Binnenland.
Landbouw.
bevelen zoodanig dai den Britschen gene
raal voor den aanval de terugtocht zou
worden afgesneden. Hij kon echter den
Britsc'nen troepen slechts een gevoeligen
slag toebrengen. Na het gevecht stoitte
hij uitgeput van zijn paard en bleet een
maand laog zwaar ziek.
Tegen dtn raad van zgn geneesheer
keerde Meijer 24 December naar het oor
logsterrein terug. In het gevecht bg Pont
Diift ontkwam bij aan een ernstig gevaar
een vtjmdelijke kogel raakte zijn veld-
kyker, stuitte daarop af en viel in een
der zakken van den generaal. Mevrouw
Meijer draagt sedert den kogel als broche.
Meijer was een innemend man, die in
zgn omgeving steeds grooten invloed had-
Hij behoorde evenmin ah Botha tot de
Krugerpartij en hem werd wel eens En-
gelscbgezindbeid aangewreven om die
reden.
/II D A F it I K I.
Dr. VON RENNENKAMPFF OVER DEN
OORLOG.
De Russische dr. Von Rennenkampff, die
deel uitgemaakt heeft van de Russisch-
Hollandsche ambulance en met President
Steijn uit Z,-Afrika is teruggekeerd heeft
aan een medewerker van de »N, R. Ct."
een en ander over den oorlog in Z.-Afrika
Over het sluiten van den vrede vertelt
dr. Von R onder meer het volgende
Er waren er onder de voornamen van
de Boeren die door wilden vechten en er
waren er die vrede wilden sluiten. Steyn
en De Wet waren voor doorvechten, de
Transvalers voor vrede sluiten, met enkele
uitzonderingen, Kemp bv. Voor beider
standpunt waren stellig goede redenen
Steyn en De Wet (en. naar wij van andere
zijde vernomen hebben, waren van de
dertig Vrijstaatsche afgevaardigden te
Vereeniging slechts drie voor den vrede)
hadden goede redenen, maar de Trans
valers hadden ze ook. In elk geval staat
vast, dat de Boeren volkomen vertrouwen
hebben in hun voormannen en zich bg
hun besluit neerleggen, in de overtuiging
dat zij voor iand en volk het beste be
slist hebben. Aan omkooperij wordt niet
gedacht.
In het Westen van Transvaal (waarover
dr. Von R. het best oordeelen kan) heb
ben de Engelsche officieren en soldaten
herhaaldelijk getracht op Boerenvrouwen
geweld te plegen Zoo is het (Jan. 1902)
gebeurd, dat in Lichtenburg de vrouw
Faustelmann zette zich. en de heer
Von Ufteln maakte toilet. Vei volgens ver
lieten beiden bet huis, de heer Von Üf-
feln in een elegante groene frak met
vergulde knoopen en een lange grijze
broek, het hoofd bedekt met een vilten
hoed, van wonderlijken vorm. De heer
Faustelmann sloeg door houtgewas en
over velden heen een, aan zijn geleider
natuurlijk nog geheel onbekend voetpad
in zij spraken weinig samen Faustel
mann was overigens een stil gezel, en
de heer Von Uffeln scheen wederom in
gedachten verdiept.
>Faustelmann,« zeide hij plotseling als
uit die gedachten ontwakend, »zeg mij
de waarheid Bemint de freule een ander
bemint zg den jongen arts, die haar tot
nu behandeld heeft? Ik wil het weten.
Want als het zoo is, heb ik geen lust
mij aan haar op te dringen en ze onge
lukkig te maken.*
«Oriep Faustelmann, „wie heeft u
dat gezegd
«Niemand een zeker instinkt heeft
het mij doen onderstellen. Zg is bepaald
ziekelijk, en men roept den arts niet,
terwijl ik toch uit de gesprekken moet
afleiden, dat hg vroeger dikwerf gekomen
is. Toen ik, eenige dagen geleden, me
vrouw den raad gaf den arts te doen
roepen, antwoordde zij zichtbaar verdrie
tig er was te Idar geen arts, in wien
zij vertrouwen stelde; daar was slechts
een zeer jong en nog onervaren man
en toen riep heule Adelbeid met beven-
van iemand die ons genoemd is, aange
vallen werd door een Engelsch officier van
gezondheid. En die vrouw was in bijzon
dere omstandigheden. Op haar hulpgeroep
kwamen de soldaten, die buiten het huis
stonden, binnengeloopen, en zoo werd
de toeleg verijdeld Er zijn herhaaldelijk
dergelijke aanslagen beproefd, en het is
meermalen gebeurd, als de Engelschen
onverrichterzake moesten wegtrekken.dat
spoedig daarop een Kaffercommando ver
scheen en met ruw geweld uitvoerde wat
de Engelschen zoo niet durfden. Tegen
over Kaffervrouwen en meisjes waren
dezen minder schroomvallig. Dat ging heel
eenvoudig toe. Een paar soldaten pakten
deu Kaffer beet en gooiden hem zijn huis
uit, en de andere khaki's gingen binnen.
Aan dergelijke behandeling door Kaf
fers stonden ook de Boerenvrouwen bloot
En dan hadden de commando's nog met
de gewapende Kaffers te doen. Naar
schatting hadden de Engelschen in Trans
vaal alleen tusschen de vijftig en zeventig
zend Kaffers gewapend
In het W. van Transvaal was de toe
stand zoode Boeren hadden de distric
ten Krugersdorp en Potchefstroom geheel
en Lichtenburg en Rustenburg gedeeltelijk
opgegeven Wolmaransstad en Bloemhof
waren moeilijk te nouden en zouden door
het verlengen van de blokhuisliniën door
de Engelschen licht geheel ingenomen
kunnen worden. Bleven nog Marico en
Rustenburg, districten van korenbouw en
veeteelt. Maar die streken zgn van Decem
ber tot begin Mei voor paarden en muil
dieren onbewoonbaar. Ze gaan er dood.
Tijdens de vredesonderhandelingen was
de tijd gekomen om zich daarheen te
begeven, en de commando's waren juist
door de linie Lichtenburg Mafeking ge
trokken, toen het bericht van den vrede
kwam. Dit bericht trof de burgers als een
bliksemstraal. Zij hadden geen vrede ge
wild zonder de onafhankelijkheid, en nu
dit. Maar het eind was berusting en ver
trouwen in de beslissing der voormannen.
Men heeft gevraagd, waarom de com
mando's. als het daar in Transvaal zoo
slecht ging niet de Kaapkolonie introk
ken, maar het groote bezwaar daartegen
was, dat er geen rijdieren waren. En
zonder die kon men niet. Reeds was een
deel van De la Rey's commando's op
muildieren bereden.
Dat deze vrede veel Boeren persooulijk
een grief is. is waar. Er zgn er, in wie
de haat tegen Engeland zoo sterk is, dat
zij met spijt hun geweer afgeven. «Dokter,
ik is met die Engelse nog niet klaar nie",
zeide er een tegen dr. Von R. En hg (of
een ander) vroeg: «Wanneer komt er
oorlog tusschen Rusland en Engeland
Dan kom ik over om tegen de Engelse
te vechten Zoo was er een Boer, die
zeide: «Dokter, ik krg swaar dat ik nie
dood is nie Waarom dan «Kijk,
die Engelse het mijn huis verbrau en
mijn beeste gevat Dat kan mij nie baing
skeel nie. Mar helle het mgn vrouw en
mijn kinderen weggehaal, en helle is nou
dood. Wat sal ik nou
En zoo zgn er velen. En dan zijn de
vrouwen uit de kampen verbitterd en zg
hitsen de mannen nog op. Die allen heb
ben geen vrede, dat de oorlog uit is Maar
zij gaan slechts met persoonlgke over
wegingen te rade, niet met de redenen,
die de leiders tot hun beslissing gebracht
hebben.
Hoe de Engelschen tegenover het Roode
Kruis handelden Dr v. R. had een hos
pitaal even ten Z.-O. van Rietvlei in
Lichtenburg Omtrent Kerstmis 1901
kwam een afdeeling Engelschen, sterk on
geveer 220 man. De bevelvoerende officier
zeide, dat hg alle levensmiddelen van het
de lippen en blgkbaar diep bewogen,
toornig: «Ik stel vertrouwen in mijnbeer
Gunther Tot antwoord wieip haar moe
der haar een woedenden blik toe en het
gesprek staakte. Een en ander geelt ge
noeg te kennen, geloof ik.*
„Och wat, niets anders dan dat moe
der en dochter omtrent den doctor van
zienswijze verschillen.*
Wordt vervolgd)
hospitaal zou wegvoeren, enz. Vergeefs
protesteerde dr. Von R.
Maar er daagde hulp op, Op 4 KM. af-
stands stonden een zeventig of tachtig
Boereu onder Celliers Die kwamen aan
zetten. Zoodra de patrouille Engelschen,
die op een kopje geposteerd waren, ze
aan zagen komen, renden zij naar de
hoofdmacht, en weldra was de geheele
Engelsche troep in vliegende vlucht, het
hospitaal latende als 't was. De Boeren
hen achterna Ten slotte kwamen tachtig
Engelschen veilig Lichtenburg binnen. De
overigen waren gesneuveld gewond of
gevangen. Dr. Von R ging uit om langs
deu geheelen weg de gewonde Engelschen
te helpen Hij verbond ze allen Overal
waar een Engelschman lag vond hij een
kruik water, die de Boeren naast den
gewonde neergezet hadden Generaal Cel
liers hield drie ambulancewagens van de
Engelschen aan tot straf voor hun op
treden tegen het hospitaal (Een Boer
was gesneuveld, geen gewond).
Er kwam bericht van Lord Methuen.
Hij vroeg om de drie ambulancewagens.
Men antwoordde hem wat er gebeurd was.
O die aanslag op het hospitaal was een
«mistake", een vergissing. Hij gaf zijn
woord van eer, dat de ambulancen der
Boeren niet meer gedeerd zouden worden.
Celliers gaf de aangehouden ambulancen
terug.
Een week later kwam een troep Engel
schen onder kolonel Hickie (onzekere spel
ling) bij dr Von R 's hospitaal en nam
alle slachtschapen weg In 1902 kwamen
de Engelschen weer en verbrandden het
hospitaalde zusters en ander personeel
werden gevankelijk weggevoerd Dat is
het eerewoord van Lord Methuen
Drie veldhospitalen van dr. Von R.
hebben de Engelschen in den oorlog ver
brand. En een ossewagen, door de Roode
Kiuis-vlag gedekt, hebben zij weggenomen,
met geneesmiddelen, instrumenten, ma
trassen, kleeren en alles.
O maar. ik heb het nog best gehad,
zeide dr. Von R Mij hebben ze nog ont
zien, misschien omdat ik een Rus ben.
en omdat de Boeren in het W. van Trans
vaal nog het meest vergelding konden
nemen Maar vraag hoe ze dr. Thielemann,
den Duitschen dokter, die in het O. van
Transvaal, meest onder Ben Viljoen (n. f.)
gewerkt heeft, en den Hollandschen dokter
Poutsma behandeld hebben. En dr. Von
R wilde ons vertellen wat er bij Harri-
smith met het hospitaal van den heer
Poutsma gebeurd is. Maar wij kenden het
verhaal al. Een Vrijstater had het ons
verteld, en de heer Poutsma bevestigde
ons zelf dat verhaal in bijzonderheden.
Hier is het.
Hij had een hospitaal bij Harrismith,
een groot gebouw met een vijftigtal bedden
twee assistenten en verscheiden zusters.
Eens komt de colonDe van Rimington
voorbg Ze bestormen het hospitaal. De
soldaten steken hun geweer door de ven
sters en schieten op de patiënten, schieten
op den dokter, schieten op de zusters.
Een zuster valt met zeven kogelwonden.
(Ze leeft nog) Een protest bg Lord Kit
chener kreeg ten antwoorddat verhaal
was zoo duidelijk onwaar, dat hij er geen
onderzoek naar hoefde te doen.
Men herinnert zich, dat de Engelschen
den ambulancewagen, waarin de gewonde
Lord Methuen naar Klerksdorp werd ver
voerd, terug hebben gezonden Dat moes
ten zg doen, dat hadden de Boeren ge-
ëischt in ruil voor de ambulancen die de
Engelschen afgenomen hadden.
Generaal De la Rey had herhaaldelijk
in Engelsche ambnlancewagens geweren»
en munitie gevonden. In den zomer van
1900 hield hij een Australische ambu
lance om die reden aan. De Australische
dokter werd gevankelijk naar Rustenburg
gezonden En hoe verdedigde deze zich
Hij had 't moeten doen. Het was voor
schrift, dat elke ambulance zorgen moest,
verantwoordelijk was voor de geweren en
munitie van de gewonden, die zij behan
delde! Dr. Wordtmann, nu weer te Ber
lijn. toen bij de Duitsche ambulance, hoorde
er van en wou 't niet gelooven. Hij ging
naar Rustenburg en bezocht den dokter
in de gevangenis Daar werd het hem
bevestigd.
Maar we moeten om niet te lang te
worden ons bekorten en stippen nog even
een paar dingen aan.
Weet men, dat de Engelsche opperbe
velhebber gedurende don oorlog het strikte
bevel heeft gegeven, dat er voor niets,
dat men var. de Boeren requireerde, be
taald mocht worden
Weet men - wij hadden 't ook meer
gehoord dat de Engelschen patronen
met dynamiet gevuld langs den weg en
in hun kampen lieten liggen, opdat de
Boeren ze zouden vinden, gebruiken en
gedood worden Een paar Boeren werden,
niet ernstig, er door gewond, en sedert
was men voorzichtig en gebruikte ze niet.
Een Boer herkende ze wel
Over deu Bouwgrond.
XI.
Zonder water kan een plant onmogelijk
leven en groeien. Wel hebben alle planten
niet evenveel water daartoe noodig, maar
geheel zonder water tiert geen enkele plant.
Sommige planten kunnen op zeer droge,
heete gronden leven, doordat zg daarvoor
bijzonder ingericht zgn. In den regel hebben
zulke planten dikke, vetachlige bladeren;
zulke planten houden het water langer vast,
dan gewassen met gewonp, dunne bladeren,
Enkele planten zjjn er, die geheel kunnen
uitdrogen, zonder te sterven. Een voorbeeld
daarvan is «de roos van Jericho," die langen
tijd geheel uitgedroogd bewaard kan worden
en bij bevochtiging opnieuw begint te
«leven". Maar de meeste planten gebruiken
gedurende hun groei verbazend veel water,
Een gedeelte van dat water wordt gebruikt
voor den opbouw van het plantenlichaam,
en een ander, grooter gedeelte verdampt in
de lucht. Soms kan die verdamping zóó
sterk zijn, dat de bladeren er slap bjjhangen,
zooals ieder op een heeten zomerdag b.v.
bij beelen wel eens heeft opgemerkt. Waar
halen de planten het water vandaan Voor
een deel nemen zg het op uit de lucht b.v.
in den nacht, als het dauwt en voorts als
het regent. Maar voornamelgk zuigen de
planten het water op uit den grond In
onze streken ontvangt de grond het water
van den regen in bergachtige landen wordt
de bouwlaag soms bevochtigd door water,
dat uit, de diepte komt, uit bronnen. Water
is een noodzakelijk bestanddeel van een
vruchtbaren grond want niet alleen, dat
de planten zoo ontzaglijk veel water tijdens
hun groei verbruiken, maar ook in ander
opzicht is water onmisbaar in den bouw
grond. En wel hierom. Alle stoffen, die
de planten uit den grond opnemen, om zich
daarmede te voeden, moete in opgelosten
vorm zgn. Aan stoffen, die niet oplosbaar
zgn in water, hetzg dan in zurier water
of in min of meer «zuur" water, heeft
de plant voor hare voeding hoegenaamd
niets. Het is om deze reden, dat men b.v.
van Snperphosphaat eischt dat het daarm
voorkomende phosphorzuur oplosbaar raoet
zgn in watereen enkele maal hoort men
ook wel e-ns van phosphorzuur, dat «citraat
oplosbaar" is, dat wil dau zeggen oplos
baar in water, dat tot zekeren graad zuur
gemaakt is met citroenzuur.
Zoo is het. gemakkeljjk te verstaan, dat
een grond zonder water onvruchtbaar is
en ook, dat er gronden kunnen gevonden
worden, waarop geen enkel plantje tiert
en die toch alle andere stoffen, noodig
voor den plantengroei, in overvloed bezit
ten. Dit is b. v. het geval bg woestgneu;
als men deze van het noodige water kou
voorzien, zon in vele gevallen een zeer
weelderige plantengroei volgen. De «oasen"
zgn daar om dit te b«wjjzen. Maar ook
een plant kaD van „het goede te veel"
krjjgen als er zooveel water in den grond
is, dat de lucht er uit verdreven wordt,
heeft dit op den duur den dood van de
plant ten gevolge. Wel zgn er planten,
die zelfs in water groeien, waterplanten,
maar deze zjjn daarvoor speciaal ingericht,
Onze landbouwgewassen kunnen evenzeer
lgden door te veei als door te weinig water.
Te veel water kan soms alleen reeds bier-
