Ao. 1070.
Zaterdag 21 November 1896.
I2e Jaarg,
Nieuws- en Advertentieblad
voor Zeeuwseh-Vlaanderen
F. DIELF1IAN,
AXEL.
De nieuwe Kieswet.
FEUIL LET0N.
Voor honderd jaren.
Een drentsch verhaal.
wiisciii:
COUIiANT.
Dit Blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond.
ABONNEMENTSPRIJS:
per 3 Maanden
50 centfranco per post 60 cent
voor België 80 cent. Afzondert, numm. 5 ct.
DRUKKER UITGEVER
Advertentie n van 1 tot 4 regels 25 oent
voor eiken regel meer 5 cent. Groote letters worden
naar plaatsruimte berekend. Plaatsing 3/2 maal.
Advertentiën worden franco ingewacht, uiterlijk
tot Dinsdag- en Vrijdagnamiddag TWEE uren.
Nederland gaat op staatkundig gebied
eene nieuwe periode tegemoet. De kies
wet, die aan het kiezerskorps eene groote
uitbreiding zal geven, zal ongetwijfeld
een niet belangrijke stoot daaraan geven.
Zonder daarop vooruit te willen loopen,
willen we die wet in hare voornaamste
punten nader onder de oogen zien, over
tuigd als we zijn, onzen lezers, en vooral
ben die tot de stembus zullen kunnen toe
gelaten worden, daarmede geen ondienst
te doen.
Om kiezer te zijn moet men allereerst
zijn Nederl nder en 25 jaren oud. welke
leeftijd vóór den 15en Mei moet zijn
bereikt.
Bovendien moet men zijn aangeslagen
in de grond-, vermogens bedrijts- of
personeelebelasting en wel in de grond
belasting voor minstens 1 gulden. Een
dezer belasting moet vóór of op den 1
Maart zijn voldaan.
Ook is men kiezer alhoewel niet in
eene der rijksbelasting, als men
Op 31 Janoari sedert 6 maanden van
het vorige jaar, als huurder een huis be
woont, waarvan de huur. per week be
rekend, ƒ0.80 bedraagt in alle gemeenten
van het kiesdistrict Oostburg, met uit
zondering van de kom der gemeenten
Axel, Terneuzen, waar de minimum huur
prijs 1 s'w9eus bedraagt. Zonder het
kiesrecht te verliezen, mag men eenmaal
verhuizen binnen dien tijd in dezelfde
gemeente, mits de nieuwe woning aan
de gestelde eischon der huur voldoet.
Dezelfde bepaling is ook van kracht voor
het bewonen van een vaartuig van een
inhoud van minstens 24 M3.
34
,,'k Bin zond van harten mien moder
was umtslag nog zes jaar older, do ze 't
ofle maar 't is raar, zoo stief as 'k
bin, en de haorlemmer eulie wil maar niks
warken, 'k bin al mit 't zeuvende flessien
doonde
De grijsaard zonk eene wijle op het
harde hoofdkussen neder hij was doo
delijk vermoeid en sluimerde hoogst on
rustig doch op eens zich weder oprich
tende zeide hij
»'t Wordt ja al duister, laat Peete de
ruskepit anstikken."
Het was intusschen nog helder dag, doch
de oogen van den stervenden grijsaard
waren aireede gebroken. Zoodra Alfing
dit merkte, veranderde hij van toon.
»'k Geloof, dat oom er best weer van
opkomen kan," sprak bij, »eveuwel men
kan 't niet weten, en daarom als oom nog
wat te bestellen had
»Jao, jao, doe hest geliek, jonk," ant
woordde Kranghand, zich met moeite over
eind houdende en niet dan met zichtbare
krachtsinspanning aldus voortgaande
»'k Heb geen maok daou, doe krichste
Wanneer men op 31 Januari sedert
13 maanden bij éênzelfdec persoon, in
stelling of onderneming in dienst is en
minstens 275 's jaars verdient, in de
voornoemde gemeenten. Voor de kom dei-
gemeenten Axel eu Terneuzen bedraagt,
deze verdienste respectievelijk ƒ300 en
f 325.
Voor dienstbaren die vrije woning, kost
en Inwoning ot vrije kost alleen genieten,
kan dat alles als inkomen gerekend
worden. Als dienstbaren woiden gelijk
gesteld, inwonende zoons die in het be
drijf hunner ouders werkzaam zijn. In
dien door ziekte het loon gedurende
hoogstens twee maanden niet kan worden
uitbetaald, dan wordt het toch uitbetaald
beschouwd.
De berekening van die emolumenten,
geschiedt ais volgtvrije woning ot in
woning 25. voor do kotn Axel 37,50
en voor de kom Ter Neuzen 50voor
vrlje kost 150, voor de kom Axel
162,50 en voor de kom T6r Neuzen
f 175; voor vrije kost en inwoning
175, voor de kom Axel 200 en voor
de kom Ter Neuzen 225.
Met het bedoelde loon is tevens gelijk
gesteld het van eone openbare instelling
genoten pensioen tot een gelijk bedrag.
iDkomen en pensioen kan ook samen
gevoegd worden om tot het vereischte
bedrag te geraken,
Op 1 Februari, sedert 1 jaar f 100
nominaal op het Grootbook of 50 op de
rijks postspaarbank heeft ingeschreven,
waarover hij de vrije beschikking moei
hebben.
Heeft voldaan aan zekere wettelijke
eiscben van bekwaamheid om tot eerig
ambt, betrekking of b9roep te worden
al mien goed."
Dat was Willem een steen van 't hart
want hij had altijd voor Peetes invloed
gevreesd.
„Ken Peete ons ook heuren, Willem
■►Neen, oom, zij is zoo op 't oogenblik
naar buiten gegaan."
„Nou dan, 'k denk 't wal neet, maar
zoo 'k dan star ven mocht, dan moste 't
geld zuken daor (in den hoek der bedstede
wijzende) daor under in de bedstiel en
under de roovloer bi d'assenkuelke, heur
ste
»Ja oom."
En as 'k neet weer beteren mucht, denk
er dan ook an, dat 'k van Loeks Margien
nog vieftig gulden en slachte*) botter
hebben muut, van Hinderk achter den
esch nog anderhalve schepel garste en van
Wolters Weije nog vief kipaijer, best
verstaan
„Ja, ja.
»Mar, jonk, doe must mi één dink be
loven, dat ste zunig zelte wezen."
Dat beloof ik oom."
'k Wol ook neet graag zeen, dasste
raien goed au de koop brochste, 't is arf
goed O, 'k wol 't zoo noo missen,
'k scheid er zoo noo van
Willem mompelde eenige woorden, doch
zoo zacht, dat een gezonde moeite zou
gehad hebben om ze op te vangen en te
verstaan.
Een slag boter is drie o. ponden.
toegelaten. Niet voldoende is het afleggen
van een examen voor particuliere personen
cf vereenigingen.
Alzoo heeft men belasting-, woning
loon-, bezit- en examenkiezers.
Van de kiesbevoegdheid zijn uitgesloten
zij, die een rechterlijke straf ondergaan,
wien dat recht als bijkomende straf is
ontzegd, die in staat van faillissement
verkeeren en die bedeeld zijn geworden,
benevens de militairen in werkelijken
dienst beneden den rang van sergeant.
Vrijwilligers die buiten de kazerne wonen,
en aan het bepaalde der rjjks directe
belasting en huur voldaan hebben, zijn
kiezer.
Het spreekt van zelf dat men behoudens
de hiervorengaande bepalingen, voor de
benoeming van de Provinciale Staten inge
zetene der provincie en voor de Gemeen
teraden ingezetene der gemeente moet
zjjn.
Het hoogste bedrag als aanslag in d6
plaatselijke directe belasting voor do kies
bevoegdheid voor den Gemeenteraad
bedraagt ƒ2,50, en voor de kleine ge
meenten aanmerkelijk miDder, voor elke
gemeente afzonderlijk vastgesteld.
Zoodra op de r\)ks directe belastingen
opcenten voor de gemeente geheven
worden is men kiezei ook voor den Ge
meenteraad.
Overigens wordt dit alleen toegekend
aan hen, die in de plaatselijke directe
belasting zijn aangeslagen voor het be
paalde bedrag. Bezit- en examenkiezers
komen dus hiervoor op zich zelf niet in
aanmerking.
Op de kiezerslijst komen in 't vervolg
de meeste kiezers vap zelf door hunnen
aanslag in de rijksbelasting.
En dan nog ging de
telkens langzamer en zwakker voort.
»En dan nog?" Vroeg Alflng, toen zijn
bom plotseling ophield.
»'k Bin mui," antwoordde Kranghand
hijgend, „'k muut efien uutroesten."
Dit zeggende viel lig andermaal achter
over doch nu met de doodskleur op 't
„Drinken, drinken, zeunemelk," mom
pelde hij.
Alfing voldeed aan zijn verlangen, en
toen de zi.ke gedronken had, was het
alsof de levensvonk op eens wedei in volle
kracht begon te gloren.
»Héh, daar wor 'k beter van," sprak hij
met vaster stem en niet afgebroken, als
voor weinige oogeublikken.
»Dat 's goed oom
»Mi dunkt, jong," vervolgde de grijsaard,
*k krab er weer op, 'k leut dat 'k e.
nog wel tien jaor wezen kengeef mi
mien breiden, en as Peete t licht dan op-
steuken het, dan kenste wel weer hen
gaan
Alflng wist niet wat hg van don zoo
schielijk veranderden toestand zijns ooms
moest denken, en verliet voor een oogen
blik het bed om, zoo het heette, naar het
verlangde breiwerk te zoeken.
Doch weder bij het bed komende vond
hij den ouden man rustig ingesluimerd.
Dat sluimeren evenwel duurde slechts
eenige weinige minuten toen begonnen de
gelaatstrekken van den grijsaard zich
De overige 25 jarige en oudere manne
lijke ingezetenen komon daar op door
De opgaven voor de plaatsing op de
kiezerslijst moeten van behoorlijk bewijs
materiaal voorzien zijn, Die aangifte
geschiedt bij den burgemeester. Iudien
men in de gemeente blijft te wonen en
aan de voorwaarden steeds voldoet, dan
is die aangifte niet telken jare noodig.
Zjj, die kiezer worden, krachtens hun
loon moeten elk jaar voor den Sen Februari
een aangiftbiljet invullen, wijl hunne
maatschappelijke stelling aan afwisseling
onderhevig is.
Het kiezen volgens deze wet geschiedt
enkel voor de Tweede Kamei, zooals
hierboven reeds is opgemerkt.
In deze wet zijn voor deze verkiezingen
twee bij ons te lande nog niet ingevoerde
stelsels opgenomen als het officieele can-
didaten en het couloir stelsel.
Bij eenige vacature moet door een
daartoe aangewezen persoon aan den bur
gemeester dor hoofdplaats van het kies
district eene door minstens 40 kiezers
geteekende verklaring overhandigd worden,
waarbij deze of gene als candidaat genoemd
is. Een zoodanig persoon wordt door dien
Vooizitter als officieel candidaat geprocla
meerd. Komt van de tegenpartij op
dezelfde wjjze een verklaring in, dan kan
de stemming doorgaan. Uiterlijk 3 dagen
voor den daartoe bepaalden Stemdag
ontvangt de kiezer een kaart van bet
bestuur der gemeente waar hij woonachtig
is, om te komen stemmen.
Bij zijne komst op het stembureau
geeft de kiezer aan den Voorzitter van
het plaatselijk stembureau zijne kaart,
waarop hij uit zijne handen eer, stem-
sluipachtig te bewegen, de ademhaling
werd kort en snel een zacht gereutel
werd vernomen, het lichaam rekte zich
krampachtig uit, een diepe zucht volgde
en Wessel Kranghand was een ljjk.
Zoodra Alfing zich overtuigd had, dat
zijn oom werkelijk ophouden had televen
gaf hij met korte norsche woorden daar
van kennis aan Peete, die buiten de woning
zat te schreien.
„O, ik oude ongelukkige stumpert, waar
moet ik nu heen jammerde Peete met
eene uitdrukking in haar gelaat en stem,
die bij ieder ander, dan bij Alflng, de
diepste deernis zou verwekt hebben.
„Dat raoogt gij zelve weten, verdoemde
heks," antwooidde Alfing, haar met zijne
onheilspellende blikken als doorborende.
Daarna zich in het bezit stellende van
de sleutels des overledenen, zond hij Peete
met eenige boodschappen naar het dorp,
ten einde den tijd te hebben om de door
zijn oom aangeduide plaats ongestoord te
kunnen doorzoeken.
Uit vrees echter van bespied te zullen
worden, sloot hg eerst de vensterluiken,
grendelde daarna al de deuren en begon
toen zijn onderzoek bij de aschkojk. Zonder
moeite werkte hij den ïooden vloersteen
los en stond zichtbaar getroffen toeD hjj,
hem oplichtende, den vei borgen schat aan
schouwde zoo veel geld had hjj niet durver,
verwachten.
(Wordt vervolgd
