Binnenland
Voorschotten.
een kwartier later dan afgesproken was
maar de omhelzing, die zooveel in
druk maakt», heeft dan toch plaats gehad.
Volgens nader van den resident van
Amboina ontvangen telegram bepaalde
de verwoesting door de aardbeving ver
oorzaakt zich tot Amboina en omgeving
te Ceram, Saparoea en Banda werden
slechts lichte schokken waargenomen,
die nergens schade aanrichtten
Ter hoofdplaats Ambon hielden lichte
schokken tot den 19en aan.
Bij alle takken van dienst werd het
werk hervat, met uitzondering van het
onderwijs op de kweekschool en op de
tweede Europeesche schoolbeide scho
len kunnen 1 Februari heropend worden
de eerste in een daartoe genuurd
gebouw.
Het residentiebureau is naar een ge
deelte van het residentiehuis overgebracht
voor andere buieaux zijn gebouwen ge
huurd of van tijdelijke materialen samen
Een deel van het park Batoegadjah
is voor temporair kampement afgestaan.
De gouvernementsstoomer Zeemeeuw,
die door den resident van Temate ter
assistentie werd gezonden, is reeds der
waarts terruggekeerd. Hr Ms Koningin
Emma der Nederlanden zou den 20en
dezer vertrekken, terwijl Hr Ms De Ruij
ter nog eenige dagen aangehouden zou
worden.
Levensmiddelen zijn voldoende aanwe
zig, de mindere man heeft weinig gele
den, doch de meeste Arabieren en Chi
neezen zijn tot den bedelstaf.
De kapitalen van de kerkgenootschap
pen die der Ambonsche spaarbank en
van vele particulieren zijn, door de ver
woesting der panden waarin zij belegd
waren, geheel verloren-
Het aantal dooden is nader gebleken
80 te bedragen, terwijl 800 personen ge
wond werden waarvan velen onbedui
dend.
Een ooggetuige van de vreeselijke
ramp, die reeds vroeger daaromtrent
eenige mededeelingen deed, schreef nog
het volgende
Alles liep zoodra mogelijk naar bui
ten, naar het open veld. Met mijn vrouw
liep ik naar huis, maar kon er niet in
komen zoodat wij evenals de anderen
buiten in de regen bleven staan afwach
ten de dingen, die komen zouden.
Zoo zijn wij doornat blijven rondloo
pen zonder eten of drinken enz. Tegen
den avond kalmeerde alles wat. In den
afgeloopen nacht natuurlijk niets kun
nen slapen ;het regende en schudde af
en toe flink.
De commandant van den gouverne
mentsstoomer Arend, Yan der Ham
heeft ons een tent van zeilen laten op
slaan en ons aan wat eten en drinken
geholpen. Bij het gioote ongeluk zijn
wij er tot op dit oogenblik nog goed af
gekomen. Alle officieren en hun gezinnen
zijn
Wanneer ik boven dit opstel het op
schrift voorschotten" heb geplaatst, deed
ik dit niet om in het algemeen alle soor
ten van voorschotten te behandelen ik
had daarbij slechts een soort van voor
schot op het oog, nl. het voorschot, dat
door den fabrikant van betocsuiker aan
den verbouwer van suikerbeten wordt
uitbetaald.
Dit voorschot wil ik in de volgende
regelen e nigszins nader bespreken, om
aan allen duidelijk te maken
lo dat het voorschot dit blijk van
fabrikanten belangstelling in net boeren
bedrijf gegeven wordt, uitsluitend om
den fabrikant te bevoordeelenen
2o dat het vooi schot den ondergang van
menigen landbouwer veroorzaakt heeft en
nog steeds voorbereidt.
Tot de volgende beschouwingen werd
mjj aanleiding gegeven door een gesnrek
onlangs gevoerd door een agent die het
iemand wilde duideljjk maken, dat het
voorschot uitsluitend moet dienen ten
voordeele van den landbouwer«lat de
fabrikanten veel liever van het uitbetalen
van een voorschot zouden ontslagen zijn
enz. enz.
Ik heb den beten-agent de liefderijkheid
de wei willen 1beid, de goadei tieren heid zjj
ner pincipalen zoo breed mogelijk lal et,
uitmetentegenspraak van mjjne zijde
tegenover een paar personen achtte ik
van te weinig nut, vooral daar een hun
ner het voorschot nog grooter verlangde;
maar tegenspraak in het publiek is meer
dan noodig, omdat het meei dan tijd wordt
dat de dwaalbegrippen, die omtrent dat
voorschot verspreid worden, langzamer
hand plaats maken vuoi een helderder
inzicht.
Bij de ontwikkeling der beide opgege
ven punten hoop te koit en duidelijk te
zjjn.
We nemon een fabriek, waaraan
80.000.000 KG suikerbeten verwerkt wor
den.
Tachtig millioen is tachtigduizend maal
duizend.
Verder stellen we, dat er gemiddeld
16000 KG beten groeien op een gemet.
Dan heeft die fabriek de baten noodig
van 5000 genieten.
Op elk gemet moet do fabrikant dit
jaar volgens zijne eigene voorwaarden 50
vooi schot geven; dat beloopt een kapi
taal van 250 000 gulden.
Hij geeft zijn voorschot in Februari.
In October bij de levering wordt het
voorschot ingehouden.
Laat ons dus aannemen, dat de fabri
kant dat kapitaal 8 maanden mist.
Hjj derft dus den intrest van een ka
pitaal van 250000 gulden gedurende 8
maanden.
Eckel om de boeren voort te helpen
Wat is toch zoo'r, fabrikant een boe
ren vriend
Een weldoener der maatschappij
Maar wij willen zijn, - deugden nog beter
doen uitkomen, nog schitterender in het
volle daglicht stellen.
De fabrikant heeft die 250000 gulden,
bedenkt dat zoo'n som maar niet over
al ligt opgeschept 1 niet aan zich
zelf.
Hij mo^-t die opnemen.
Hij gaat daarvoor Daar een bankier.
Deze verschiet hem dat geld voor 8
maanden tegen 5 pCi 's j-iars
Tweehonderd vjjftig duizend gulden
tegen 5 pCt 's jaars brengen in S maan
den aan rente op acht duizend drie bon
derd drie en dertig gulden en drie en
dertig cent.
Wat blieft u?
De fabrikant getroost zich eene uitgave
van meer dan acht, stel acht duizend
vijfhonderd gulden, alleen rui den land
bouwer voort te helpen.
Wat is toch zoo'n fabrikant een goed
manscb 1
Zoo bijna 8500 gulden klakkeloos weg
geven 1
;t Zijn geen bagafellen.
Dat wordt niet genoeg in 't cog gebou
den, zou rajjn beten-ageQt zeggen.
't Schreeuwt en raast al tegen de- fa
brikanten en de menschen weten niet
half, hoeveel goed zo doen
En daarin geef ik onzen agent voor de
helft gelijk.
Ze weten niet, hoeveel ze doen.
Maar ol het goed is, wat ze doen, dat
gaan we later zien.
Er zijn landbouwers, die in het eerste
deel des jaars geld noodig hebben, en het
in hun kas niet vinden,
»Iemand den mond opendoen,* zooals
men dat noemt, doen ze niet gaarne.
Wat is ei gemakkelijker dan eenige
gemeten Ueteu te coatracteeren
Een gemet of tien, bij een agent
die ni et al te nauwkeurig toekjjkt, kun
nen die voor 12 doorgaanvoor
elk gemet een voorschot van vijftig gul
den, dat is 600 gulden in de hand.
Niets eenvoudiger dan dat.
Maar ook niets ellendiger, niets, dat
zekerder ten verderve voert.
Daarop komen we straks terug.
We stellen alleen hier vast, dat er
landbouwers zijn, die zich inbeelden, dat
zij het voorschot niet kunnen missen.
Mot die omstandigheid zijn de fabri
kanten van beten suiker ook bekend.
Hunne agenten zijn tamelijk goed op
de hoogte van degenen, die al tedert De
cember naar bet voorschot zitten te ver
larigen.
Bij dezulken, als ze niet al te brutaal
zijn, dat wil zeggen, als ze niet te veel
gemeten willen contracteereu boven de
gene, die werkelijk bezaaid worden, klop
pen sommige agenten het eerst ep je
deur.
Zij zijn natuurlijk het meest geneigd
om toe te happen.
Geld hebben ze r.oodig.
Bjj den notaris staar, misschien nog
een en an jer open van ebn koopdag, ook
al op crediet aangeschaft, omdat in de
kas oen zekere leegte was
Daarom dan maar gecontracteerd
Wat prjjs geven de fabiikanten
Nog niet vastgesteld luidt het
aDtwoordze kunnen nog tot geen eenig
heid komen maar 9 gulden zal het zeker
zjjn. Wil je niet voor een gemet of wat
contracteeren
Negen gulden, 't is niet te veel,
naar al wat ik er van gehoord en gele
zen heb neen, dan wacht ik liever nog
een dag of wat.
Maar baas, waarom zou je wacb
t«n? 'tZal op zijn mmst negen gulden
zijn: is 't meer, je zult meer hebben.
Je kent me hé. Eu als je een biiefje
van mtjn nand wilt hebben, dat ik je
verhoogen zal, ais de prijs boogei wordt,
je kunt bet dadelijk krijgen zwart
op wit, hoorWat denkt je er van.
En hoeveel voorschot geef je en
wanneer Is 't weer net als verleden
jaar 70 gulden per hectare 't Is weinig
Dat zal je meevallen, baas. 't
Voorschot is vijftig gulden per gemet. en
als je mg een vei klaring wilt geven, dat
je 12 gemeten beten zult zaaien tegen
negen gulden of zooveel meer als de hoog
ste prijs, dien ik geven zal, meer be
draagt, dan kun je binnen een week zes
honderd gulden voorschot «rijgen.
De baas krabt eens achter zijne ooien
schuift zijn pet naar achteren, krabbelt
eens op zijn bol
,,'tls weinig, 9 gulden voor de 1000
kilogram* zoo denkt bij, want hij weet
bij ondervinding: dat hjj, als bij eens ge-
teekend heelt, geen cout meer ontvangen
zal, edocn die 600 gulden. En
hij heeft ze zoo noodig!
In eens toebijten, dat wil bij toch niet.
Die agent zou zich soins verbeelden,
dat hij er zoo haic om verlegen was, en
dat wil bij voor zoom agent nog niet
weten, ofschooD deze hel vaak beter
weet dan de boer zelf 1
Hij zegt dus nog niet toe hjj zal er
nog eens over denken.
Men ziet van hier, waarop het uitloopt
De botenbouwer denkt drie, vier dagen,
heeft dan een besluit genomen, dat hij
voor vier dagen ook al genomen had,
contracteert 12 gemeten met het plan
er tien te zaaien misschien kan hij er
bij eeq ander nog 6 contractoeren en maar
5 zaaien ontvangt 600 gulden hoopt er
later nog 300 by te kiijgen en
Vooreerst kan hjj weer voortdoen.
Wie later leeft, zal latei zorgen
Toch wel goed van zoo'n fabrikant zich
een verlies van 8500 gulden te getroosten
om ze zoo'n landbouwer, die 600 gulden
te kort komt, renteloos voor te schieten
zooals bij die voorschiet aan allen, die
zich tol hem wenden.
Mag i; u een vraag doen, lezers
Zou die landbouwer tegen negen gul
den gecontracteerd hebben, als hij niet
gedwongen was door geldnood?
Natuurlijk niel,
Iemand, die de overtuiging heeft, dai
hij den marktprijs voor zjjne waren niet
ontvangt, verkoopt die niet, tenzij hij
daartoe door eene of andere bijomstan
digheid gedwongen wordt.
En van zoo'n bijomstandigheid wordt
door de fabrikanten meesterlijk geDruik
gemaakt.
Zij hebbeD het voorschot opzettelijk
veihoogd, om de noodhebbenden aan bun
ne lijmstokken te van°en,
Zjj zullen niet te nauwkeurig toezien,
of de agent meer gemeten contracteert,
aan werkelijk geleverd worden, als het
maar niet al te veel de spiegaten uit
loopt als er maar niet al te veel ge
waagd wordt I
Zoo komt de fabrikant aan een zeker
gedeelte van de benoodigde beten.
Al? nu degenen, die het voorschot nog
kunnen missen, op hun stuk bleven staan,
iD plaats van flauwhartig mee te sukke
len, omdat zeal hebben zij het
dan ook niet broodDoodig, het voorschot
ook wel kunnen kunnen gebruiken,
dan zou de zrak gezond zijn.
De fabrikanten, die van de mannen,
die om geld verlegen zijn, niet genoeg
beten kunnen krjjgeD. zouden dan de
mannen, die daarom niet verlegen zijn,
een hongeren prijs moeten betalen en
beiden hadden dan redenen tot tevre
denheid.
Daarom is het zoo te betreuren, dat zjj
die nog zonder voorschot kunnen voort
doen, zich niet aaneen sluiten, om Diet
neden den voorgestelden prijs te leve
ren. Houden zjj zich daaraan vast, dan
zal de fabrikant tot billijker voorwaarden
gedwongen worden.
Nu weer even terug naar onzen goed-
hartigen voorschieter. Door een kapitaal
van 250000 gulden gedurende 8 maanden
renteloos voor te schieten derft hij, tegen
5 pet. 'sjaars eene opbrengst van
8500 gulden.
Door die voor te schieten drukt hij, of
hoopt hij althans de prijzen minstens een
balven gulden naar beneden te druuken.
Door de weinige samenwerking die hij
tol nog toe bij de landbouwers gevonden
heeft, weet hjj nagenoeg zeker, dat hij
door het voorschot den prijs vijftig cent
en meer onder de waarde kan aankoo-
pen.
Die goedhartige fabrikant verwerkt
80000 maal 1000 kilogram.
Op iedere 1000 KG verdient hij. een
halven gulden.
Hij gooit dus een spierinkje van nog
geen 8500 gulden uit om er 400u0 te
winnen.
Hoe edelmoedig 1
Wie durft er nog twijfelen aan de
goedhartigheid van zulke menschen-
vriendeD
Bedenkt landbouwers dat die dikke
30000 gulden uit uw zak gegoocheld wor
den, enkel door het voorschotten stelsel
enkel omdat gij te weinig overtuigd zjjt
van de kracht van samenwerking.
Bedenkt dat en dat dan zij, die bet
voorschot kunnen missen als een man
weigeren te contracteeren beneden den
door mij aangegeven prijs. Houdt gij
vol, dan zal die prijs er komen en het
voorschot er bj).
Heb ik duidelijk gemaakt, dat het
voorschot alleen dient om den fabrikant
te bevoordeelen, thans wii ik nog even
stilstaan bij het gevaar, dat in dat voor
schot schuijt vooi landbouwers, die zoo
ver gekomen zijn, dat zij het niet meer
kunnen missen.
Bij dezulken dient het voorschot om
ten put te vullen. Yeertien dagen nadat
zjj het ontvangen hebben, is het reeds
weder verdwenen.
Dan moet nog alles gedaan worden, zou
der geld te ontvangen.
Het land geploegd, geslecht, bemest eo
