{ANT.
No. 1238.
If oensdag 12 Juli 1898.
I ie Jaarü'.
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwse h-Vlaanderen
F. DIELEMAA,
AXEL.
De strijd tegen den waterwolf.
FEUILLETON.
DE WURGERS VAN PARIJS.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
A B ONNEME NTS PRIJS:
per 3 Maanden
50 cent; franco per post 60 cent
voor België 80 cent. Afzonderl. numm. 5 ct.
DRUKKER UITGEVER
Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 oent
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters wordei
naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterljjk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
Onder bovenstaand opschrift leest men
het volgende in De Tel.
Geen zinledige vertooning was het, dat
de Zeeuwen het »Luctor et emergo"als
devies op hun wapen kozen De strijd
tegen den alles verslindenden waterwolf
begon met bet eerste „ontwoekeren aaL
de barenen moest voortdurend met
onverzwakte kracht en onverüauwden
ijver worden voortgezet, Elke voet gronds
moest op het woelige element worden
veroverd en bleef slechts met inspanning
van alle krachten behouden. In de eene
streek onzer provincie was en is de strijd
zwaarder dan in de andere hier gaf de
zee terug, wat zy voorheen bad genomen,
daar nam zij terug, wat zij in vorige tijden
gaf. Oude kaarten doen ons zien, wat
zy bijv. aan Schouwen ontnam, terwijl
de indijking van den polder Saeftingen
met vele andere een voorbeeld is van wat
zij weder teruggaf.
De zwaarste finantieele offers eischt de
Weslkappelsche zeedjjk, die aan gewoon
ondeihoud jaarlijksch ongeveer een ton
gouds verslindt. Op tal van plaatsen,
door de Schelde bespoeld, worden groote
en minder groote sommen aan de zeewe
ringen besteed, wat nog te dragen is
als men er zijn grond door kan behouden.
Maar hopeloos en ontmoedigend is de
strijd, als de zwaarste offers niet in staat
blijken te zijn, den ondergang te bezwe
ren. Dat is de stand der zaken op het
eiland Noord-Beveland, hetwelk onver
mijdelijk is gedoemd ten ondergang, wel
licht met uitzondering van de Zuidelijke
In alles vrij, had Jagon gegeel het
uiterlijk van een bevoorrechten bezoeker
wien men de honneurs der gevangenis
maakt. Hy was onbeschroomd en keek
even vlytig in 't rond, als hij zelfwaar
genomen werd.
Het doel van dit bezoek werd den ge
vangenen niet dadelijk bekend gemaakt.
Men wilde den misdadigers don tijd
gunnen, met elkaar over den bezoeker te
spreken, in de hoop dat een of meer
hunner hem zoude herkennen.
Van Saint Pelagie uit begaf men zich
naar de Santé, de prachtige gevangenis
aan het einde van de boulevard Arago
als eene gevangenis in 't aigemeen
prachtig genoemd worden kan.
Jagon bewonderde zeer de binnenste
inrichting van dit gebouw eu kon niet
nalaten te zeggen, dat liy er volstrekt
niets tegen zou 'hebben, aldaar zijne
dagen in eenzaamheid door te brengen
Gij zijt te Descheiden," zeide de vei
ligheidschef. »Gij zult een veel beter
lokaal verkrijgen."
Men begaf zich weder op weg.
Zullen wy ook niet een kijkje nemen
in de vrouwen-gevangenis vanSt. Lazare?"
vroeg Jagon.
kuststrook, die eenmaal door aanslibbing
en verzanding der Zandstreek (tusschen
de beide Bevelanden) tot eene vereeniging
met Zuid-Beveland schijnt voorbestemd
te zijn. Maar inzonderheid het Noorde
lijk gedeelte van Noord-Beveland heeft
in eene halve eeuw tijds ongelooflijk veel
terrein vodoren. Ik wil daarmee niet
zeggen, dat juist die laatste 50 jaren het
vernielingswerk het hevigst was, maar
alleen dit dat ik daarmede van nabij op
de hoogte ben ge&teld.
Menschen, van plm. 60 jaar, vertelden
mij waar zij als kind hadden geloopen
en gespeeld, en wezen dan plaatsen aan,
hondeiden meters van de tegenwoordige
kustlijn verwijderd. De eene dijk voor
de andere dijk na was doorgebroken, de
nliggende polders ten prooi der zee la
tende. Het is daar eene verwoesting by,
ebbe op sommige plaatsen nog eenigzins
zichtbaar, waarbij de bewoners onzer
oostelijke provinciën de handen van ver
bazing zouden ineenslaan. Ontzaglijke
sommen zijn ten koste gelegd voor het
tijdelijk behoud dier zwaargeteisterde land
streken die daarmede echter toch slechts
korte jaren konden behouden worden, en
toch na niet zoo langen tijd onder den
waterspiegel zouden worden bedolven.
Zooals bekend is, kan de strijd tegen
den bedoelden erfvyand worden onder
scheiden in eeD boven en een onder water
m. a. w. in een zichtbaren en een on-
zichtbaren. De eerste bestaat in het
verzwaren en verbfeeden van dijken en
andere waterkeeringswerken, en het
maken van steenglooïngen en besproeiingen
de laatste in 't doen van steenbestortingen.
Over die laatste verdediging (van den
»Neen." hernam de heer Claude.
»Ha, ba, ha," lachte Jagon. »Gij meent
te schertsen. Maar niemand zooals ik
heeft ook zijne schoone uren gehad."
Waar dan," vroeg de heer Claude
met den snellen blik van zijne blauwe
oogen.
Natuurlijk in Afrika, mei de openbare
zangeressen van Caïro, de negerinnen
van den Soedan en eenige vrouwen uit
Nubië
Alles in Afrika en slechts in Afrika
Vertel mij liever tot afwisseling
eenige van uwe Parijsche minnarijen."
»Ik kan u vei zekeren, dat ik er hier
werkelijk nooit eene gehad heb," zeide
Jagon vertiouwelijk. »lu heb bijna mijn
geheel leven in Afrika doorgebracht en
gij zult zien dat geen uwer misdadigers
mij herkennen zal."
Desniettegenstaande zullen wij een
klein uitstapje naar de veroordeelden ma
ken. Gij weet, Place de la Roquette
»Ja, ik weet het. Dat is daar, waar
de ter dood veroordeelden tot aan den
dag hunner terechtstelling opgesloten
worden. Wilt gij mij eene van die be
langrijke cellen laten bezichtigen
»Onnoodig, zij zijn op dit oogenblik
alle onbezet,"
»Hoe jammer, zij zouden mij anders
zeer geïnteresseerd hebben."
»Gij ziet ze mischien een anderen
keer," zeide de veiligheidschef goedaardig,
Wij zdllen nu de werkplaatsen bezoeken
onderzeeschen oever, zooals de term luidt)
wilde ik nog het een en ander mededeelen,
dat velen lezers van De Tel. geheel on
bekend zal zijn.
Door het voortdurend woelen en werken
van het water is de zeebodem aan eind-
looze veranderingen onderhevig, die som
tijds ernstige gevolgen voor de water-
keerende werken kunnen hebben en dus
dringendvoorziening eischen. Soms blijkt
op eene plaats eene groote hoeveelheid
grond te zijn weggezonken van soms 100
en 200 M. lengte en 25 50 M. breedte.
Als dit dicht onder den oever gebeurt,
maar toch onder de laagwaterlijn, is die
zoogenaamde val zeer gevaarlijk. Men
dient van de veranderingen in den onder
zeeschen oever altijd op de hoogte te zijn
en is dat werkelijk ook, opdat men het
gevaar tijdig kunne afwenden.
Hoe men zich daarvan op de hoogte
houdt? Door gedurig de diepte op ver
schillende punten te peilen. Eenige vaste
punten aan den wal maken het mogelijk,
telkens op dezelfde plaatsen de diepte te
onderzoekendaarvan wordt met de
meeste nauwkeurigheid aanteekening ge
houden in een peilboek, waardoor de
waterbouwkundige autoriteiten precies
weten, of en waar gevaar dreigt. Is een
„val" geconstateerd dan moet een steen
bestor ting ter plaatse worden gedaan, of
wel, er moet „een stuk worden gezonken"
Zoo'n „stuk" is gemaakt van rys en wordt
na op de plaats te zijn gebracht, waar
het wezen moet, met steonen bevracht.
Onderwijl wordt het gedragen door een
tien of twaalftal schepen, zonder welke
het te vroeg zou zinken, Op het juiste
oogenblik worden op bevel ahe touwen
Ik verzeker u, dat ik veel vertrouwen
öp deze gevangenis heb. Men vindt daar
oude bekenden weder, vioegere galeiboe
ven, ook nieuwe, die daar op hnn ver-
vertrek naar Nieuw-Caledonië wachten."
»En dan de centralisten
»Hoe," zeide de heer Claude. Gij kent
deze uitdrukking. Zij is bijna koeter-
waalsch
Wordt het koeterwaalsch dan heden
riet veel aangehaald. Idereen weet im
mers, dat men centralisten degenen
noemt, die tot tuchtthuisstraf veroordeeld
zijn. Zoo is b. v. de arme Blanchard
eens een centralist geweest."
Gij zijt zeer driest, zelfs met uwen
medeplichtige te beginnen," zeide de vei
ligheidschef.
»Maar ik spreek immers niet var. een
medeplichtige, maar van een individu
dat in de strafzaak Bessiéres betrokken
is. De aime duivel is misschien even
onschuldig als ik."
Het rijtuig hield stil op de Place" de
la Roquette en de heer Claude stapte er
uit met zijn gevangene en de twee
agenten.
HOOFDSTUK XLI.
Herkend
De veiligheidschef oegaf zich voor alles
naar den directeur der gevangenis, wien
losgelaten, die het stuk" boven water
houden, en zijn de manschappen allen op
hun qui vie, dan gaat het evenwijdig met
de waterlijn naar beneden en is de af
loop naar wenscb.
Maar er is ook slechts één bij, die te
laat of te vroeg de lijn viert, dan gaat
het stuk schuin naar beneden en lijdt
de aannemer minder of meerder schade,
soms voor duizenden guldens.
In het verloopen voorjaar- is zoo'n
werk aanbesteed aan den AncaFrisopolder
(gem. Wissenkerke/op Noord-Beveland
dat voor ongeveer anderhalve ton werd
gegund. Daarbij was sprake van niet
minder dan negen zinuslukken, waarvan
het eerste in de Paaschweek, het negende
1. Vrijdag naar de diepte ging.
Eenige dier stukken hadden een opper
vlakte van 2000 M2. (100 bij 20 M,), de
overige een van 2^00 M2. (120 bij 20
M.) Al deze stukken werden vervaar
digd in de gemeente Colijnsplaat, ruim
een uur (hemelbreedte) van de plaats van
bestemming en moesten daarheen per
stoomboot worden gesleept Daar dit
over den Roompot geschiedt, die zeer
onstuimig kan zijn, mag de aannemer
van succes spreken dat hij by slechts één
stuk schade heeft geleden.
De zinkstukken worden samengesteld
door vakmannen, zinkstukkenmakers ge-
heeten, die het werk vlug en goed uit
voeren.
Dat de stukken niet aan den Anna
Frisopolder zeiven weiden gemaakt komt
hier vandaan, dat het terrein er zich
niet toe leent.
Uit den aard der zaak zijn de
Zeeuwsche werklui minder met deze wyze
hij zijne aangelegenheden mededeelde.
Met dezen en den gevangene trad hij
dan den kerker binnen.
Zij traden eerst die zaal binnen, waar
het „toilet" van al die veroordeelden ge
maakt wordt, die gedurende laDgen tijd
in eene staatsgevangenis komen. In de
zelfde zaal is het ook, waar de beul het
toilet van zijne veroordeelden maakt
waar hij bun de handen bindt en hen
lichamelijk voor de guillotine voorbereidt,
gelijk de predikant het geestelijke doet.
Voor het oogenklik had Jagon hier bot
toilet nog niet te maken. Zooals h(j
deze zaal doorliep, kon men hem zeer
goed voor een weetgiengen bezoeker
houden.
Van daar uit voert een tialiewerk naar
het „hof" der gevangenen. Hij dient hun
tegelijk als wandelplaat? en spijskamer.
B mkeD, die bij de muren aangebracht
zijn, dienen tegelijk lot zitplaats en tot
tatels voor de bekers en schotels. Een
klein dak er boven beschut de misdadi
gers slechts onvolkomen voor plotselingen
regen of zonneschijn.
De veiligheidschef, bekend met de ge
woonten van bet huis, had den tijd ge-
Vozen, waarop de meerderheid der ge
vangenen zicb in het 't bof bevond. Hij
noodigdo Jagon uit, daarheen te gaan.
Deze maaute van de vergunning gebruik
en met den hoed in de hand, alsoi de
hitte hem hinderde, inspecteerde hij het
geheel. Hij naderde eerst de herberg,
