mijn goud
horloge, een verpleegster uit haar kamer
een dameshorloge, een mijner adsistenten
al zijn kleeren en schoenen, en waren
mijn trek- en rijdieren weer verdwenen.
Drie gewonden werden ditmaal wedei
aan mijne zorgen onttrokken.
Knmmandant H. M. Bothi, wij ken
den hem het best als Manie Botha, mis
schien wel de Wet's beste efficier, was
kort voor den vrede zwaar gewoud ge
worden. Hij had een schot door zijn
lichaam en do rechterbovenarm was at
schuwelijk stukgeschoten. Gelukkig ging
alles goed en kou ik op de eeiote verga
dering die gehouden werd om afgevaai-
digden te kiezen voor de bijeenkomst te
Vei eeniging verklaren, dat de komman-
dant Botha goed vooruitging en dat liet
mogelijk zou zijn hem af te vaardigen
naar Vereeniging Met geestdrift werd lig
du voor het district Vrede gekozen en
kieeg hij eenige dagen iaarna den pas
van de Engelsche autoriteiten, om even
tueel door hun lijnen te gaan. Den lln
zouden we vertrekken, in den nuctit van
8 op 9 Mei kreeg generaal Barker spe
ciale orders van lord Kitchener om dezen
important Boerleader* (belangi ijken Boe
renleider) te vangeD. Een nachtuil val weid
gemaakt met een paar honderd Kaffeis
en een gelijk aantal Tommi s, die Botlu
wegvoerden. Men nam daarvoor mijn spi
der en op mijn protest beloofde majooi
Davis mij, dat hij den spider onmiddel
lijk terug zou zenden. Mijn gezicht loon
de blijkbaar twijfel en hg vroeg mij
„you don't believe it (je gelooft mij
niet) Mijn antwoord was „naturally nol",
(natuurlijk niet) Hij verzekerde uig nu
bg kris er. kras, dat ik ei op aan kon
en ik bleef stil. Majoor Davis mo_t het
rijtuig nog terugzenden
In de Engelsche couranten zag ik na
den vrede»Generaal Barker surprised
'u important Boerleader. comdt. Botha
and captured him.* (Generaal Barker
verraste een belangryke Boerenleider
commandant Botha en nam hem gevan
gen.) Er 3tond niet bg dat hg op een
laffe wijze uit het hospitaal gehaald was.
Vergelgk hiermede generaal De la
Rey's handeling toen lord Methu. n in zijn
handen vielBut Kitchener and Barker
are very civilised British Generaals you
see, and De la Rey is a uneducated Boer."
(maar Kitchener ea Barker zijn beleefde
Britscho Generaals zie je, en De la Rey
is een onedel Boer.«
De beetwortelkultuur is in onze landbou
wende streken een der hoofdbronnen van
bestaau, in ieder geval een der voornaam
ste middelen waardoor zoowel de land
bouwer als de arbeider tot een zekere
hoogte van welvaart is gekomen.
Door de thans heerschende suikercrisis
wordt deze cultuur zoo niet geheel ver
nietigd. dan toch een gevoeligen knak
toegebracht, wanneer van hoogerhand
geen hulp wordt geboden.
Hieronder volgt de inhoud van een ver
zoekschrift dat naar wij hopeG, alom in
den lande steun zal vinden. Alle bladen
zonder onderscheid worden uitgenoodigd
dit verzoekschrift in hunne kolommen op
te nemen en er een woord van aanbeve
ling bg te voegen. In iedere plaats toch
is zeker wel een invloedrijk persoon te
vinden, die zich de kosten getroost, een
zegel van 75 cent te koopen, daarop het
rekwest te schrijven en dan zooveei mo
gelijk handteekeningen te verzamelen,
opdat de deelneming zoo algemeen mo
gelijk zij.
Misschien zijn de verschillende burge
meesters van betrokken gemeenten daar
voor de aangewezen personen, of willen
de gemeenteraden zich er voor spannen,
zooveel te beter. In elk geval zal eene
algemeene adresbeweging aan de betrok
keu ministers de overtuiging geven, dat
het hier geldt een algemeen belang, dat
het gaat om een klasse van menschen,
die door den bietenbouw in staat zijn
jaarlijks met hun inkomsten rond te ko
men. voor armoede en al de daaraan ver
bonden ellenden te behoeden.
Men talme dus niet, doch sla spoedig
de handen aan het werk, opdat men na
derhand altgd kan zeggen, dat men ge
daan heeft wat mogelijk was.
Aan Hunne Excellentiën de Ministers
van Buitenlandse/ie zakenvan Finan
ciën van Waterstaat Handel en Nijver
heid en van Koloniën,
Geven met verschuldigden eerbied te
kennen de ondergeteekenden, allen arbei
ders en neringdoenden welke laatsten ook
voornamelijk hun welvaart hebben te
danken aan het feit dat door de werklui geld
wordt verdiend voorts schippers, die ook
voor een groot deel hun brood in de bie
tenproductie verdienen
dat zij adheasie verleenen aan het
adres aan Uwe E> cellentiën gezonden
door de Coöperatieve beetwoitelsuikerfa-
briek »Sas van Gent* te Sas van Gent,
daar de ondergang van de suikerbieten-
onltuur voor ons land een groote ramp
zoude zgn. omdat door deze cultuur reeds
betrekkelijk vroeg in het voorjaar tot
aan den graanoogst en na dien oogst tot
in het late najaar overvloed van werk
wordt verschaft
dat nu reeds als gevolg van de suiker
crisis in ons land meer dan 1li minder
bieten zijn uitgezaaid en dat tengevolge
van het vervallen der suikerpremies na
dit jaar de uitzaai zeker nog veel zal
verminderen, ja, het is te voorzien, dat
bij ons te lande de bietencultuur geheel
haren ondergang zal tegemoet gaan. in
dien onze suikerproducenten niet met
gelijke krachten en in even gunstige om
standigheden als de buitenlanders tegen
dezen concurreeren kunnen, hetgeen het
geval zal zijn. indien art. 3 der conven
tie. hetwelk een surtaxe tot een zeker
bedrag toelaat, ook door onze regeering
niet wordt aangenomen;
dat zij, werklieden, zoo gaarne als zij
in den wijngaard werken, het zij met
eerbied gezegd, ook van zijne vruch
ten willen genieten, daarvan toch ver
stoken moeten blijven, daar de hooge
accijns op de suiker dit artikel duur maakt,
waar het anders goedkoop zou wezen en
binnen hun bereik vallen. Nu echter
kunnen zij zich dit aangename en, vol
gens verklaring van deskundigen, zeer
voedzame artikel niet verschaffen, hoe
wel het hun bij den meestal zwaren ar
beid uitstekend te pas zoude komen.
De aanzienlijke vermindering van den
accijns en het vaststellen van een sur-
taxe zoude den bietenverbouw echter
loonend doen blijven, den prijs van de
suiker verlagen, de vele werkzaamheden
geregeld doen blijven wederkeeren, zoodat
ook zij in de gelegenheid zouden komen
met hunne gezinnen dat voedingsmiddel
te gebruiken, wat voorzeker een zeer
aanzienlijke toename van het verbruik
zou ten gevolge hebben en dit vermeer
derde verbruik toch ook ten voordeele van
de schatkist zoude strekken;
dat, indien de suikerindustrie in ons
land, mocht te niet gaan, de werklieden
zwaarder zouden getroffen zijn, dan wan
neer er nooit suikerbieten waren geweest
De werklieden met hunne gezinnen zijn
immers aan de jaarlijks wederkeerende
werkzaamheden met de daarmede gepaard
gaande verdiensten gewoon geiaakt. hun
levenswijze is er geheel op ingericht, een
groot deel van het jaar, ads wanneer er
zonder bieten niets op den akker zoude
te verrichten zgn, brengt de bietenver
bouw hun werk en brood, wat moet er
dan van die duizenden menschen worden,
wanneer plotseling die verdiensten op
houden. Gebrek, armoede en ellende zijn
dan hun deel! De gewone graanbouw
geeft niet langer dan vier maanden werk,
daar de graangewassen niet die zorgen
en werkzaamheden behoeven welke de
bieten vereischen. Bovendien Wordt de
arbeid in dienst der bieteucultuur ver
richt. ook in den regel beter betaald,
zoodat alles te zamen genomen, de onder
gang van de bietencultuur of zelfs een
aanzienlijke vermindering daarvan, voor
ons land, vooral voor de arbeiders, een
ontzettende, ja, in hare gevolgen een
onafzienbare ramp zoude zijn De mee
krapcultuur gaf aan den werkman nog
niet het tiendedcel van de verdiensten
welke de bietencultuur verschaft En wat
zal de werkman beginnen die in den regel
zijn verdiende loon dadelijk moetomzetten
in dagelijksche levensbehoeften, wanneer
een groot deei van het jaar zijn bron van
inkomsten ophoudt te vloeien Het ligt
voor de hand, dat schulden maken sche
ring en inslag zal wezen, zeer ten nadeele
van de neringdoenden, daar deze gemaakte
schulden nooit of te nimmer zullen kun
nen worden afbetaald
dat er geen enkel gewas is, waaraan
zooveel zorg moet besteed worden als de
bieten, die toch geregeld moeten worden
scboongebouden wat tengevolge heeft, dat
er voor duizenden menschen werk is, dat
er anders niet zijn zoude, daar aan de
graangewassen veel minder is te doen.
Ook zij worden wel van onkruid gezuiverd,
doch zijn spoedig zoo groot gegroeid.dat
er weinig meer aan kan gedaan worden,
zoodat op een gemet bieten 5, wordt
verwerkt tegen 1, - op een gemet
graan
dat die meerdere werkzaamheden de
vraag naar werkkrachten zeer hebben doen
toenemen, wat eeu verhooging van loon
tengevolge heeft gehad, zoodat voor het
zelfde werk waarvoor vroeger ƒ4 werd
betaald, thans 6— gegeven wordt. Hier
bij komt nog dat er door de bietencul
tuur 3 maal zooveel werk is als vroeger,
zoodat in de landbouwende streken/18
aan loon wordt betaald, tegen 4 in
vroegeren tijd. Dit geeft voor eene ge
meente van 10.000 gemeten bouwland
eeu verschil van een ton gouds, dat door
de werklieden meer wordt verdiend dan
vroeger, welk aanzienlijk bedrag enkel
en alleen aan neringdoenden en kleine
burgerij ten goede komt Deze stijging
der werkloonen heeft ook haar invloed
doen gevoelen in streken waar geen bieten
verbouwd worden, daar zulks een ver
plaatsing van werkkrachten tengevolge]
heeft gehad aan de eene zijde en een
verbetering der dagloonen aan den ande
ren kant Mochten dus de bieten uit de
rij der landbouwproducten verdwijnen,
dan zou er niet alleen minder werk zgn,
doch er zou onvermijdelijkuitvolgen.dat
de arbeider zijn werkkracht weder goed
kooper zou moeten leveren
dat de achteruitgang van de bietencul-j
tuur de oorzaak zal zijn, dat langzamer
hand veel bouwland in weiland zal wor
den herschapen, omdat de veestapel voor
den landbouwer meer en meer winsten
afwerpt, zoodat de werkzaamheden voor
de arbeiders nog sterker zullen vermin-
deren en de werkeloosheid in het ver
schiet ontzaglijke afmetingen zal aanne
men, met welke toestanden armoede,
gebrek en ellende hand aan hand gaan;
dat zij met deze donkere toekomst in
het verschiet niet mogen stilzitten en al
het mogelijke willen aanwenden om het
naderende onheil van hunne hoofden af
te wenden.
Redenen waarom zij zich tot Uwe Ex
cellentiën wenden met het eerbiedig
doch dringend verzoek al het mogelijke
aan te wenden om de suikercultuur voor
ons land te redden, om al die maatrege
len te nemen welke tot dat doei kunnen
leiden en daarom te bewerken een be
langrijke vermindering van den suikerac
cijns en de toepassing van een flinke
surtaxe
't Welk doende, enz.
den Maandag en Donderdag van 8 tot II
uren voormiddag.
N°. 43. Statiestraat, N°. 43.
Sint Xikolaas (Waas) Belgiëu.