Binnenland.
Landbouw
Bond van Bietenverbonwers.
Te Venloo is bericht ontvangen, dat de
sergeant Henri Theunissen bg den klewang
aanval te Lepong ernstig gewond is.
Luitenant Van Mourik, die in een vorig
bericht bjj dien aanval gewond heette,
moet, volgens de N. R. Ctoverleden zijn.
Niet geheel bemoedigend zijn de over
wegingen, waartoe dit blad komt, naar aan
leiding van het optreden van Toekoe Bin -
tara Pinang als bestuur van de Moekims
Pakan Baroe en Pakan Soth. Wel heeft
zooals 't in een nader telegram luidt
Bintara Pinang de verantwoordelijkheid
voor de rust te Segli op zich genomen,
wel is door des oversten Van Heutz laat-
steu tocht in Segli een resultaat verkregen
dat reeds lang langs politieken weg ge
zocht werd maar toch is 't te betwjjfelen
of onze post in Segli van nu af met vrede
zal worden gelaten.
Het aan Pakan Baroe grenzende land
schapje Paltich behoort wel is waar tot
de Federatie van Gighen. maar is daar
mede voortdurend in strijd en wordt ge
steund door Pedir. Het sluit namelgk den
toegang at naar zee voor het binnenslauds
gelegen grootste gedeelte van het eigen
gebied van den Vorst van Gighen naar
een hem toebehoorend stukje grond aan
de kust. En Pedirs streven is altjjd ge
weest alleen baas te big ven over allen in-
en uitvoer.
Aanleiding tot strijd is er dus nog te
over, en van de gewisselde kogels krijgen
wij altjjd ons deel omdat wij het zijn, die
uit- en invoer van uit zeo kunnon belet
ten en naijver opwekken bij de eeneFede
ratie, als wij de andere te veel bevoordeelen.
Aan het plan voor de door het Rijk
gesubsidieerde proefvelden iü de provincie
Zeeland in 1897/98, ons welwillend toe
gezonden, ontleenen we het volgende voor
wat de atdeeling Hulst der maatschappij
van landbouw betreft.
Proefveld te KLOOSTERZANDE.
Proefnemer: de Heer P. Hiel, te Hontenisse.
Doel der proef: bemestingproef op suikerbieten.
Ligging: onder de gemeente Kloosterzande, aan
den weg naar Lamswaarde.
(t ootte plus minus 75 aren,
Voor vruchtrogge.
Te verbouwen: suikerbieten.
Het proefveld wordt in drie perceelen verdeeld
en geheel gelijkmatig bemest met 450 KGt snper-
phosphaat en 225 KG Chili-salpeter.
Perceel 2 ontvangt bovendien in't najaar 1897,"
200 KG kainiet en perceel 3 in 't voorjaar 50 KG
zwavelzure kali-magnesia.
Begrootiug.
450 KG superphosphaat a f 3,f 13,50
225 Chili-salpeter a f 11,— f24,75
200 kainiet a f 2,5 f5,
50 zwavelz. kali magn. a f 10,f5,
Verandering bordjes. f3,
f51,25
Proefveld te KLOOSTERZANDE.
Proefnemerde Heer K. J. A. G. Ba-
bon Collot d' Escuby.
Doel der proefneming te onderzoeken
of kali en kalkbemesting naast de gewone
bemesting een meerdere opbrengst geeft.
Ligging van bet proefveld: bij Kloos
terzande aan het kerkpad.
Gesteldheid van den bodem lichte kloi.
Grootte: 40 aror.
Te vei oouwen: aardappels.
4
5
Het geheele veld,
wordt verdeeld in 8
perceelen, ieder groot
5 aren.
3
6
Basis van bemest -
ting per H.A.
680 K.G. ammo-
2
n
niak-snperphosphaat
800 KG kainiet.
200 zwavelzu
re kali
1
8
magnesia
1000 landbouw-
kalk.
De perceelen 1 en 6 ontvangen ieder
34 KG. ammoniak superphosphaat en 10
KG. zwavelzure kali magnesia,
Perceelen 2 en 5 ontvangen ieder 84
KG. aramoniak-superpbosphaat en 40 KG.
kainiet.
Perceelen 8 en 8 ontvangen ieder 34
KG. ammoniak-superphosphaat en 50 KG.
kalk.
Perceelen 4 en 7 ontvangen ieder 34
KG. aramoniak-superphosphaat.
Begroeting.
272 KG. ammoniak-superphosphat a f 7,f 19,04
20 zwavelz. kali magnesia a f 10,f '2.-r-
80 kainiet af 2,50 f 2.—
100 kalk i f 1,50 f 1.50
Wijziging bordjes f 1-50
f 20,04
Proefveld te AVEL.
Proefnemerde heer J. van Hoeve, te
Axel.
Doel der proefnemingbemestingproef
op bruine boonen.
Ligginggemeente Axel, aan den Kruis-
weg.
Gesteldheid van den bodemzware
kleigrond.
Grootteplus minus 47 aren
Te verbouwen bruine boonen,
Voorvruchtsuikerbieten.
1
2
3
Het proefveld wordt in 3 perceelen
verdeeld en bezaaid met Walchersche
bruine boonen.
Perceel 1 wordt bemest met 90 KG.
superphosphaat.
2 blijft onbemest
3 wordt bemest met 90 KG.
superphosphaat en 23 KG.
Chili-salpeter.
Begrooting,
180 KG superphosphaat a f 3,f 5,40
23 Chili-salpeter a f 11,f 2,53
Verandering bordjes f 3,
Zaaizaad f 10,
f 20.93
Proefveld te KLOOSTERZANDE.
Proefnemerde Heer K. J. A. G. Ba-
bon1 Collot d' Escüby.
Doel der proefde nawerking van in
1897 gebruikte kali- en kalkmeststoffen
na te gaan.
Liggingbg Kloosterzande aan de keik-
dreet.
Gesteldheid van den bodem lichte klei.
Grootte40 aren.
Voorvruchtaardappels.
Te verbouwen rogge.
Het geheele proefveld van 1897 wordt
bezaaid met roggo en ontvangt een be
mesting van 200 KG superphosphaat en
60 KG. Chili-salper. De opbrengst van
de verschillende perceelen, zooals die in
1897 waren, wordt nauwkeurig nagegaan.
Begrooting.
200 KG superphosphaat a f 3.f 6.
GO Chili-salpeter f 11,-f 6,60
Vergoeding extra werkzaamheden. f 15,
Paaltjes bij de perceelen. f 2,50
f 30,10
DOOB
G. A. VORSTERMAN van OYEN.
ÏL
Van heel den landbouw, van heelden
boerenstand trekken de heeren zich niet
aan dan den prijs, dien zij voor de beten
hebben te betalen hoe kleiner zij dien
prij« kunnen maken, hoe liever zij het
doen, want hunne nijverheid beoogt, even
als elke andere, winst, niets anders dan
winst. Evenmin als men lakenfabrieken
sticht en stoombootlijnen inricht met de
philantropische bedoeling om menschen
werk te verschaffen, evenmin bevordert
de fabrikant den aanbouw van beten om
de landbouwers gelukkig te maken.
Zijn eenig doel is winst voor zichzelf.
Daarin staat hij gelijk met eiken an leren
koopman, met eiken anderen uijveraar.
Daaruit volgt, dat do landbouwer niets
van den fabrikant heeft te verwachten
dan juist zooveel als hij hem kanafdwiDgen
De fabrikant is machtig, want zijne
fabriek vertegenwoordigt een groot kapi
taal en kapitaal is macht.
Bovendien de fabrikanten verbinden
zich tot één bond en zijn dan nog mach
tiger, en wat ongelukkig is voor den
landbouwer, zij laten die macht voe
len ook.
Eén landbouwer is niets.
Tien landbouwers zijn iets, maar niet
veel meer dan niets altijd tegenover
den fabrikantenbond.
Maar honderd, maar duizend, maar
meer landbouwers, vast aaneengesloten
en dan vertegenwoordigd door mannen,
die niet hun eigen maar het algemeen
belang op bet oog hebben en getoond
hebben dat te behartigen die vormen eene
sterke macht.
Eene macht, even groot, grooter nog
dan die van den fabrikantenbond.
Die macht moet gevormd, ontwikkeld
en goed geleid worden.
Opdat de landbouwer spreke tot den
fabrikant als zijns gelijke;
opdat de landbouwer met den fabrikant
onderhandele over een accoord en niet
gedwongen worde iets van hem af te
smeekeu als een gunst.
Laat ons thans trachten de vraag be
antwoord te krijgenhoe moeten wij tot
dat doel geraken
Vooraf een paar berekeningen, om te
kunnen beslissen, of dat doel bereikbaar is
Neem aan, dat een hectare land gemid
deld 40000 kilogram beten voortbrengt.
Dat eere gioote fabriek 60 millioen
kilogram beten verwerkt, dan heeft rij
noodig de opbrengst van 1500 hectaren.
In ons land bestaan 32 fabrieken, grooto
en kleine; daarvoor heeft men dus, ge
middeld 1200 hectaren per fabriek reke
nende, zoo ongeveer 40000 hectaren noo
dig, om de noodige grondstof te leveren
Wanneer dus 4000 hectaren aan den
betonbouw onttrokken worden, moeten
drie fabrieken stil staan. Rekent men,
dat voor eene fabiiek een kapitaal be-
noodigd is van 6 tot 10 ton,,dan blijven
door drie fabrieken stil te leggen, gemii
deld 25 ton zonder interest.
Een van de fabrieken, de Steenbergsche
beetwortelsuiker fabriek, k9erde over 't af-
geloopen jaar een dividend uit van 6 pCfc
Dit berekend over 21/2 millioen geelt een
bedrag van f150000,— welke som over
schiet als zuivere wiust, nadat alle kos
ten van onderhoud der gebouwen, vei
betering der macnines enz. zijn voldaan.
Worden dus drie fabrieken buiten wei
king gesteld, din kan meD rekenen, dat
de eigenaars daarvan dei ven eene winst
van miusl9"is 150000 gulden, een ver
lies, dat men zich niet moedwillig, niet
zienderoogen op den hals haalt.
Wij lieten deze berekening, die vol
strekt niet overdreven is, maar veleer te
kleine cijfers bevat, voorafgaan om de
uitwerking van een samengaan der beten
bouwers in een helder licht te plaatsen.
Eene vereeniging die over 4000 hec
taren kan beschikken heeft 3 fabrieken
in haar macht.
Kon er nu eenb vereeniging komen,
die te beschikken had over 10 a, 12 dui
zend hectaren, die dus ongeveer een vierde
of een derde doel der fabrieken kon dwin
gen behooilijke prgzen te geven of stil
te leggen, dan kan men er zeker op re
kenen, dat het resultaat meer dan schit
terend zoude zijn.
Om tot dat resultaat te geraken zijn
de eisohen, dat men personen aan het
hoofd der vereeniging hebbe, die zelf geen
zijdelingsch belang bebb6n bij die cultuur.
Want oorspronkelijk iemands eerlijk
heid in twijfel trekkende, zijn er toch
zoo machtig veel lokvinken, zooveel mid
deltjes om tnsschen eerlijkheid en eigen
voordeel een accoord te sluiten, dat men»
bij 'tzien van verscheidene handelingea
bij 't beoordeelen van enkele feiten, lang
zamerhand het geloof aan sommiger eer
lijkheid, hot vertiouwen in hunne onpar
tijdigheid geheel verliest, al kan men dan
ook niet altijd de oneerlijkheid bewijzeh.
De fabrikanten zijn zeer slim, hunne
directeuien en agenten zijn ook slim.
Van die slimmigheid heeft hij, dia niet
volslagen blind was, het vorig jaar wonder
lijke uitwerking kunnen zion.
Beschreven werd niets, want de fabri
kantenbond had een zware boete gesteld
op de overtreding van algemeen goedge-
keuide en vastgestelde voorwaarden, miar
aan velen werd meer betaald dan de bond
had vastgesteld, stilzwijgend werd op be
paalde puDten toegegeven, en is dat van
sommigen bekend geworden, wie weet
van hoevelen het ten einde toe verborgen
zal blijven.
Oin nu alle slimmigheden te vooi komen
die o, a. daarin kunnen bestaan, dat aan
enkelen in 't geheim een hongeren prijs
voor hunne beten beloofd en betaald wordt
om hen zoodoende in vergaderingen woord
voerders te maken voor 't. belang der fabri
kanten, is het noodig, dat door de
landbouwers voorwaarden worden vast
gesteld, waarvan in geen enkel opzicht mag
worden afgeweken en waarin worden be
paald
a) de prijs per 1000 kilogram,
b) de voorwaarden van levering,
c) de conditiën van betaling.
Verder is het zaak op tijd gereed te
zijn, om, indien de fabrikanten zich aan
billijke voorwaarden niet wilien verbinden
onmiddellijk een ander product te kunnen
uitzaaien.
Naar ons inzien is deze tijd, is de oogst
die thans is opgedaan, niet ongunstig voor
de oprichting van een bond van suikei-
betenbouwers.
De tarweoogst in Amerika is niet bij
zonder meegevallen, de oogst in Honga
rije is evenmin schitterend. In Amerika
gaan de tarweprijzen naar boven en hier
wordt daarnaar onmiddellijk geluisterd.
In het IVe en Ve district van Zeeland
is dit jaar met uitstekenden uitslag 7eel
land aan betencultuur onttrokken en met
haver bezaaid.
Die haver wordt door de bewoners van
Vlaanderen gaarne tegen goede prijzen
te velde opgekocht. Er werd geboden tot
200 frank d. i. tegen den tegenwoordigen
koers f 96 per geraet van 45,23 A. of
f217 per hectare.
Gevolgen daarvan zullen zijn
a) dal het volgend jaar wederom veel
haver in het IVe en Ve district verbouwd
zal worden.
b) dat bij eenigszins blijvende tarwe
prijzen ook meer tarwe zal worden uit
gezaaid.
Door die twee oorzaken wordt al eene
aanzienlijk hoeveelheid grond aau de beten
cultuur onttrokken,
Komt daarbij nu nog een bond, die te
beschikken heeft over een 10000 hectaren
welke voor .betenbebouwing bestemd zijn,
dan kan ongetwijfeld op gezonde voor
waarden met de fabrikanten worden ge
contracteerd.
Wij spreken van gezonde voor
waaiden.
Daardoor verstaan wij die, waardoor
zoowel de boer als de fabrikant voor zijne
moeite wordt betaald.
Maar om daartoe te geraken, moet de
eerlijkheidwaarover vaak zoo mooi gere
deneerd en die zoo zelden in praktijk
wordt gebracht, wederom op den voor
grond treden.
Men hoort vaak klagen over den fabri
kant en zijne agenten.
Maar over menigen bietenleverancier
valt evenzeer, vaak m9er, t9 klagen.
Er wordt zoo dikwijls getracht bedroe
te plegen.
Er wordt zoo menige wagen beten ge
leverd, die niet behoorlijk schoongemaakt
niet voldoende gekruind zgn.
Er worden zoo dikwijls Poolsche beten
vermengd onder Kleine Wamleben om het
gewicht op diefachtige wijze te vermoei-
deren ten koste van het suikergehalte.
