No. 92.
Woensdag 27 Februari 1901.
0° Jaarg.
mHET TA».
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeen wsch-Vlaanderen
F. DIELEMAN,
Land- en Tuinbouw.
FEUILLETON.
AXËLSOHË
COURANT.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 8 Maanden
50 centfranco per post 60 cent
voor België 80 cent. Afzonderl. numm. 5 ct.-
DRUKKER - UITGEVER
AXEL.
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 cent
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worde*
naar nlaatsrui.nte berekend. Plaatsing 3/2 maal
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
De Bacterieziekte der kooien.
Deze naam heeft men gegeven aan een
ziekte, welke zich sinds enkele jaren in
het koolgewas vertoont, maar reeds nu
in vele tuinen en op vele akkers zulk een
onrustbarende afmeting heeft verkregen,
dat zij voor de koolverbouwers, die in de
koolencultuur hun bestaan moeten vinden,
een verschrikkelijke ramp dreigt te worden
Aan den Langendij k (Noord-Holland) maakt
men zich over het voortwoekeren dezer
ziekte ernstig ongerust en men zond
daarom eenige zieke producten tot onder
zoek aan den Heer Ritzema Bos, Directeur
van het PhytopathologisoU Laboratorium
te Amsterdam. Aan het onderzoek van
den Professor is het te danken, dat men
reeds tot meerdere kennis omtrent de
oorzaak en de middelen ter bestrijding
dezer ziekte is gekomen. Wij achten deze
zaak belangrijk genoeg om onze lezers in
kennis te stellen met den inhoud van een
schrijven (ons door een vriendenhand toe
gezonden,) hetwelk door den Heer Van
Hall, adsistentaan genoemd Laboratorium,
betreffende de bacterieziekte is gericht
aan de Landbouw- en Handelsvereeniging
„Langendijk en Omstreken." De Heer
Van Hall schrijft het volgende:.
Wij hebben de koolplanten, die U ons
toezondt, onderzocht, en het is ons ge
bleken, dat de ziekte veroorzaakt wordt
door bacteriëndie hoofdzakelijk zich in
den wortel genesteld hebben. Wanneer
men den wortel dwars doorsnijdt, dan
valt het dadelijk in het oog, dat het hout
van den wortel zwart of donkergrijs is
1
»Och ik !c liep Bart „daar heb je
eer van, die is verd. fijn"
Twee dagen later wist bet heele dorp
behalve zij zelve, dat Mina razend baar
best deed om Eduaid te krjjgen, en den
burgemeester oppaste, omdat ze er geld
aan verdiende; maar er werd nog bijge
voegd, dat ze ook wel hoop had op een
legaatje, maar dat erg tegen zou vallen.
Niemand twijfelde aan deze waarheid,
want waarom zou ze anders zoo altijd
bij Schoonevelden komen Sommigen
meenden alleen, dat ze gelijk had, wij'
haar vader een talrijk gezin had. en bet
moeielijk was allen aan de kost te hel
pen. Dat de speculatie op Eduard stellig
mislukken zou, wist ook iedereen.
Mina alleen merkte van dit alles mets,
ze verdeelde haar tijd tusschen den schat
rijken Schoonevelden en den dood armen
Knolle, en had slechts weinige minuten
over, om aan Eduard te denken. Er was
echter een, die, boven allen verheven, de
handelingen van het meisje onpartijdig
gadesloeg, en de kwaadsprekendheid diep
verachtte, die enkele bad haar vadeilijk
lief, en hoopte haar eenmaal dochter te
noemen 't was de grijze makelaar.
gekleurd, terwijl in een' gezonden wortel
het hout wit of lichtgeel gekleurd is. En
wanneer men dat houtgedeelte met het
mikroskoop onderzoekt, dan blijkt het, dat
de houtvaten, waaruit het bestaat, zijn
gevuld met bacteriën. Een verbazend groot
aantalbacteriën van ronden of eenigszins
langwerpigen vorm bevinden zich in de
houtvaten van den wortel, maar ook nog
hooger op Want als men een der bui
tenste bladen dwars doorsnijdt, dan blijkt
het, dat de nerven ook zwart gekleurd
zijn. en het bleek ons dan ook, dat ook
in de houtvaten van de nerven der bla
deren zich een groot aantal bacteriën
bevonden. Het is te begrijpen, dat een
plani, waarvan de houtvaten van wortel
en bladeren gevuld zijn met bacteriën, niet
leven kan immers door de houtvaten
van den wortel vindt het vervoer plaats
van water en voedingsstoffen uit den
bodem, en wanneer de vaten door bacte
riën zijn opgevuld, kan dat vervoer na
tuurlijk niet plaats vinden de plant heeft
dus gebrek aan water en aan voedsel, en
het is dus te begrijpen, dat de planten,
wanneer zij in jeugdigen toestand door
de bacteriën worden aangetast, klein blij
ven. Maar bovendien scheiden de bac
teriën stoffen af, clie vergiftig voor de
planten zijn en zoo dooden de bacteriën
van de kool de planten niet alleen door
hun gebrek te laten lijden aan wateren
voedsel, maar ook door hen te vergiftigen
Daardoor nemen de buitenste bladeren
spoedig een gele tint aan. aan den rand
sterven zij af en drogen uit of, vooral
wanneer het weer vochtig is. rotten weg.
En dat afsterven, gepaard met uitdroging
of wegrotting, zet zich weldra op de
EEN STERFGEVAL EN EENE VERZOENING.
»Neen Eduard, je kunt praten als Brug
man, ik ga hier van daan. Och we kunnen
dat doen zondei veel omslag te maken.
De winter komt aan, dan gaan we naar
stadomdat het hier te, stil is."
»Papa, u moet 's winb-rs in stad en
's zomers buiten." Men weet wie 't zei
»Neen 1" riep Eduard. »Neen papa, u
moet hier blijven, wezenlijk, in de stad
zult u niet meer kunnen wenneD."
»Ocb, maar 't is ei gelijk misschien
dat ze bij jou nog veel meer kwaad spre
ken, nog veel meer intrigeren maar om
dat men zich op grooter veld beweegt,
heb je er ten minste geen last van
maar hier Iedereen krijgt een beurt, wie
denk je, dat nu aan de beurt is Mina."
»Wat zeggen ze van Mina?"
»Ze gaat van mond tot mond. Ze ver
tellen dat ze speculeert op
»Wie zegt dat? Ik zal hem vernielen
en hij maakte een beweging met z(jn
totting of hij al bezig was.
»'t Heele dorp."
»Da zal ik het heele dorp
»Dan zou je heel bespottelijk doen
vrindje, want daar zou je de zaak erger
mee maken. Warenveld komt hier ook
niet meer, en dat spijt me, want dat's
een best man, al kan bij ook nog zoo
ruw wezen
>Papa, ik verzoek je vriendelijk, vraag
om Mina's hand voor mij bij baar vader."
»Man, wat hebt je een drift 1"
binnenste bladen voort. Ook de wortel
zelf sterft af, het eerst aan het uiteinde
wanneer de grond» vochtig is. rot het
uiteinde af, en het is wel te begrijpen,
dat zulk een rotte wortel een geschikte
plaats is voor vliegen om hun eieren te
leggen.
Prof. Ritzema Bos vond dan ook in een
der toegezonden koolplanten een vliegen-
popje, maar wij gelooven niet, dat deze
veel kwaad aan de wortels gedaan heeft
Het zou mogelijk zijn, dat het een popje
was van de koolvlieg, die een gevaarlijke
vijand van de koolplanten is, maar dan
blijven toch de bacteriën de hoofdschul
digen van het kwaad, en de koolvliegen
hebben hun maar eer handje geholpen
om de koolplanten te gronde te richten.
Het bleek n l-, dat beide partijen kool
door de bacteriën waren aangetast het
ergst de partij, die onder in den mand
lag, maar ook van de 3 planten, die boven
in den mand lagen, waren er twee door
de bacteriën aangetast, de 3de Jlant ver
toonde geen bacteriën in de houtvaten
hier moet dus een andere oorzaak geweest
zijn, die den wortel heeft doen afsterven.
Niet onmogelijk is het, dat hierbij de
koolvliegen de schuldigen geweest zijn
Er waren wel geen poppen of larven te
vinden, doch deze kunnen de planten
reeds verlaten hebben.
Niet alleen de verschillende soorten kool
en koolzaad, maar ook de verschillende
soorten koolraap en turnip en zelfs de
radijs zijn vatbaar voor deze ziekte, hoewel
in veei geringer mate dan de kool. In
Amerika is de ziekte reeds sedert eenige
jaren bekend, en de proeven die er over
genomen werden, toonden, dat verschil-
»Mag ik me er ook eens mee bemoei
en vroeg Kaatje.
»Mina heefr, tegenwoordig te veel met
de stervenden te doen om aan zulke din
gen te denken."
Schoonevelden."
»Offert ze zich voor dien op 't Is
jammer, hij is het niet waapd."
Eduard hernam de oude heer be
straffend.
»Ja, daar weet ik dingetjes van Dan
zal de veete tusschen ham en den domine
wel uit zijn."
»0 ja, maar 't een is pas aan den gang
of het andere begint weer."
»Zou er iets aan te doen wezen
»Zeg eens jongen, heb je de Barbier de
Serville wel eens gezien
Met een schone basstem begon de
oude heer de solo van Basilio»la Calum-
nia," (de laster).
Kaatje lachte.
Begrepen, papa," zei Eduard, »maar
ik wil er toch wat op zoeken, om het
hier drafgelijk te maken."
Jongen, jij dnrfl."
»De liefde doet wonderen," hernam
Kaatje.
»Maar ga jij nooit naar den burgmees
ter vroeg Eduard.
»Ja wel, maar ik kaD zoo goed piet op
passen als Mina."
Enfin, allemaal goed, maar die bij mij
de minste allusie op haar maakt, zal ik
onder de oogen zien, dat beloof ik je,"
lende dieren, die aan de kool vreten, 't
zij aan de bladen, 't zij aan den wortel,
een groot aandeel hadden aan de ver
spreiding van de ziekte. Dat is ook wel
te begrijpen wanneer een slak b.v. ge
vreten heeft aan een blad, waarin zich
bacteriën bevonden, dan blijven veel van
deze bacteriën vastzitten aan de mond-
deelen van het dier en, wanneer het dan
gaat vreten aau een gezonde plant, brengt
het de bacteriën in het weefsel van de
gezonde plantop deze wijze veroorzaken
dergelijke dieren (slakken, rupsen, enz.)
nog meer schade, dan anders het geval
zou zijn. Uit het bovenstaande is reeds
af te leiden, wat gedaan moet worden,
om de kwaal zooveel mogelijk tegen te
gaanin de eerste plaats moeten alle
zieke planten uitgetrokken en vernietigd,
(liefst verbrand) worden.Inalle gevalmogen
zij niet op het land gelaten of op den mest
vaalt gebracht worden, want in het eerste
geval blijft het land dan sterk besmet door
al die bacteriën, die uit die wegrottende,
zieke planten komen, en in geval men de
zieke planten op de mestvaalt brengt,
rotten ze hier weg en de mest bevat dan
een groot aantal bacteriën, die het vol
gende jaar weer op het land komen en
gezonde planten kunnen aantasten. Maar
ondanks deze voorzorgsmaatregelen zal
het land, waar de zieke kool gestaan heeft,
toch altijd in meerdere of mindere mate
door de bacteriën besmet zijn, en het zal
dus jwenscheiijk zijn op dat land in het
volgend jaar geen kool, koolzaad, koolraap,
knolraap, turnip of radijs te verbouwen,
omdat er veel' kans zou bestaan dat de
ziekte zich dan in die gewassen wederom
zou vertoonen. En uit het feit, dat dieren,
en hij liep driftig de deur uit. Toen hij
buiten kwam. liep hem Warenveld strij
kelings voorbij, zonder hem te zien. Hij
dacht dat het b(] opzet was. »Dokter,
wil je me niet meei zien
»0 ik zag je niet 't is uit, hoor
't spijt me."
Wat is uit Hij wist niet wat hjj
er van denken moest.
11 ij is dood."
»Wie, Schoonevelden Och, toe,hoe
maakt de weduwe bet, en de meisjes
Mevrouw is naar, hoorAnt maakt
heel veel drukte en Suze is bedro9ld,
maar kalm,"
»Mina zal er ook wel van weten."
»Mijn kind heeft er toch zooveel mee
te doen, dat ik bang voor haar word,
want ze heeft wonderen gedaanals ze
maar niet ziek wordt."
»Ja, je dochter is een engel, dat moet
gezeid worden."
Bondt kwam aan. Hij groette en
wilde voorbij loopen.
»Domineriep de dokter.
Eduard wist niet wat nij boorde.
Warenveld stak de hand vooruit.
Bondt greep haai met geestdrift. Ze
bleven een oogenblik sprakeloos.
Bravo!" zei Eduard, >dat doet me
wezenljjk goed
Warenveld, ik heb je bij het krank-
bed leeren waarderen."
»Domir.e, je hebt me tranen uit de
oogen gelokt, toen je aan het sterfbed