slacht ƒ33000). registratie ƒ231000)
hypotheek 76000) sucessie ƒ46000)
telegraaf (45.000), iacht en visscherij
6400), terwijl aan het totaal der ra
ming op 1 December nog slechts 6-330.000
ontbrak.
Wat November aangaat was de stijging
vrij regelmatigde meeste groepen althans
gingen vooruit. Maar de verschillen zijn
niet groot genoeg, om de opgaaf geheel te
detailleeren zocdat een vluchtig overzicht
van de maand voldoende is.
De directe belastingen stegen 131.000,
en vertoonden op 1 Dec. alle een bevre
digend resultaat.
De invoerrechten gaven in de maand
20.000 meer en :d de 11 maanden 442.000
De accijnzen gaven ƒ17.000 meer, de to
tale stijging is 570.000, een vooruitgang
waarin alle accijnzen, behalve het gedis
tilleerd, deelden.
De waarborg gaf 1000 meer.
De indirecte belastingen gaven 21.000
minder, alleen de successie was al
173.000 lager waaruit volgt dat bij
andere middelen van deze groep een flinke
stijging is waar te nemen.
Deze bedroeg dan ook voor de zegelrech
ten 73.000, voor de registratie 75.000
voor de hypotheekrechten 3.000.
De domeinen vertounen een kleine da
ling, en wel een van 90U0. In langen
tijd ongekend was een daling bij de pos
terijen en wel een van 15.000, maar de
telegraaf ste'de daartegenover een avans
van 38.000.
De loodsgelden vloeiden zeer goed en
gaven 29.000 meer.
AXEL, den 15 December 1*»».
Het was heden een gedenkwaardige
dag voor de Geref. Kerk A. alhier.
Nadat reeds geruimen tijd behoefte was
gevoeld aan vergrooting van het kerkge
bouw wegens plaatsgebrek, werd na lang
wikken en wegen besloten over te gaan
tot het stichten van een nieuw bedehuis.
Grootsche gedachteWie kon bevroeden,
dat betrekkelijk zoo spoedig de toeneming
dier gemeente van dien aard zou zijn, dat
de plaats van samenkomst niet meer
voldoende bleek.
De verschillende besprekingen, die over
b6t plan in omloop waren, hadden de
nieuwsgierigheid geprikkeld.
En bij elke vordering die de bouw
maakte, klom de belangstelling naar het
einde.
Nu net gebouw eindelijk uit den grond
is verrezen en het daar voor ons staat
als een momumentaal werkstuk, nu komt
do beoordeeling. Hoe die ook is of zijn
zal, wij noemen het gebouw eon sieraad
voor onze gemeeDte. De vorm moge
eigenaardig zijn, zij is in haren ouden
trant, een schoon gebouw, al verloochent
zij wel eenigszins haren vorm van kerk,
zooals wij die ons voorstellen, in haren
bosch- en boogvorm.
Het platvorm, dat de kansel heeft ver
vangen, is iets nieuws in onze omgeving.
De ongedwongen houding, die de spreker
kan aannemen, zal evenwel spoedig het
eigenaardig idéé van den kansel, voor
zich innemen.
Te half twee zou de plechtigheid -
want dat is ze werkelijk - een aanvang
nemen. Doch reeds lang vóór dien t()d
was het ruime gebouw met bezoekers
gevuld.
De bijeenkomst werd geopend met het
zingen van Ps. 122 1.
Na het uitspreken van den zegen werd
het 4e veis van Ps. 48 aangeheven.
Ds. Kapteijn begon met te wijzen op
het groote voorrecht, dat deze gemeente
ervaarde, door samen te komen in dit
nieuwe kerkgebouw.
Hij riep allen aanwezigen een hartelijk
welkom toe, vooreerst de gemeente aan
deze plaats, de uitgenoodigde kerkeraden
van de naburige gemeenten, alsmede aan
deü predikant der Ned. Herv. Kerk in
deze gemeente, aan het college van Burg.
en Weth. van Axel, vertegenwoordigd
door den EdelAchtb. Heer Burgemeester,
aan den architect, aan de aannemers en
onderaannemers van het gebouw, ja, aan
allen die zijn samen gekomen om getuige
te zijn van het feest, dat wij herdenken,
door de eerste prediking in dit nieuwe
gebouw, dat ons is geschonken als een
der weldaden van den Heere God, die
alles regeert en bestuurt. Spr. gevoelde
behoefte den zegen des Hemels af te
smeeken, alvorens met een gepast woord
dit gebouw in gebruik te nemen.
Na het zingen van Ps 1382 bepaalde
ds Kapteijn de aandacht der gemeente
op het 22ste vers van Openbaring 21.
»En ik zag geenen Tempel in dezelve,
want de Heere de Almachtige God is haar
Tempel en het Lam
Spr. schetste het woord van den Apos
tel Johannes, dat deze gaf over het
nieuwe Jeruzalem. Hij stelde het voor
als een stad met zeer groote en zeer hooge
muien, met 12 poorten, in welke een
Engel Gods voorkwam, met de namen
van de 12 stammen Israëls. Onder de
muren waren 12 fundamenten gebouwd,
voorstellende de 12 Apostelen van Jezus
Christus en voorzien van verschillende
soorten van edelgesteenten en zuiver goud.
Die stad was onbegrijpelijk schoon. En
als de Apostel u door de ganscbe stad
gevoerd had, en door de schaduwen van
het nieuwe Jeiuzalem, zou men meenen
dat hij u voerde naar een kostelijken
tempel; ge zoudt verwachten en uitzien
naar een kostelijk gebouw; maar geen
tempel ziende, zegt de Apostel u, dat er
geen tempel, geen zichtbare tempel is.
In tegenstelling met het oude Jeruzalem
met zijn prachtige straten, od koninklijke
paleizen waar de aanschouwing van deG
Tempel Gods restte, bezat het nieuwe
Jeruzalem geen tempel. Niet dat dit als
een gemis, als een gebrek moet beschouwd
worden, want de Tempel is God zelf.
Zoo ook is de gemeente Gods gebouwd
gij zijt gebouwd op een fundament, waar
van de uiterste hoeksteen Jezus Chris
tus is. Maar zoolang gij slechts de steen
en zijt, die tot eeü gebouw Gods moeten
verwerkt worden, zoolang is het noodig
dat gij op deze wereld een plaats van
samenkomst hebt, waarin gij u kunt terug
trokken om den Heere te dienen. Dat
huis is welgebouwd, maar nog niet vol
tooid; om u aan de dagelijksche beslom
meringen van het leven te ontrekken en
aan zooveel van alles en allerlei dat u
zou aftrekken van God, zult gij na zes
dagen gearbeid hebben, de zevenden dag
rusten, om een wijle samen te komen
in het Huis des Gebeds. Dan moet gij
uitrusten van de reize in deze woestijn,
u neervleien aan de voeten van den
Heere Jezus, u te scharen om het woord
van God.
Daarna kwam Spr. tot eene beschouwing
van dezen tekst hoe we die in het licht
van het woord hebben te verstaan, ten op
zichte van deze nieuwe plaats vaD samen
komst.
Hij stelde daarbij 3 vragen nlhoe we
dit gebouw te beschouwen, te aanvaarden
en te gebruiken hebben.
Bij het iugebruik riemen van dit gebouw
als net huis der gemeente, kunnen we dit
voorrecht onderschatten maar ook over
schatten.
We kunnen het eenerzgds overschatten
waar de meuscb aan het oude Jeruzalem
gehecht is aan het stof en de stoffelijke
belanven, maar kunnen het anderzijds
onderschatten als door het gevaar der stof
felijke belangen de zondige mensch in dien
toestand verwaarloosd wordt.
Het nieuwe gebouw moet aanschouwd
worden als een ideaal van het niet zicht
bare Huis des Heeren en als een bewijs
dat de zondige wereld zoo'n zichtbaar huis
en plaats des gebeds niet kan ontberen.
Zoo dan heeft de gemeente dit Huis te aan
vaarden als een bljjk van den zegen Gods
dat de gemeente voor Hem is bewaard.
Dat zij is bevestigd ondanks de stormen
die geloeid hebben, en de bezwaren, die
voorgekomen zijn. Dat zij is uitgebreid
waarvan dit nieuwe gebouw het bewijs is.
Het eerste huis dat te klein is geworden,
is als een krachtige boom geworden.
De stoffelijke middelen, die bevorderlijk
waren aan de totstandkoming van dit
gebouw, zijn als een blijk van Gods zorgen
in dezen arbeid.
Noch de kunstige plannen van den be
kwamen bouwmeester, noch de arbeid
van de bekwame ambachtslieden vermogen
iets. wanneer zij door God niet worden
bewaard vooi rampen.
Daar waai de Heer bet zóo heeft gericht,
mogen wij getuigen, dat Hij groote dingen
aan ons neett gedaan, dies zijn wij ver
blijd. Dat wij op aarde zoo'n huis niet
kunnen ontberen, is niet een uitvloeisel
van de wijsheid; van den oouwmeester,
noch het product van de kunde dei
ambachtslieden, zoo God niet de middelen
zegent. Wij hebben dit gebouw met
dankbaarheid te aanvaarden het is een
aangenaam huis, waar de gemeente ge
roepen wordt samen te komeD, niet met
menschelijke oogmerken of beweegredenen,
maar alleen ter verheerlijking, niet Van
ons, maar van U, o Heer
Hoe hebben we dit gebouw te gebruiken
In dit gebouw hebben we te vinden,
wat we noodig hebben om aan Hem en
zijn dienst verbonden te worden.
We hebben van dit gebouw gebruik te
maken, om beschermd te worden op den
weg des levens.
We behooren dit gebouw te steunen en
in stand te houden als een blijvend be
staan. Als we ons bier vergaderen om
uit te rusten van den strijd des levens,
dan doen we dat omdat we hier geen af
leiding hebben en niet afgetrokken wordt
van zijn woord, en als we dat hier over
denken. dan doen we dat tot zijner ge
dachtenis.
Maak er dan een gebi uik van met ijver,
getrouwheid en met naastigheid. Laat ons
de sacramenten gebruiken in dit gebouw,
dat God ons geeft, totdat we eenmaal daar
komen want geen tempel is, omdat God
zelf de tempel is.
Laat ons gemeenschap mot God, waar
wij met Hom in vertrouwen staan, als de
wijnstok met de ranken, gelijk wij zinne
beeldig in deze kei kramen zien voorgesteld.
Beschouwen we Hem als de zon der ge
rechtigheid, gelijk boven ons hoofd is aan
gebracht.
Dan zal ons oog een nieuwe aarde
aanschouwen, gelijk als het nieuwe Jeru
zalem, waarvan Johannes zegt: »Ik zag
een nieuwe aarde en een nieuwe hemel,
en de zee was niet meer.«
Vervolgens bracht spr. hartelijk dank
aan den kerkeraad, door welks bemoei
ingen dit nieuwe gebouw is tot stand
gekomen. Den architect werd hulde ge
bracht voor de uitnemende wijze waarop
hij zich van zijn taak heeft gekweten,
en voor den raad en het advies dat in
dezen van bem was ontvangen. Hij lever
de ons een welingericht en aangenaam
sierlijk kerkgebouw, waar aan hij met
ijver en nauwgezetheid heeft gearbeid,
welke onze verwondering heeft opgewekt,
door de talenten waarmede hij heeft weten
te woekeren. Gaat voort te arbeiden in
de vreeze des Heeren, waarin wij de
kunst niet behoeven uit te sluiten, voor
al daar waar de vreeze des Heeren het
beginsel der wijsheid is.
Den opzichter, die tot spr. leedwezen
niet tegenwoordig was, werd hartelijk
dank gezegd voor de uitnemende en ge
trouwe wijze, waarmede bij is werkzaam
geweest, en waarover Gods zegen werd
afgesmeekt.
De aannemers en onder-aannemers ont
vingen den dank voor hunnen üver 63
toewijding waarmede dit gebouw is vol
tooid. Voor drukkende tegenspoeden zijt
gij bewaard gebleven. Moge al uw arbeid
gelijk deze - immer gelukken, opdat
gij niet alleen uitwendig maar ook geeste
lijk steenen moogt aanbrengen tot den
bouw van Gods Huis.
Den organist Van der Kleijn die zich
de moeitevolle arbeid tot verplaatsing en
in ordobrenging van het orgel getroost
heeft zij den dank der gemeente toege
bracht. Moge het hem gegeven worden
mede te werken tot verheerlijking van
Gods naam. ook buiten het terrein van
het orgelspel.
Den heeren, die als bouwcommissie den
keikeraad zoo trouw ter zijde stondeD,
brengen we gaarne onzen dank voor de
onverdroten ijver en inspanning, waardoor
zij getocnd hebben een hai t voor de goede
zaak te bezitten. Moge dit deel van den
bouw voor hen een aangename herinnering
zijn een steentje te hebben bijgedragen
voor dezen uitwendigen, stoffelrjken arbeid.
Den EdelAchtbaren heer Burgemeester
werd erkentelijkheid betuigd voor ie goede
zorg betoond, vooral toen verstoring der
werkzaamheden op het terrein dreigde, die
door hem werden onderdrukt, des noods
met den sterken arm. We hopen het voor
recht te mrgen smaken hem nog vele jaren
aan het hoofd dezer gemeente te zien om
mede te werken tot zegen dezer gemeente,
totdat de volmaaktheid genaakt er. het
nieuwe Jeruzalem daagt.
Nadat van Psalm 84 het 2e vers was
gezongen, werd door ds. R. W. de Jong
van Ter Neuzen den gelukwensch overge
bracht van de gemeente der zusterkerk
aldaar. Het was hem een aangename taak
dit te mogen doen, waar zij dezelve is het
geluk dezer gemeente, geleid door de liefde
die geen afgunst kent. geen jaloerschheid
koestert, geen nijd voedt gelijk de wereld
die kent, waar zij voorspoed bij anderen
ziet. Door de tot standkoming van dit be
dehuis zien wij de getuigenis bevestigd, dat
uit het kleine het groote voortkomt, gelijk
uit het mosterzaad de boom voortspruit,
waarin de vogelen nestelen.
Gelijk bij Israël onder het oude verbond
dat een tabernakel had met huiden en
vellen bedekt, den tempel van Salomo
is voortgekomen, zoo heeft God in dit
land gewerkt, ten opzichte van onze kerk.
Waren eertijds de drie gemeenten tot
een vereenigd, thans bezitten alle drie
de gemeenten een eigen Huis. Er is ruimte
gemaakt, waarvan de ingebruikneming
ook van dit gebouw getuigt, waarvoor
wij den naam des Heeren danken.
De bouw van deze kerk stemt overeen
met hare geschiedenis. Is zij scnoon in
de verdrukking, zij moet waakzaam zp
in de vooruitgang. Is zij uiterlijk schoon,
ook inneilijk is zij schoon door de zalving
des Heeren. Moge een ruime zegen rus
ten op de bediening des Woords in dit
gebouw.
Daarna zong de gemeente van Po. 72
het laatste vers, waarop deze eerste
godsdienstoefening door ds. Kapteijn met
dankgebed gesloten werd.
In een openbare vergadering van de
Anti-Revolutionnaire Kiesvereeniging al
hier, ti ad Woensdagavond 6 ure in de
Chr. School den WelEdGestr. heer Mr.
Dieleman uit Middelburg voor een 80-tal
personen op, met bet onderwerpBi
politieke partijen in Nederland.
Nalat de vergadering door Ds. Kaptep
m6t gebed was geopend verkreeg den
WelEdGestr. heer Mr. Dieleraan het woord,
die in zijn inleiding wees op de groote
waarde der historiekennis, als zijnde die
kennis, die ons leert hoe het heden uit
het verleden is ontstaan. Spreker meende
dan ook, dat die kennis onontbeerlijk was
om het ontstaan der tegenwoordige poli
tieke partijen te begrijpen. In korte
woorden schetste hij verder het ontstaan
der partijen. Beginnende met de Roomsch
Katholieke partij, zei spreker, dat deze
partij nog van jonge datum is, die haar
organisatie te danken had aan Dr. Schaap
man. Zijn programma, dat aanvankelijk
verworpen werd, werd later aangenomen
en vormt nog tegenwoordig het program
der partij. Liberalen en Radicalen gaan
terug tot 1789, daar de ideën der Fransche
Revolutie nog den grondslag vormen der
organisatie.
De socialisten houden met de geschie
denis geen rekening. De Anti-Revolution
naire partij dagteekent eigenlijk reeds uit
de tijden der Reformatie. Zij toch is de
Christelijke Historische Partij bij uitne
mendheid, daar zij sterk geworden is in
Nedeiland door de Calvinistische leer. Dit
wordt ook erkend door tegenstanders, wat
spreker aantoont met eenige citaten uit
het pas verschenen werk van Muller.
Met een enkel woord toonde den Wel
EdGestr. heer Mr. Dieleman verder aan,
dat al staan Anti-Revolutionnairen en
Roomschen verre van elkaar verwijderd,
zij toch schouder aan schouder staan, waar
het geldt de bestrijding van bet ongeloof,
ornaat tocb ook Je Katholieken de Drie
eenigheid erkennen.
