1 \o. 1086. Woensdag 20 Januari 1897. I2e Jaar^ Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwseh-Vlaanderen F. DIELEMAN, De nieuwe Kieswet. AXELSCHE COIIUNT. Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond. ABONNEMENTSPRIJS: per 3 Maanden 50 centfranco per post 60 cent voor Bklgië 80 cent. Afzonderl. numm. 5 ct. DRUKKER - UITGEVER AXEL. Advertentiën van 1 tot 4 regels 25 oent voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal. Advertentiën worden franco ingewacht, uiterljjk tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren. De leden van de Tweede Kamer der Staten-Geueraal worden gekozen door de mannelijke ingezetenen des Rijks, tevens Nederlanders, die den leeftijd van 25 jaren hebben bereikt. Vroeger was die leeftijd op 23 jaren bepaald, de nieuwe kiezers rullen dus twee jaren ouder zijn dan de oude, laat ons dan hopen dat ze nog wijzer zijn zullen ook. Nu moet men niet denken, dat alle mannen van 25 jaar kiezer zijn, dat lijkt er niet naar, maar daarover later. Alleen zij opgemerkt, dat die leeftijd vóór of op 15 Mei 1897 moet zijn bereikt; wie dus op 16 Mei 25 jaar wordt, kan dit jaar oog niet aan de kiespartjj deelnemen. In de eerste plaats moet men steeds als men belasting schuldig is, die belasting over het laatste dienstjaar geheel hebben betaald en dat wel vóór >f op den 1 Maait van het jaar waarover de kiezers lijst loopt. Door belasting verstaat men hier eene Rijksbelasting, zooals: Grondbelasting, Vermogensbelasting, Bedrijfsbelasting en Personeele belasting. De Rjjwielbelasting Itomt niet in aanmerking. Men denke evenwel niet, dat men in al deze belastingen moet zijn aangeslagen luister slechts In de Grondbelasting moet men aange slagen zijn voor minstens één gulden en dit bedrag geheel hebben betaald vóór of op l Maart. Heeft men met iemand anders grond in eigendom en ge betaalt van het u toebebooresde gedeelte een gulden of meer mee, dan zijt Ge toch kiezer, ook al staat de belasting niet op Uw naam. Aanslag in d9 Personeele belasting, naar een of meer der vijf eerste grondslagen, volgens wet van 16 April 1896 (Stbl. 72) geeft recht om kiezer te zijn. 'tls de vraag maar zijt Ge aangeslagen en hebt Ge op tijd betaald. Met de Vermogens- en Bedrijfsbelasting is h«t precies hetzelfde. Van al deze belastingen geldt de aanslag van de vrouw voor den man en die van minderjarige kinderen voor hun vader, als deze van hunne goederen vruchtgenot heeft. En al zegt de wet nu, dat de belasting voor of op 1 Maart geheel moet zijn vol daan, toch in het wenschelijk, dat Uwe belasting vóór 1 Januari bij den ontvanger is, dat spaart heel wat moeite en feitelijk is het toch betzelide, daar men toch be talen moet. Nu komen we aan de tweede soort kiezers, de huurkiezers. Dat zijn zij, die als noofd van het gezin ot als alleen wonend persoon op den 31en Januari sedert den len Augustus van het vorig jaar een huisje hebben bewoond van zekeren bij de wet vastgestelden huurprijs. Een deel van een buis is ook voldoende bovendien mag men binnen den boven genoemden tijd éénmaal verhuizen, mits men niet onder den vastgestelden buur prijs komt en natuurlijk in dezeltde ge meente blijft. Men lette er op, dat in de wet sprake is van wekelijkschen huurprijs. Deze wordt aldus berekendAls Ge per maand betaalt, wordt dat bedrag door 4 gedeeld, betaalt Ge per jaar. dan door 50. Do wekelijksche huurprijs bedraagt voor de gemeente Axel in d9 kom, dat is Wijk A. één gulden en voor hel overige gedeelte der gemeente, de wijken B. en C. 80 cent. De huurkiezers moeten zich op het gemeentehuis -aangeven tusschen 1 en 15 Februaii en als zij verhuizen, moet er opnieuw aangifte gedaan worden. Elk jaar roept de Burgemee tei de huui kiezers en allen die tol aangifte ver plicht zijn, bij publicatie op. vóór 8 Februari. Vóór dien dag haalt Ge nu een biljet van het gemeentehuis en vult daar alle vragen op in, die er gedaan worden. Dat biljet moet vóói 15 Februari op het gemeentebuis terugbezorgd zijn. De buur geldt voor huizen met of zonder bijbehoorenden grond of lokalen ot bijgebouwen, niet ter bewoning bestemd. De derde soort kiezers zjjn dinkomen of loonkiezers. Dezen moeten allereerst van 1 Januari tot 31 Januari van het volgende jaar in eenzelfde dienstbetrekking zijn. Wie dus binnen die dertien maanden van betrekking verandert, kan geen loonkiezer worden. Onder loon wordt ook kost en inwoning verstaan. Nemen we de gemeente Axel. Daar is, in de kom wel te verstaan, om loon kiezer te zijn, een som van 300. per jaar noodig. Verdient nu iemand 100. per jaar en heeft bij daarbij vrije kost en inwoning, dan is hij ook kiezer, want dit wordt hier geschat op 200 per jaar. Heeft hij alleon vrije inwoning, dan geldt die voor 37.50, dus moet hij er 262.50 bijverdienen. Voor buiten de kom der gemeente is een jaarlijksch loon van 275 voldoonde. Vrije kost en inwoning worden berekend op 175 en vrije inwoning op 25. - Indien ge een inwonenden zoon hebt die 25 jaar is, en U in beroep of bedrijf bijstaat, dan kan deze ook kiezer worden, mits ge hem zóóveel geld geeft, dat hij met vrije kost en inwoning mee, het vereisente bedrag haalt. Binnen Axel en ools buiten de kom zou zoo'n zoon dus van zijn ouders 100 moeten trekten om kiezer te zijn. Indien iemand gedurende meer dan twee maanden geen loon ontvangt, bijv wegens ziekte, dan kan bij geen loon kiezer zijn. De loonkiezers moeten zich ieder jaar vóór 15 Februari opnieuw aangeven op het gemeentehuis. We ziju nu gekomen aan de Grootboek- kiezers. Dat zijn zij die op 1 Februari in eigen dom bezitten f 100 nominaal ingeschreven in de Grootboeken der Nationale Schuld. Men moet hierover echter de vrije beschik king hebben. Is het geld onder verband op liet Giootboek ingeschreven, dan telt het voor de kiezerslijst niet mee. Zij moeten zich vóór 15 Februari aangeven slechts éénmaal. Spaarbank kiezers. Dat zijn zij, die op 1 Februari sedert een jaar 50 hebben ingelegd op de Rijkspostspaarbank. Zij mouten zich vóór 15 Febiuari aangeven, onder «verlegging van eene verklaring van deu directeur der Rijkspostspaarbank welke op schriftelijke aanvraag wordt verstrekt. En nu komon we aan de laatste soort, de Examenkiezers. Dat zijn menschen die examen hebban afgelegd als dokter, notaris, onderwijzer, veearts, loods, advo- kaat, enz. Alleen die examens gelden, welke door de wet zijn aangewezen, als noodig ter vervulling van oen ambt of eene betrek king of voor de uitoefening van eenig beroep of bedrijf. Wanneer men niet als belastingkiezer op de lijst komt, moet men, om aan de gemeenteraadsverkiezin gen doel le nemen, ook in de gemeente belasting zijn aangeslagen. Dit bedrag is voor Axel (kom) 1, voor buiten Axel f U,80. Het moet'ook vóór 1 Maart betaald zijn. Voor alle kiezers, die zich moeten aangeven, zijn kosteloos modellen ter invulling op het gemeentehuis ver krijgbaar. Volgens deze wet zijn er dus 6 soorten van kiezers, namelijk Belastingkiezers. Huurkiezers. Inkomen- of Loonkiezers. Grootboek-kiezers. Spaarbank-kiezers. Examen-kiezers. Nu we gezien hebben, wie wèl gerech tigd zijn tot kiezen, willen we eens nagaan wie van het kiesrecht zijn uitge sloten. Tot ben behooren allereerst degenen, die bij een onherroepelijk goworden rechter lijk vonnis van de uitoefening van het kiesrecht ontzet zijn menschen die in de gevangenis zitten en zij die onder curateele staan. De bedeelden. Als men bijv. in 1896 onderstand van een instelling van liefdadigheid of van een gemeentebestuur heeft genoten, komt men in 1897 niet op de kiezerslijst. Onderstand noemt de wet elke onder steuning in geld of andere benoodigdheden tot leniging van nood aan b6hoettigen verstrekt. Heeft iemand dus van de Diaconie of het Armbestuur iets ontvangen, hetzij geld, levensmiddelen, brandstoffen, kle dingstukken of geneesmiddelen, al is het ook maar één fleschje, dan is hij zijn kiesrecht kwijt. Particuliere weldadigheid blijft buiten beschouwing. Geef ik een armen drommel een ouden ias cadeau, dan is hij daarmee zijn kiesrecht niet kwijt, want ik ben geen instelling. Alle korporaals en soldaten zijn uitge sloten zoolang zij onder de wapenen zijn. Dit geldt voor land- en zeemacht, Is een vrijwilliger echter belasting- oi huur kiezer, dan kan hij stemmen, ook al is hij onder de wapenen. En hiermede hebben we genoeg van de kiezers gezegd. Laten we nog even aanstippen, dat het gemeentebestuur ieder jaar de kiezerslijsten opmaaxt, waarop degenen voorkomen, die gerechtigd zijn tot kiezer van leden van de Tweede Kamer, Provinciale Staten en gemeente raad. Deze lijst wordt vastgesteld op den 22 Maart en ligt van dien datum ai' tot 21 April voor een ieder ter inzage op hot gemeentehuis. Is iemand dus van meenin dat hij kiezer is, dan kan h|j eens gaan zien of hij wel op die ljjst staat en staat hjj er niet op, dan kan hij daar tegen opkomen, waartoe tot 15 April gelegen heid bestaat. Men kan zich ook gaan overtuigen of personen op de lijst voor komen, die om de een ot andere reden daarop niet mogen staan en ook daaro7er kan men zijn klacht indienen. We hebben vroeger gezegd, dat, als men geen belastingkiezer Is, men zich moet aangeven. Voor hen die niet schrijven kunnen ziet dit er nogal bezwaarlijk uit; maar dit is geenszins het geval. Wie niet schrijven kan, teekent op het gemeen tehuis het stuk dat men hem voorlegt maar met een kruisje, dan komt het zaakje toch in orde. Neg zij opgemerkt dat ieder verplicht is, de door den burge meester gevraagd woidende inlichtingen te geven, want in de wet zijn ook eenige strafbepalingen opgenomen, waarbij onwil- ligen en overtreders met boete en hechte nis worden gestraft Gaan wij thans na, op welke wijze de leden onzer Tweede Kamer gekozen worden. De wijze van kiezen en stemmen is volgens de nieuwe wet een geheel andere dan de vroegere. De wet maakt onder scheid tusschen den dag der verkiezing en den dag der stemming. De dag der verkiezing is die dag, waarop offioieel de candidaten worden gesteld. Dit gaat aldus in zijn werk. Op den dag der verkiezing moet men de candidaten aan den burgemeester opgeven. Veertig kiezers of meer moeten een brief onder- teekonen, waarin zij verklaren dezen of genen candidaat te stellen, 't Is dus zaak, dat meu hiermede vooraf gereed is. In dien brief, welke men voor niemendal op hel gemeentehuis kan bekomen, moeten de namen en voornamen van den candi daat duidelijk worden opgegeven, het stuk moet secuur worden ingevuld en de 40 of meer kiezers moeten er eigenhandig hun naam onder plaatsen. Deze brief moot op de dag der ver kiezing bij den burgemeester bezoigd worden van des morgens 9 tot des na middags 4 ure. Wie dus met zijn candi daat om vijf minuten over 4 ure komt aanzetten, had evengoed thuis kunnen bl|jven, daar zijn man niet op de ljjst komt. Niet bij iederen burgemeester kan men den biief bezorgen, neen, hij moet bezoigd worden bij den burgemeester van de hoofdplaats van het kiesdistrict. Als w|j das hier in Axel een candidaat stellen, moet de blief bij den burgemeester van Oostburg worden gebracht, Het spreekt vanzeli dat, als er maar één candidaat gesteld wordt, dat deze dan de gekozene is, wat wij straks zullen zien. Het is hier wel de gelegenheid om er even op te wijzen, dat deze wet een prikkel geeft aan de kiezem om zich te vereenigen, want, als aan een oproeping tot de kiezers om ter vergadering te komen, slechts weinigen gevolg geven, hoe zal men dan aan 40 bandteekeningen moeten komen, of men zou de kiezers aau huis moeten opzoeken- Misschien zal

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1897 | | pagina 1